The Goose with the Golden Eggs

The Lion and the Mouse

Once when a lion, the king of the jungle, was
asleep, a little mouse began running up and down on
him. This soon awakened the lion, who placed his huge
paw on the mouse, and opened his big jaws to swallow
him.
"Pardon, O King!" cried the little mouse. "Forgive
me this time. I shall never repeat it and I shall never
forget your kindness. And who knows, I may be able to
do you a good turn one of these days!
The lion was so tickled by the idea of the mouse being
able to help him that he lifted his paw and let him go.
Sometime later, a few hunters captured the lion,
and tied him to a tree. After that they went in search of
a wagon, to take him to the zoo.
Just then the little mouse happened to pass by. On
seeing the lions plight, he ran up to him and gnawed
away the ropes that bound him, the king of the jungle.
"Was I not right?" said the little mouse, very
happy to help the lion.
MORAL: Small acts of kindness will be rewarded greatly.

Once upon a time, a man and his wife had the good
fortune to have a goose which laid a golden egg every
day. Lucky though they were, they soon began to think
they were not getting rich fast enough.
They imagined that if the bird is able to lay golden eggs,
its insides must be made of gold. And they thought that
if they could get all that precious metal at once, they
would get mighty rich very soon. So the man and his
wife decided to kill the bird.
However, upon cutting the goose open, they were
shocked to find that its innards were like that of any
other goose!

MORAL: THINK BEFORE YOU ACT

Kill not the goose that lays golden eggs
is a popular proverb in English that is rooted in this story.
When we use this proverb, we mean that anyone who feels entitled to, and tries to
get more than he is already receiving, is most likely to get nothing at all in the
future.
Read the following example:

Young Johnny had a very kind and generous uncle. Every time Johnny visited him
with his parents, he was given five cents. One day, Johnny thought of buying a bike.
The next time he met his uncle, he asked him for 50 dollars. 50 dollars? exclaimed
his uncle. That is a lot of money!
Well, you can afford it, and I want to buy a bike, said Johnny. You dont have any
children, so you should have a lot of money.
Johnnys uncle was very angry. He did not like Johnnys attitude.
Johnny did not get 50 dollars. He did not get his five cents also any more.
He had killed the goose that laid golden eggs. If he had been wiser, he would
have at least got his five cents.
Sometimes, we are not content with what we have, and wish for more. Such
discontentment always results in unhappiness, and regret.

The Cunning Fox and the Clever Stork

Once upon a time, there lived a very cunning and
mischievous fox. He used to speak to other animals sweetly
and gain their trust, before playing tricks on them.
One day the fox met a stork. He befriended the stork and
acted like a very good friend. Soon, he invited the stork to
have a feast with him. The stork happily accepted the
invitation.
The day of the feast came, and the stork went to the foxs
house. To her surprise and disappointment, the fox said that
he could not make a big feast as promised, and just offered
some soup. When he brought the soup out of the kitchen, the
stork saw that it was in a shallow bowl!
The poor stork could not have any soup with its long bill, but
the fox easily licked the soup from the plate. As the stork just
touched the soup with the tip of its bill, the fox asked her,
How is the soup? Dont you like it?
The hungry stork replied, Oh it is good, but my stomach is
upset, and I cant take any more soup!
Im sorry for troubling you, said the fox.
The stork replied, Oh dear, please dont say sorry. I have
some health problem and cannot enjoy what you offer.
She left the place after thanking the fox, and inviting him to
her house for dinner.
The day arrived and the fox reached the storks place. After
exchanging pleasantries, the stork served soup for both of
them, in a narrow jar with a long neck. She was able to have
the soup very easily with her long bill, but the fox obviously
could not.
After finishing hers, the stork asked the fox if he was enjoying
the soup. The fox remembered the feast he himself had given

the stork, and felt very ashamed. He stammered, IId

better leave now. I have a tummy ache.
Humiliated, he left the place running.
Moral: One bad turn begets another.

A Merchant and his Donkey

One beautiful spring morning, a merchant loaded his
donkey with bags of salt to go to the market, in order to
sell the salt. The merchant and his donkey were walking
along together. They had not walked far when they
reached a river on the way.
Unfortunately, the donkey slipped and fell into the river.
As it scrambled up the bank of the river, it noticed that
the bags of salt loaded on his back had become lighter.
There was nothing the merchant could do except return
home, where he loaded his donkey with more bags of
salt. As they reached the slippery riverbank again, the
donkey fell into the river, this time deliberately. Thus the
salt was wasted again.
By now the merchant knew the donkeys trick. He
wanted to teach the animal a lesson. As he returned
home the second time with the donkey, the merchant
loaded bags of sponges on its back.
The duo set out on their trip to the market a third time.
On reaching the river, the donkey very cleverly fell into
the water again. But now, instead of the load becoming
lighter, it became heavier.
The merchant laughed at the donkey and said,
You foolish donkey, your trick has been
discovered. You should know that you cannot fool
anyone too many times.

Moral: Dont be to foolished of all orders

The Hare and the Tortoise

There once was a speedy Hare who bragged about how
fast he could run. Tired of hearing him boast, the
Tortoise challenged him to a race. All the animals in the
forest gathered to watch.
The Hare ran down the road for a while and then paused
to rest. He looked back at the tortoise and cried out,
"How do you expect to win this race when you are
walking along at your slow, slow pace?"
The Hare stretched himself out alongside the road and
fell asleep, thinking, "There is plenty of time to relax."
The Tortoise walked and walked, never ever stopping
until he came to the finish line.
The animals who were watching cheered so loudly for
Tortoise that they woke up the Hare. The Hare stretched,
yawned and began to run again, but it was too late.
Tortoise had already crossed the finish line.

MORAL: SLOW AND STEADY WINS THE RACE.

Sand and Stone

John and James were best friends. They fought for many
reasons, but never gave up their friendship. They went
in search of a job and visited many places to earn some
money. They passed through various places, villages,
towns, forests, and beaches. They supported each other
throughout their journey.
One day, they reached a desert. They had a very little
food and water. John said that they should save the food
and water for later use. However, James disagreed. He
wanted to drink water, as he was very thirsty. They
quarrelled with each other for water. John slapped
James, and they walked in silence. James wrote on the
sand, My best friend slapped me!
Finally, they reached an oasis. They were very happy,
and had a lot of fun in the water. While they both were
bathing, James was a bit careless and began to drown.
John rushed to him and saved him.

James hugged his friend and thanked him. They had a

little nap and decided to leave the place. When they
were about to leave, James carved something on the
rock.
It was My best friend saved my life!
He said to John, When you slapped me, I recorded it on
sand. The wind would have blown it away by now.
However, when you saved my life, I recorded it on rock.
It will remain there forever.

Moral: We have to forget the bad things and cherish the

good things done to us.

Si Mimi At ang Tatlong Bilog

Natatawang sabi ni Mimi.

Labing dalawang taong gulang na ang batang si Mimi at nasa ika-Limang baitang na

Dahil sa pagkukwento ng bata sa kanyang ama ,nalimutan niya ang mga itlog na

siya sa kanyang pag-aaral. Siya ang pinaka mahusay sa kanilang klase. Bata pa

napulot niya sa putikan ng siya ay mahulog dito. Pauwi na siya at pabalik na sa

lamang kasi siya ay tinuturuan na siya ng kanyang mga magulang para mag-basa,

kanilang tahanan ng ma-alala ulit niya ang mga bagay na napulot niya. Napag

sumulat at bumilang. Kaya naman naging mahusay na siya sa kaniyang unang pag-

pasyahan niyang huminto muna at umupo sa ilalim ng punong mangga na

pasok sa paaralan. Ipinag-mamalaki siya ng kanyang magulang kahit kanino.

nadaanan niya. Tahimik siya umupo at kinuha ang isang bilog sa kanyang bitbit na

"Ang anak ko ang pinaka mahusay sa kanilang klase."

basket.

Pag-mamalaki ng kanyang ama sa kasamahan nito sa bukid.

"Ano kaya ito?"

Kahit mahirap ang buhay ng batankg si Mimi ay nag tatiyaga siya sa kanyang

Muli niyang tanong sa kanyang sarili.

eskwela. Araw-araw niyang tinatawid ang dalawang ilog sa kanilang lugar upang

Habang pinag mamasdan ay naisip niyang ilagay sa kanyang harapan ang dalawa

siya ay makapasok lamang sa kanyang paaralan. Kahit ganoon man ay pinipilit parin

pang nasa kanyang lalagyan. Humiga siya sa damuhan at humarap sa kanyang nasa

niyang mag-sumikap upang marating niya ang nais niyang kurso pag tapak niya sa

harapan. Hanggang sa makatulog siya sa kanyang posisyon.

kolehiyo.

Pahapon na ng siya ay magising,pag mulat niya ay nasa harapan pa rin niya ang

Marami siyang kaibigan, mabait kasi si Mimi. Magalang sa matatanda at masunurin

tatlong bagay sa kanyang harapan.

sa mga utos nito.At sa mura niyang edad ay alam na niya ang dapat niyang gawin

"Hinahanap na ako ng ina sigurado."

sa araw-araw. Katulong siya ng kanyang ina sa sa pag-hahatid ng pag-kain ng

Pag-aalala niyang sambit.

kanyang ama sa bukid, sa tuwing wala siyang klase. Tumutulong din siya sa gawaing

Iiwanan sana niya ang makukulay na bilog na natagpuan niya kanina. Subalit naisip

bahay at pagluluto tuwing siya ay libre.

niyang kunin na lamang ito at gawing palamuti sa kanyang silid. Nadatnan niyang

Ngunit ng araw na iyon ay mag isa lamang siyang mag hahatid ng lutong pag-kain

na-nanahi ng sirang bao ang kanyang ina sa harap ng pintuan. Agad siyang nag

sa kanyang ama. Naglalaba kasi ang kanyang ina ng araw na iyon. Linggo ng

mano at pumasok sa kanyang silid. Kasama niyang inakayat ang tatlong bilog at

tanghali ang araw na iyon, may dalang basket si Mimi upang dalhin sa knayang ama

inilagay iyon sa lamesita nasa tabi ng kanyang higaang kawayan. Matapos niyon ay

sa bukid. Masaya siyang nag-lalakad sa pilapil ng bukid at paawit-awit pa, ng bigla

bumaba n siya at nagluto ng kanilang hapunan, pag-dating ng kanyang ama ay

siyang matapilok at mawalan ng balanse. Nalag-lag sa bukid ang bata. Naputikan

sabay sabay silang nagsalo-salo sa hapag.

ang kanyang mga kamay at paa, subalit hindi iyon ang kanyang ikinagulat ng

Matapos non ay nag-linis siya ng kanyang katawan at pumanhik na muli sa kanyang

sandaling iyon. May nakita kasi siyang tatlong bilog sa kanyang pinag bag-sakan.

silid. Nag-basa ng aklat at nag-aral sa kanyang mga aralin. Nananalagin na siya para

Hindi niya alam kung anung uri ng bagay ang mga iyon. Kulay pula , asul at puti ang

sa kanyang pag-tulog ng mapansin niyang muli ang tatlong bagay na napulot sa

mga kulay nito.

bukiran.

"Itlog ba ang mga ito? "

Pinagmasdan niyang muli ang bagay na iyon. Inilagay sa kanyang mga kamay at

Pag tatanong niya sa sarili.

ipinatong ang isa sa kanyang sikmura. Hanggang sa mahimbing na siya.

"Hindi naman siguro malaki ito sa normal na itlog at iba ang kulay nitong dalawa."

Kalagitnaan iyon ng tulog ng bata ng magising siya. Nakarinig kasi siya ng hindi

Inilapit pa ng bata ang isang bilog na bagay sa kanyang tainga. Para pinakikinggan

kilalang ingay. Para iyong isang pagaspas ng malaking ibon sa tabi ng kanyang silid.

nito kung anu man ang nasa loob ng bagay na iyon. Inalog alog pa at sinuring

Dudungaw sana siya sa binatana ng mapansin niyang may-kakaiba sa mga bagay na

mabuti.

nakuha niya sa bukid. Maya liwanag kasi na nang-gagaling sa paligid nito. Animoy

"Naku! Baka magalit na si itay ang mga pag-kain niya . "

parang mabibiyak. Lalong lumakas ang ugong sa labas ng kanyang silid, kasunod

Naalalang bigla ni Mimi. Dali-dali siyang tumayo at inilapag ang mga itlog sa loob ng

nito ang isang huni na parang pito sa pandinig niya ng malaking ibon.

kanyang basket.

