Pagtuturo ng Filipino sa Elementarya I (Gamit at Estruktura ng

Wika)
ARALIN 2 (WEEK 2)

ANO ANG WIKA

Ang wika ay isang sistema ng mga tunog, simbolo, at tuntunin na ginagamit ng mga tao upang
magpahayag ng ideya, damdamin, at saloobin. Ito ay nagsisilbing pangunahing instrumento sa
komunikasyon at pakikipag-ugnayan sa lipunan. Bukod sa pagiging paraan ng pagpapalitan ng
impormasyon, ang wika ay isang mahalagang bahagi ng kultura at identidad ng isang grupo o
komunidad.

KAHULUGAN NG WIKA AYON SA IBA’T IBANG PANANAW

Henry Gleason: Ayon kay Gleason, ang wika ay masistemang balangkas ng mga tunog na pinipili at
isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura.

Noam Chomsky: Para kay Chomsky, ang wika ay isang likas na kakayahan ng tao na bumuo ng walang
katapusang bilang ng mga pangungusap mula sa limitadong bilang ng mga tuntunin. Ayon sa kanya, ang
wika ay may malalim na estruktura (deep structure) na naglalaman ng mga unibersal na prinsipyo ng
gramatika.

Ferdinand de Saussure: Si Saussure, isang linggwistang Swiss, ay nagsabi na ang wika ay isang sistema ng
mga simbolo o signos na may arbitraryong relasyon sa pagitan ng mga salita at ng kanilang kahulugan.
Ipinakilala rin niya ang konsepto ng "langue" (ang sistema ng wika) at "parole" (ang aktwal na paggamit
ng wika).

Michael Halliday: Ayon kay Halliday, ang wika ay isang semiotic na sistema, o sistema ng mga simbolo,
na ginagamit para sa komunikasyon. Ipinakilala niya ang Functional Grammar kung saan tinitingnan ang
wika bilang isang paraan upang maisakatuparan ang iba't ibang tungkulin sa lipunan.

Dell Hymes: Naniniwala si Hymes na ang wika ay hindi lamang isang sistema ng mga tuntunin, kundi
isang paraan ng paggamit ng mga tao upang makipag-ugnayan sa isang partikular na konteksto.
Inilalarawan niya ang konsepto ng "communicative competence" na nagbibigay-diin sa angkop na
paggamit ng wika sa isang partikular na sitwasyon.

Ludwig Wittgenstein: Para kay Wittgenstein, ang kahulugan ng wika ay nasa paraan ng paggamit nito sa
pang-araw-araw na buhay. Ang wika, ayon sa kanya, ay isang uri ng laro ("language game") na may mga
tuntunin na iba-iba batay sa konteksto.
Narito ang ilang pangunahing teorya tungkol sa wika:

1. Teoryang Bow-wow

Pagpapaliwanag: Ang wika ay nagmula sa mga tunog na ginawa ng mga hayop. Ayon sa
teoryang ito, ang mga unang salita ay nagmula sa panggagaya ng mga tao sa tunog ng kalikasan
at hayop.

Tagapagtangkilik: Charles Darwin

2. Teoryang Ding-dong

Pagpapaliwanag: Ang wika ay nagsimula mula sa tunog na likha ng mga bagay sa kapaligiran.
Ang mga tao ay nagbigay ng pangalan sa mga bagay batay sa tunog na kanilang ginawa.

Tagapagtangkilik: Jean-Jacques Rousseau

3. Teoryang Pooh-pooh

Pagpapaliwanag: Ang wika ay nagmula sa mga natural na tunog ng emosyon tulad ng mga sigaw
o mga tunog ng sakit, galit, o kasiyahan. Ang mga tao ay nagsimulang bumuo ng mga salita mula
sa mga tunog na ito.

Tagapagtangkilik: Max Müller

4. Teoryang Ta-ta

Pagpapaliwanag: Ang wika ay nagmula sa mga tunog na ginawa ng mga tao sa kanilang mga
galaw ng katawan. Ang mga unang salita ay maaaring magmula sa mga tunog na likha ng
paggalaw ng katawan.

