Dynamic Analysis of Steel Chimney Considering Rota
Dynamic Analysis of Steel Chimney Considering Rota
Dynamic Analysis of Steel Chimney Considering Rota
201-223
1- PhD student, Dep. of Civil Engineering, School of Engineering, University of Zanajn, Iran
2- Assistant Professor, Dep. of Civil Engineering, School of Engineering, University of Zanajn , Iran
تحلیل دینامیکی دودکش های فوالدی با احتساب مولفه های دورانی زمین لرزه
*2
احسان تیموری ،1حسین بیات ،2جواد مرادلو
-1دانشجوی دکتری مهندسي عمران ،دانشكده فني و مهندسي ،دانشگاه زنجان
-2استاديار بخش مهندسي عمران ،دانشكده فني و مهندسي ،دانشگاه زنجان
چکیده
در اين تحقیق اثر مولفه های دوراني ناشي از زمین لرزه بر رفتار دينامیكي خطي دودکش های فوالدی مورد تحلیل و بررسي قرار گرفته
است .بدين منظور در اين مطالعه ابتدا مولفه های دوراني ناشي از چهار زمین لرزه با استفاده از مولفه های انتقالي و در نظر گرفتن سرعت
امواج وابسته به فرکانس به دست آمده است .در ادامه برای بررسي اثرات اين مولفه ها بر پاسخ دينامیكي دودکش های فوالدی ،شش مدل
دودکش فوالدی با ارتفاع های مختلف تحت بارگذاری مولفه های چهار زلزله متفاوت در حاالت اعمال مولفه های دوراني و انتقالي بصورت
همزمان و اثر تنها مولفه های انتقالي تحت تحلیل و بررسي قرار گرفته است .نتايج عددی تحلیل های لرزه ای حاکي از آن است که
مقادير بیشینه تغییرمكان ها ،تنش ها و برش پايه دچار تغییرات بسزايي شده و محل رخداد ماکزيمم پاسخ ها دچار تغییر شده است.
همچنین نتايج نشان از تاثیر مولفه های دوراني بر پاسخ سازه ها با افزايش ارتفاع ،و نزديكي فرکانس غالب مولفه دوراني و فرکانس غالب
سازه دارد به طوريكه در برخي موارد اعمال مولفه های دوراني باعث کاهش میزان پاسخ ها شده و در مواردی با نزديک تر شدن فرکانس
اين مولفه ها و فرکانس غالب سازه و نیز افزايش ارتفاع سازه مقدار پاسخ ها بصورت قابل توجهي افزايش مي يابد .اين نتايج نشانگر
اهمیت احتساب مولفه های دوراني زمین لرزه در آنالیز و طراحي اين نوع از سازه ها مي باشند.
کلمات کلیدی :تحلیل لرزه ای ،دودکش فوالدی ،مولفه های دورانی ،زمین لرزه ،فرکانس غالب زلزله ،فرکانس سازه
شناسه دیجیتال: سابقه مقاله:
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 242
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 0تا 22
-1مقدمه
دودکش های صنعتي سازههای بسیار مهم و بلندی هستند که در صنايع مختلفي از جمله معادن ،نفت ،گاز ،پتروشیمي و . . .
مورد استفاده قرار ميگیرند .در طول دهه گذشته مطالعات بر روی دودکشهای صنعتي به طور قابل مالحظهای افزايش پیدا کرده
است که اين مطالعات عالوه بر اين که شامل مطالعه بر روی مفهوم سازه ميباشد شامل مطالعه روی روشهای مدلسازی ،آنالیز ،مصالح
استفاده شده و روش های ساخت ميباشند .دودکشها سازههای بسیار مهم صنعتي برای خارج کردن گازها يا دودهای سمي از يک
ديگ بخار ،اجاق يا بخاری ديواری به يک تراز باالتر که گازها نتوانند جو مجاور را آلوده کنند ميباشند .اين سازه ها بلند ،باريک و
معموال با مقطع عرضي دايروی مي باشند .مصالح ساختماني مختلفي اعم از بتن ،فوالد يا مصالح سنگي برای ساختن دودکشها استفاده
شده است .دودکش های فوالدی بصورت مطلوب مناسب پروسه کاری هستند که يک پريود باالروندگي کوتاه و ظرفیت حرارتي کم
مورد نیاز باشد .دودکشهای فوالدی برای ارتفاعهای تا 04متر اقتصادی ميباشند] .[1اغلب در قرن 11دودکشهای صنعتي مجاور
يک ديگ بخار يا کوره صنعتي قرار ميگرفتند و گازها به اين دودکشها با يک لوله ديگر انتقال مييافتند .دودکشها با ارتفاع بیش از
142متر به عنوان دودکشهای بلند در نظر گرفته ميشوند .البته در دسته بندی دودکشها به عنوان دودکش بلند ،معیار ارتفاع به
تنهايي مالک دودکش بلند بودن نیست] .[2ردی و همكاران روی آنالیز لرزهای و بادی دودکشهای بلند مطالعه کردند .در اين مطالعه
دو دودکش بتن مسلح برای بار زلزله و باد در 1139 ISدر سال 2224و 0331 ISدر سال 1332به ترتیب مورد آنالیز قرار گرفتند.
مقايسه میان بارهای زلزله و باد باعث مشخص شدن بارهای بحراني برای طراحي دودکشهای پوستهای شد] .[9کیرتیكانتا و همكاران
در سال 2219اثرات وجود حفره بر روی تنش ،تغییرمكان و اشكال مودی را در دودکشهای فوالدی مورد بررسي و آنالیز قرار دادند.