Napaupo siya sa isang sulok ng kanyang kwarto ng makitta niya na isang

"Ama! Nandito na po ako. Andito na po ang inyong tang-halian. "

dambuhalang ibon ang sumungaw sa kanyang bintana.

Masaya nyang bungad sa ama habang tintawag niya ito mula sa bukid.

"Inay! Itay!"

"Anong nang-yari sa iyo anak?"

Sigaw ni Mimi na may halong takot at kaba. Subalit parang hindi siya naririnig ng

May halong pag-tataka niya sa anak.

mga ito. Napansin ni Mimi na nakatuon ang pansin ng malaking ibon sa mga bagay

"Naglaro kaba sa putikan?"

na nasa kanyang higaan. Umiilaw ang mga ito na parang may lalabas mula sa loob

"Naku! Hindi po, nalalag-lag po ako sa bukid."

ng tatlong bagay na iyon. Humuhuni oa rin ang ibon. Lakas loob na lumapit ang bata

sa kanyang higaan dahan-dahang hinawakan ang umiilaw na bagay. Para namang

nagalit ang malaking ibon at sumigaw ito ng malakas. Napaatras si Mimi, subalit
muli siyang sumulong sa pag-lakad. Hinawakan niya ang mga ito at kinuha ng
dahan-dahan. Ganoon din ang ginawa niyang pag-lakad papunta sa ibon. Marahan
niyang inaabot ang bagay na pinagtutuunan ng pansin ng malaking ibon nkatoon ito
sa hawak niya. Para namang nakaintindi ang ibon. Mula sa kanyang mga tuka ay
binit-bit ng ibon.
Mula sa kanyang silid ay marahang lumabas ng bahay ang batang si Mimi naroroon
kasi ang bata .Muli pa'y nakita ni Mimi ang napakalaking ibon na maaring sumakop
sa kanilang munting tahanan.
Tatlong maliliit na huni ang narinig ng bata. Mula sa tatlong bagay pala na napulot
niya ay may mga munting ibon na magmumula sa loob nito mabuti na lamag at
hindi niya naisipang pag-laruan ang mga iyon. Sa kanyang kinalalagayan ay muling
humarap sa kanya ang malaking nilalang at humuni ito ng marahan paharap sa
kanya.
Natuwa ang bata, ilang saglit pa'y muling kumampay ang pak-pak nito at marahang
inisakay ang tatlong maliliit pang ibon sa likuran nito. Umangat na ito sa lupa
marahang-marahan. Para namang nag papasalamat ang malaking ibon sa kanya.
Nginitian niya ito hanggang sa lumipad ito palayo ng palayo.
Naging maganda ang kinabukasan ni Mimi ng sumunod na araw ,hindi maalis sa
isipan niya ang mga pangyayari sa kanya ng nagdaang gabi. Umaasa siya na
makikita pa niyang muli ang mga nilalang na hinid nawala sa isipan niya..

Ang Inahing Manok

Sa silong ng isang puno ay mayroong isang inahing manok na nagli-limlim sa 5 itlog.
Masayang-masaya ang inahing manok dahil malapit na ang pag-sapit ng pag-pisa ng
kanyang mga itlog. Ilang araw na lang ang kanyang hihintayin ay makikita na niya
ang kanyang mga sisiw. Maging ang mga katabi niyang hayop na naninirahan din sa
malaking punong iyon ay tuwang tuwa para sa kanya.
"Sa saglit na araw na lamang ay makikita mo na ang iyong mga sisiw manok."
Masayang pa-alala ng katabi niyang bibi na nag aalaga ng sampung kiti. ito na rin
ang kanyang naging kaibigan simula ng siya ay mapunta sa ilalim ng punong iyon.
Ito rin ang naging katulong niya sa pag babantay sa kanyang mga itlog tuwing siya
ay nag hahanap ng makakain.
"Naku bibi napaka-saya ko sa aking mga itlog sana ay malulusog silang sisiw at
walang karamdaman sa kanilang mga katawan. "
Tuwang-tuwa namang sagot ng inahing manok.
Isang araw habang nag lalakad ang inahing manok sa bukid ay nakita niya na may
isang ahas na papunta sa malaking puno na tinitirhan niya kasama ang ibang mag

hayop na nandoon. Nakaramdam ng kaba ang inahing manok. Alam niya kasi na
kaaway ng lahat ang ahas na iyon. Marami na kasing tinakot na mga hayop ang
ahas. Dali dali siyang bumalik sa kanyang pugad upang tignan ang mga naiwan
niyang mga itlog, na binabantayan naman ng bibi ng mga sandaling iyon.
Tahimik naman niyang dinatnan ang ibang mga nakatira doon. Mga maliliit lamang
na uri ang mga hayop na kasama ng inahing manok. Pumasok siya sa kanyang
pugad, nakita niyang natutulog ang bibi kasama ang kanyang mga kiti na
nakapalibot sa inahing bibi.
Lulukuban na sana ng inahing manok ang kanyang mga itlog ng makita niyang nasa
likuran pala niya ang malaking ahas at nakangiting nakalabas ang matatalim na
ngipin nito. Natakot ang manok at nag-puputak ito. Nagising ang hayop na naroroon
na mga tahimik na nag papahinga. Naalarma ang lahat. Maging ang bibi ay natakot
din. Agad nilubukan inahing bibi ang mga kiti niyang takot na takot din sa malaking
ahas. Takot na takot ang lahat. Alam nilang wala silang laban sa malaking ahas na
naroroon. Hindi alam ng manok ang kanyang gagawin. Natatakot siya para sa
kanyang mga itlog, nag isip ng maigi nag manok.
Habang nag i-isip itoy biglang nag sungit ang panahon. Bumuhos ang malakas na
ulan. Lalong natakot ang inahing manok habang ang ahas naman na kanina pa
lumiligid sa kanila ay lumapit pa sa pugad ng inahin. Hin di naman hinayaang
makalapit ng inahin ang ahas, Sa halip ay hinampas niya ito ng papak sabay ng pag
kahig. Maging ang bibi ay tumulog din sabay nilang pinag tulungan ang ahas na nais
kainin ang itlog ng inahing manok.
Nasaktan naman ang ahas, dahilan upang mag wala ito doon. Hindi naman sinsadya
nitong mataamaan ang pugad ng manok. Lumabas na ang ahas subalit nataob ang
pugad. Gumulong ang mga itlog ng manok. Kumalat ang mga ito sa kulob ng
kanilang tahanan.Habang ang isa naman ay gumulong patungo sa labas . Nabasa ito
ng tubig, sa takot ng manok ay nag mamadali itong lumabas ng pugad at hinabol
ang gumugulong na itlog. Oras na hindi iyon huminto ay malalag-lag an g itlog sa
ilog at hindi na makukuha pa ng inahing manok . Naataranta ang ibang hayop para
sa itlog, nag labasan din ang ibang hayop na tutulong sa manok upang masagip ang
itlog nito. Subalit walang umabot ng makita nilang nahulog na ang itlog papunta sa
ilog.
Para namang nawalan ng pag-asa ang inahing manok sa pang-yayari iyong .
NAlungkot ang lahat para sa manok. Sumilip ang manok kasama ng ibang hayop na
naroroon sa ilog. Para namang nabuhayan ang manok ng makita niyang nakasalalak pa pala ang itlog niya sa mga ugat ng kahoy na naroroon. Nakasalalak ito doon
at malapit ng malag-lag. Nag mamadali namang bumaba ang ibang naroroon.
Nandoon pala sa puno ang matsing na nag mamasid , agad itong bumaba sa puno
at patalon ng inabot ang itlog sa pag kalag-lag sa ilog.
Nakahinga ng maluwag ang lahat. Masaya sila sa ginawang pag-tulong ng matsing
sa manok. Ang manok nama'y kinuha agad ang kanyang itlog sa nag magdang loob
na kapwa niya hayop.
"Maraming salamat kaibigang matsing sa ginawa mong pag-tulong sa aking itlog."
Walang humpay na pasasalamat nito sa matsing.

Masaya namang dinala ng matsing ang itlog sa pugad ng manok. Tumulong na rin
ito upang ipunin ang itlog na gumulong kanina sa iba pang bahagi ng kanilang
pugad. Ng maipo'y masayang pinag masdan ng manok ang knayang mga itlog.
Nagulat naman ito ng dahan-dahang napipisa ang itlog. Napatingin ang lahat dito,
Inabangan nila kung ano ang mga susunod pang manyayari.
isang maliit na tuka naman ang sumilay sa itlog. Tinulungan naman ng inahing
manok ang kanyang itlog sa pag-pisa nito. Lumabas na ang unag sisiw. Masayang
nag hiyawan ang mga hayop, sunod sunod naman na ang pag pisa ng mga itlog.
Limang malulusog na sisw ang lumas sa itlog. Gaya ng hiling ng inahin para dito.
Masayang nilukuban ng manok ang kanyang mga bagong pisang sisiw at nagpasalamat sa lahat ng mga naroroon..

"Maari bang makisakay sa iyong kutsero iho?"

Wika ng matandang babae. Sa itsura pa lamang nito ay malalaman ng hindi ito taga
roon mula sa kanilang bayan. Makinis ang kutis nito, maganda ang kasuotan, at
maganda ang tindig. Propesyonal ito sa kanyang paningin. May edad man ay hindi
naman halata sa kanyang dating.
"Sige ho"
magalang niyang sagot sa pasahero.
"Saan ho ba tayo?"
Tanong niya sa babae.
"Nais kong dalhin mo ako sa magagandang pasyalan dito sa inyong lugar. Bago
lamang ako dito at nais kong maiba ang aking paningin. "
"Naku wala hong problema."

Kwento Kutserong ni Karding

Sambit naman ng lalaki.

Inaalayan niya itong makasakay mula sa kalesa. Maingat ang knayang ginawang

Alam nyo ba kung bakit nilalagayn ng tapolodo ang mga mata ng kabayo? Para

paghatak sa lubid na kumokontrol sa babae. At ilang saglit pa'y lumalakd na sila.

diretso ang tingin? Tama at para hindi siya magagambala ng mga kasabay niya na

"Marami hong magagandang lugar dito sa aming nayon"

nsa tagiliran niya.

Nakangiti niyang panimula sa Ale, habang nililingon niya ito mula sa kanyang

Isang Kutsero si Karding, bata pa lamang siya ay ito na ang pinag kakaabalahan

likuran.

niya. Dito rin siya kumikita dahil ito ang itinuro sa kanya ng kanyang ama noong

Ngumiti naman ito sa kanya.

nabubuhay pa ito. Masipag siya, mabait at magalang sa mga nagiging pasahero ng

kanyang kalesa. Iyon nga lang ay may mga bagay na hindi kanais nais niyang

"Ang ama ko ho ay dating kapitan sa pook na ito, nag simula ho akong maging

gawain. Sa tagal na niyang Kutsero ay madami nadin ang kanyang karanasan. Na

kutsero ng yumao ang aking ama. "

paayos niya ang pamanang kalesa ng kanyang ama. Ito kasi ang nag iisang pamana

Ano ito? Mali ang kwento ni Karding? Hindi naman na ito kataka taka, dahil isa ito sa

nito para sa batang kutsero noon. Ngunit sa tagal ng panahon ay nasira na rin ito.

asal na hindi na nabago simula ng siya ay naging kutsero. Marami ang nakakakilala

Kaya't ng kumita siya ng malaki ay pinaayos niya at piankumpuni ang nasirang

sa kanya dahil sa kanyang mga gawa gawang kwento at walang katotohanan.

kalesa.

"Kilalang kilala ho ako rito. Oras na sambitin ninyo ang aking ngalan ay agad ho

Nakabili na rin siya ng isa pang kabayo. Matanda na rin kasi ang katuwang niya sa

akong makikilala"

kanyang hanap buhay. Ang pangalan nito ay si Noning. Ang sampung taon na niyang

Dugtong pa niya.

katuwang na ibinigay naman ng kanyang ina. Ngayon ay pinag pahinga na niya ito

Tuwang tuwa lamang ang kagalang galang na ale mula sa kanyang likuran habang

at nakalagay na lamang sa isang kubo , kung saan din niya nilalagay si Ameng, ang

palingon- lingon siya rito.

kanyang bagong kabayo. Sa edad na dalawamput pito ay binata pa rin si Karding.