Tagapagtangkilik: Charles Darwin

5. Teoryang Yo-he-ho

Pagpapaliwanag: Ang wika ay nagmula sa mga tunog na ginagamit ng mga tao kapag
nagtatrabaho o nagtutulungan. Ayon sa teoryang ito, ang mga tunog ng pagtutulungan at
pagsusumikap ang naging batayan ng mga unang wika.

Tagapagtangkilik: Henriette

6. Teoryang Inborn (Nativist Theory)

Pagpapaliwanag: Ayon sa teoryang ito, ang kakayahan sa wika ay likas sa tao at bahagi ng
kanilang biological na pagbuo. Ang mga tao ay ipinanganak na may kakayahang matutunan ang
wika, at ang mga wika ay lumitaw mula sa kanilang likas na kakayahan sa wika.

Tagapagtangkilik: Noam Chomsk

7. Teoryang Social Interaction (Interactionist Theory)

Pagpapaliwanag: Ang wika ay lumitaw sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan ng mga tao sa

kanilang kapaligiran at sa isa't isa. Ayon sa teoryang ito, ang komunikasyon at pakikipag-ugnayan
sa lipunan ang nagbigay-daan sa pagbuo at pag-unlad ng wika.

Tagapagtangkilik: Lev Vygotsky

8. Teoryang Cognitive (Cognitive Theory)

Pagpapaliwanag: Ang pagbuo ng wika ay nakaugnay sa pag-unlad ng pag-iisip at kognisyon. Ang

mga bata ay natututo ng wika kasabay ng kanilang pagbuo ng mga kognitibong kakayahan.

Tagapagtangkilik: Jean Piaget

9. Teoryang Functionalist (Functional Theory)

Pagpapaliwanag: Ang wika ay isang sistema na lumitaw upang matugunan ang mga
pangangailangan ng lipunan, tulad ng pagpapahayag ng pangangailangan, damdamin, at pagbuo
ng ugnayan sa iba.

Tagapagtangkilik: Michael Halliday

10. Teoryang Constructivist (Constructivist Theory)

Pagpapaliwanag: Ang wika ay isang resulta ng proseso ng pagbuo at pagpapalawak ng mga

karanasan at kaalaman ng tao. Ang wika ay hindi lamang isang pormal na sistema kundi isang
produkto ng aktibong proseso ng pagbuo ng kahulugan.

Tagapagtangkilik: Jerome Bruner

MGA PANGUNAHING KATANGIAN NG WIKA

Masistemang Balangkas: Ang wika ay may tiyak na estruktura o gramatika na sinusunod upang
makabuo ng makabuluhang pangungusap. Ito ay binubuo ng mga tunog (ponema), salita (morpema), at
mga parirala na pinagsama-sama upang maghatid ng kahulugan.

Arbitraryo: Ang relasyon ng mga salita at kanilang kahulugan ay batay sa kasunduan ng mga gumagamit
ng wika. Walang likas na kaugnayan ang salita sa bagay na tinutukoy nito, kaya’t iba-iba ang mga
katawagan ng bawat wika sa iisang bagay.

Nagbabago o Dinamiko: Ang wika ay patuloy na nagbabago at umaayon sa panahon. Nadadagdagan ito
ng mga bagong salita, nagbabago ang gamit ng mga dati nang salita, at maaari ring mawala ang ilang
mga lumang salita.

Kaugnay ng Kultura: Ang wika ay sumasalamin sa kultura ng isang lipunan. Sa pamamagitan ng wika,
naipapasa ang tradisyon, paniniwala, at mga kaugalian mula sa isang henerasyon patungo sa susunod.
Gamit sa Komunikasyon: Ang pangunahing layunin ng wika ay upang magbigay ng impormasyon at
magpahayag ng mga ideya at damdamin. Sa pamamagitan nito, nagkakaroon ng ugnayan at
pagkakaintindihan ang mga tao.