نتايج کار آنها نشان داد که اشكال مودی بصورت قابل مالحظه ای برای حالت در نظر گرفتن حفره در مقايسه باعدم حضور آن
متفاوت ميباشد .همچنین دودکش بدون حفره داری فرکانسهای اصلي بیشتری در مقايسه با حالت حفره دار مي باشد] .[0کومار و
همكاران در سال 2210يک دودکش فوالدی را با در نظرگرفتن اثرات دما ،باد ،بار لرزه ای و با مرده مورد تجزيه تحلیل قرار دادند آن
ها اشاره کردند که نیروی طراحي در يک دودکش بسیار حساس به پارامترهای هندسي آن مانند پايه و قطر باالی دودکش ،ارتفاع
دودکش ،ضخامت پوسته دودکش و نیز حفرهی انتهای دودکش که به منظور بازرسي ميباشد بستگي دارد .آن ها دو مدل دودکش ،با
در نظر گرفتن حفره پايه و بدون آن را با استفاده از نرم افزار ANSYSبرای بار استاتیكي باد مورد تجزيه و تحلیل قرار دادند].[4
ساگار و همكاران در سال 2214يک مطالعه تحلیلي را بر روی عمكرد لرزهای دودکشهای صنعتي فوالدی و بتني تحت بارهای
استاتیكي و دينامیكي با استفاده از نرمافزار Sap2000انجام دادند آنها اثرات خاک ناحیه قرارگیری دودکش را بر روی برشپايه،
ماکزيمم تغییرمكان جانبي و فرکانس اصلي مورد مطالعه قرار دادند .آنها اثرات نواحي مختلف را با يكديگر مقايسه کردند .نتايج کار
آنها حاکي از اقتصادی بودن دودکشهای قوالدی نسبت به دودکش های بتني بود] .[6راکشیت و همكاران در سال 2214يک
دودکش فوالدی را براساس استاندارد هندوستان با هدف توصیف اهمیت محدوديتهای هندسي در طراحي دودکشهای فوالدی مورد
بررسي قرار دادند آنها همچنین اثرات حفرههای بازرسي را نیز در رفتار دودکشهای فوالدی مورد مطالعه قرار دادند] .[1رکادی راما
تحقیقي برای ارزيابي پاسخ دينامیكي دودکش های فوالدی تحت بارهای زمینلرزه و باد برای سه تراز مختلف دودکش فوالدی انجام
دادند و بیشینه تغییرمكان جانبي و بیشینه تنش ها را با يكديگر برای ترازهای ارتفاعي مختلف مورد بررسي قراردادند] .[1دشپاند و
جان در سال 2214مطالعه ای برای ارزيابي رابطه متقابل پیكربندی هندسي و پاسخ دينامیكي دودکشهای فوالدی تحت بارهای لرزه-
ای و بادی انجام دادند .آنها 02شكل مختلف دودکش فوالدی را با 1ارتفاع مختلف مورد بررسي و آنالیز قرار دادند و رابطه میان
پاسخ دينامیكي و هندسه حاکم بر دودکش را به دست آوردند] .[3بابتا دوی و سینگ در سال 2216رفتار لرزهای اشكال مختلف
242 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
دودکشهای فوالدی برای چهار ناحیه لرزهای متفاوت با تراز های ارتفاعي مختلف را به منظور بررسي اينكه کدام يک از اشكال
دودکشهای فوالدی تحت بارهای لرزه ای با توجه فرکانس اصلي و حداکثر انحراف پايدار است مورد مطالعه قرار دادند] .[12کوماری و
اسريدهار در سال 2211يک مدل دودکش فوالدی با ارتفاع 62متر را تحت بارهای باد و زمینلرزه برای 0ناحیه لرزهای متفاوت مورد
بررسي قرار دادند .نتايج کار آن ها حاکي از افزايش مقادير لنگر خمشي با افزايش لرزه خیزی منطقه و نیز افزايش برش پايه داشت
] .[11کومار و همكاران در سال 2211اثرات نیروهای لرزهای و باد را بر روی دودکشهای فوالدی با دو تراز ارتفاعي مختلف و در چهار
ناحیه لرزه خیز و با سه سرعت معین برای باد مورد بررسي قرار دادند و مقادير ماکزيمم نیروی برشي و لنگر خمشي توسعه يافته در
دودکشهای فوالدی تحت اثر بارهای جانبي را بررسي کردند] .[12کالپش و همكاران در سال 2211اثر ارتفاع به قطر پايه و نیز قطر
باالی دودکش های فوالدی به قطر پايه را تحت اثر بارهای زلزله و باد مورد بررسي قرار دادند آنها بدين منظور از 03مدل دودکش
فوالدی و 1مدل مختلف برای تراز ارتفاعي و قطر باالی دودکش استفاده کردند نتايج کار آنها نشان داد که با افزايش نسبت قطر تاج
دودکش به قطر پايه مقادير برش پايه و تنش پايه افزايش مييابد و از طرفي باعث کاهش میزان تغییرمكان ميشود] .[19همانطوريكه
در باال اشاره شد مطالعات روی دودکشهای صنعتي در دههی گذشته بطور قابل مالحظهای افزايش پیدا کرده است اما اين مطالعات
اثرات ناشي از مولفههای دوراني زلزله را ناديده در نظر گرفتهاند و آنالیز دودکشهای فوالدی تحت اثر مولفههای انتقالي زلزله و يا تحت
بار باد صورت گرفته است .درحالت کلي جنبش زمین شامل سه مولفه حرکت انتقالي و سه مولفه حرکت دوراني ميباشد .مولفههای
انتقالي شامل دو مولفه افقي و يک مولفه قائم و مولفههای دوراني حرکت زمین شامل دو مولفه گهوارهای (حول محورهای افقي) و يک
مولفهی پیچشي(حول محور قائم) هستند .آنچه تاکنون در آيیننامههای طراحي لرزهای سازهها در برابر زلزله مرسوم بوده در نظرگرفتن
اثر مولفههای انتقالي زلزله ميباشد و مولفههای دوراني کمتر مورد توجه واقع شدهاند که علت اصلي اين امر کوچک دانستن دامنه
ارتعاش مولفههای دوراني و نیز عدم امكان ثبت آنها با استفاده از دستگاههای استاندارد لرزه نگاری و نیز کوچک انگاشته شدن تاثیر آنها
در سازهها مي باشد .در حالي که برای تعريف رفتار حرکتي واقعي در هر نقطه در نظر گرفتن مولفههای دوراني نیز عالوه بر مولفههای
انتقالي حرکت زمین مورد نیاز است .نیومارک ] [10به احتمال زياد نخستین کسي است که روشي برای برآورد مولفهی پیچشي زمین
لرزه از مولفههای انتقال ي حرکات زمین را ارائه کرد .در روش نیومارک سرعت انتشار موج ثابت فرض شده است .محققان زيادی مانند
غفوری -آشتیاني و سینگ] ،[14تريفوناچ] ،[16لي و تريفوناچ]11و،[11کاستالني و بوفي]13و[22مطالعاتي را بر اساس روش
نیومارک] [10بر روی مولفههای دوراني زمین انجام دادهاند .نوری و همكاران] [21مولفهی پیچشي حرکت زمین را با استفاده از روش-
های مشتق زماني ،ژئودتیک و تفاضل محدود برآورد کردند و نتايج حاصل از اين روشها را با يكديگر مقايسه کردند .يک روش بهبود
يافته توسط هونگنان لي و همكاران ] [22که اثر امواج P, SVو SHرا در نظر ميگیرد معرفي شد .در روش آنها برای برآورد
تاريخچه زماني مولفه های دوراني در هر فرکانس ،فرکانس به سرعت موج و زاويه برخورد امواج وابسته است .لي و لیانگ ][29مولفههای
دوراني زلزله سنفرناندو را با استفاده از روش هونگ نان لي ] [22برآورد کردند .کالني ساراکالئي و همكاران ] [20از روش هونگنان لي
] [22برای برآورد مولفههای دوراني زلزله استفاده کردند .کالني ساراکالئي و همكاران] [24مخازن زمیني آب با ترازهای مختلف آب را
تحت مولفههای دوراني وابسته حرکت زمین ارزيابي کردند .نتايج کار آنها نشان داد که با احتساب مولفههای دوراني زمین لرزه در
تحلیلها میزان بیشینه و کمینه پاسخها بطور قابل مالحظهای تغییر ميکند .قزويني و همكاران] [26مولفههای دوراني ناشي از چند
زلزله را روی مخازن هوايي آب از جنس فوالد اعمال کردند .در مطالعه آنها مولفههای دوراني ناشي از زلزله با استفاده از روش
هونگنان لي] [22به دست آمد .نتايج کار آنها نشان داد که با اعمال مولفههای دوراني زلزله مقادير تغییرمكان و نیروی برشي به صورت
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 240
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 0تا 22
لي][22 قابل مالحظهای تغییر ميکند .در مطالعه حاضر مولفههای دوراني چهار زلزلهی در نظرگرفته شده با استفاده از روش هونگنان
برآورد شد و سپس اثرات مولفههای مزبور بر پاسخ لرزهای دودکش ها فوالدی با سه تراز ارتفاعي مختلف ارزيابي شده است .