Tuwang-tuwa naman ang pobreng kutsero sa kanyang ginagawang kwento na

Wala kasi siya matipuhan sa kanilang lugar. Gayunman ay ayos lang sa kanya.

ibinabahagi niya sa kanyang pasahero. Kahit walang katotohanan at kahit mali ay

Mahirap daw kasi ang buhay at kailangang pagipunan muna at mag handa sa pag-

diretso pa rin siya sa kanyang istorya.

aasawa.

Ng matapos niya itong igala ay tuwang tuwa siya ng bayaran siya ng tatlong daang

SA tagal ng kutsero ni karding ay alam na niya ang laht ng mga bagay na maari

piso nito. Bihira lamang ang mag abot sa kanila ng ganitong halaga. Pahapon na ng

niyang gawin upang mag karoon ng madaming pasahero . Isa na dito ang pagiging

siya ay bumalik sa kanyang tahanan. Matutulog na lamang siya ay iniisip pa rin niya

mabait sa mga tao. Maasikaso at magalang. Subalit may isa lamang na hindi kaayon

ang kanyang susunod na kwentong kutsero na ibabahagi niya sa kanyang magiging

ayon sa kanyang gawain. Kahit hindi naman maari ay kanyang ginagawa.

pasahero sa darating pang mga araw.

Isang turistang dayuhan ang nais sumakay sa kanyang karwahe ng araw na iyon.

Dahil sa kanyang gawain ay mraming kutsero ang sa kanya'y nagagalit. Subalit

Maaga pa lamang kasi ay handa na siya upang mag hanap buhay. Maaga siyang

tinataasan na lamang niya ito ng kanyang balikat.

gumising upang maaga din siyang makahapon sa kanyang tahanan at maagang

"Naku karding huwag kang maging imbento sa iyong mga pasahero at baka sa huli'y

makapag pa hinga.

pag sisihin mo iyan. "

Paalala sa kanya ni Mang Kanor minsang mag kasalubong sila nito sa daan habang

katawan. Mula sa kanyang mga kamay nagulat siya ng makita niyang iba na ito.

siya ay pauwi sa knayang tahanan.

Wala ang kanyang limang mga daliri, at mga kuko nito. Nagulat siya ng mpansin

Minsan habang siya ay nasa karinderya na paborito niyang pag kainan ay isang

niyang maging ang kanyang mga paa ay katulad din ng kanyang mga kamay.

batang babae ang nakita niyang patawid sa malaking kalsada nila. Sa itsura nito ay

Animoy nakasuot siya ng makapal na sapatos ang kulay kayumanggi niyang

nasa sampung taong gulang pa lamang ito. Pinag mamasdan niya ito sa malayo

mabalahibong kamay ay nakalapat sa lupa. Nakaramdam ng uhaw ang binata. Malui

dahil nkita niyang papalapit ito sa kangyang pinupwestuhan. Hindi niya inaasahang

siya tumayo. Tumayo na nakalapat ang parehas niyang mga paa sa lupa. Iinom siya

isang kotseng puti ang rumaragasang sasagi sa bata, mabuti na lamang at naabutan

sa ilog ng makita niya ang kanyang sarili. mula sa repleksyon ng tubig.

pa niya itoat madali niya naiiwas sa aksidente. Kinabahan siya sa maaring mangyari

Napaatras siya at muling bumalik sa harapan ng tubig. Hindi siya maaring

sa bata

magkamali, hindi niya anyo ang nasa kanyang harapan. Mahaba ang mukha, may

Nasagip niya ito mula sa kapahamakan, tuwang tuwa ang mga tao sa kanyang

buhok sa likuran ng ulo. Mbalahibo ang kanyang katawan. Isang Kabayo. Tama isa

paligid. Maging siya ay masaya din . Kahit papano kasi ay naging bayani siya sa

nga itong kabayo. Naging kabayo si Karding, hindi niya alam ang kanyang gagawin.

simpleng paraan lamang. May maganda rin paalng dulot ang pagiging malikot ng

Natulala siya at hindi makagalaw sa kanyang kinatatayuan. Umiiyak na siya,

kanyang mga mata sa kanyang kapaigiran.

"Ano ito? Anong nangyari sa katawan ko? Bakit ako naging kabayo? Huhuuh"

Lumaki ang kanyang mga tainga sa kanyang mga narinig, msarap ito sa

Tanong niya sa kanyang isipan.

pakiramdam at maginhawa ang tingin niya sa kanyang mga kapaligiran. Sinwerte

Lumalalim na ang gabi. Kailangan na niyang umuwi. Nandoon pa rin ang kanyang

naman siya sa kang pasada ng araw na iyon . Marami ang naging kita niya sa araw

kabayo. Tinawag niya ang kanyang alaga. Subalit walang lumalabs ng letra sa

na iyon, iyon nga lang at hindi pa rin nag bago sa kanyang dating gawain.

kanyang mga bibig. Tanging huni lamang ng isang hayop ang lumalabas sa kanyang

imbentong istorya naman ang kanyang ibinahagi sa mga pasaherong sumasakay sa

bibig. Lumapit naman ito sa kanya. Patakbo pa ang ginawa nito sabay hinto ng

kanya.

malapit na sa kanya ang hayop.

Ayon sa mga matatanda lahat ng bagay daw na ginagawa ay may katapat na bagay.

Palakad na ang dalawang hayop ng may narining si Karding na pulotong ng isa pang

Mabuti man o masama.

kabayo. At tinig ng isang lalaki.

Isang matandang ermetanyo ang naglalakad ng araw na iyon . Papunta sa hindi

"Hiyyaaaaa"

alam kung saan. Aksidente naman itong madadaanan ni Karding. Nakasuot ang

Sigaw nito. Maganda ito para kay Karding ay makakatulong nrin sa kanya sa wakas.

matanda ng sira sira at aduming kasuotan. Ang suot na sapatos nito ay butas sa

Nakita sila nito.

ilalim at ang sumbrero nito at nangungutim sa kadumihan. Sa anyong iyon ng

"Whoaa, Ano kayang ginagawa ng mga kabayong ito dito? Hindi bat kay Karding na

matanda ay nahabag ang matagal ng kutsero.

mapangimbento ang isang hayop na ito? "

"Sakaya na ho kayo tatang, at madala ko kayo sa inyong paroroonan. "

Parang nanliit si Karding sa kanyang narinig. Hindi niya kilala ang lalaki at hindi rin

Subalit tinignan lamang siya nito mula ulo hanggang paa. Animo'y sinusuri ang

niya ito mukha. Kinuha ng lalaki ang lubid hintak nito ang Alaga ni Karding na

kanyang itsura.

kabayo. Hindi sana siya susunod dito, nanghinayang lamang siya sa kanyang alaga.

"Ah, dadalhin ko ho kayo sa inyong tirahan."

Binigyan sila Karding ng pag kain. Tubig at silungan. Subalit hindi siya kumakain ng
damo, wala siyang nagawa kundi ang tiisin na lamang ang gutom para sa gabing

Pag mamagandang loob niya dito. Subalit hindi niya inaasahan ang sumunod na

iyon. Tinitignan lamang siya ng ng ibang hayop na naroroon at tahimik na kumakain.

sambit ng ermitanyo. Bumulong ito sa hangin at maya maya pa'y nanghina na

Sa laki kasi ng lugar na kanilang pinuntahan kay daming hayop din ang naninirahan

lamang ang kutsero at bumagsak sa lupa. Huling nakita na lamang niya ay ang pag

doon.

layo ng matanda.

"Kumain kana."

Masakit ang ulo ng magising si Karding. Nakaramdam siya ng kagat ng lamok ng

Kinagulat na gumising sa kabayong si Karding. Walang tao na naroroon tanging mga

siya ay bumangon. Nandoon pa rin siya sa lugar kung saan siya iniwan ng

kabayo, baka , kalabaw at ibang hayop lamang ang tangi niyang mga kasama. Si

matandang nais niyang pag magandahan ng loob. Inikot niya ang kanyang mga

Ameng pala ang nag salita.

mata.

"Paano kang nakapag salita!?"

"Salamat naman at nandoon pa rin ang kanyang kabayo at ang karwahe nito.
tahimik na kumakain ang kanyang kabayo. Tatayo sana siya ng mapansin niyang

Gulat niyang tanong.

mabalahibo ang kanyang kamay. Dahan dahan niyang sinalata ang kanyang

"Hindi ako nag sasalita nag kakaintindihan lamang tayo sapagkat isa ka n ring

kabayo"

sa iyo ang nangyaring ito. "

" Tao pa rin ako . Malungkot niyang wika. "

Napagisip ang Kabayo.

Pumunta sa sulok ang dating kutsero at tumalikod na lamang dito.

"Huwag kang mag-alala at ibabalik na kita sa iyong dating pag ka tao. Subalit hindi

"Nagalit sa iyo ang matandang ermitanyo"

na maari ang iyong gawain lagi kitang babantayan sa lahat ng iyong gawain. "

Kwento ni Ameng.

Natuwa si Karding sa narinig. Pangako niya sa sarili na hindi na niya uulitin ang

"Mahilig ka kasing gumawa ng kwento na hindi naman totoo. "

kanyang pag iimbento ng kwento, . Maya-maya pa'y nag laho ang matanda,

Napag isip si Karding. Hindi niya inaakala na may mga taong nagagalit din pala sa

kasunod nito'y ang pag iiba ng kanyang anyo, Kasunod ay ang bagong Kutsero na

kanyang gawain. Nakaramdam siya ng panghihina sa sarili. Ni ayaw niyang mag

nasa tabi niya na may nakapangalangang KARDING sa likuran nito. Nandoon rin si

pahinga ng gabing iyon. Madaling araw na ng maipikit ni Karding ang kanyang mga

Ameng nakasuot ito ng bakal na tumatakip sa gilid ng mga mata nito. (Tapalodo ang

mata. Umaasa siya na sa kanyang pag dilat ng mata kinabukasan ay babalik na siya
sa normal.

tawag dito.)
Nag pasalamat si Karding sa matanda kahit wala na ito sa kanyang paningin.

Maaga ring nagising si KArding, masaya niyang iminulat ang kanyang mga mata.

Nakabalik na nga siya. Tuwang tuwa siyang lumapit kay Ameng at niyakap niya ito.

Umaasang paniginip lamang ang lahat. Ngunit bigo siya sa kanyang isipin.

Masayang masaya sila at nag sisisi sa lahat ng ginawa niyang panloloko sa tao.

Nalungkot siya at bumalik sa pag kakahiga. Labis na nalungkot si Karding sa

Bumalik na sa normal ang lahat, nakabalik na siya sa kanyang trabaho. Binago na

nangyari sa kanya. HIndi niya ninais na ma- aaring mag ka ganon ang mangyayari

niya ang kanyang gawain, at mag mula noon ay hindi na gumwa ng Kwentong

sa kanyang pag ka tao. Inisip niya ang lahat ng kanyang ginawa. Lahat ng ginawa

Kutsero si Karding.

niyang pag iimbeno at pag sisinungaling sa mga tao.

Umiiyak si Karding habang nag lalakad papunta sa Farm na pagpapastulan sa kanila.
Sinusundan niya ang mga kabayong nasa kanyang harapan, habang nasa likuran
naman niya si Ameng.
"Naku Karding hayaan mo na mgiging msaya ka rin kahit na ikaw ay isang kabayo.
Tignan mo kami masaya kami kahit mga alaga lang kami. Tulad mo noong ako ay
inaalagaan mo dati. "
Kahit papano ay nabawasan ang kanyang pag-kalungkot. Nag karoon kasi siya ng
katuwang sa kanyang problema. Hindi niya inaakala na ang kanyang alaga ay siya
rin pala niyang magiging kaibigan.
Sa katagalan ay nakasanayan na rin ni Karding ang kanyang pagiging isang Kabayo.
Natuto siyang kumain ng mga damo darak at ibat-ibang pag kain ng isang hayop.
Nilagyan na rin siya ng tatak ng taong nakapulot sa kanilang dalawa ni Ameng ang
dati niyang alaga. Katunayan na pag mamay-ari na sila.
Lumipas pa ang mga araw , linggo , buwan at panahon. Hindi pa rin nag babago at
bumabalik sa dati si Karding. At nawala na rin sa isipan niya ang pagiging isang tao.
Para sa kanya ay natural na sa kanya ang pagiging isang kabayo.
Minsan habang sila ay nag lalakad ay nakita niya ang isang pamilyar na mukha.
Nakasout ito ng smaduming kasuotan, butas na sapatos at maduming sumbrero. Ito
ng ang ermitanyong bumulong sa hangin at nag pahina ng kanyang katawan. Dalidali niya itong hinabol at hinarang. Wari niya'y nakikilala siya nito, at natatandaan.
Tumingin ito sa kanya at tumawa.
"Ikaw pala iyan Karding. Natutuwa ako at nakikilala mo pa pala ako. "
Gusto niya itong sigawan, subalit tanging huni na lamang ng isang kabayo ang
lumalabas sa kanyang tinig.
"Huwag kang magalit Karding. Binigyan lamang kita ng leksyon. Sana ay naging aral

ARAL: Maging totoo at huwag mag imbento.