Ang Saligang Batas ng Pilipinas ay nagbibigay ng mahahalagang alituntunin hinggil sa paggamit at pag-
aaral ng wika. Narito ang mga pangunahing probisyon mula sa iba't ibang Saligang Batas na may
kinalaman sa wika:

1. 1935 Saligang Batas

 Artikulo XIV, Seksyon 3: Ayon sa probisyong ito, ang Pambansang Asamblea ay inaatasang
gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na
batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. Dahil dito, itinatag ang Surian ng Wikang
Pambansa (SWP), na nagrerekomenda sa Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa.

2. 1973 Saligang Batas

 Artikulo XV, Seksyon 3 (2): Ang probisyong ito ay nagsasaad na ang Batasang Pambansa ay
dapat magsagawa ng mga hakbang para sa pagpapaunlad at pormal na paggamit ng wikang
pambansa, na tatawaging Filipino. Ito ay kumikilala rin sa kahalagahan ng mga rehiyonal na wika
bilang pantulong sa wikang pambansa.

3. 1987 Saligang Batas

 Artikulo XIV, Seksyon 6-9: Ang pinakabago at kasalukuyang Saligang Batas ay may detalyadong
probisyon ukol sa wika:

 Seksyon 6: Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Dapat itong payabungin at

pagyamanin pa batay sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at iba pang wika. Itinatadhana rin ng
batas ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo at opisyal na komunikasyon.

 Seksyon 7: Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga opisyal na wika ng
Pilipinas ay Filipino at, hangga't walang ibang itinadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang
panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon.

 Seksyon 8: Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa
pangunahing mga wikang panrehiyon, Arabic, at Kastila.

 Seksyon 9: Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na binubuo
ng mga kinatawan mula sa iba't ibang rehiyon at disiplina na magsusulong ng pagsusuri,
paglinang, at pagpapaunlad ng Filipino at iba pang mga wika.

PANGUNAHING GAMIT AT TUNGKULIN NG WIKA

1. Instrumental: Ginagamit ang wika upang ipahayag ang mga pangangailangan, kagustuhan, at
pagnanasa ng tao. Halimbawa, kapag humihiling o nagbibigay ng direksyon, gaya ng “Pakiabot
ng tubig” o “Gusto kong bumili ng libro.”
2. Regulatori: Ginagamit ang wika upang kontrolin o gabayan ang kilos at asal ng iba. Ito ay
makikita sa mga utos, babala, at tuntunin, tulad ng “Bawal pumasok dito” o “Mag-ingat sa
daan.”

3. Interaksiyonal: Ginagamit ang wika upang magtatag at mapanatili ang mga ugnayang
panlipunan. Nakikita ito sa mga pagbati, pakikipagkwentuhan, at pagpapalitan ng kuro-kuro,
tulad ng “Kamusta ka na?” o “Salamat sa tulong mo.”

4. Personal: Ginagamit ang wika upang ipahayag ang sariling damdamin, opinyon, o pananaw.
Halimbawa ay ang pagsasabi ng “Masaya ako ngayon” o “Naniniwala akong tama ang ginagawa
ko.”

5. Heuristiko: Ginagamit ang wika upang magtanong at matuto tungkol sa kapaligiran. Karaniwang
ginagamit ito sa pananaliksik, pagtatanong, at pagtuklas, gaya ng “Ano ang ibig sabihin ng
salitang iyon?” o “Paano nagaganap ang isang eclipse?”

6. Impormatibo: Ginagamit ang wika upang magbigay ng impormasyon at magpaliwanag.

Karaniwan itong makikita sa mga balita, pagtuturo, at pagsusulat ng ulat, tulad ng “Ang Pilipinas
ay binubuo ng 7,641 na mga isla” o “Ang tubig ay kumukulo sa 100 degrees Celsius.”

7. Imahinatibo: Ginagamit ang wika sa pagpapahayag ng imahinasyon, malikhaing kaisipan, at

pagpapalawak ng realidad. Ito ay makikita sa mga tula, kwento, nobela, at iba pang anyo ng
panitikan, tulad ng “Isang araw, may batang nakatagpo ng mahiwagang puno…”