شكل 1سیستم مختصات ،مولفههای انتقالي حرکت زمین u, wو مولفه دوراني ناشي از موج gz ، SVرا در صفحه
y 0نشان ميدهد ،همچنین جهت انتشار موج حادث SVبا دامنه ( ) Asو امواج بازتابي P, SVبا دامنههای ( ) Assو ( ) Aspرا
نشان ميدهد .پارامترهای غیرصفر در سیستم مختصات x, z برای موج u, w, gy ، SVميباشند .اين خصوصیات برای صفحه x 0
با مولفههای انتقالي v, wو مولفه گهوارهای gzنیز صادق ميباشد .الزم به ذکر است که در شكل 1زوايای امواج حادث و بازتابیده
0 ، SVو 2با يكديگر برابر ميباشند .همچنین 1زاويه موج بازتابیده Pناشي از موج حادث SVاست.
242 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
مطابق تئوری کالسیک االستیسته روابط برآورد مولفههای دوراني از مولفههای انتقالي حرکت زمین بصورت زير ميباشند:
1 w u
gy ( ) () 9
2 x z
برابر است با]:[26 توابع پتانسیل برای امواج هارمونیک با فرکانس
در روابط ()4(،)0و( , )6به ترتیب سرعت انتشار امواج Pو Sميباشند]: [21
1
E ) (1 2
() 1
(1 )(1 2 )
1 1
G 2 E 1 2
2
( )1
(1 )
با اعمال شرط تنش برشي آزاد در سطح زمین خواهیم داشت :
w u
xz z 0 0
x z
() 3
با درنظرگرفتن معادالت 0تا 1مولفه گهوارهای به صورت زير به دست ميآيد:
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 242
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 0تا 22
w
gy
x
cos 1 sin 1
i i sp ()11
2
sin 0 sin 0
( i sv i ) ss
با در نظرگرفتن قانون اسنل (sin ) / (sin ) / ،مولفه گهوارهای ميتواند بصورت زير نوشته شد ]:[26
0 1
i
gy w ()12
Cx
مولفه گهوارهای ديگر ناشي از زلزله gx ،را نیز ميتوان از طريق اين معادالت به دست آيد.
شكل 2موج حادث SHرا نشان مي دهد .در اين سیستم مختصات همانطوريكه از شكل نمايان است تنها يک موج بازتابي
SHوجود دارد که با زاويه برابر با زاويه برخورد موج حادث SHبازتابیده ميشود.
معادالت توابع پتانسیل برای اموج حادث و بازتابي SHميتوانند بصورت زير نوشته شوند]: [21
242 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
امواج حادث و بازتابي SHدر جهت Yمیدان تغییرمكان vرا ايجاد ميکنند که بصورت زير نوشته ميشود:
مولفه پیچشي gzکه از معادالت ( )11و معادالت ( )19تا ( )14به دست آمده است در معادله زير ارائه شده است:
1 u v
gz
2 y x
1 v VSH sin 0 ()11
i
2 x z 0 x 2
i
2C x
با فرض اينكه مولفههای انتقالي حرکت زمین u, vو wميتوانند در میدان آزاد اندازهگیری شوند ،مولفههای دوراني ناشي
از حرکت زمین اعم از مولفههای گهوارهای و پیچشي ميتوانند به ترتیب از معادالت ( )11و ( )11به دست آيند .اين معادالت نیاز به
محاسبه فرکانس وابسته به زاويه برخورد امواج sin 0 ،دارند.
. 3-2زاویه برخورد
در اين مطالعه زاويه برخورد امواج حادث با استفاده از روش هونگ-نان لي][22به دست آمده است .بنابراين در اين مطالعه با
در نظر گرفتن x sin 0و استفاده از قانون اسنل ،زاويه برخورد امواج حادث SVو SHميتواند از معادالت ( )13و ( )22به
دست آيد:
2 2
G
2x 1 k x
2
0 c ()13
) k (1 2 x
2 2
2x k x 1
G 2
0 c ()22
) ik (1 2 x
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 248
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 0تا 22
دراين معادله برای مولفهی گهوارهای در صفحه x zو x yناشي از موج G ، SVبه ترتیب برابر G tge w / uو
G tge w / vميباشد و برای مولفهی پیچشي در صفحهی x yناشي از موج G tge v / u ، SHميباشد همچنین در اين
و cزاويه بحراني موج حادث ميباشد. K / روابط
معادله دينامیكي سازه برای مدل ارائه شده در شكل 9ميتواند بصورت زير ارائه شود]:[23
که در رابطه باال C ، Mو Kبه ترتیب ماتريسهای جرم و میرايي و سختي سیستم ميباشند u .و u , uبردارهای
شتاب و سرعت و تغییرمكان هستند و ) F (tبردار بارهای خارجي وارده بر سیستم ميباشد .بردار نیروی ) F (tطوری تعريف مي شود
که بتواند مولفههای دوراني زلزله را نیز را در نظر بگیرد.
جدول -1مشخصات هندسی دودکشها
ضخامت
قطر (متر) ارتفاع (متر)
(میلي متر) مصالح مدل
پايین باال پايین باال
1 1 2/12 2/12 21 فوالد 1
12 1 4 2/32 01 فوالد 2
12 1 4/42 9/42 49 فوالد 9
14 1 1/4 9/1 14 فوالد 0
14 1 12/4 0/2 122 فوالد 4
14 1 12 0/4 192 فوالد 6
242 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
1-3صحت سنجی
برای صحت سنجي روش ساخت دودکشهای فوالدی مورد مطالعه ابتدا يک مدل دودکش فوالدی با استفاده از مرجع
][92ساخته شده و نتايج حاصل از آنالیز مودال اين مدلها با نتايج مرجع ] [92مقايسه شده که نتايج حاکي از اختالف اندک بین
فرکانسهای دو مدل مزبور دارد( جدول شماره .) 9در ادامه برای بررسي اثرات مولفههای درواني ناشي از زمین لرزه بر پاسخ دينامیكي
دودکش های فوالدی مدل های ارائه شده در جدول 1مطابق مدل صحت سنجي شده سنجي شده ساخته و آنالیز شده اند.
-4نتایج عددی
در اين تحقیق به منظور تحلیل دينامیكي دودکشهای مد نظر ابتدا مولفههای دوراني ناشي از زلزلههای در نظرگرفته شده با
استفاده از کد نويسي در نرم افزار Matlabو از طريق روش ذکر شده در باال به دست آمده است ،همچنین برای بررسي اثرات مولفههای
دوراني بر رفتار دودکشهای فوالدی 9مدل دودکش ارائه شده در جدول 1با ارتفاعات مختلف مورد بررسي قرار گرفته است ،در ادامه
تحلیلهای لرزه ای دودکشهای مورد مطالعه با در نظرگرفتن مولفههای دوراني زلزله و بدون اين مولفهها انجام شده است.