Ang Kwento Ng Pagong at Pusa

Masaya nitong wika sa kapatid.

Isa itong kwento na kailanman ay hindi maaring mangyari kahit sa tao man. Ang

"Ayus lang naman. Sapat na para sa isang linggo nating pag kain. Gusto sana kitang

lathalang ito ay mula sa pinapalawak kong isip at pag-likha sa pamamagitan ng pag-

yayain sa susunod na panghuhuli ko para matulungan mo ako."

sulat.

Sagot ng kanyang kapatid.

Masaya ang buhay ng bawat hayop na nakatira sa gubat na hindi pa napupuntahan

"Sige ba, hindi ba sinabi ko na sayo dati na gusto kong sumama sa iyo upang

ng kahit sinong tao. Malaya sila sa kanilang mga nais gawin at mga nais na

matulungan kita sa pangingisda mo, para sa pagkain natin?"

mangyari sa kanilang mga buhay. Masagana sa pang araw araw ,magkakasundo ang
bawat isa sa pamamalakad ng kanilang hari na si Haring Leon. Si Leon ang

"Oo, subalit ayoko sana na tulungan mo ako kasi baka mahirapan ka. Binilin ka kasi

pinakamataas na na uri ng hayop na naninirahan sa kagubatang iyon. Sumunod

sakin ni inay bago siya pumanaw, na alagaan daw kita at wag pababayaan."

naman ay si Kwago ang pinakamatalinong hayop na kanang kamay ng Leon, siya

"Kasama mo naman ako kuya eh. Mababantayan mo naman ako kasi mag kasama

ang may nakakaalam ng lahat ng pasikot sikot sa gubat. Lahat ng gawain ng bawat

naman tayong nanghuhuli na pag kain natin."

hayop at pati ang mga tao na hindi pa nakikita ng ibang mga haop ay nalalaman

"Hayaan mo't sa susunod na linggo'y isasama kita."

nya din . Bawat araw na lumilipas sa gubat na iyon ay ang pag usbong din ng mga

Ilang saglit pa'y sabay na naghapunan ang dalawa.

hayop upang maging mag-kaisa at mag tulungan sa bawat pakikitungo nila.

Bata pa ang mag-kapatid na pusa ng pumanaw ang kanilang mga magulang. Nabaril

Ang mga ibon, mga hayop sa lupa at mga hayop tubig ay nag kakaisang nag-

kasi ito ng isang mangangaso sa dati nilang tinitirahang gubat na ngayon ay isa ng

bibigayan para mabuhay. Kabilang na dito sina Pagong at Pusa. Hindi sila

syudad. Sa tulong ng Kwago dinala sila sa gubat na iyon at doon na nabuhay

magkatulad at hindi rin sila magka-uri. Hindi rin sila magka-kilala at hindi rin

hanggang sa makayanan na nilang tumayo sa kanilang mga paa.

maaring mag sama..

Mula pag kabata hanggang sa pag-tanda ay magkasama na ang dalawang pusa

Masayang naglalakad ang pusa ng umagang iyon, parating kasi ang kapatid nya

hindi sila nag-iiwanan. Lagi silang magkasundo sa kahat ng mga bagay na nais nila.

galing sa pangunguha ng pag kain. Maligaya itong nag-aabang sa tabi ng kanilang

Kinabukasan maagang nagising ang mga hayop. Kaarawan kasi iyon ng kanilang

tahanan, habang pinapanuod ang mga batang aso na nag-lalaro malayo sa kanya.

hari na si Haring Leon, ang humahawak sa kanilang kagubatan, ito rin ang nag-

Nilapitan siya ng Babaeng aso at kinausap.

babantay sa gubat upang protektahan ito.

" Kamusta kana"

"Magandang umaga aso."

Nakangiting bungad nito ng batiin siya.

Bati ng Lalaking pusa sa Amahing aso.

"Halika doon tayo sa lilim ng punong akasya, mag kwentuhan tayo habang

"Malaking selebrasyon ngayon ang magaganap sa ating kagubatan. Kaarawan kasi

hinihintay mo ang iyong kapatid. Masarap ang hangin doon , tanaw ang buong

ng ating Hari."

tanawin."

"Oo. At mamayan kasama kong pupunta ang mag-iina ko papunta sa gitna ng

Anyaya nito sa kanya.

kagubatan. Maarin kayong sumabay sa amin kung nais ninyo"

Ngumiti siya dito at saka nag salita.

Sambit ni Aso.

"Salamat sa anyaya. Halika at dumoon tayo."

"Salamat , Yamo't sasabihin ko sa aking kapatid upang mag kakasama tayo pag-

Mula doon ay nag lakad sila papunta sa puno ng akasya, masaya silang nag usap at

dalo. "

nagkwentuhan.

Pasasalamat naman ng Pusa.

Maya-maya pa'y lumapit na sa kanila ang dalawang tuta at nag lambing sa inahing

Malaking kasiyahan ang ka-arawan ng haring Leon. Sari-saring hayop ang dumalo,

aso. Saka naman ito dinilaan ng ina upang linisin ang katawan ng dalawa. Tuwang

mga hayop na lumilipad at gumagapang. Sa kabila nama'y mga hayop na

tuwa ang Pusa sa ganoong eksena ng mag iinang aso.

lumalangoy . Kabilang na dito ang Pagong at ang kanyang pamilya. Masaya ang

Pagabi na noon kaya nag aya na ang Pusa na bumalik na sa kanilang mga tahanan,

lahat na nag kukwentuhan at nag tatawanan. Ang pusa ay nag lalakad sa tabi ng

Saglit pa'y dumating na ang amahing Aso at ang kapatid ng pusa. Inabutan ng

ilog upang uminom ng tubig. Ng hindi inaasahan isang ingay ang umalingaw-ngaw

dalawang lalaki ang dalawang babae na papasok na sa kanilang mga tahanan.

sa langit dahilang upang mataranta ang lahat. Nagtakbuhan, nagtulakan at isang

"Kapatid ko!"

dahilan upang matulak ang pusa at malag-lag sa tubig. Nakita iyon ng Pagong dahil

Tawag ng pusa sa kanyang kapatid na babae.

sa kupad nitong kumilos naiwan na sya ng ibang hayop na lumangoy. Naging dahilan

Lumingon ang pusa at ngumiti ito .

pa iyon upang masagip ang pusa mula sa pag kakalunod nito.

"Kamusta kuya. Marami kabang nahuling isda ngayon?"

Sinagip ng Pagong ang Pusa dinala niya ito sa tabi upang alisin sa tubig. Maya pa'y

kinagat ng lalaking pusa ang leeg ng kanyang kapatid upang itakbo. Hindi na

pagong. Unti-unti nilang nararamdaman ang bawat sarili nila tuwing sila ay nag

nakuhang magpasalamat ng babaeng Pusa.

kakaharp. Hanggang umamin ang Pagong sa Pusa ng minsan sersyoso silang nag

Sa tahana'y takot na takot ang bawat hayop. Walang lumalabas na baka'y marinig

uusap tungkol sa kanilang mga karanasan.

muli nila ang ingay na narinig nila. Natakot ang lahat. Nasira ang kasiyahan at

"Hindi ko alam kung ano ito. Galing ito dito. Sabay turo ng Pagong kung saan

kaarawan ng hari nilang si Leon.

nakalagay ang tumitibok niyang puso. "

Araw na ng panghuhuli ng pag kain nila. Sumama ang babaeng Pusa sa kapatid

Nadam naman iyon ng Pusa.

niya, kasama din nila ang mag-asawang aso at kanilang mga anak. Sabay sabay

"Hindi ko rin malaman ang ganitong pakiramdam. Masaya ako tuwing kasama kita.

silang nanguha ng kanilang pag kain. Nagkwentuhan at kumain . At habang umiinom

Malungkot naman ako kung hindi kita nakikita. "

ang babaeng Pusa isang mukha ang kanyang naaninag. Ang hayop nga na nag ligtas

Seryosong pag-amin nito.

sa kanya. Si Pagong!

Tanghali na ng lumabas ang pusa mula sa kanilang tahanan, umuulan kasi ng araw

Natulala siya at di nakapag salita, hanggang s amauna na itong bumati sa kanya.

na iyon. Hindi makalabas ang magkapatid na pusa at ang mag aswang hayop.

"Kamusta kana?"

Mabuti na lamang at may natira oa siang pag kain na nkuha nila sa tulog ni Pagong.

Tanong nito. Simula sa pag kakatitig nama'y parang natauhan ang Pusa.

Palukso luksong patakbo ang ginawa niya upang lumipat sa bahay ng mga Aso. May

"A-ayo-s lang ako. Sa-salam-at nga pala sa pagliligtas mo sa a-akin."

nais lang kasing itanong ang Pusa sa inahin g aso, tungkol iyon sa nararamdaman

Pautal utal na kibo ng pusa. Nakatingin sa kanya ang Pagong habang nakangiti ito.

niya mula sa kanyang saloobin. Pakiramdam niya'y mag kakasakkit saiya oras na

Para namang napahiya ang Pusa kaya tumalikod ito.

hindi niya ito nailabas mula sa isang nakakaalam.

"Ako nga pala si Pagong. "

"Napasugod ka Pusa."

Pakilala nito.

Bigkas ng inahin.

"Ikaw?"

"May nais lamang kasi akong itanong sa iyo, kung iyong mamarapatin.

Tanong nito sa kanya. Hinarapan nya ito at magalang na nagpakilala .

"Halika't tumuloy ka. Magpatuyo ka ng iyong balahibo't baka sipunin ka."

"Ako si Pusa. Dito kaba nakatira?"

Pag mamagandang loob ng inahing aso sa kanya.

Sagot naman nito na may halong tanong din.

"Anu ba ang atin? "

"Oo, kasama ng ibang mga hayop na lumalangoy din. "

Panimula nito sa kanya.

Nag-usap pa ang dalawanhanggang sa hindi na nila namalayan ang oras. Oras na

Parang nahihiya namang mag salita ito dito. Wari niya'y parang dapat nalang niya

para umuwi. Inaya na ng Lalaking Pusa ang kanyang kapatid.

itong itago.

"Uuwi na ako. Ikaw din. "

"Huwag ka ng mahiya sa akin. Kaibigan mo ako't hindi ka dapt mag-alangan."

Masayang pag papa-alam ng Pusa sa Pagong.

Nakangiti naman nitong banggit sa kanya.

"Sige, sa susunod naman.'

"Ahm, kasi ano.,"

Sagot nito.

Namumulang panimula ng Dalagang pusa.

Katulad kanina. Sabay-sabay na umuwi ang mga Pusa at Aso. Sabay sabay na

"Nag tataka lamang ako kung bakit sa tuwing kasama ko si Pgong may

nakarating sa kanilang mga tahanan. Sa isang sulok naman ng Utak ng pusa ay ang

nararamdaman akong kakaiba mula sa aking dib dib. "

saya sa pag kaka-kilala nya sa isang bagong kaibigan.

Imbis na payuhan ay tumawa ang Aso at tumingin ito sa kanya na sobrang saya at

Naging mahina na ang ilog na pinaghuhulihan nila ng isda nababalita kasing may

hindi maintindihang ibig sabihin.

mga taong nakapasok sa gubat. Nakita iyon ng Kwago minsan. Nakita daw ito ng

"Kasi nag mamahal kana."

Kwago na kumukuha ng mga isda sa ilog at ibang mga hayop. Naging mdalas tuloy

"Anu yon?"

ang pag punta ng Pusa at Aso sa ilog.

Tanong niya dito.

Araw-araw na rin ang naging pag kikita at pag uusap nina Pagong at Pusa. Masaya

"Iyon ang nadarama namin ng asawa ko. Masaya kami kasi parehas naming

siya sa tuwing makikita niya ito. Hindi niya maipaliwanag na sarili kung bakit. Ganito

nraramdaman yon. Pero ang sa iyo. Nagkibit balikat na lamang ang Aso at hindi na

din ang naging pakiramdam ng Pagong sa Pusa. Hindi nabubuo ang kanilang mga

kumibo. "

araw kung hindi nila makikita ang bawat isa. Araw-araw sabay silang kumakain.

Hindi nakapunta sa ilog ang Pusa ng boung araw na iyon. Hindi kasi siya makalabs

Minsan nag-lalaro sila at nag hahabulan. Naguunahan sila na makarating sa batong

dahil sa sama ng panahon. Subalit na gulat na lamang siya ng makita nyang may

nakagitna sa ilog. Tumatakbo ang Pusa at lumalangoy naman ng mabilis ang

nag lalakad na papunta sa kanya. Habang siya ay nakatanod sa pintuan ng kanilang

tirahan. Hindi siya nag kakamali . Si Pagong nga iyon. Papunta sa kanya. Palapit

muling nag kikita ang dalawa. Kahit na mahirap para kay pagong iyon dahil sa uri ng

iypon ng palapit sa kanya. Kasabay naman ang magkahalong tuwa at pananabik.

kanyang pagkilos ay kinakaya niya para lamang makita niya ang pinaka mamahal

Kabog sa dibdib at ligaya.

niyang Pusa. Doon ay tahimik silang nag kikita at palihim na nag uusap. Tanging ang

"Kamusta ka?"

inahing aso lamang ang naging katuwang ni pusa para sa pagkikita nila.

Masaya nitong bati sa kanya. Nakangiti ito ng sobra. Ganito din naman ang bungad

Naiintindihan kasi ito ng aso. Kahit na bawala at kahit na hindi maaari at makakabuti

nya dito nakangiti rin siya dito.

sa kanila. Ninais pa rin nito, sapag kat alam niya ang nag mamahal.

"Mabuti naman. Ikaw kamusta kana? Halika. Pumasok ka. "

"Ayokong mawala ka sa akin Pagong."

Anyaya niya dito sa loob ng kanilang tahanan.

"Ayoko din mawala ka sakin pusa. Mahal na mahal kita't hindi ko makakaya oras na

"Naku hindi na . Kinamusta lamang kita. Nalungkot kasi ako at hindi ka makapunta

mawala ka sakin. "

sa ilog ngayon,"

Minsang pag uusap nila sa pag tatagpo nilang iyon.

"Masama kasi ang lagay ng panahon. Pasensya kana ha?"

Kahit sa ganoong paraan lamang ay masaya pa rin sila. Kahit na lihim ito ,hindi pa

"Ayos lang, masaya na ako't nakita kita. "

rin sila nag papadaig sa iba. Pinapakinggan pa rin nila ang tibok ng knailang mga

Masayang dugtong pa nito.

puso at damdamin. Nahihirapan ma'y patuloy pa rin sila. Dahil iyon sa sobrang pag

Sa ganitong paraan lalong napalapit ang loob ni Pusa sa Pagong. Pakiramdam niya

mamahal na nanaig sa knailang mga damdamin. Umiiyak na lamang ang Pusa

ay lalong siyang nahuhulog dito at hindi na niya ito makontrol.

tuwing maaalala niya ang knailang napakahirap na sitwasyon .Tangi si Pagong na

Isang araw masayang nag uusap ang Dalawang hayo sina Pagong at Pusa, Hindi nila

lamang ang knayang nagiging lakas para mag patuloy ang kanilang pag mamahalan

namalayan ang pag mamasid ng pangalawa sa pinakamataas ng hayop sa gubat. Si

sa isa't-isa.

Kwago! Nakadapo pala ito sa isang puno kung saan kitang kita ang bawat hayop na

Nagpatuloy ito ng nagpatuloy. Lalong lumalim asila sa isat isa. Kahit na minsan hindi

nasa ilog at nasa tabi nito.

na nila kinakaya basta't iniisip lamang nila ang kanilang minamahal ay lumalakas pa

Nagulat ang lahat sa nabalitaan nila. Nakarating ito sa ibang mga hayop. Sa mataas

rin sila. Subalit hindi parin talaga maari ang kanilang mga nais.

na hayop. Maging kay Haring Leon ay nakarating na rin ito. Ipinag babawal sa batas

Minsan ng minsang magkikita ang dalawa sa knailang tagpuan ay sinundan ang

ng Kagubatan ang pag- patol sa hindi mag- kauring hayop kapag napatunayan ito.

Pusa ng kanyang nakatatandang kaptid. Bawat kilos nito ay hindi pinlampas.

Maaring paalisin at palayasin siya sa gubat . Oras na mag kasala. Hindi iyon

Hangaang sa makarating ito sa kanilang tagpuan. Dali-dali namang tinwag ng Pusa

maganda sa pandinig ng kapatid ng lalaking Pusa. Kapatid nya kasi mismo ang usap

ang Leon. Ilang saglit pa'y nanduon na rin ang pagong ngunit. Nahuli sila. Nakita ng

usapan sa buong kagubatan. Pag kadatin na pagkadating nito'y isang kalmot ang

pagong na nakagitna sa dalawa ang pusa. Bigla na lamang syang dinakma ng leon.

tumama sa mukha ng babaeng pusa. Napasimangot ito sa sakit.

Dali naman siyang pumasok sa kanyang proteksyon upang hindi masaktan.

"Alam mong bawal na bawal ang pakikipag mabutihan sa hindi natin kauring hayop.

"Ito na ang huling pag kikita nyo dahil ikaw Paging. Ay hahatulan na makulong. Hindi

At maari kang mapaalis oras na malaman ito at napatunayan. !"

na kita papapalisin sa kagubatang ito dahil hiling iyon ng pusang lalaki. Kapalit noon

Pasigaw na wika ng Lalaking Pusa.

ay pag ka bilanggo at ang pagf puputol ninyo ng ugnayan ng pusang ito."

Hindi na nakakibo ang babaeng Pusa sa halip ay tumalikod ito at humiga na lang sa

Nakakatakot na sabi ni leon. Sabay alis habang kagat kagat ang Pagong. Iniwan ng

isang sulok.

lalaking Pusa ang knayang kapatid. Ginawa niya iyon para lamang ma- protektahan

Masama ang loob ni Pusa. Kinagabihay. Dali-dali syang pumunta sa ilog upang

ang kanyang nakababatang kapatid mula sa pag papalayas sa kagubatang kanilang

hanapin si Pagong. Subalit hindi niya inaasahan ang makikita niya. Si haring Leon

tinutuluyan. Mahirap mag hanap ng tahanan. Katulad ng nagyari sa kanila bago sila

ang nandoon. Nakita siya nito. Akmang tatakbo siya palayo ng harangin siya nito.

mapunta sa lugar na ito.

"Saan ka pupunta Pusa?"

Tumulo na lamang ang luha ng dalaga at umiyak na lamang ito ng umiyak.

Malaking boses na tanong nito. Nanginig ang katawan ni Pusa at sumagot.

Pag- uwi'y hindi nag deretso sa bahay ang babaing Pusa sa halip ay pumunta ito sa

"Dadalawin ko lamang poa ng kaibigan kong si Pagong. "

bahay ng aso.Upang makipag usap sa inahing aso. Umiiyak siya habang nag sasaad

"Simula ngayon ay hindi kana maaring mag-punta at sumilip sa ilog na ito. Oras na

ng mga nangyari ng sandaling iyon. Malungkot ang Aso para dito. Naiintindihan niya

maulit pa ito'y paalisin ko kayong dalawa mula sa kagubatan na ito.'

ang nasa saloobin niya. Alam niyang mahirap talaga ang kanilang sitwasyon subalit

Nalungkot ang Pusa at Pagong sa pangyayaring iyon. Hindi nila iyon inaashan na

nauunawaan din naman nito ang nakakatandang kapatid. Nalala tuloy ng Inahing

mangyayari. At iyon ang isa sa mga kinatatakutan nila sa kanilang biuhay.

Aso ang nangyari noon. Ang katulad ng pagmamahalan ni Pagong at Pusa. Noong

Subalit hindi sila sumuko. Sa isang liblib na lugar ng kagubatang iyon ay palihim

siya ay bata pa lamang at wala pang masyadong alam.

Nagmamahalan din sina Ibong Maya at Dagang . Madalas kasi itong mag kasama sa

"Ayaw ko lamang na ikaw ay mapahamak. Kaya ginagawa ko ang mga bagay na

pangunguha ng pag kain at pamamasyal sa gubat. Nalaman din iyon ng mataas na

iyon. "

antas ng hayop. Sina Leon at Kwago. Pinaalis nila si Daga subalit sinundan ito ng

Dugtong pa nito. Samantalang siya ay tahimik lamang na nakikinig at nakitingin sa

Ibong Maya. Ang huling balita nila noon ay namatay ang daga dahil sa gutom sa

malayo.

labas g gubat at napatay naman si Ibong Maya dahil sa isang taong naghuhuli ng

"Ikaw na lamaang ang nag-iisang kayaman ko sa mundo. Kaya nais kong maging

mga hayop sa gubat.

mabuti ang lagay mo sa lahat ng oras."

Ayaw iyon mangayari ng kapatid ni Pusa sa kanya kaya gnaun na lamang ang pag

Bigla na lamang tumulo ang luha ng kuya niya at napatingin siya dito.

protekta nito dito. Lumipas ang marmaing araw. Walang maisip na paraan ang

"Hindi ko kakayanin kung pati ikaw mawawala pa sa piling ko. Hindi ko na kakayanin

dalawa hanggang sa maisipan ng Pusa na pumuslit at makita man lang si Pagong sa

pa kung pati ikaw kukunin nila sa akin. Wala na tayong magulang . Ikaw na lang nag

kulungan ng haring Leon.

papalakas sa akin. Ayoko ng mawawala kapa."

Maraming nakabantay sa labas. Sari-saring hayop iyon. Nandoon din si kwago at si

Sabay talikod ito sa kanya. Hahabulin sana niya ito, ngunit na huli siya nakalyo na

Haring Leon. Katabi nila ang Ibong Loro na tahimik na nag mamasid at gumagala

ito dahil mabilis na itong tumakbo. Naiwan siyang nag-iisa doon at naguguluhan.

ang paningin. Isa ito sa pinaka kinatatakutan nilang banaty dahil kakaiba ito sa lahat

Naguguluhan siya dahil mahal niya ang kuya nya ayaw niyang mawalay dito, subalit

ng hayop. Kumuha ng tyempo ang pusa para makalusot sa mga nag babantay n

ayaw din niyang mawalay sa kanyang pinakamamahal na pagong.

mga hayop doon. Inabot siya ng mahabang oras subalit hindi siya napgod sa

Wala na siyang nagawa kundi hintayin na lamang ang pag uwi ng kanyang

kahihintay. Hanggang sa dumilim. Unti-unting nawawala ang mga bantay na hayop.

nakatatandang kuya . Hindi kasi niya alam kung saan ito nag punta at anung oras

Nababawasan na ang mga ito. At hanggang sa makatulog na ang Loro. Nawala na

babalik. Ngunit pahapon na'y wala pa rin ito. Inisip tuloy niyangsundan ito at

rina ng hari dahil ito ay bumalik na sa kanyang tahanan , maging ang Kwago ay

hanapin kung saan man ito naroroon. Lumabas ang pusa para hanapin ang kanyang

ganun din. Nakapasok ang Pusa. Dahil sa tahimik niyang pag lalakad at magaang

kuya . Pinuntahan niya ang madalas nitong puntahan ang puno ng nara na nasa

kilos ay napasok niya ang kulungan.

gawing gilid ng kagubatan. Subalit wala ito doon. Pinuntahan niya sa kaibigan nitong

Hayun nakita na niya Ang pinakamamahal niyang Pagong. Matahimik niya itong

kalapati. Subalit bigo pa rin ito. Wala pa rin ito doon. Wala siyang nagawa kundi ang

tinawag.Tuwang tuwa naman itong lalapit na kanya. Niyap niya ang Pagong sa

umuwi na lang at bumalik sa kanilang tahanan.

sobrang pag ka sabik. Umiyak siya. Hindi niya makontrol ang sarili sa harapan ng

Habang nag lalakad siya pauwi ay hindi niya maiwasan ang mata na tumingin sa

Pagong. Ganun din ang Pagong. Malungkot na may halong tuwa ang kanilang

mga hayop na nakamsid sa kanya. Animo'y inuuri siya nito at minamaliit.

nadadama . Malungko dahil ang hirap ng lagay nila. Masaya sapagkat muli silang

Nakayukong nag lalakad ang pusa at sabay patakbong nag madali. Pag dating niya

nagkita.

sa bahay ay inabutan na niya ang kanyang kuya. Tahimik lamang ito at hindi

Patago pa rin ang ginawa nila upang hindi mahalata ang pag puntang iyon ng pusa.

kumikibo.