در اين قسمت برای صحت سنجي روش مورد استفاده در اين تحقیق ابتدا مولفهی پیچشي ناشي از زمینلرزه سنفرناندو با
استفاده از روش ارائه شده در اين مطالعه محاسبه شده و سپس با نتايج کار لي و لیانگ] [22مقايسه شده است .برای اين منظور ابتدا
مولفههای انتقالي زمین لرزه با استفاده از تبديل فوريه از قلمرو زمان به قلمرو فرکانس تبديل شده ،سپس مقدار Gمتناظر با
هرفرکانس محاسبه و با جايگذاری در روابط 13و 22و حل همزمان معادالت ،زاويه برخورد فرکانس تعیین ميشود .با محاسبه زاويه
برخورد ،سرعت ظاهری انتشار امواج Cx / sin برای هر فرکانس تعیین ميگردد و در نهايت با تبديل عكس فوريه ،تاريخچه
زماني مولفههای دوراني تعیین ميشود .بیشینه شتاب مولفه افقي ) (S74و قائم زلزله سن فرناندو که در سال 1312ثبت شده است به
ترتیب 1244و 636سانتي متر بر مجذور ثانیه ميباشد .در شكل 0مولفهی پیچشي به دست آمده از کار لي و لیانگ ] [22با تحقیق
حاضر با يكديگر مقايسه شدهاند .بیشینه شتابهای پیچشي و گهوارهای ناشي از کار لي و لیانگ] [22به ترتیب برابر -201و 912/4
میلي راديان بر مجذور ثانیه ميباشد که اين مقادير برای تحقیق حاضربرابر -202و -919به دست آمده است که نشانگر اختالف 9
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 214
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 0تا 22
درصدی مي باشد که اين اختالف ناشي از ثابت در نظر گرفته شدن زاويه برخورد و سرعت موج برشي در کار لي لیانگ] [22است در
حالي که در اين تحقیق زاويه برخورد و سرعت موج در هر فرکانس متفاوت است .در ادامه با توجه به روش ارائه شده در باال تاريخچه
زماني مولفههای گهواره ای و پیچشي برای زلزلههای ارائه شده در جدول 0بدست آمده و در جدول شماره 4مقادير بیشینه شتاب
زاويهای و فرکانس غالب مولفههای گهواره ای و پیچشي برای هر چهار زلزله مزبور ارائه شده است .در ادامه طیف دامنه فوريه برای
مولفههای پیچشي و گهوارهای زلزلههای مورد بررسي در شكل 0ارائه شده است که در قسمت توصیف نتايج از نتايج بدست آمده از
اين بخش جهت توصیف رفتار سازه های مورد بررسي استفاده مي شود.
2-4آنالیز مودال
برای بررسي بهتر اثرات مولفههای دوراني زلزله بر پاسخ دينامكي دودکش های مورد مطالعه فرکانسهای غالب دودکشها و
فرکانس غالب مولفه های دوراني زلزله مورد نیاز است که در اين قسمت برای تعیین فرکانسهای طبیعي مدلهای دودکش مورد
بررسي آنالیز مودال برای هر سه مدل انجام گرفته است و مقادير 4فرکانس طبیعي اول آنها در جدول 6ارائه شده است.
ALS-V 2/219
ALS-N 2/169
211 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
شکل .4تاریخچه زمانی مولفه ی پیچشی زلزله سن فرناندو(تحقیق لی و لیانگ – تحقیق حاضر
جدول . 5مقادیر بیشینه سرعت زاویه ای و فرکانس غالب مولفه های دورانی
مولفه ی گهواره ای مولفه ی پیچشي
زلزله
شتاب )(mrad/s2 فرکانس غالب)(Hz شتاب )(mrad/s2 فرکانس غالب)(Hz
سن فرناندو 2/919 0/411 2/20 2/992
تفت 2/2111 2/900 2/2313 2/211
طبس 2/2221 2/22 2/2113 1/144
چي چي 2/2613 2/141 2/2691 1/049
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 212
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 0تا 22
شکل.5طیف دامنه فرکانسی مولفه های گهواره ای و پیچشی زلزله های مورد بررسی
3-4تحلیلهای دینامیکی
نتايج حاصل از تحلیل مدل های مورد بررسي در حاالت اثر مولفههای انتقالي و اثر توامان مولفههای دوراني و انتقالي در
جداول 6و 1ارائه شده است .با توجه به جدول 6مشخص مي شود که با اعمال مولفههای دوراني در تحلیل مقادير بیشینه تغییرمكان
برای زلزلههای سن فرناندو ،تفت و طبس و برای مدل اول نسبت به حالتي که مولفههای دوراني در نظرگرفته نشدهاند کاهش يافته
است که اين پارامتر برای زلزله چي چي تغییر نميکند اما با افزايش ارتفاع اثر اين مولفههای دوراني بیشتر شده بطوريكه مقادير
212 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
ماکزيمم تغییرمكان افقي برای هر چهار نوع تحلیل با در نظرگرفتن مولفههای دوراني به مقدار تغییرمكان در تحلیل بدون مولفه های
دوراني نزديک شده و يا بیشتر ازآن شده است .همچنین با توجه به جدول مربوطه مشخص ميشود برای زلزله های تفت ،طبس و چي
چي با افزايش ارتفاع اثرات مولفههای دوراني روند فزايند ه داشته و نسبت تغییرمكان برای هر دو حالت تحلیل با اين زلزلهها با افزايش
ارتفاع افزايش مي يابد در حالیكه برای زلزله سن فرناندو پاسخ نرمال شده برای دوحالت تحلیل مزبور برابر مقدار ثابت 1مي باشد که
اين نتايج نشان از تاثیر پارامترهای ديگری عالوه بر پیک زلزلههای مزبور بر ماکزيمم پاسخ اين سازهها دارد که اين پارامترها فرکانس
غالب مولفههای دوراني و فرکانس غالب سازه و ارتفاع آن ميباشد به عبارت بهتر هرچقدر مقادير پیک ماکزيمم شتاب گهوارهای و
پیچشي به ترتیب به مقادير ماکزيمم شتابهای افقي و قائم زلزله نزديک گردد و نیز از طرفي مقادير فرکانس غالب مولفههای گهواره-
ای و پیچشي زلزله های مزبور در نزديكي فرکانس غالب سازه قرار گیرد و اين مولفهها اثرات فزاينده بر بیشینه پاسخ تغییرمكان افقي
خواهند داشت که از نتايج ارائه شده برای پیک مولفههای دوراني و تغییرمكان ماکزيمم به ترتیب در جداول 1و 1مشخص است که
برای زلزله سن فرناندو علي رغم باال بودن مقدار پیک مولفههای دوراني ،به دلیل اختالف زياد بین مقادير ماکزيمم شتابهای انتقالي و