Ligtas naman itong nakalabas at nakabalik sa kanyang tahanan. Masaya itong

"Kuya pasensya kana. Hindi ko lamang makontrol ang bugso ng damdamin ko. Mahal

ibinalita ni Pusa sa Inahing Aso. Masaya naman ito sa nalaman. Naging kakampi na

ko si Pagong , alam kong bawal subalit hindi ko siya kayang mawala sa akin. "

rin niya ito at naging kunsinti para lamang sa kanya. Inilahad niyakung paano siya

Pag-uuna niya dito.

nakapsok at nakalabas sa kulungan. Sa wakas ay mababawasan na rin ang kanyang

"Naiintindihan kita kapatid ko kaya nga hinayaan kita ng patago kang pumunta sa

pag aalala sa kanyang minamahal na hayop. Kahit saang anggulo tignan ay sadyang

kulungan ng mga nag kasala sa kagubatan."

mahirap. Mali na kung mali sa paningin ng iba. Subalit, prara sa dalawang nilalang

Nagulat siya dito at niyakap niya ang kuya niya. Nauunwaan siya nito. Umiyak siya

na nag mamahalan .Hindi na iisipin ang mali at tama mahalaga ayang kaligayahan

ng umiyak. Niyakap siya ng kuya niya.

sa piling ng isa't isa. Maipakita lamang na mahal talaga nila ang nagpapakumpleto

"Patawarin mo ako kuya. "

sa sandali ng buhay nila.

Nasa ganoong sitwasyon sila ng biglang may narinig silang mga pag putok. Maingay,

Mula sa labas ay nakatanaw ang pusa mula sa tanawin na makikita malapit sa

nakakatakot nakakagimbala sa lahat.nagulat ang mag kapatid. Napalabs sila pati na

kanilang tahanan. Tahimik ito at nag-iisip ng malayo sa kuryosidad. Hindi na niya

rin ang mag asawang aso. Nakita nila ang isang grupo na may dalang mga liwanag

namalayan na nasa tabi na pala niya ang kanyang nakatatandang kapatid . Katabi

papunta sa kagitnaan ng kagubatan kung saan naroroon ang kanayang

na pala niya ito't pinakikiramdaman lamang siya.

pinakamamahal na pagong! Bigla siyang nakarmdam ng panganib. Naalarma naman

"Mahal kita kapatid ko"

ang lahat ng hayop na naroroon lahat sila ay natakot.

Iyon ang bumasag sa oag iisip ng dalagang pusa ng mga sandaling iyon.

Mabilis na tinungo ng Pusa ang gitna ng kagubatan . Hindi na siya nag paalam pa sa

kanyang nakatatandang kapatid. Alam niyang hindi siya nito papayagan. Subalit

Nag-lalaro si Mila sa bakuran ng kanilang bahay isang hapon na iyon. Kahit mag-isa

nagulat siya ng nasa likuran pala niya ito at sumusunod sa kanya. Ikinagulat niya

lamang siya at walang kalaro masaya pa rin siya. Wala kasi siyang kapatid na pwede

iyon. Sa kabila nito ay masaya siya. Dahil sa ginagawa ng kanyang kapatid na lalaki.

nyang makalaro at makasaya. Subalit sabi ng kanyang ina ay hindi na siya mag

Nakarating sila sa gitna ng kagubatan. Walang ng masyadong hayop na naroroon.

kakaroon ng kapatid dahil wala na siyang ama. Ang ama niya ay pumanaw noong

Maging ang Leon Kwago Loro at ibang matataas na antas ng hayop ay wala na rin.

siya ay sanggol pa lamang. Inatake daw ito ng mabangis na hayop kaya hindi na

Tanging naiwan ay ang mga nakabilanggong hayop kasama na si Pagong. Dali-daling

niya ito naabutan ng siya ay lumalaki na.

nag punta ang mag-kapatid na Pusa sa kinalalagyan ng pagong . Itatakwa nila ito

Tanging ang mga halaman at hayop na alaga nila ang mga nakakalaro niya araw-

upang hindi mapahamak. Hindi nila alma ang kanilang gagawin. Palapit na ng

araw. Araw-araw din ay nag umaalis ang kanyang ina para magtrbaho sa bayan.

palapit ang mga nilalang na may dalang maliwanag na bagay at maiingay sa pag

Tanging siya lamang ang naiiwan na mag-isa sa kanilang bahay para mag bantay at

lalakad. Sa wakas nakatakas na ang tatlo subalit nagulat sila ng masulubong nila

mag asikaso dito. Nakatira sila sa gitna ng kabundukan, madalang ang mga bahay

ang isang tao! May hawak itong apoy at sa kabilang kamay nito ay mag nakahawak

pati na rin ang mga tao na naninirahan doon.

ng parang isang matigas na bagay. Wala silang ideya kung anu iyon. Patakas silang

"Mila anak, huwag na huwag kang lalabas ng ating bakuran kapag umaalis ako. At

tumalon. Si Pagong naman ay marahang nag lakad. Dahil madilim hindi siya

huwag kang pupunta sa mataas na bahagi ng kabundukan marami kasing hayop na

masyadon kita, hindi katulad ng mga kapatid na Pusa na puting puti ang mga

mababangis ang nandoon at baka saktan ka nila."

balahibo.

Laging paalala ng kanyang ina bago ito umalis. Ng hapong habang siya ay nakaupo

Tumalon ang magakapatid subalit.biglang tumunog ang hawak ng tao sa kanyang

sa harap ay isang maliit na boses ang kanyang narinig galing sa mga halaman na

kamay. Malakas ang tunog niyon. Nakakabingi, nakakatakot. Naalarma ang Pusa.

nasa harapan niya. Dahil sa murang isip niya, hinanap niya ang maliit na boses na

Napalingon siya, dahil nakita niyang bumasak ang kaniyang kapatid. Ang kapatid

nag salita at tumawag sa pangalan niya. Hinawi niya ang mga halaman na nandoon

niyang babae, bumagsak! Babalikan sana iyon ng lalaking Pusa subalit. Akmang

at nagsimulang igala ang kanyang paningin. Bigala siyang napaatras ng bumungad

sasaktan siya ng tao nakatalon naman na ito. Ilang oras pa ang lumipas. Nakita pala

sa kanya ang isang maliit na taong kasinlaki lamang ng kanyang hintuturong daliri

ng pagong ang mga pangyayari. Nilapitan niya ang pusa. Naghihingalo na itong

sa kamay. Naksuot ito ng kulay pulang maliit na damit, maliit na kulang itim na

subalit nakuha pang magsalita.

sapatos, at maliit na sumbrerong matulis sa dulo na kulay pula din.

"Ma-ha-l n-a mah-al ki-ta Pa-g-ong"

"Wag kang matakot. Ako si Berto"

Pa-putolputol nitong salita sa pagong Habang iyak naman ng iyak ang pagong. Hindi

Wika ng maliit na nilalang sa kanyang harapan.

niya alam kung ano ang nangyayari sa pinakamamahal niyang pusa. Tanging alam

"Ako ay matagal ng nag babantay sa iyo dito, lgi kita pinapanuod habang ikaw ay

lamang niya ay nasasktan ito at nahihirapan.

nag lalaro. "

"Wag kang bibitaw mahal na mahal kita , huhuhuh!."

Dugtong pa nito.

"Pa-ki sabi- sa ku-ya k-o maha-l k-o sy-a."

Imbis na matakot ang bata. Ay hinarap nya pa ito. Inuri niya na parang tumitingin ng

Pumikit na ang Pusa at hindi na nakapg salita. Pinipilit itong gisingin ng Pagong

isang di kilalang maliit na bagay.

subalit hindi na ito gumagalaw. Wala na siyang nagawa kundi umiyak na lamang at

"Ako si Mila. sampung taong gulang."

yakapin ang pinakamamahal niya.

"Kilala na kita. Matagal na kitang kilala. Subalit ako ngayon mo lang ako nakilala,

Dumating ang umaga hindi umaalis ang pagong sa tabi ng pusa. Dumating ang

dahil ngayon lang ako nagpakita sa iyo. Ako ay isang nuno. Naawa kasi ako sa iyo.

kapatid nito. Lumapit ito sa nakakababatang kapatid at niyakap ito. Malamig na ang

Wala kang kalaro. Nais ko sanang makipag laro sa iyo."

kanyang katawan. Hinidi na ito humihinga at hindi na rin ito kumikibo. Tanging bakas

Nakangiting wika ng nuno.

na lamang ng dugo ang makikita dito. Napahagul-gol na lang ang nakatatandang

"Sabi ng nanay ko wag daw akong makipag usap sa mga estranghero. Baka daw kasi

pusa. Naawa siya at nag sisisi sa sinapit ng kaniyang kapatid. Habang ang Pagong

mapahamak ako kung hindi ko kilala ang tao."

naman ay malungkot at hindi na lang matanggap ang nangyari sa kanilang

"Subalit hindi naman ako isang estranghero. Matagal na kitang kakilala. Kahit ako ay

minamahal...

ngayon mo lamang nakilala. "

Naglaro ang bata kasama ang nuno. Tuwang-tuwa siya habang ang maliit na tao ay
nag ku-kwento sa kanya ng mga nakakatawang bagay, Nagtatalon talon ito sa

Si Mila At Ang Nuno

harapan niya at umaarteng gaya ng isang artista sa entablado. Natapos ang araw na
iyon ni Mila na masaya, nag karoon siya ng bagong kaibigan at kalaro. Ilang saglit

pa'y dumating na ang kanyang ina, sinalubong niya ito at sabay humalik sa kamay.

Lalong natakot ang bata. Tatakbo sana ito sa palayo sa mga ito subalit bigla siyang

Ganoon lamang ang kanilang buhay sa araw-araw ng dumadaan sa kanila.

napaupo, tumama kasi ang kanyang paa sa batong nasa paanan niya.

Kinabukasan ay maagang nagising ang ina ni Mila para mag-luto ng kanilang agahan

"Hindi kana makakaalis dito!" Sigaw ng maliit na boses na katabi ni Berto.

sa umagang iyon. Maaga kasing aalis ito paara mag punta sa bayan at maghanap

"Dito ka na lamang habang buhay." Dugtong pa ng isa doon.

buhay muli. Ginising na nito si Mila at sabay na silang kumain sa hapag. Ilang saglit

Umiyak na ang bata.

pay nag paalam na ito sa kanya at lumakad na. Maya-maya'y sumulpot si Berto sa

"Gusto ko ng umuwi sa amin."

kanyang harapan. Nakangiti ito at nakatingin sa kanya.

Iyak niya.

"Kamusta ka Mila. ? Halika't bilisan mong kumain. Maglaro na tayo sa labasan. "

Tumawa ng tumawa ang mga nuno, Akmang lalapit na ang isa na may dalang

"Naku mag lilinis pa ako ng bahay, binilin nya kasi iyon sa akin. Bago daw ako mag-

manipis na animoy sinulid. Ng biglang marinig ni Mila ang boses ng kanyang ina.

laro, huwag ko daw kakalimutan ang binilin nya. "

"Naku! Mamaya kana mag linis. Dapat ang ginagawa mo ay nag lalaro lamang.

Pagabi na nga pala noon at umuwi na ang kanyang ina. Subalit hindi siya nito

Maglaro ng maglaro.!"

makikita.

Sambit ng nuno sa kanya.

Huminto sa pag lapit ang nuno. Sabay nito ang pag sigaw ng malakas ni Mila.

"Halika na Mila. Bahala ka mamaya aalis na ako at wala kang makakalaro. Pupunta

"Inay huhuh. Tulungan ninyo ako!"

ako sa taas ng bundok para duon mag-hanap ng ibang kalaro. "

Mula sa labas ng punso narinig iyon ng ina ni Mila.

Sa pagpupumilit'y napapayag din nito ang bata. Hangggang sa mawaglit na dito ang

"Anak nasan ka!"

mga bilin ng kanyang ina. Naglaro sila ng naglaro . Tuwang-tuwa si Mila, hanggang

"Nandidito po ako sa loob ng punso! Tulungan ninyo ako sasaktan nila ako!"

mag salita ang nuno sa kanya.