دوراني اثرات مولفه های دوراني زلزله مزبور کاهنده بوده و با افزايش ارتفاع نتايج حاصل از تحلیل با درنظرگرفتن اين مولفهها و بدون
آنها به يكديگر نزديک مي گردد و به همین صورت برای زلزله طبس نیز به دلیل اختالف فاحش بین مقادير پیک مولفههای دوراني و
انتقالي اثرات اين مولفهها در تعیین ماکزيمم تغییرمكان افقي کاهنده ميباشد و با افزايش ارتفاع و نزديک شدن فرکانس مولفههای
دوراني و فرکانس غالب سازه به يكديگر اين مولفهها تاثیر فزاينده خود را نشان ميدهند که اين مورد را همچنین برای بررسي بهتر
مي توان باتوجه به نتايج حاصل ازآنالیز دو زلزله تفت و سن فرناندو نیز مشاهده کرد بطوريكه با توجه به نتايج مزبور مشخص مي شود
که هرچند بیشینه مقدار شتاب گهواره ای و پیچشي زلزله سن فرناندو نسبت به زلزله تفت بیشتر ميباشد ولي اثرات مولفههای دوراني
زلزله تفت بر مقادير تغییرمكان افقي حالت فزاينده دارد در حالي که برای زلزله سنفرناندو در مدل اول حالت کاهنده داشته و برای
دومدل ديگر تقريبا پاسخ ها را تغییر نميدهد .برای بررسي بهتر روند افزايش مقدار تغییرمكان افقي مدلهای مورد بررسي تحت اثر
مولفههای چهار زلزله مدنظر روند تغییرات ماکزيمم تغییرمكان برای مدلهای مورد مطالعه در شكل 6ارائه شده است که با توجه به
شكل مزبور مشخص ميشود که برای زلزله تفت و چي چي با افزايش ارتفاع آهنگ افزايش شیب پاسخ برای تحلیل با اعمال مولفههای
دوراني نسبت به حالتي که اين مولفه ها لحاظ نشده اند افزايش يافته در حالیكه اين آهنگ افزايش شیب برای زلزله سن فرناندو و
طبس و برای هر دوحالت اعمال مولفههای دوراني و عدم اعمال آنها تقريبا برابر مي باشد .در ادامه با توجه به جدول 1مشخص مي-
شود که برای زلزلههای سنفرناندو و طبس با اعمال مولفههای دوراني در تحلیل دودکشهای مزبور مقادير بیشینه تغییرمكان قائم
نسبت به حاالتي که اين مولفهها لحاظ نشدهاند کاهش مييابد در حال یكه برای زلزله تفت در ايتدا کاهش يافته و سپس با افزايش
ارتفاع روند صعودی به خود گرفته و مقدار پاسخ نرمال شده برای مدل چهارم به بعد بیش تر از يک مي گردد و در نهايت برای زلزله
چيچي مقدار پاسخ نرمال شده برای تمامي مدل ها بزرگتر از يک بوده که با افزايش ارتفاع روند صعودی به خود گرفته است .نتايج
نشان داده شده در جدول شماره 1و برای ماکزيمم برش پايه برای زلزله های سن فرناندو و طبس نشان از کاهش مقدار پارامتر مدنظر
با اعمال مولفه های دوراني دارد در حالیكه برای زلزله تفت اين پارامتر در ابتدا و برای مدل های اول تا سوم کاهش يافته است که اين
کاهش نیز مطابق تغییرمكان قائم با افزايش ارتفاع دودکش کم تر شده و روند صعودی به خود ميگیرد و در نهايت برای زلزله چي-
چي پاسخ نرمال شده برای مقدار ماکزيمم برش پايه در مدلهای اول تا سوم برابر با يک بوده و در ادامه با افزايش ارتفاع سازه افزايش
مييابد که نتايج مزبور نیز اهمیت ارتفاع سازه و فرکانسهای غالب سازه و زلزله را نشان ميدهد .در ادامه برای بررسي بهتر رفتار اين
سازهها در جدول 1مقادير بیشینه تنشهای اصلي اول ،سوم و تنش برشي برای تحلیلهای مدنظر ارائه شده است .با توجه به نتايج
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 210
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 0تا 22
ارائه شده در جدول 1مشخص شده است که مقادير بیشینه تنش اصلي اول برای زلزلههای تفت ،طبس و چي چي افزايش مييابد و
اين افزايش برای زلزله تفت و طبس با افزايش ارتفاع سازه تا مدل سوم روند صعودی به خود مي گیرد و در مدل چهارم نسبت به مدل
سوم کاهش يافته و سپس دوباره روند صعودی به خود ميگیرد ،اين پارامتر برای زلزله چيچي روند صعودی خود را حفظ ميکند و
برای زلزله سنفرناندو مقدار تنش اصلي اول در حالت تحلیل با مولفههای دوراني نسبت به حاالت تحلیل بدون اين مولفهها کاهش
مييابد که پاسخ نرمال شده آن با افزايش ارتفاع دودکش ها به يک نزديک شده و در ادامه برای مدل پنجم مقدار اين پاسخ نرمال شده
کاهش يافته و پس از آن دوباره روند صعودی به خود ميگیرد .نتايج ارائه شده نشان مي دهد تاثیر مولفههای دوراني روی بیشینه تنش
اصلي اول برای برخي از زلزله ها اثر کاهنده و برای برخي دي گر اثر فزاينده دارد .در ادامه با توجه به جدول مزبور مشخص مي شود که
برای مدلهای اول تا چهارم و نیز برای زلزلههای سنفرناندو ،تفت و طبس با اعمال مولفههای دوراني در تحلیل دودکشهای مزبور
مقادير بیشینه تنش برشي و بیشینه تنش اصلي سوم نسبت به حاالتي که اين مولفهها لحاظ نشدهاند کاهش يافته است در حالیكه
برای مدلهای پنجم و ششم تحلیل با مولفههای زلزله ی تفت مقدار اين پاسخ بیش تر شده است و در نهايت برای زلزله چيچي مقدار
پاسخ نرمال شده برای ماکزيمم تنش اصلي سوم و ماکزيمم تنش برشي با اعمال مولفههای دوراني زلزله افزايش يافته است که مقدار
اين پارامتر با افزايش ارتفاع روند صعودی به خود ميگیرد .نتايج مزبور همانطوريكه در قسمتهای قبلي اشاره شده ناشي از اثرات
ارتفاع ،فرکانس غالب مولفه های درواني و نیز فرکانس غالب سازه مي باشد .در ادامه برای بررسي اثرات مولفههای دوراني بر تاريخچه
زماني تغییرمكان تاج دودکش ،برش پايه و پوش تنش اصلي اثرات مولفههای دوراني و انتقالي زلزله تفت بر پاسخ لرزهای دودکش های
مزبور مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است.