Nataranta ang nanay ng batang babae. Maya-maya pa'y nawala na ang boses ng ina

"Halika Mila sumama ka sa akin."

ni Mila. Lalong umiyak ang bata. Mula sa ilalim ay itinali ng nuno ang paa ng bata.

Anyaya nito.

"Niloko mo ako Berto. Sabi mo kaibigan kita pero hindi mo ako tinutulungan

"Saan tayo pupunta?"

makaligtas dito! huhuhu! Gusto ko ng umuwi sa amin. "

"Sa lugar namin. Duon tayo mag lalaro maraming pwedeng laruin doon. Marami pa

Iyak niya

tayong makakalaro."

"HAHAHA! Hindi kana makakauwi iniwan kana ng ina mo! "

"Naku hindi pwede. Huwag daw akong aalis sa kulob namin sabi ni inay sakin. "

"Hindi totoo iyan.! Babalikan nya ako huhuhu!"

"Sandali lamang naman iyom. Bababalik din tayo. "

Tuwang tuwa ang mailiit na nilalang habang ang batang si Mila ay iyak ng iyak.

"Baka kasi magalit ang inay ko at pagalitan ako."

Isang boses ang narinig ng lahat mula sa itaas ng punso ang nakapg pagimbal sa

"Naku hindi naman natin sasabihin. Huwag kang mag alala. Masaya sa amin. Walang

lahat ng nuno. Isa kasi sambit ang isinasagawa nito. Para silang sinaksaktan sa

kaungkutan. "

bawat salita na kanilang naririnig. Ilang saglit pa'y nawalan ng malay ang bata. Hindi

Sinundan ni Mila ang nuno. Sa likod ng kanilang tahanan ay may isang punso .

na niya alam ang mga sumunod na pangyayari.

"Paano tayo makakapasok diyan? Wala namang lagusan ?

Nagising si Mila sa sa kanlungan ng kanyang ina, sa tabi nito ay si Mang Tino ang

Tanong ni mila.

kilalang albularyo sa kanilang lugar. Ito pala ang tumulong sa kanya mula sa punso.

"Yumuko ka at ilagay mo ako sa iyong mga palad. Sabay tayong papasok sa loob at

Yumakap siya sa kanyang ina.

sabay tayong papasok doon." Sabay turo sa punso.

"Hindi ko na po uulitin ina. Hindi na ako sasama sa hindi ko kakilala. Susundin ko na

Nakapasok na sila sa loob isang madilim na daanan at kakaibang amoy ang

ulit ang bil;in ninyo sa akin."

nalanghap ng bata. Hanggang isang liwanag ang kanyang naaninag.

Niyakap siya nito at nagpasalamat sa matandang tumulong sa kanila.

Parang isang kweba na may tumutulong tubig sa itaas na galing sa hamog, at

At mag mula noon hindi na nag pakita ang maliit na nilalang sa kanya. Lumipat na

maliliit na nilalang ang nabungaran ni Mila. Lahat ay kasing laki ni Berto. Nakaitim

rin ng bahay sila Mila sa bayan kung saan nakatira ang kanyang lola. Ito na ang mag

na kasuotan ang iba at ang iba naman ay naka pula. Natakot si Mila ng tumingin sa

babanaty sa kanya habang wala ang kanyang ina.

kanya ang mga ito..

"Tinitignan nila ako Berto. Ang sasama ng tingin nila sa akin."
Lumayo ang katabing nuno ng bata Humalo ito sa mga kauri nitong mga nuno.
Tinignan din siya nito at tumawa ng malakas.

ARAL: Huwag sasama sa hindi masyadong kakilala, at sumunod sa magulang..

Pangarap ng Diwata
Sa isang kagubatan ay masyang nag lalaro ang lambana at iba pang uri ng engkanto
na tahimik na nag babantay sa isang kagubatan. Isa na dito si Wana isang diwata na
nais magkaroon ng kaibigang tao. Subalit isang daang taon na siyang nabubuhay sa
mundo ay wala parin siyang nakikilala ni wala siyang ideya kung ano ang itsura ng
tunay na tao. Narinig lamang niya iyon sa isang tikbalang na nakakita daw ng tao sa
isang kakahuyan nuong bata pa lamang siya. Simula nuon ay ninais na niyang
makakita ng tunay na tao.
Ang kaharian ng mga engkanto na gaya ni Wana ay sa likuran ng mga punong
malalaki at walang nkakapasok na kahit anong nilalang na galing sa labas ng
kanilang kaharian o kahit anong nilalang na may isip na galing sa gubat. Maganda
sa kanilang kaharian , masaya , walang problema. Ang lahat ng engkanto ay mag
kakasundo at masayang nag lalaro. Subalit ang engkantong si Wana ay nag nanais
ng kakaibang karanasan. Nais niyang lumabas sa kanilang kaharian at makita at
makakilala ng mga tao.
"Naku hindi kaba masaya dito sa ating kaharian Wana?:
Minsang tanong nga kaibigan nitong si Yumi, isa ring diwata.
"Masaya, kaso nag sasawa na kasi ako dito sa ating kaharian."
Sagot niya dito na walang kagatol-gatol.
Isang gabi habang nagpupulong ang pamilya ni Wana kasama siya at mga kapatid
niya. Ay nasambit nya sa kanyang ama na nais niyang lumabas ng kaharian at
makakita ng tao. Hindi niya inaasahan ang pag sagot nito sa kanya ng tinanong niya
kung maari ba.
"Hindi maari! Hindi mo ba alam na masasama ang mga tao at mapanakit sila sa
katulad nating mga engkanto? "
Ikinagulat ito ng diwata at hindi na lamang kumibo , subalit sa kanyang utak at
isipan ay hindi pa rin iyon naalis. Narinig niya noon na mababait daw ang mga tao at
hindi nanakit. Subalit bakit ganun ang sinabi ng kanyang amang engkanto?
Sa mga panahon at araw na lumilipas ay lalong nanabik ang diwata na makalabas sa
kanilang kaharian.
Naglalakad ang dalagang engkanto isang araw sa isang masukal na daanan upang
kumuha ng prutas at pagkain na dadalhin niya sa kanilang tanahan ng isang
mangkukulam ang nakasalubong niya at tinitigan siya nito ng matagal. Napahinto
siya sa pag lalakad at tinanong ang matanda kung bakit siya nito tinitignan. Subalit
iba ang sinagot nito sa kanya.
"Matutulungan kita sa pangarap mo. Kaya kong ibigay sa iyo ang daan upang
makalabas dito sa ating kaharian at makakilala ng mga tao na pinapangarap mo. "
Nagulat ang magandang diwata at nag tanong siya sa matanda.
"Paano nyo po nalaman iyon?"
Tumawa lamang ito at nag salita.
"Ang tahanan kpo ay nasa dulo ng gulod na iyon maari mo akong puntahan para
akin kitang matulungan."
Isang kisap lamang ay nawala na ito sa kanyang paningin. Dali dali na lamang
umuwi ang diwata sa kanilang tahanan at hindi na kumha ng pagkain.
Matagal na pinag isipan ni Wana ang pag punta sa bahay ng mangkukulam na
nakatira sa gulod. Nabuo ang kanyang desisyon na puntahan iyon. Naglalakad na
siya papunta roon ng makadama siya ng panlalamig sa katawan. Subalit hindi niya
iyon pinansin. Hanggang sa makarating siya sa gulod. Nakita niya ang munting kubo
na nakatayo sa ilalim puno at natatakpan na iyon ng mga ugat at makakapal na
dahon. Lumapit siya sa bahay at tangka na niyang katukin iyon ng bigala itong

bumukas at nagulat siya sa pag-labas ng matanda mula roon.

"Kanina pa kita hinihintay dahil alam kong darating ka"
Malamig na salita ng mangkukulam sa kanya.
"Tungkol po ito sa sinabi ninyo sa akin nuong nakaraang mag kasalubong tayo."
Ngumiti ang nakakatakot na matanda. Lumabas ang maiitim nitong ngipin at lalong
kumulubot ang balat nito sa mukha.
"Nais kong pumunta sa lupa kung saan nakatira ang mga tao"
"At ano ang magiging kabayaran nito?"
Nagulat ang diwata sa sinabing iyon ng matanda. At napapapayag siya nitong ibigay
ang gintong suklay na suot suot niya.
Binigyan siya ng matanda ng isang sambit ng magbubukas ng pinto patungo sa
lugar ng mga mortal. Sa ilog niya ito gagawin subalit siya lamang ang pwedeng
gumamit non at hindi na siya makakabalik oras na gawin niya iyo, Ngunit nanaig pa
rin sa kanya ang kanyang nais.
Kabilugan iyon ng buwan buwan ng magpunta siya sa ilog. Sa malaking bato na
nakaharang papunta sa malaking talon ay binigkas niya ang sambit na ibinigay sa
kanya ng matanda upqng buksan ang pintuan na itinuro sa kanya nito.
Mahabang panahon na rin ang nakakalipas simula ng hindi nabubuksan ang pintuan
patungo sa mundo ng imprtal. At pinag babawala na ang pag bukas nito dahil
mapanganib na sa mga engkantong naninirahan dito.
Yumanig ang paligid at umabot ito sa buong kaharian ng mga engkanto. Na alarma
ang mga naninirahan dito subalit ilang sandali pa ay may liwanag na lumabas mula
sa liwanag galing sa bato. Na mangha ang diawata subalit takot naman iyon sa
ibang engkantong nakaramdam niyon.
"May nagbubukas ng pintuan patungo sa mortal. " wika ng matandang tikbalang sa
mga kapawa engkantong nasa loob ng tahanan nito.
"Masama ang pangitaing ito. Hindi nakakabuti. Kailangan nating isara ang pinto
ngayun din."
Dali dali nilang pinuntahan ang ilog at nagulat sila ng nakabukas na ang pinto.
Isinara nila iyon sambit ang ibang bulong na alam ng mga matatandang engkanto.
Nakalabas na si Wana, nakita niya ang paligid naglakad lakad siya at may nakita
siyang isang tahanan sa sa tabi ng puno. May naglalarong bata sa tabi nito. Tangka
niyang lapitan ito subalit ng makita siya nito ay dali-dali itong nag tatakbo at
pumasok sa loob ng bahay. Sinundan niya ito, kumatok siya sa pinto at natanaw nya
mula sa bintana ang takot na takot na itsura ng bata.
Nagtataka siya sa kakaibang itsura ng bata. Maliit ang tainga nito hindi katulad ng
sa kanya. Kakaiba ang kasuotan na suot nito . Samantantalang ang kanya ay dahon
lamang na tuyo na pinag tagpi-tagpi. Mayroon siyang mahabang buhok na umaabot
na sa kanyang tuhod. Lalapitan sana niya ang bata ng bigala siya nito sinigawan.
Subalit hindi niya maintindihan ang sinasabi nito. Natakot siya ng inambahan siya
nitong babatuhin ng hawak nitong parang isang matalim na bagay .Dali dali siyang
nag tatakbo palayo, nanginginig ang kanyang katawan.
Padilim na subalit lakad pa din siya ng lakad. Gutom na gutom na sya subalit walang
pag kain siyang nakikita. Sa sobrang pagod at gutom na nararamdaman niya ay
nanghina siya at bumagsak sa tabi ng isang puno.
Nagising na lamang siya na nakatutok ang muka ng isang bata at isang matandang
babae sa kanya. Nakangiti ang dalawa sa kanya. Animoy nakikipag kaibigan sa
estrangherong hindi nila kakilala. Nginitian siya nito. Nagsalita ang matanda. Subalit
gaya ng nauna hindi rin niya ito naintindihan. Binigyan siya ng bata ng isang bagay.
Alam niyang bunga iyon ng punong kahoy. inamoy niya ito at dahan dahan niyang
kinagat. Kinain niya iyon at naubos niya ang binigay pa ng matanda sa kanya.
Matahimik siya ng bigla siyang kalabitin ng matandang babae. Nakangiti ito at nag
salita. Nagulat siya ng mag salita ito ng katulad ng kanilang lengwahe.

"Anong pangalan mo diwata?"