212 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
2 تفت 3/6 11/4 1/2 2/143 2/629 2/124 2/2121 2/2619 2/30
طبس 4/1 0/420 2/11 2/463 2/216 2/422 2/2014 2/2946 2/141
چي چي 12/6 12/622 1 2/469 2/633 1/20 2/211 2/211 1
سنفرناندو 411 411 1 96/9 91/40 2/11 0/11 0/92 2/131
9 تفت 19/9 11/1 1/90 1/2 2/360 2/129 2/213 2/2110 2/301
طبس 6/61 6/614 2/33 2/1 2/910 2/061 2/2422 2/2001 2/13
چي چي 10/4 14/1 1/21 2/134 1/220 1/23 2/231 2/231 1
سنفرناندو 131 131 1 00 93/9 2/139 12/0 11/4 2/321
0 تفت 11/0 91/4 1/11 1/4 1/40 1/22 2/29 2/219 1/111
طبس 3/1 3/1 1 1/12 2/622 2/491 2/123 2/114 2/13
چي چي 13/9 21 1/041 2/366 1/4 1/44 2/249 2/249 1
سنفرناندو 1413 1413 1 14 12/2 2/369 11/1 11/0 2/324
4 تفت 99 66 2 2/11 9 1/21 2/901 2/011 1/131
طبس 22/0 22/0 1 2/26 1/24 2/41 2/132 2/111 2/391
چي چي 02/0 19/1 1/12 1/1 9/9 1/30 2/911 2/0 1/26
سن فرناندو 0210 0210 1 132 142 2/13 24/1 24/1 1
6 تفت 40/09 191 2/411 0/60 4/96 1/144 2/016 2/422 1/244
طبس 04/3 01/1 1/226 9/1 1/10 2/031 2/264 2/222 2/162
چي چي 11/3 262 2/32 9/26 3/10 9/21 2/424 2/321 1/12
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 212
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 0تا 22
سنفرناندو 919 921 2/120 022 921 2/1114 01/2 21/1 2/61
1 تفت 2/412 4/61 11/11 3/39 4/64 2/41 1/22 2/41 2/41
طبس 2/99 2/31 1/11 6/29 9/21 2/411 2/621 2/2116 2/042
چي چي 1/02 1/11 1/26 1/10 1/92 1/26 2/612 2/121 1/212
سنفرناندو 900 232 2/103 962 921 2/141 91/0 26/3 2/141
2 تفت 2/941 1/41 21/41 12/4 1/61 2/124 2/134 2/613 2/631
طبس 2/220 9/11 14/40 6/90 9/91 2/422 2/490 2/211 2/40
چي چي 1/91 1/11 1/13 1/39 3/92 1/114 2/639 2/121 1/144
سنفرناندو 932 966 2/39 022 911 2/131 91/6 92 2/141
9 تفت 2/021 12/1 29/6 12/4 12/2 2/116 1/12 2/11 2/131
طبس 2/240 0/23 16/12 1/11 0/26 2/44 2/610 2/941 2/422
چي چي 1/31 11/1 1/296 3/26 11/1 1/26 2/121 1/20 1/266
سنفرناندو 966 940 2/361 029 912 2/329 03/2 91/2 2/116
0 تفت 2/326 12/2 19/06 12/1 12/2 2/349 1/41 1/0 2/116
طبس 2/413 0/29 6/10 1/4 0/20 2/4 1/24 2/04 2/021
چي چي 1/66 12/9 1/02 3/09 12/0 1/914 2/31 1/44 1/6
سنفرناندو 469 041 2/111 499 416 2/31 19 44/4 2/16
4 تفت 1/23 11/0 10/26 11/1 11/1 1/1 2/22 2/91 1/26
طبس 2/32 4/31 6/04 12/9 6/21 2/424 1/62 2/119 2/004
چي چي 1/32 22/6 2/62 12/2 22/1 1/61 1/91 2/64 2/29
سن فرناندو 311 101 2/122 302 440 2/43 111 11/2 2/66
6 تفت 1/92 22/1 11/06 13 29/2 1/22 2/94 2/11 1/22
طبس 1/29 1/36 1/61 10/3 1/21 2/44 1/10 1/12 2/621
چي چي 16/3 00/1 2/64 11/0 09/1 2/42 1/16 4/11 2/32
212 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
انجمن مهندسی سازه ایران صاحبامتیاز
در اين قسمت برای بررسي بهتر اثرات مولفههای دوراني زلزله بر پاسخ لرزهای مدلهای مورد بررسي اثرات زلزله تفت بر پاسخ
دينامیكي مدل های مزبور مورد تحلیل و بررسي قرار گرفته است .بدين منظور در ادامه پوش تنش اصلي اول ،تاريخچه زماني تغییرمكان
افقي تاج دودکشها و نیزتاريخچه زماني برش پايه آنها ارائه شده است .در شكل 1پوش تنش اصلي اول برای هر شش مدل دودکش و
برای تحلیلهای مدنظر ارائه شده است .با توجه به جدول 1و شكل مذکور مشخص مي شود که پاسخ نرمال شده برای ماکزيمم تنش اصلي
اول با اعمال مولفه های دوراني زلزله و با افزايش ارتفاع سازه تا مدل سوم روند صعودی به خود مي گیرد و در مدل چهارم نسبت به مدل
سوم کاهش مييابد و پس از آن دوباره روند صع ودی به خود مي گیرد بطوريكه به ترتیب با افزايش ارتفاع و برای مدلهای مورد مطالعه
مقدار پاسخ نرمال شده تنش اصلي اول به ترتیب برابر 10/26 ،19/06 ،29/6 ، 21/6 ،11/11و 11/06مي باشد که نشان دهنده اثر
افزايش مولفه های دوراني زلزله در مقدار تنش اصلي اول بوده و نیز نشان از کاهش مقدار پاسخ نرمال شده در مدل چهارم نسبت به مدل
سوم دارد که اين نتايج اهمیت تاثیر مولفههای دوراني ،ارتفاع سازه و نیز فرکانس مولفههای مزبور را نشان ميدهد که بسیار مهم و قابل
توجه است .همچنین با توجه به شكل مزبور مشخص مي شود که با اعمال مولفههای دوراني زلزله محل رخ دادن بیشینه تنش اصلي اول و
نیز نحوه توزيع آن تغییر ميکند .در شكل 1برای بررسي تغییرمكان تاج دودکشهای مزبور و بررسي اثرات مولفههای دوراني بر تاريخچه
زماني تغییرمكان يک نقطه در تراز تاج دودکش در راستای Xبرای هر کدام از دودکشهای مورد بررسي تحت اثر مولفههای زلزله تفت ارائه
شده است که نقطه مزبور به دلیل متفاوت بودن محل ماکزيمم تغییرمكانها الزاما محل تغییر مكان ماکزيمم نبوده و صرفا جهت بررسي
اثرات اين مولفه بر تاريخچه زماني تغییرمكان تاج دودکش ها ارائه شده است .باتوجه به اين شكل مشخص است که با افزايش ارتفاع میزان
بیشینه تغییرمكانهای افقي افزايش مييابد به طوريكه مقادير بیشینه تغییرمكان در حاالت تحلیل بدون مولفههای دوراني برای مدلهای
مورد بررسي به ترتیب برابر 21 ،12/6 ،3/43 ،1/21 ،9/16و 40/0میلي متر مي باشند و برای تحلیل با اعمال مولفه های دوراني اين
پاسخ ها به ترتیب برابر 66 ،91/6 ،11/1 ،11/4 ،9/11و 191میلي متر ميباشد که 2/00 ،2/421 ،1/16 ،1/60 ،1/226و 2/411برابر
شده اند .همچنین با توجه به شكل مزبور مشخص مي شود که مولفههای دوراني زلزله عالوه بر افزايش مقادير تغییرمكان در راستای افقي
شكل کلي تاريخچه زماني تغییرمكان و نیز زمان رخ دادن بیشینه مقدار آن را نیز تغییر ميدهد .همچنین در شكل 3مقادير بیشینه برش
پايه برای هر چهار مدل مورد بررسي تحت اثر مولفههای دوراني زلزله تفت و بدون اين مولفهها ارائه شده است .با توجه به نتايج ارائه شده
برای تاريخچه زماني برش پايه در شكل 3مشخص مي شود که با درنظرگرفتن مولفههای دوراني در تحلیل مقادير بیشینه برش پايه در
راستای محور Xمنطبق بر محور Xبه ترتیب برابر 2/011 ،2/219 ،2/211 ،2/261 ،2/2116و 2/422مگاپاسكال مي باشد که برای
تحلیل بدون اعمال اين مولفه ها برابر 2/241 ،2/111 ، 2/2630 ،2/2621 ،2/2221و 2/016مگاپاسكال ميباشد که نشانگر افزايش برش
پايه در اين راستا با افزايش ارتفاع مي باشد .نتايج ارائه شده در جداول مربوط و نحوهی تغییر تاريخچه زماني تغییرمكانها ،برش پايه،
تنشها و نیز اشكال مربوطه مشخص ميشود که در نظرگرفتن مولفههای دوراني زمینلرزه و بررسي محتوای فرکانسي و پیک آنها و
محتوای فرکانسي سازه در طراحي و بررسي عملكرد دودکشهای فوالدی بسیار مهم بوده و بايستي در نظرگرفته شوند.