Tanong nito
"Wana po."
Kinuwento ng diwata kung paano siya napunta sa mundo ng mga mortal at kung
bakit siya nag punta dito. Lumongkot ang mukha ng matanda at humarap ito sa
kanya.
"Isa din akong diwata kami ng apo ko ay nakatira sa kaharian na pinaggalingan mo
din.Subalit umalis ako doon upang sundan ang aking yumaong anak dito. "
Lumongkot din ang mukha ni Wana. Nauunawaan niya nag matanda.
"Hindi maganda ang naging trato ng mga tao sa katulad nating engkanto. Muntik na
kaming mpatay ng mga tao. Mabuti na lamang at may natitira pa akong
kapangyarihan noon . Humina ng humina ang aking katawan simula ng umalis ako
sa kaharian. Sa ngayon ako ang katulad na lamang ng isang mortal. Subalit ninanais
ko pa rin na masilayan ang kaharian na aking pinaggalingan. "
Nakaramdam ng pagsisi si Wana hindi na sana niya ninais ang ganito. Lumipas pa ng
lumipas ang panahon., Nasa lugar pa rin ng mortal ang diwatang si Wana.
Nakakaramdam na siya ng panghihina. Nasa labas ng bahay si Wana ng bigla na
lamang may bumato sa kanyang ulo dahilan upang bumagsak ito. Nakita niya ang
isang lalaki na papalapit sa kanya may hawak itong matalim na bagay at patutuko
sa kanya..Kahit nanghihina ay dali daling siyang bumangon at nag tatakbo siya
paloob sa bahay ng matanda. Umiiyak ang diwata. pinag babato ng tao ang bahay
na pinag tataguan nito. Takot na takot ang diwata. Nawala na ang ingay sa labas.
Nawala na rin ang lalaking nais siyang saktan. Dumating ang matanda at yumakap
siya sa lola. Nais na niyang bumalik sa kanilang kaharian. Ayaw na niya sa mundo ng
mga mortal . Ayaw na niyang mag-tagal pa dito. Gusto na niyang umuwi kung saan
siya talaga nakatira.
Dumating na ang panahon para makabalik siya sa kanyang mundo. Sa tulong ng
matandang tumulong sa kanya. Nag-punta sila sa ilog na pinanggalingan niya ng
siya ay lumbas, ngunit hindi iyon naging mabuti sa kanilang pag alis. Isang grupo ng
mga tao ang nakakita sa kanya at tinatangka siyang hulihin papalapit ito sa kanila,
natakot ang diwata. Sinubukan sila nitong saktan sa pamamagitan ng pag babato ng
mga matitigas na bahay. Palapit na iyon sa kanila ng bigkasin ni Wana ang sambit na
tanda niya. Sa kamalasan ay tinamaan ang matandang diwata bumagsak ito at
umiiyak na nag salita.
"Umalis na kayo at isama mo na ang apo ko... malapit ng magsara ang pintuan. At
kayong dalawa na lamang ang may kakayahan upang makapasok sa pintuan.'
Umiiyak ang bata at ang diwatang si Wana. Ayaw niyang iwanan ang matanda
subalit, kailangan niyang maisalba ang buhay niya at ng bata. Dali dali niyang
kinarga ang bata at patakbong tumalon sa pasara ng lagusan. Huli na lamang
niyang narinig ang umiiyak na nasasakatang matanda.
Nakabalik na nga siya at ligtas na. Sa lagusan ay nakita niya ang kanyang pamilya
at kaibigan kasama ang mga iba pang engkanto. Sinalubong siya nito at niyakap.
Umiiyak siya at malungkot na nagsalita.
"Patawwad po ama hindi ko kayo sinunod, hindi ko na po uulitin. "
Simula noon ay hindi na pumasok sa isipan niya na ang mundo na mananakit at
sisira sa kanya.

Ang Mayabang na Rosas

Sa isang malaking hardin ay may mga nag gagandahang halaman at mga bulaklak.
Nabibiliang dito si Rosas na Ubod ng yabang, dahil sa kanyang kagandahan at aking
kayabangan ay marami ang sa kanya ay naiinis. Lalo na si Gumamela at ang kapwa
bulaklak nito na si Kampupot. Sila Rosas ay matagal ng Nakatanim sa hardin na
kasbayan nyang itinanim sina Kapupot at Gumamela. Noon una ay hindi naman sya
ganon kaarte at kayabang, ng kumapal ang kanyang mga dahon at nag karoon siya
ng mga bulaklak ay nag bago na ang ugali nito at naging mapag mataas na sa ibang
kapwa nya bulaklak. Lalo pa't naging pansinin siya ng kanilang tagapag alaga dahil
sa kanyang mapupungay na bulaklak.
"Ang ganda ko talaga lalo na kapag ako ay nababasa ng tubig. "
Misang sambit ni Rosas isang umaga matapos silang diligan ng kanilang taga pag
alaga.
"Ang yabang mo talaga!"
Paangil naman na sagot ni Gumamela.
"Kung hindi ka lang namin kauring bulaklak baka pinakain ko na ang mga dahon mo
sa kaibigan naming uod!"
Maasim naman na singit ni kampupot.
"Ingit lang kayo dahil ako ang pinakamaganda sa inyo. Hmp!"
Pag mamataas pa ni Rosas sa kanila.
Hindi na lamang kumikibo ang ibang mga halaman na naroroon dahil alam nilang
mayabang talaga si Rosas, kaya wala itong kaibigang halaman na pumupuri sa
kanya.
Minsan isang Paru-paro ang lilipad lipad sa hardin na iyon. Lumapit ito kay
Gumamela para sumipsip ng nectar sa bulak-lak nito. Masayang binigyan ito ng
halaman.
"Sige lang Paru0-paro sumipsip ka lang para sa iyong pag kain."
Nakangiting wika ni Gumamela.
Sumunod naman ay nilapitan nito si Kampupot na Masayang pinag mamasdan ang
lilipad lipad na Paru-paro. Uminom din ito ng Nectar sa iba pang halamang may
bulaklak na nandoon sa hardin na iyon. Matapos ay huli nitong pinuntahan ang
Rosas. Ng dadapo na ito sa kanyang Tangkay ay biglang sumigaw ang Rosas.
"Ih! Huwag mo nga akong lapitan! At wag kang lalapit sa mga bulaklak ko! Baka
masira ang mga talulot nito at pumanget pa ako! Subukan mo lamang at
hahampasin kita ng aking mga tinik!"
Ang pagsigaw ng Rosas ay hinid kina tuwa ng Paro-paro. Nag-salita ito at tinitigan
sya nito.
"Ang arte mo! Hindi mag tatagal ay malalagas ang mga dahon at bulaklak mo.
Mauubos lahat hanggang sa alisin kna ng tagapag alaga mo dito. Hmp!"
Napahiyang iniwan ng Paru-paro ang mayabang na Rosas. Habang sa paligid niya ay
nag bubulungan at nag tatawanan ang mga halamang naroroon. Dahil sa pag ka
pahiya ng Rosas ay hindi na lamang ito kumibo at tinignan ng matalim ang kanyang
kauring halaman. Sabay talikod sa mga ito.
Tuwing hapon ay binibisita sila ng kanilang tagapag-alaga upang alisan ng mga
natutuyong dahon sa kanila. Araw araw ay nililinis ang kanilang paligid at
sinisinghap singhap nito ang kanilang mga amoy. Dahil sa walang amoy si
gumamela ay hindi na ito nilalapitang masyado ng kanilang tagapagalaga. Laging si
Kampupot at Rosas lamang ang tinatanuran nito at hinahalikan sa mga bulaklak.
Subalit ng hapong iyon ay nag-taka ang mga halaman ng hindi dumating ang
kanilang tagapag alaga. At nagulat sila ng may mga lalaking nag punta roon na may
dalang malaking paso na nakasupot ng kulay brown na plastic. Takang taka ang mga
halaman kung bakit mayroong nagpasok sa kanilang hardin noon. Napaisip tuloy si
Rosas at nag-salita.

"Hmm. Alam ko yan isa iyang malaking lalagyan para sa akin. Ilalagay nila ako dyan
para hindi ako masira.Ang swerte ko talaga, haha!"
Sabay tawang may halong pangi-inggit sa mga halamang naroon.
Pinag taasan na lamang ito ng sanga at dahon ng iba pag naroroon sabay talikod sa
kanya.
Kinabukasan nagising sa pag kakahimbing ang mga nakatanim na halaman sa
harding iyon dahil sa pag ka bangong halimuyak na kanilang naamoy. Nuon lang sila
nakaamoy ng ganuong halimuyak na hindi nakakasawang amoy katulad ng kay
Rosas na lagi nyang ibinibida. Maging ang halamang Rosas ay nagtaka sa amoy na
iyon. Hindi nya alam kung saan nanggagaling ang kakaibang halimuyak na hindi
naman sa kanya nag mula. Sinundan ni rosas ang amoy kung saan nanggagaling
iyon. At nagulat siya ng makita nya ang bagong halaman na naroroon na may puting
puting bulalak, at maliliit na talulot ang bumungad sa kanya. Iyon pala ang
tinatakpan ng
kulay brown na plastic na nasa malaking paso kahapon ng dalhin ng mga tao iyon sa
hardin.
Hindi naka imik ang Rosas ,nakita nyang nakatingin sa kanya ang ibang halaman na
naroroon na nakangiti sa kanyang may halong insulto.
Nagising na ang misteryosong halaman na kanina pa nila pinag mamasdan at
inaamuy amoy. Habang ang rosas naman ay naka simangot at naktingin lamang.
Nakangiting nag salita ang halaman sa kanila at bumati.
"Magandang umaga sa inyo mga kapwa ko halama, ako si Sampaguitta ang bago
ninyong kasama sa hardin na ito."
Masayang bumungad dito ang dalawang halamang bulaklak na sina Gumamela at
Kampupot. Nakipag kamustahan ito at nakipag batiaan sa sa bagong halaman.
Mabait naman itong nakipag usap sa ibang halaman na naroroon at madaling
nakipag kaibigan.
Binati ni Sampaguitta si Rosas ngunit hindi sya nito kinibo at tinalikuran na lang.
"Hayaan mo na siya Sampaguitta ganyan talaga iyan. Ayaw niya ang natataasan ng
iba."
Singit ni Gumamela dito. Ngumiti na lamang ito at Tumalikod na.
Malakas ang hangin ng gabing iyon. Bababla na may parating na bagyo oras na
hindi ito huminto ay maaring masira ang ang ibang halaman kasama na si Rosas.
Subalit hindi ito pinansin ng Rosas hindi sya nakiipon sa mga halamang naruruon
upang hindi masira. Nilapitan naman ito ng Sampaguita ngunit tumanggi lamang
wala ng nagawa ito kundi hayaan na lamang.
Nagtuloy ang ulan at malaks na hangin ang nag iipon ipon na halaman ay hindi
nasisira habang ang Rosas ay nag iisa at unti-unting nalalagas ang mga talulot nito
at dahon. Iyak na ito ng iyak. Hanggang sa hindi na nito nakayanan at humingi na
ito ng tulong sa ibang halaman.
Hindi naman ito napahiya at niyakap ng malalalaking halaman.
Kinabukasan ay huminto na ang bagyo at nakit nilang si Rosas ay lagas- lagas ang
dahon. Iyak ito ng iyak. Nalungkot naman ang iba para sa kanya. Wala na ang
kanyang magagandang dahon at bulak-lak.
Nilapitan ito nila Gumamela at Sampaguitta. Akala ng halamang bulaklak ay lalaitin
sya nito subalit nag kamali sya ng yakapin ito ng dalawa at sabay na nagsabi.
"Hayaan mo na Rosas andito lang kami mga kaibigan mo. Wag kang mag alalay
babalik din ang mga nasira mong bulaklak. "
Naiyak ang rosas at nanghingi ito ng tawad sa mga halamang pinag mataasan niya.
Pinatawad naman siya ng mga ito at Naging magkaibigan silang lahat sa harding
iyon..

PAMAGAT

MAY AKDA NG
KWENTO
MGA TAUHAN

SAAN
NANGYARI
ANG KWENTO

GINTONG
ARAL

TABLE OF CONTENT

PAMAGAT

MAY AKDA NG
KWENTO

1
.

MGA TAUHAN

2
.
SAAN
NANGYARI
ANG KWENTO

3
.

GINTONG
ARAL

4
.

TALAAN NG MGA NILALAMAN

5
.
1
.

SECOND
PERIOD

GRADING

THIRD
PERIOD

GRADING

2
.

3
.

4
.

5
.

IKALAWANG
MARKAHAN

IKATLONG MARKAHAN