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 218
انجمن مهندسی سازه ایران صاحبامتیاز
212 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
انجمن مهندسی سازه ایران صاحبامتیاز
شکل .7پوش تنش اصلی اول دودکش های مور د مطالعه برای زلزله تفت.الف)مولفه های انتقالی ب)مولفه های انتقالی و دورانی(به ترتیب مدل اول تا
ششم)
شکل . 8تاریخچه زمانی تغییرمکان تاج دودکش تحت اثر زلزله تفت در راستای xمنطبق بر محور ( xمدل 1تا)6
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 224
انجمن مهندسی سازه ایران صاحبامتیاز
شکل .9تاریخچه زمانی برش پایه دودکش تحت اثر مولفه های زلزله تفت در راستای xمنطبق بر محور ( xمدل 1تا )6
-5نتیجه گیری
در اين تحقیق رفتار دينامیكي خطي دودکشهای فوالدی با ارتفاعهای مختلف تحت اثر مولفههای انتقالي و اثر توامان مولفههای
انتقالي و دوراني ناشي از چهار زلزله مختلف مورد تحلیل و بررسي قرار گرفته و نتايج زير به دست آمده است:
-1مولفه پیچشي ناشي از زلزله سن فرناندو با استفاده از روش پیشنهادی محاسبه شد و با نتايج کار ساير مولفان مقايسه شد
که نشان از تطابق خوب روش به کار رفته در اين مطالعه دارد .میزان اختالف پاسخها حدود 9درصد بوده که اين اختالف ناشي از ثابت در
نظر گرفتن سرعت موج برشي و زاويه برخورد در کار اين مولفان ميباشد.
-2نتايج نشان داد که چنانچه فرکانس مولفههای گهوارهای زمینلرزه و فرکانس غالب سازه در يک بازه قرار گرفته باشند اثرات
مولفههای گهوارهای بر میزان پاسخ تغییرمكان در راستای افقي حالت تشديد کننده دارند بطوريكه در حالت اعمال مولفه های دوراني زلزله
مقدار ماکزيمم تغییرمكان برای مدل های مورد بررسي نسبت به حالت عدم اعمال اين مولفه ها 9برابر مي شود در حالي که چنانچه مقادير
فرکانس غالب سازه و فرکانس غالب مولفهی گهوارهای با يكديگر اختالف داشته باشند هرچند که مقادير بیشینه شتاب مولفهی گهوارهای
زياد باشد ولي اثرات اين مولفه ها بر بیشینه پاسخ افقي سازه قابل توجه نمي باشد و حتي در مواردی اعمال مولفههای دوراني بر پاسخها
تاثیر کاهنده دارند بطوريكه بیشترين مقدار کاهش پاسخ برای تغییرمكان افقي 2/11برابر تغییرمكان افقي بدون اعمال اين مولفه مي باشد.
221 نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222
انجمن مهندسی سازه ایران صاحبامتیاز
-9با اعمال مولفههای دوراني زلزله مقادير بیشینه تغییرمكان قائم نسبت به حاالتي که اين مولفهها لحاظ نشدهاند در برخي موارد
افزايش يافته و در برخي موارد کاهش مي يابد که مقادير اين کاهش و افزايش بسته به نوع زلزله و ارتفاع سازه تغییر ميکند بطوريكه در
بیش ترين حالت افزايش و کاهش پاسخ ،مقدار پاسخ تغییرمكان قائم با اعمال مولفههای دوراني به ترتیب تا 9و 2/4برابر آنالیز بدون اين
مولفهها مي گردد.
.0با اعمال مولفههای دوراني زلزله مقادير بیشینه برش پايه نسبت به حاالتي که اين مولفهها لحاظ نشدهاند در اکثر موارد کاهش
مي يابد و در چند مورد افزايش مي يابد که ماکزيمم مقادير اين کاهش و افزايش به ترتیب برابر 2/120و 1/122مي باشد که بسته به نوع
زلزله و ارتفاع سازه تغییر ميکند.
-4با توجه به نتايج بدست آمده مشخص مي شود که با افزايش ارتفاع دودکش آهنگ افزايش ماکزيمم تغییرمكان افقي با در
نظرگرفتن مولفههای دوراني نسبت به حاالتي که اين مولفه ها در نظرگرفته نشده برای دو مورد از زلزله ها تندتر شده است در حالیكه برای
دو مورد ديگر تقريبا برابر است که نشان از اهمیت مولفههای دوراني زلزله و نیز محتوای فرکانسي آن دارد.
-6با اعمال مولفههای دوراني زلزله مقادير بیشینه تنش اصلي اول برای برخي از زلزلهها افزايش يافته و برای برخي کاهش مي-
يابد که مقادير اين افزايشها زياد و قابل توجه ميباشد بطوريكه ماکزيمم و مینیمم پاسخ نرمال شده برای تنش اصلي اول به ترتیب برابر با
29/6و 2/120مي باشد هم چنین با افزايش ارتفاع اثر مولفههای دوراني زلزله بر تنشاصلي اول افزايش پیدا ميکند و از طرفي محل رخ
دادن بیشینه تنش اصلي اول نیز تغییر ميکند.
-1نتايج بدست آمده برای تاريخچه زماني ارائه شده برای شش مدل مورد بررسي تحت مولفههای زلزله تفت نشان ميدهد که
مقادير و شكل پاسخ برای تنشهای اصلي ،تاريخچه زماني برشپايه و تغییرمكان افقي تاج دودکش و زمان رخ دادن بیشینه پاسخ دچار
تغییر شده است.
-1با توجه به نتايج به دست آمده مشخص شد که فرکانس غالب زلزله ،فرکانس غالب سازه و ارتفاع آن در حالتهای تحلیل با
مولفههای دوراني نقش تعیین کنندهتری نسبت به پیک اين مولفهها داشته و زياد بودن پیک مولفهی دوراني به تنهايي نميتواند مقادير
پاسخ ها را افزايش دهد.
-3باتوجه به نتايج ارائه شده مشخص شد که تاثیر مولفه های دوراني زلزله بر پاسخ دودکشهای فوالدی بسیار قابل توجه بوده و
از طرفي مقادير اين پاسخها برای زلزلههای مختلف با يكديگر متفاوت ميباشد و لذا در نظر گرفتن مولفههای دوراني در تحلیل بررسي
دودکش های فوالدی موجود و طراحي دودکشهای جديد ضروری ميباشد.
مراجع
[1] Rajkumar, V. and Vishwanath, B.Patil. (2013). “Analysis of Self-Supporting Chimney”. International Journal of
Innovative Technology and Exploring Engineering (IJITEE), 3(5), Page (85-91).
[2] Rohini Padmavathi, V. and Siva Konda Reddy, B. and Srikanth. (2012). “Study of wind load effects on tall RC
chimneys”. Int. J. of Advanced Engineering Technology, 3(2), Page (92-97).
[9] Reddy, K. R. C. and Jaiswal, O. R. and Godbole, P. N. (2011). “Wind and Earthquake Analysis of Tall RC Chimneys”.
Int. J. of ISSN 0974-5904, 4(6), Page (508-511).
[0] Kirtikanta S, Pradip S, Robin D. (2013). ”Analysis of self-supported steel chimney with the effects of manhole and
geometrical Properties”. Int. J. of Scientific and Engineering Research, 4(5), Page (250-253).
[4] Reddy, B T K. S M. Hussain, S M A M. (2014). ” Analysis of Self Supported Steel Chimney with Effect of Manhole”.
Int. J. of Scientific and Engineering, 4(5).
[6] Sagar S, Basvaraj G. (2015). ”Performance based seismic evaluation of industrial chimney by static and dynamic
analysis “. Int. R. J. of Engineering and Technology, 2(4), Page (1670-1674).
[1] Rakshit B D, Ranjit A, Sanjith J, Chetan G. (2015). ”Analysis of Contilever Steel Chimney as per Indian Satandard”. J.
of Engineering Search and Applications”, 5(5), Page (151-162).
[1] Rekadi Rama, S V. Reddy, V P. (2016). “Computerized Virtual Study on Self-Supporting and Guyed Steel Chimney”.
Int. J. of Engineering and Technology, 3(5), Page(778-791).
نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت ،دوره ،8شماره ،2سال ،1044صفحه 241تا 222 222
انجمن مهندسی سازه ایران صاحبامتیاز
[3] Deshpande, H. John, R. (2015). “Correlation of Geometry and Dynamic Response of Self Supported Short Circular Steel
Stacks”. Int. J. of Engineering Technology Science and Research IJETS R, 2(Special Issue), Page (133-144).
[12] Devil, B. Singh, S, S. (2016). ”Analysis of self supporting Steel Stacks with Variable Geometrical Configuration under
the seismic loading for different shapes”. Int. J. of Engineering Research and General Science, 4(4), Page (229-233).
[11] Santhi, K. Sridhar, P. (2017). “Analysis of Self Supported Steel Chimney”. Int. J. for Research in Applied Science &
Engineering Technology (IJRASET), 5(3), Page (651-656).
[12] Kumar, M, A. Raju, P, M. Babu, N, V. Roopesh, K. (2017). ”A parametric study on lateral load resistance of steel
chimneys”. Int. J. of Civil Engineering and Technology, 8(7), Page (858-875).
[19] Kalpesh, D. Shrirang, T. Abhijeet, O. (2018). ” analysis of self support steel chimney with the effects of geometrical
Parameters”. Int. J. of Engineering Research and Application, 8(5), Page (4-9).
[10] Newmark, N M. (1969). ”Torsion in symmetrical buildings”. In: 4th World Conf. on Earthquake Engineering, 2.
Santiago, Chile, Page (19- 32).
[14] Ghafory-Ashtiany, M. Singh, M P. (1986). “Structural response for six correlated earthquake components”. Int. J. of
Earthquake Engineering and Structural Dynamic, 14(1), Page (103-119).
[16] Trifunac, M D. (1982). “A note on rotational components of earthquake motions on ground surface for incident body
waves”. Int. J. of Soil Dynamics and Earthquake Engineering, 1(1), Page (11-19).
[11] Lee, V W. Trifunac, M D. (1985). “Torsional accelerograms”. Int. J. of Soil Dynamics and Earthquake Engineering,
4(3), Page (132-139).
[11] Lee, V W. Trifunac, M D. (1987). “Rocking strong earthquake accelerations”. Int. J. of Soil Dynamic and Earthquake
Engineering, 6(2), Page (75-89).
[13] Castellani, A. Boffi, G. (1986). “Rotational components of the surface ground motion during an earthquake”. Int. J. of
Earthquake Engineering and Structural Dynamic, 14(5), Page (751-767).
[22] Castellani, A. Boffi, G. (1989). “On the rotational components of seismic motion”. Int. J. of Earthquake Engineering
and Structural Dynamic, 18(6), Page (785-797).
[21] Nouri, GR. Ghayamghamian, MR. Hashemifard, M. (2010). “A comparison among different methods in the evaluation
of torsional ground motion”. Int, J. of Iran Geophysics, 4(2), Page (32-44).
[22] Hong-Nan, L. Sun, L. Wang, SY. (2004). ” Improved approach for obtaining rotational components of seismic
motion”. Int. J. of Nuclear Engineering and Design, 232(2), Page (131-137).
[29] Lee, V W. Liang, L. (2008) “Rotational components of strong motion earthquakes”. In: 14th World Conf. on
Earthquake Engineering, Beijing, China.
[20] Kalani Sarokolayi, L. Navayi Neya, B. Tavakoli, H R. (2012). “Rotational Components Generation of Earthquake
Ground Motion Using Translational Components”. In: 15th World Conference on Earthquake Engineering, Lisbon.
[24] Kalani Sarakolayi, L. Navayi Neya, B. Vaseghi Amiri, J. Tavakoli, H R. (2013). “Seismic Analysis of Evaluated water
Storage Tanks Subjected to Six Correlated Ground Motion Component”. Int. J. of Iranica Journal of Energy &
Environment, 4(3), Page (199-207).
[26] Ghazvini, T. Tavakoli, H. Navayineya, B. Kalani Sarakolayi, L. (2013). “Seismic analysis of above ground storage steel
tanks subjected to six correlated earthquake components”. Int. J. of Latin American Journal of Solids and Structures, 10(6),
Page (1155-1176).
[21] Sandeep, C. Desai, Raviji, S. Gupta, D. (2010) '' Practical Engineering Approach For Generating The torsional
Earthquake Excitation From Translational component”. Int. J. of Advanced Structural Engineering, 4(1), Page (1-10).
[28] ANSYS Inc.: ANSYS Documentation Version 12.1
[29] Bathe, K. J. (1996). “Finite element procedures”, In Engineering Analysis”. 2th Edn. Prentice Hall: University of
Michigan, Page (768-769).
[30] Devi, B. Singh, S, S. (2016).” Analysis of Self supporting Steel Stacks with Variable Geometrical Configuration under
the seismic loading for different shapes”. Int. J. of Engineering Research and General Science, 4(4), Page (229-233.(
222 222 تا241 صفحه،1044 سال،2 شماره،8 دوره،نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت