Bí mật của Hạnh Phúc
•
0 likes•230 views
Hạnh phúc là được sống, chia sẻ với những người bạn chân thành. Hạnh phúc là có một tâm hồn trong sáng, một trái tim thuần khiết, không vị kỷ, ghen ghét. Hạnh phúc là biết mỉm cười với chính mình, nâng đỡ người khác chứ không phải chế giễu họ. Hạnh phúc là tìm ra được giá trị niềm vui được cho hơn là chỉ muốn nhận.
Bí mật của Hạnh Phúc
- 2. Công Ty Samsung Trân trọng gửi đến bạn cuốn sách này. Phiên bản ebook này được thực hiện theo bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản tiếng Việt của công ty First News - Trí Việt với sự tài trợ độc quyền của công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam. Tác phẩm này không được chuyển dạng sang bất kỳ hình thức nào hay sử dụng cho bất kỳ mục đích thương mại nào.
- 3. Bí maät cuûa Haïnh Phuùc CUOÂÁN SAÙCH NAØY ÑÖÔÏC XUAÁT BAÛN THEO HÔÏP ÑOÀNG CHUYEÅN GIAO BAÛN QUYEÀN ÑOÄC QUYEÀN XUAÁT BAÛN TIEÁNG VIEÄT GIÖÕA HARPERSANFRANCISCO, MOÄT CHI NHAÙNH CUÛA TAÄP ÑOAØN XUAÁT BAÛN HARPERCOLLINS, HOA KYØ VAØ COÂNG TY FIRST NEWS - TRÍ VIEÄT, VIEÄT NAM.
- 4. Original title: THE 100 SIMPLE SECRETS OF HAPPY PEOPLE: What Scientists Have learned and How You Can Use It © by David Niven. All rights reserved. Printed in the United States of America by HarperCollins Publishers, Inc., 10 East 53rd Street, New York, NY 10022, USA. Vietnamese Language Copyright © 2005 by First News – Tri Viet Published by arrangement with HarperSanFrancisco, an imprint of HarperCollins Publishers Inc. THE 100 SIMPLE SECRETS OF HAPPY PEOPLE - BÑ MÊÅT CUÃA HAÅNH PHUÁC Cöng ty First News -Trñ Viïåt giûä baãn quyïìn xuêët baãn vaâ phaát haânh êën baãn tiïëng Viïåt trïn toaân thïë giúái theo húåp àöìng chuyïín giao baãn quyïìn vúái HarperSanFrancisco, möåt chi nhaánh cuãa têåp àoaân xuêët baãn HarperCollins - Hoa Kyâ. Bêët cûá sûå sao cheáp, trñch dêîn naâo khöng àûúåc sûå àöìng yá cuãa First News vaâ HarperCollins àïìu laâ bêët húåp phaáp vaâ vi phaåm Luêåt Xuêët Baãn Viïåt Nam, Luêåt Baãn Quyïìn Quöëc Tïë vaâ Cöng ûúác Baão Höå Baãn Quyïìn Súã Hûäu Trñ Tuïå Berne. FFIIRRSSTT NNEEWWSS --TTRRII VVIIEETT PPUUBBLLIISSHHIINNGG CCOO..,, LLTTDD.. 11HNguyen Thi Minh Khai St. - Ho Chi Minh City, Vietnam Tel: 84-8227979 - 8227980 - 8233859 - 8233860 Fax: 84-8224560; Email: triviet@firstnews.com.vn Web: http://www.firstnews.com.vn
- 5. Bí maät cuûa Haïnh Phuùc Bieân dòch: NGUYEÃN VAÊN PHÖÔÙC (M.S.) TAÂM HAÈNG - PHÖÔNG ANH FIRST NEWS TTHHEE 110000 SSIIMMPPLLEE SSEECCRREETTSS OOFF HHAAPPPPYY PPEEOOPPLLEE David Niven, Ph.D. NNHHAAØØ XXUUAAÁÁTT BBAAÛÛNN TTRREEÛÛ 110000 BBÍÍ MMAAÄÄTT CCUUÛÛAA NNHHÖÖÕÕNNGG NNGGÖÖÔÔØØII HHAAÏÏNNHH PPHHUUÙÙCC
- 6. Bí maät cuûa Haïnh Phuùc “Öôùc mô lôùn nhaát cuûa con ngöôøi laø caûm nhaän vaø tìm ñöôïc yù nghóa, haïnh phuùc cuûa cuoäc soáng” Haïnh phuùc laø bieát luoân khaùm phaù cuoäc soáng môùi meû töøng ngaøy. Haïnh phuùc laø caûm nhaän hoàn nhieân caùi ñeïp cuoäc soáng töø nhöõng ñieàu ñang dieãn ra quanh ta nhö baûn thaân noù voán töøng coù. Haïnh phuùc laø ñöôïc soáng, chia seû vôùi nhöõng ngöôøi baïn chaân thaønh. Haïnh phuùc laø coù moät taâm hoàn trong saùng, moät traùi tim thuaàn khieát, khoâng vò kyû, gheùt ghen. Haïnh phuùc laø bieát mæm cöôøi vôùi chính mình, naâng ñôõ ngöôøi khaùc chöù khoâng phaûi cheá gieãu hoï. Haïnh phuùc laø tìm ra ñöôïc giaù trò nieàm vui ñöôïc cho hôn laø chæ muoán nhaän. Haïnh phuùc laø soáng vò tha vaø bieát nhìn nhaän loãi laàm ñeå böôùc tieáp sau nhöõng laàn vaáp ngaõ. Haïnh phuùc laø bieát caùch cheá ngöï caùi toâi vaø caùi cuûa toâi khi caàn thieát.
- 7. BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haïnh phuùc laø daùm yeâu, ñöôïc yeâu vaø daùm soáng cho moät tình yeâu chaân thaønh, cho duø chæ töø moät phía. Haïnh phuùc laø bieát gìn giöõ, tìm ñöôïc söùc maïnh tinh thaàn töø nhöõng kyû nieäm, kyù öùc yeâu thöông ngay caû khi noù khoâng coøn hieän dieän trong hieän taïi. Haïnh phuùc tìm ñöôïc ñoâi khi khoâng chæ töøø nhöõng nuï cöôøi maø coøn laø gioït nöôùc maét treân bôø vai tin caäy. Haïnh phuùc laø mong muoán ñöôïc hoïc hoûi, saùng taïo tìm ra nhöõng giaù trò môùi, hôn laø öôùc muoán ñöôïc daïy baûo ngöôøi khaùc. Haïnh phuùc laø tìm ñöôïc nieàm vui coâng vieäc, bieát öôùc mô, laøm ñöôïc nhöõng ñieàu mình thích vaø bieát mæm cöôøi tröôùc nhöõng thaát baïi, nghòch caûnh. Haïnh phuùc laø bieát nhaän ra ñöôïc yù nghóa nhöõng ñieàu giaûn dò, nhöõng giaù trò vónh haèng cuûa cuoäc soáng. - First News
- 9. BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Khaùm phaù Haïnh phuùc Cuoäc soáng Khi coøn ôû tuoåi nieân thieáu, döôøng nhö moïi ngöôøi chuùng ta thöôøng nhìn nhaän khaùi nieäm haïnh phuùc raát ñôn giaûn - ñoù laø ñaït ñöôïc nhöõng ñieàu mình muoán. Khi böôùc vaøo cuoäc soáng, chuùng ta thöïc söï ñaët chaân leân cuoäc haønh trình töï khaúng ñònh mình, traûi nghieäm, khaùm phaù vaø ñi tìm haïnh phuùc cuoäc soáng. Trong cuoäc haønh trình ñoù, bieát bao ñieàu baát ngôø, bieán coá buoàn vui ñoùn chôø ta. Vaø bieát bao laàn chuùng ta phaûi ñoái dieän vôùi thaát voïng, maát maùt nieàm tin, khoå ñau vaø caû baát haïnh. Chuùng ta nhaän ra haïnh phuùc khoâng heà ñôn giaûn. Vaø chuùng ta ñaõ töøng traên trôû tìm caùch ñeå caûm nhaän cuoäc soáng mình ñöôïc haïnh phuùc hôn. Qua nhöõng khoù khaên thöû thaùch, chuùng ta töøng böôùc tröôûng thaønh, khaùm phaù ra yù nghóa cuoäc soáng coù nhieàu cung baäc, ña daïng. Vaø cuoäc soáng khoâng laø moät khuoân maãu ñònh saün
- 10. BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC maø laø moät khoâng gian ña chieàu, phong phuù. Khaùm phaù ñoù ñi cuøng nhaän thöùc noäi taâm vaø söï thöùc tænh, caùch caûm nhaän taâm hoàn, tinh thaàn moãi ngöôøi. Vaø haïnh phuùc maø chuùng ta töøng caûm nhaän khoâng chæ laø khaùi nieäm öôùc muoán ñôn thuaàn hay laø söï thaønh ñaït maø laø moät toång theå haøi hoøa cuûa tình caûm con ngöôøi, tình yeâu, caùc moái quan heä, noäi taâm vaø caùch nhìn. Trong ñoù yeáu toá tinh thaàn laø quan troïng nhaát. Trong nhöõng phuùt giaây ñoái maët vôùi thaát baïi, sai laàm, nghòch caûnh vaø ñaéng cay cuoäc ñôøi, ngay vôùi nhöõng ngöôøi baûn lónh, nhieàu voán soáng nhaát cuõng ñoâi luùc maát phöông höôùng vaø töï hoûi: Theá naøo laø haïnh phuùc thöïc söï? YÙ nghóa vaø giaù trò cuoäc soáng cuûa mình laø gì? Vì sao caûm giaùc haïnh phuùc thöïc söï laïi khoù tìm ñeán theá? Haïnh phuùc sao ñeán roài laïi ñi? Coù thöïc söï toàn taïi vaø phaûi ñi tìm söï haïnh phuùc vónh haèng ôû ñaâu? Laøm theá naøo ñeå haïnh phuùc thaät söï? Haïnh phuùc laø luoân baèng loøng vôùi chính mình hay daùm thay ñoåi, vöôït leân ñeå ñaït ñöôïc ñieàu mình mô öôùc? Haïnh phuùc laø caûm nhaän tónh laëng höôùng noäi, töï baèng loøng vôùi cuoäc soáng ñang coù hay daùm vöôn leân chinh phuïc nhöõng thöû thaùch ñeå khaúng ñònh mình vaø thay ñoåi cuoäc soáng? Ñoù khoâng chæ laø traên trôû cuûa moïi ngöôøi chuùng ta hieän nay maø coøn töøng laø nhöõng suy tö, caâu hoûi cuûa nhieàu theá heä. Coù phaûi laø haïnh phuùc luoân ôû phía tröôùc vaø khoù naém baét - chuùng ta chæ coù theå höôùng ñeán maø thoâi. Hay haïnh phuùc thaät gaàn guõi, ôû ngay trong taâm chuùng ta. Raèng chæ coù nhöõng ngöôøi töøng traûi qua khoå
- 11. BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC ñau môùi coù theå hieåu giaù trò vaø caûm nhaän troïn veïn giaù trò cuûa nieàm vui haïnh phuùc. Vaø ai ñoù ñaõ chieâm nghieäm saâu saéc raèng haïnh phuùc khoâng phaûi laø caûm giaùc tôùi ñích, maø chính treân töøng chaëng ñöôøng ñi, haïnh phuùc khoâng chæ laø nuï cöôøi, maø coøn laø gioït nöôùc maét chia seû treân bôø vai tin caäy. Vaâng! Taát caû ñeàu coù theå ñuùng - tuøy vaøo caûm nhaän moãi ngöôøi trong töøng thôøi ñieåm. Ñeán moät luùc, haïnh phuùc ôû ngay trong taâm hoàn, aùnh maét chuùng ta - khoâng phuï thuoäc ngoaïi caûnh, khoâng gian vaø thôøi gian. Haïnh phuùc do tinh thaàn, caùch nhìn cuûa chuùng ta quyeát ñònh. Seõ ñeán moät luùc chuùng ta chôït nhaän ra giaù trò saâu saéc cuûa haïnh phuùc, tình yeâu - thaät giaûn dò, thaät môùi meû, laéng ñoïng trong taâm hoàn, böøng saùng nhö ngoâi sao chæ ñöôøng, khieán ta thao thöùc, caûm nhaän ñeán noãi chuùng ta muoán ñöôïc chia seû caûm xuùc vôùi ai ñoù. Ñoù chính laø nguoàn ñoäng vieân lôùn nhaát cuûa con ngöôøi. Bí Maät cuûa Haïnh Phuùc do First News thöïc hieän laø moät cuoán saùch thöïc söï môùi meû vaø saâu saéc döïa theo nhöõng yù töôûng cuûa cuoán saùch noåi tieáng “100 Bí Maät Ñôn Giaûn cuûa Nhöõng Ngöôøi Haïnh Phuùc” cuûa Tieán só David Niven. Cuoán saùch seõ cuøng baïn chia seû nhöõng traûi nghieäm chaân thaønh, thöïc teá vaø höõu ích nhaát cuøng nhöõng caâu chuyeän sinh ñoäng ñeå khaùm phaù ra nhöõng khía caïnh cuûa haïnh phuùc. Ñaây khoâng chæ ñôn thuaàn laø nghieân cöùu cuûa moät nhaø taâm lyù taâm huyeát maø coøn laø söï ñuùc keát, traûi nghieäm töø raát nhieàu soá phaän, raát nhieàu cuoäc ñôøi. Ñoù laø thaønh quaû lao ñoäng cuûa nhöõng nhaø khoa hoïc nghieân cöùu veà cuoäc
- 12. BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC soáng noäi taâm con ngöôøi trong moät thôøi gian daøi. Trong nguyeân baûn nhöõng phaàn chöa phuø hôïp vôùi ngöôøi Vieät Nam - vì vaên hoùa vaø quan nieäm haïnh phuùc cuûa phöông Taây vaø chuùng ta coù nhöõng ñieåm khaùc bieät - neân chuùng toâi ñaõ chuyeån ñoåi vaø boå sung nhöõng yù töôûng vaø traûi nghieäm thích hôïp vôùi cuoäc soáng chuùng ta hieän nay. Cuoán saùch seõ giuùp chuùng ta khaùm phaù noäi taâm, caùch suy nghó, tö duy cuûa chính mình, tìm ra ñöôïc söï khaùc bieät giöõa ngöôøi haïnh phuùc vaø khoâng haïnh phuùc ñeå tìm ra ñöôøng ñeán haïnh phuùc cuûa mình. Qua töøng trang saùch chuùng ta nhaän ra raèng haïnh phuùc khoâng phaûi laø ñieàu xa xoâi, khoù tìm. Haïnh phuùc coù theå tìm ñöôïc baèng nhöõng ñieàu chænh, thay ñoåi trong cuoäc soáng, caùch nhìn vaø suy nghó cuûa chuùng ta. Haïnh phuùc coù theå tìm ñöôïc trong söï chia seû chaân thaønh, trong söï cao thöôïng cuûa caùc moái quan heä, trong loøng duõng caûm, quyeát taâm vöôn leân, trong caùch tö duy tích cöïc vaø höôùng ñeán moät ngaøy mai toát ñeïp hôn. Mong raèng cuoán saùch vôùi nhöõng yù töôûng môùi meû, saâu saéc vaø nhöõng chaân lyù giaûn dò coù giaù trò vónh haèng naøy seõ laø ngöôøi baïn chia seû chaân thaønh nhaát cuûa baïn trong nhöõng thôøi ñieåm khoù khaên, thaát baïi hay khi ñoái ñaàu vôùi thöû thaùch ñeå vöôn leân tìm ñöôïc nieàm tin, tình yeâu, öôùc mô vaø haïnh phuùc cuoäc soáng. - First News
- 13. 11 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Cuoäc soáng cuûa baïn phaûi coù muïc ñích vaø yù nghóa Chaéc haún ñaõ töøng coù nhöõng luùc baïn töï hoûi muïc ñích vaø yù nghóa cuoäc soáng cuûa mình laø gì? Ñoù chính laø luùc baïn ñang traên trôû tìm höôùng ñi vaø yù nghóa cho cuoäc soáng cuûa mình, ñoù laø luùc baïn ñaõ yù thöùc ñöôïc vaø coù khaùt voïng ñi tìm nieàm vui vaø haïnh phuùc thöïc söï. Moät nhaø hieàn trieát ñaõ töøng noùi “Cuoäc haønh trình lôùn nhaát cuûa moät ñôøi ngöôøi laø ñi tìm chính baûn thaân mình, traûi nghieäm vaø thöû thaùch taát caû ñeå tìm ra mình laø ai”, hay laø “taän löïc tri thieân meänh”. Baïn sinh ra vaø lôùn leân trong cuoäc soáng naøy chaéc chaén khoâng phaûi chæ ñeå toàn taïi, hay laøm caùi boùng cuûa ngöôøi khaùc vaø baïn cuõng chaúng bao giôø muoán mình laøm neàn cho baát kyø ai. Baïn phaûi laø chính baïn. Baïn neân bieát raèng söï toàn taïi cuûa baïn ñaõ laøm thay ñoåi raát nhieàu ñieàu xung quanh. Nhöõng chaëng ñöôøng baïn ñi qua, nhöõng coâng vieäc baïn ñaõ vaø ñang laøm, nhöõng ngöôøi baïn töøng gaëp, tieáp xuùc hay keát baïn aét haún seõ khaùc ñi neáu khoâng coù baïn. Baïn ñaõ ñeå laïi moät daáu aán raát rieâng trong coâng vieäc, trong tình caûm, kyù öùc kyû nieäm hay trong taâm hoàn cuûa hoï vaø baïn seõ coøn taùc ñoäng ñeán theá giôùi xung quanh bôûi nhöõng yù töôûng, öôùc mô, hoaøi baõo vaø haønh ñoäng cuï theå, hay ñôn giaûn hôn laø söï toàn taïi cuûa chính baïn. 1
- 14. 12 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Baïn coù theå baän bòu vôùi coâng vieäc hay chuù taâm tôùi moät ñieàu naøo ñoù trong moät giai ñoaïn cuûa cuoäc soáng, nhöng sau cuøng baïn seõ luoân thöùc tænh bôûi nhöõng khaùt voïng, öôùc mô töøng coù trong tieàm thöùc, hay ñoâi khi ngay töø thuôû thieáu thôøi. Vaø ñieàu naøy coù yù nghóa ñaëc bieät ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa baïn. Muïc ñích cuoäc soáng coù theå laø ñieàu maø maõi ñeán sau naøy, qua quaù trình traûi nghieäm ñeå tröôûng thaønh baïn môùi tìm ra hay ñoâi khi, noù ñaõ ñöôïc ñònh hình ngay töø nhöõng naêm thaùng khi baïn baét ñaàu bieát caûm nhaän cuoäc soáng. Trong cuoäc soáng, taát caû chuùng ta ñeàu coù moái lieân heä vôùi nhau vaø ít nhieàu bò aûnh höôûng qua laïi bôûi nhöõng suy nghó, vieäc laøm, quyeát ñònh cuûa nhöõng ngöôøi xung quanh, ñoâi khi bôûi caû söï toàn taïi ñôn thuaàn cuûa hoï. Caùc nghieân cöùu treân nhöõng ngöôøi tröôûng thaønh treân theá giôùi gaàn ñaây ñaõ chöùng minh moät trong nhöõng daáu hieäu chính xaùc nhaát cho thaáy moät ngöôøi coù haïnh phuùc hay khoâng tuøy thuoäc vaøo vieäc ngöôøi ñoù coù ñònh höôùng cho mình moät öôùc mô, muïc ñích soáng höôùng thieän, hay coù quan taâm ñeán ngöôøi khaùc hay khoâng. Khi soáng maø khoâng coù muïc ñích cuï theå hay soáng trong vò kyû, 70 trong soá 100 ngöôøi caûm thaáy cuoäc soáng baáp beânh vaø voâ nghóa, coøn khi coù moät muïc tieâu cuï theå, daùm haønh ñoäng vaø bieát chia seû thì gaàn 70/100 ngöôøi laïi caûm thaáy haøi loøng vaø caûm nhaän ñöôïc nieàm vui vaø yù nghóa cuûa cuoäc soáng. - Lepper
- 15. 13 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy tìm caùch ñeå baïn caûm thaáy haïnh phuùc Ai trong chuùng ta cuõng bieát raèng nhöõng ngöôøi haïnh phuùc vaø nhöõng ngöôøi khoâng caûm thaáy haïnh phuùc luùc môùi sinh ra ñeàu nhö nhau. Tuy nhieân, trong cuoäc soáng caû hai nhoùm ngöôøi naøy laïi haønh ñoäng khaùc nhau ñeå taïo ra - cuõng nhö ñeå cuûng coá tieáp tuïc tình traïng cuûa mình. Nhöõng ngöôøi haïnh phuùc luoân suy nghó tích cöïc, laïc quan, tìm kieám ñieàu môùi vaø laøm nhöõng vieäc giuùp hoï caûm thaáy vui veû, coøn nhöõng ngöôøi khoâng caûm thaáy haïnh phuùc thì laïi tieáp tuïc coá thuû trong suy nghó, ñònh kieán hay laøm nhöõng chuyeän khieán hoï ngaøy caøng thaát baïi vaø caûm thaáy phieàn muoän hôn. Daáu hieäu ñaàu tieân chöùng toû moät ngöôøi ñang höôùng ñeán söï hoaøn thieän hay moät doanh nghieäp ñang phaùt trieån vöõng maïnh laø gì? Tröôùc tieân hoï phaûi xaùc ñònh roõ muïc tieâu cuï theå trong cuoäc soáng hay moät chieán löôïc kinh doanh ñuùng ñaén roài sau ñoù, laäp ra chieán löôïc ñeå hoaøn thaønh muïc tieâu ñaõ ñaët ra. Ñieàu ñoù coøn tuøy 2
- 16. 14 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC thuoäc vaøo quan ñieåm cuûa moãi ngöôøi hay cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu coâng ty. Söï thöïc naøy hoaøn toaøn coù theå aùp duïng cho cuoäc soáng thöôøng nhaät cuûa baïn. Tröôùc tieân, haõy xaùc ñònh xem baïn thaät söï muoán gì, vaø sau khi gaït boû taát caû nhöõng ñieàu khoâng ñaùng quan taâm, baïn haõy coá gaéng heát söùc ñeå thöïc hieän nhöõng gì baïn cho laø caàn thieát. Thaät buoàn cöôøi laø treû thô laïi bieát roõ chuùng muoán gì vaø laøm theá naøo ñeå coù ñöôïc nhöõng gì chuùng muoán. Baát cöù ñöùa treû naøo cuõng bieát raèng neáu coá voøi vónh, thì cuoái cuøng chuùng seõ ñöôïc aên kem vaø neáu gaây oàn aøo, chuùng seõ bò la maéng. Boïn treû bieát raèng luoân phaûi tuaân theo moät soá nguyeân taéc nhaát ñònh nhöng chuùng vaãn coù theå nghó ra caùch naøo ñoù ñeå ñaït ñöôïc nhöõng gì mình muoán. Vieäc tìm kieám haïnh phuùc cuûa ngöôøi lôùn cuõng gioáng nhö vieäc ñöùa beù coá gaéng coù ñöôïc caây kem vaäy. Baïn caàn phaûi xaùc ñònh roõ baïn quan taâm ñeán ñieàu gì, ñieàu gì laøm baïn haïnh phuùc vaø ñieàu gì khieán baïn muoän phieàn. Chæ baèng caùch aáy, baïn môùi coù theå tìm ra con ñöôøng ñeán vôùi haïnh phuùc cho chính mình. Taát nhieân khoâng phaûi taát caû nhöõng ngöôøi haïnh phuùc ñeàu luoân gaët haùi thaønh coâng, vaø ngöôøi baát haïnh luùc naøo cuõng gaëp thaát baïi. Thöïc teá cho thaáy raèng ngöôøi haïnh phuùc vaø ngöôøi baát haïnh coù caûm nhaän vaø kinh nghieäm soáng khaù gioáng nhau.
- 17. 15 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Ñieàu khaùc bieät laø ña soá nhöõng ngöôøi baát haïnh thöôøng bi quan vaø thöôøng duøng gaáp ñoâi quyõ thôøi gian ñeå töï daèn vaët, nuoái tieác veà nhöõng bieán coá, buoàn phieàn veà nhöõng sai laàm hoaëc thaát voïng ñaõ qua trong cuoäc soáng. Ñoâi khi hoï coøn thi vò hoùa noãi buoàn, hay noùi moät caùch khaùc, hoï khoâng daùm duõng caûm töø boû noãi ñau maø muoán mang theo noù suoát ñôøi vôùi nhöõng lyù giaûi maø theo hoï laø coù lyù. Ngöôïc laïi, nhöõng ngöôøi haïnh phuùc laïi luoân coù caùch nhìn tích cöïc, coù khuynh höôùng ñi tìm caùi môùi vaø tin töôûng vaøo nhöõng tia hy voïng coù theå thaép saùng leân töông lai vaø ngaøy mai cuûa hoï cho duø coù theå hoï ñaõ töøng coù moät quaù khöù ñau buoàn hay moät hieän taïi baáp beânh. - Lyubomirsky
- 18. 16 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Khoâng nhaát thieát luùc naøo baïn cuõng phaûi laø ngöôøi chieán thaéng Nhöõng ngöôøi luoân coù khuynh höôùng quaù caïnh tranh vôùi ngöôøi khaùc hay nhöõng ngöôøi luùc naøo cuõng muoán chieán thaéng ñeàu luoân caûm thaáy bò thua thieät vaø khoâng bao giôø caûm thaáy haïnh phuùc troïn veïn cho duø keát quaû coù theá naøo ñi nöõa. Neáu thaát baïi, hoï seõ heát söùc thaát voïng, coøn neáu chieán thaéng thì ñoái vôùi hoï, ñoù chæ laø chuyeän hieån nhieân vaø cuõng chaúng coù gì ñaùng ñeå vui möøng caû. Coù moät ñieàu maø nhöõng ngöôøi nhö vaäy khoâng nhaän ra laø: nieàm vui thöïc söï chæ coù ñöôïc khi baûn thaân moãi ngöôøi vöôït qua ñöôïc chính mình cuûa ngaøy hoâm qua chöù khoâng phaûi laø vöôït hôn ngöôøi khaùc. 3
- 19. 17 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Naêm 1972, Richard Nixon ñaïi dieän cho ñaûng Coäng hoøa tham gia cuoäc chaïy ñua baàu cöû nhaèm taùi ñaéc cöû toång thoáng Myõ ôû nhieäm kyø tieáp theo. Nixon ñaõ chæ ñaïo ban thöïc hieän chieán dòch cuûa mình duøng moïi bieän phaùp coù theå ñeå giaønh ñöôïc caøng nhieàu phieáu caøng toát. Söï kieän ñöôïc bieát ñeán nhieàu nhaát laø vieäc Nixon ñaõ chæ ñaïo nhöõng cuoäc ñoät nhaäp baát hôïp phaùp maø hoï saép ñaët taïi toøa nhaø Watergate, toång haønh dinh cuûa ñaûng Daân chuû, nhaèm caøi ñaët caùc thieát bò nghe leùn. Theâm vaøo ñoù, caùc nhaân vieân cuûa uûy ban vaän ñoäng naøy coøn dính líu vaøo haøng loaït caùc vuï vieäc maø ngay chính Nixon cuõng phaûi thöøa nhaän laø “nhöõng troø dô baån”. Chaúng haïn, hoï goïi ñieän ñaët haøng traêm chieác baùnh pizza vaø nhôø mang ñeán vaên phoøng cuûa moät öùng vieân ñaûng ñoái laäp khaùc cuõng ñang tranh cöû. Hoaëc hoï cho ngöôøi phao tin raèng cuoäc hoïp naøo ñoù cuûa moät ñoái thuû ñaõ bò huûy. Hoï goïi ñeán caùc hoäi tröôøng, nôi phe ñoái laäp ñaõ lieân heä ñeå toå chöùc nhöõng cuoäc hoïp, huûy boû vieäc ñaët choã cuûa ñoái phöông. Taïi sao Nixon laïi laøm nhö vaäy? Vì Nixon luoân sôï thaát baïi, oâng bò aùm aûnh bôûi tham voïng raèng phaûi chieán thaéng trong cuoäc tranh cöû baèng moïi giaù vaø oâng ta ñaõ aùp duïng nhöõng thuû ñoaïn ñöôïc xem laø heøn haï nhaát luùc baáy giôø. Ñieàu trôù treâu nhaát laø Nixon vaãn coù theå chieán thaéng maø khoâng caàn phaûi baøy ra baát cöù troø naøo nhö vaäy - duø cuoäc tham chieán phi nghóa ôû Vieät Nam cuûa chính
- 20. 18 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC quyeàn Myõ luùc ñoù bò dö luaän phaûn ñoái. Vaø chính vì khoâng daùm ñoùn nhaän thaát baïi neân oâng ñaõ bò cuoán theo nhöõng bieän phaùp cöïc ñoan ñoù, ñeå roài cuoái cuøng phaûi traû giaù baèng chính chieán thaéng maø oâng ñaõ coá coâng theo ñuoåi: oâng ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeán nhö moät trong nhöõng chính trò gia vôùi nhöõng beâ boái teä haïi nhaát trong lòch söû tranh cöû cuûa Myõ. Vuï Watergate - sau naøy gaén lieàn vôùi teân tuoåi Richard Nixon - laø söï sæ nhuïc lôùn nhaát trong caùc ñôøi toång thoáng cuûa Myõ. Tính caïnh tranh vaø caùi toâi quaù cao luoân laøm cho nhieàu ngöôøi khoâng bao giôø caûm thaáy haøi loøng veà cuoäc soáng cuûa mình vì ñoái vôùi hoï, seõ chaúng coù thaéng lôïi naøo laø ñuû vaø thaát baïi laø moät vöïc thaúm khuûng khieáp. Nhöõng ngöôøi quaù ganh ñua luoân ñaùnh giaù thaønh coâng cuûa hoï thaáp hôn nhöõng ngöôøi bieát duõng caûm vöôït qua thöû thaùch cuõng nhö chaáp nhaän sai laàm hay thaát baïi cuûa mình. - Thurman
- 21. 19 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Caùc muïc tieâu trong cuoäc soáng phaûi neân ñoàng höôùng vaø nhaát quaùn Chaéc baïn cuõng thaáy raèng boán baùnh cuûa chieác xe hôi phaûi ñöôïc raùp thaúng haøng vôùi nhau; neáu khoâng, nhöõng baùnh xe beân traùi seõ bò leäch vôùi nhöõng baùnh xe beân phaûi vaø nhö theá, chieác xe seõ khoâng theå chaïy toát treân ñöôøng tröôøng. Nhöõng muïc tieâu cuûa chuùng ta cuõng vaäy, chuùng cuõng phaûi ñöôïc vaïch theo cuøng moät höôùng. Neáu nhöõng muïc tieâu ñaët ra maâu thuaãn vôùi nhau thì cuoäc soáng cuûa baïn seõ khoâng theå “vaän haønh toát” ñöôïc. Ñoâi khi coù nhöõng muïc tieâu thoaït ñaàu coù veû maâu thuaãn nhöng sau cuøng, chính baïn seõ caûm nhaän muïc tieâu naøo laø quan troïng, yù nghóa nhaát ñeå töø ñoù ñieàu chænh caùc muïc tieâu coøn laïi cho thích hôïp. Cuoäc soáng laø moät quaù trình vaän ñoäng ñeå kieåm chöùng vaø tìm ra nhöõng giaù trò muïc tieâu saâu saéc nhaát. Jorge Ramos chòu traùch nhieäm bieân taäp chuyeân muïc thôøi söï cuûa ñaøi truyeàn hình. Chöông trình cuûa anh ñöôïc phaùt soùng treân toaøn nöôùc Myõ vaø caû chaâu Myõ La tinh. Anh thöôøng theo ñuoåi caùc baøi vieát veà nhöõng nhaân vaät chính trò, xoâng pha vaøo nhöõng ñieåm chieán noùng boûng vaø ñoâi khi phaûi ñaùnh cöôïc caû maïng soáng cuûa mình taïi Trung 4
- 22. 20 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Ñoâng, taïi chaâu Myõ La tinh, vaø nhieàu nôi khaùc. Coâng vieäc cuûa Ramos tieán trieån raát toát, caû veà maët chuyeân moân laãn kinh teá. Tuy nhieân, Ramos vaãn luoân mong muoán söï nghieäp cuûa mình tieán xa hôn nöõa. Anh muoán “nhìn xuyeân suoát taâm can nhöõng nhaân vaät noåi tieáng treân haønh tinh vaø muoán coù maët ñuùng luùc taïi nhöõng nôi khi bieán ñoäng lòch söû dieãn ra.” Coù moät ñieàu laø luùc naøo Ramos cuõng nhôù ñeán gia ñình. Moãi luùc xa nhaø, nhìn böùc aûnh con gaùi, anh laïi baät khoùc khi nghó ñeán thôøi gian xa con bôûi noù khoâng coøn meï, nghó ñeán khoaûng caùch ngaøy caøng xa giöõa anh vaø con, ñeán nhöõng moái hieåm nguy maø anh ñang phaûi ñoái maët. Nhöng roài cuoái cuøng, Ramos nhaän ra raèng - anh khoâng theå cuøng luùc thöïc hieän caû hai mong muoán laø vöøa coù maët ôû hieän tröôøng ñeå ñöa tin, vöøa ôû nôi anh caàn nhaát, beân ñöùa con maø anh haèng yeâu quyù. Moät cuoäc nghieân cöùu keùo daøi haøng chuïc naêm cho thaáy, möùc ñoä haøi loøng vôùi cuoäc soáng gaén lieàn vôùi söï nhaát quaùn cuûa caùc muïc tieâu trong ñôøi ngöôøi. Taát caû nhöõng muïc tieâu lieân quan ñeán lyù töôûng soáng, ngheà nghieäp, giaùo duïc hoaëc gia ñình ñeàu quan troïng nhö nhau vaø giuùp taïo ra 80% möùc ñoä haøi loøng cuûa moät caù nhaân. Coù ñieàu laø caùc muïc tieâu ñoù sau cuøng phaûi nhaát quaùn vôùi nhau. Moät khi nhaän thaáy nhöõng muïc tieâu mình ñaët ra ñaõ nhaát quaùn, haõy tin raèng baïn ñang naém giöõ coäi nguoàn vaø seõ ñaït ñöôïc haïnh phuùc troïn veïn. - Wilson vaø Henry
- 23. 21 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Trong töøng giai ñoaïn, haõy bieát choïn ngöôøi thích hôïp ñeå so saùnh vaø höôùng ñeán Nhöõng caûm giaùc haøi loøng hay baát maõn thöôøng baét nguoàn töø vieäc so saùnh mình vôùi ngöôøi khaùc. Khi so saùnh vôùi nhöõng ngöôøi thaønh coâng hôn, chuùng ta thöôøng caûm thaáy nhö bò thua keùm vaø mong muoán ñöôïc nhö hoï; coøn khi so saùnh vôùi nhöõng ngöôøi keùm hôn, chuùng ta laïi caûm thaáy khoan khoaùi, deã chòu hay thaáy mình “vaãn coøn may maén hôn ngöôøi khaùc”. Ñieàu ñoù tuøy thuoäc vaøo thaùi ñoä vaø quan ñieåm soáng cuûa töøng ngöôøi. Cho duø laø so saùnh vôùi ai thì cuoäc soáng cuûa baïn cuõng seõ chaúng thay ñoåi gì maáy, nhöng khi ñoù caûm nhaän vaø khaùt voïng cuûa baïn seõ raát khaùc. Trong moät giai ñoaïn naøo ñoù cuûa cuoäc soáng, haõy so saùnh vaø höôùng mình tôùi nhöõng taám göông toát, gaàn guõi baïn nhaát. Ñieàu ñoù seõ giuùp baïn caûm thaáy haøi loøng 5
- 24. 22 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC vaø thanh thaûn. Khi tröôûng thaønh hôn thì nhöõng taám göông trong baïn cuõng seõ thay ñoåi theo. Khi nhöõng ngöôøi xung quanh, nhöõng hình aûnh cuõ khoâng coøn ñuû söùc ñoäng vieân baïn nöõa thì moät taám göông, moät con ngöôøi hay hình aûnh môùi thích hôïp hôn seõ laø nieàm tin giuùp baïn vöôït qua thöû thaùch vaø tìm ñöôïc yù nghóa ñích thöïc cuûa cuoäc soáng. Joe laø anh caû trong gia ñình coù 6 anh em. Naêm nay, Joe ñaõ 42 tuoåi coøn ngöôøi em nhoû nhaát cuõng ñaõ 21 tuoåi. Gia ñình Joe khoâng giaøu coù gì. Nhöõng ngöôøi anh lôùn trong gia ñình ñeàu lôùn leân trong hoaøn caûnh thieáu thoán. Sau khi toát nghieäp trung hoïc, Joe vaø hai ngöôøi em keá phaûi ñi laøm ñeå nuoâi caùc em nhoû aên hoïc. Caùc em cuûa Joe ñeàu ñöôïc vaøo ñaïi hoïc. Chính ñieàu naøy ñaõ laøm cho nhöõng ngöôøi anh lôùn caûm thaáy nhö bò thieät thoøi - tröôùc kia vì soá tieàn trôï caáp quaù ít oûi, thaäm chí coøn khoâng ñuû soáng, neân hoï khoâng coù cô hoäi hoïc theâm. Thöïc teá laø neáu so saùnh vôùi caùc em, Joe vaø hai em keá cuûa anh coù theå caûm thaáy ghen tî. Hoï seõ thaéc maéc taïi sao boïn chuùng laïi coù ñöôïc nhöõng cô hoäi ñoù trong khi hoï thì khoâng? Nhöng neáu so saùnh vôùi caùc baïn ñoàng trang löùa khaùc - nhöõng ngöôøi coù hoaøn caûnh töông töïï - caû ba ngöôøi anh ñeàu nhaän thaáy raèng hoï hôn haún caùc baïn mình. Taát caû hoï ñeàu ñang coù moät gia ñình haïnh phuùc vaø hoaøn toaøn haøi loøng vôùi coâng vieäc hieän taïi.
- 25. 23 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Dó nhieân, Joe cuõng seõ chaúng lôïi loäc gì khi töôùc ñi cô hoäi cuûa caùc em. Nhöng anh vaãn caûm thaáy buoàn khi so saùnh vôùi chuùng. Caâu hoûi ñaët ra laø coù neân so saùnh nhö vaäy khoâng? Hoaøn toaøn khoâng neân laøm nhö vaäy. Hai möôi naêm sau, caùc em uùt cuûa Joe ñeàu tröôûng thaønh, laäp gia ñình vaø ra soáng rieâng. Thay vì phaûi thaát voïng khi so saùnh vôùi caùc em, nay Joe vaø hai ngöôøi em keá cuûa anh ñaõ coù theå töï haøo veà chuùng cuõng nhö veà chính baûn thaân hoï. Khi quan saùt moät nhoùm sinh vieân tham gia troø chôi giaûi oâ chöõ, caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ so saùnh möùc ñoä haøi loøng cuûa nhöõng sinh vieân giaûi nhanh caùc caâu ñoá vôùi nhöõng sinh vieân hoaøn taát chaäm hôn vaø hoï ruùt ra keát luaän raèng nhöõng sinh vieân giaûi quyeát nhanh vaán ñeà so saùnh mình vôùi ngöôøi giaûi quyeát nhanh nhaát vaø caûm thaáy khoâng haøi loøng vôùi chính mình. Coøn nhöõng sinh vieân laøm chaäm nhöng laïi so saùnh mình vôùi nhöõng ngöôøi chaäm hôn thì caûm thaáy khaù haøi loøng vôùi baûn thaân, vaø döôøng nhö hoï chaúng caàn bieát ñeán söï hieän dieän cuûa nhöõng con ngöôøi gioûi giang kia. - Lyubomirsky vaø Ross
- 26. 24 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy bieát nuoâi döôõng vaø traân troïng tình baïn Haõy cuûng coá nhöõng moái quan heä toát ñeïp trong quaù khöù, vôùi nhöõng ngöôøi baïn cuõ vaø haõy môû roäng loøng mình vôùi caùc ñoàng nghieäp, vôùi haøng xoùm laùng gieàng. Con ngöôøi caàn caûm thaáy mình laø moät phaàn cuûa taäp theå, raèng neáu môû loøng ñoùn nhaän ngöôøi khaùc thì ngöôøi khaùc cuõng saün loøng ñoùn nhaän mình. Andy thaät söï khoâng bieát nhieàu veà nhöõng ngöôøi haøng xoùm trong khu phoá nôi anh ôû. Anh saün saøng chaøo hoûi hoï neáu tình côø gaëp hoï, nhöng haàu nhö anh chæ thaáy nhöõng haøng raøo cao ngheãu ngheän vaø nhöõng caùnh cöûa coång luoân ñoùng kín. Moät ngaøy noï, khi lang thang treân maïng, Andy voâ tình truy caäp vaøo trang web nôi hoäi tuï nhöõng ngöôøi coù cuøng sôû thích nhö ñoïc saùch, theå thao hoaëc ngheä thuaät. Suoát buoåi hoâm ñoù, Andy say söa troø chuyeän vôùi moät ngöôøi baïn môùi quen. Hai ngöôøi nhanh choùng nhaän ra raèng hoï coù nhieàu ñieåm chung vaø raát thích chuyeän troø vôùi nhau (daãu laø chæ qua maùy tính). 6
- 27. 25 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Maáy tuaàn sau ñoù, trong moät laàn troø chuyeän treân maïng vôùi ngöôøi baïn naøy, nhaø Andy ñoâät nhieân maát ñieän. Maùy tính bò taét vaø ngöøng keát noái. Khi coù ñieän trôû laïi, Andy laïi leân maïng kieám ngöôøi baïn aáy vaø ñöôïc bieát raèng choã cuûa anh ta cuõng vöøa bò maát ñieän xong. Laáy laøm laï veà söï truøng hôïp tình côø naøy, hai ngöôøi quyeát ñònh cho ngöôøi kia bieát nôi ôû cuûa mình. Cöù ngôõ hai ngöôøi phaûi ôû caùch nhau hai ñaàu traùi ñaát, hoùa ra Andy vaø ngöôøi baïn cuûa anh soáng trong cuøng moät khu phoá, nhaø cuûa hoï voán chæ caùch nhau vaøi caên! Khi caû con ñöôøng bò maát ñieän thì nhaø cuûa hai ngöôøi cuõng cuøng chung soá phaän. Luùc ñoù, Andy hieåu ra raèng ôû ñaâu ñoù treân theá gian naøy luoân coù nhöõng con ngöôøi tuyeät dieäu, nhöng cuõng coù nhöõng ngöôøi baïn raát tuyeät vôøi ôû ngay beân caïnh mình. Haõy ngaém nhìn xung quanh vaø baïn seõ thaáy moïi ngöôøi luoân mæm cöôøi vôùi baïn. Coù ñöôïc nhöõng moái quan heä thaân thieát laø moät trong nhöõng nhaân toá coù yù nghóa nhaát mang ñeán cho baïn nieàm haïnh phuùc, noù coøn quan troïng hôn caû caûm giaùc haøi loøng vôùi chính mình. Khi ñoù, baïn seõ thaáy haïnh phuùc hôn gaáp boán laàn so vôùi khi baïn chaúng coù ai laø thaân thieát caû. - Magen, Birenbaum, vaø Pery
- 28. 26 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Ñöøng maát quaù nhieàu thôøi gian cho phim aûnh, truyeàn hình Neáu xem cuoäc soáng laø moät chieác baùnh ngoït thì truyeàn hình ñöôïc ví nhö lôùp kem beùo ngaäy queùt beân ngoaøi. Noù tieáp theâm höông vò cho cuoäc soáng, cung caáp cho baïn nhöõng thoâng tin caàn thieát, nhöng neáu quaù laïm duïng, noù coù theå khieán baïn chaúng coøn quan taâm gì ñeán nhöõng ñieàu khaùc thaät söï quan troïng ñang dieãn ra xung quanh. Xem ti vi quaù nhieàu coù theå laøm taêng söï khao khaùt hieåu bieát cuûa chuùng ta leân gaáp ba laàn, nhöng ñoâi khi laïi laøm cho baïn nhìn theá giôùi thöïc teá khaùc ñi, vaø ñieàu teä haïi nhaát laø khieán cho chuùng ta maéc phaûi thoùi quen höôûng thuï bò ñoäng ñoàng thôøi noù cuõng laáy ñi nhöõng khoaûng thôøi gian maø leõ ra neân daønh cho nhöõng vieäc khaùc coù yù nghóa hôn. Khi vaøo sieâu thò, baïn coù gheù qua taát caû caùc gian haøng vaø choïn mua moät moùn gì ñoù taïi moãi keä haøng aáy khoâng? Dó nhieân laø khoâng. Baïn seõ chæ gheù laïi nhöõng choã coù moùn haøng maø baïn caàn vaø boû qua nhöõng gian khaùc. Nhöng khi xem ti vi, coù veû nhö nhieàu ngöôøi laïi theo quy trình “moãi gian haøng mua moät thöù”. Baïn thöû 7
- 29. 27 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC nghó xem - hoâm nay laø thöù Hai, chuùng ta xem ti vi, roài ñeán thöù Ba, thöù Tö, chuùng ta cuõng xem ti vi. Ñoâi khi, vieäc xem ti vi ñaõ trôû thaønh moät thoùi quen. Baïn haõy töï hoûi xem, “Thöïc ra, mình coù muoán xem chöông trình naøy hay khoâng? Neáu noù khoâng ñöôïc trình chieáu thì mình coù yeâu caàu Ñaøi truyeàn hình laøm vieäc ñoù hay khoâng?”. Moïi ngöôøi khoâng bieát laø moät soá chöông trình truyeàn hình ñaõ ñöôïc daøn döïng, choïn loïc, bieân taäp moät caùch kyõ löôõng vaø hoaøn haûo ñeán möùc ñoâi luùc noù khaùc xa ñôøi thöôøng. Caùc nhaø taâm lyù hoïc nhaän ñònh raèng - moät soá ngöôøi xem ti vi nhieàu ñeán noãi hoï chaúng coøn nhieàu thôøi gian ñeå chuyeän troø vôùi ngöôøi thaân, hay ñeå yù ñeán nhöõng ñieàu thuù vò khaùc ñang dieãn ra xung quanh hoï. Theo lôøi moät nhaø taâm lyù hoïc thì, “Ti vi ñaõ cöôùp ñi quaù nhieàu thôøi gian cuûa chuùng ta vaø khoâng bao giôø traû laïi”. Ñöøng baät ti vi chæ vì noù ôû ñoù, ngay tröôùc maét baïn hoaëc chæ vì baïn ñaõ quen laøm nhö theá. Haõy chæ môû ti vi khi naøo coù chöông trình maø baïn muoán xem. Töø vieäc haïn cheá xem ti vi trong nhöõng giôø phuùt roãi raõi, baïn coù theå daønh thôøi gian ñeå laøm nhieàu vieäc coù ích cho gia ñình, cho baïn beø, ñeå ñoïc saùch hay tìm nhöõng giaây phuùt yeân tónh hieám hoi cho chính mình. Nhöõng luùc aáy, baïn coù theå chuû ñoäng laøm moät ñieàu gì ñoù thaät söï thuù vò thay vì laõng phí thôøi gian moät caùch thuï ñoäng. - Wu
- 30. 28 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy luoân laø chính mình tröôùc nhöõng khoù khaên thöû thaùch Moïi ngöôøi seõ khoâng ñaùnh giaù con ngöôøi baïn qua soá tieàn maø baïn coù trong ngaân haøng, chieác xe baïn ñang ñi, caên nhaø nôi baïn ñang soáng hoaëc loaïi coâng vieäc baïn ñang laøm. Maø baïn, cuõng nhö bao ngöôøi khaùc, laø moät söï pha troän phöùc taïp ñeán möùc gaàn nhö khoâng theå ñong ñeám ñöôïc giöõa nhöõng khaû naêng vaø caùc giôùi haïn. Chính baïn laø moät söï ñoäc ñaùo khoâng heà gioáng ai vôùi taát caû nhöõng öu, khuyeát, tính caùch, khaû naêng, nieàm tin vaø mô öôùc. Vaø baïn hoaøn toaøn coù theå phaùt trieån, hoaøn thieän vaø tröôûng thaønh vôùi chính nhöõng gì baïn voán coù. 8
- 31. 29 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Coù moät khuynh höôùng ngaøy caøng phoå bieán trong xaõ hoäi hieän nay, ñoù laø thay vì nhaän ra nhöõng khuyeát ñieåm cuûa baûn thaân roài kieân quyeát söûa ñoåi, caûi thieän, nhieàu ngöôøi laïi deã daøng chaáp nhaän chính mình. Hoï thoûa hieäp caû vôùi nhöõng loãi laàm hay thieáu soùt cuûa baûn thaân, vaãn cho raèng mình laø toaøn veïn, laø hoaøn haûo maø khoâng caàn coá gaéng gì theâm. Trong moät nghieân cöùu veà loøng töï troïng, caùc nhaø nghieân cöùu nhaän thaáy raèng: Nhöõng ngöôøi caûm thaáy haïnh phuùc vôùi chính mình bieát chaáp nhaän thaát baïi vaø thanh minh noù, xem ñoù nhö laø moät söï coá ruûi ro vaø khoâng phaûn aùnh ñieàu gì veà khaû naêng cuûa hoï caû. Coøn nhöõng ngöôøi khoâng haïnh phuùc ñoùn nhaän thaát baïi moät caùch böïc boäi vaø “xeù to” noù ra, bieán noù thaønh “ñaïi dieän” cho con ngöôøi cuûa hoï, hôn nöõa coøn duøng noù ñeå döï ñoaùn nhöõng söï kieän töông lai cuûa hoï nöõa - vaø ruùt cuïc laø hoï khoâng daùm laøm gì cho duø cô hoäi coù ñeán hay khoâng. - Brown vaø Dutton
- 32. 30 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy luoân nhôù: baïn laø ai vaø baïn töø ñaâu tôùi? Haõy nhôù ñeán vaø töï haøo veà baûn thaân mình, veà baûn saéc daân toäc cuûa baïn. Chuùng ta thöôøng caûm thaáy laïc loõng trong moät theá giôùi phöùc taïp vaø roäng lôùn. Tuy theá, baïn seõ caûm thaáy an uûi phaàn naøo neáu am hieåu neàn di saûn vaên hoùa cuûa daân toäc mình. Noù cho baïn moät nguoàn goác lòch söû, moät yù thöùc veà vò trí cuûa mình trong hieän taïi vaø moät neùt ñoäc ñaùo tröôøng toàn cho duø theá gian naøy luoân ñoåi thay, chuyeån bieán. Nhaø cöûa nôi chuùng ta ôû troâng gioáng nhau, nhöõng thaønh phoá nôi chuùng ta sinh soáng troâng cuõng gioáng nhau, chuùng ta aên maëc gioáng nhau, vaø döôøng nhö chuùng ta cuõng chaúng khaùc nhau laø maáy. Chuùng ta soáng trong moät thôøi ñaïi maø moïi thöù ñöôïc saûn xuaát haøng loaït, ñeå roài laïi caûm thaáy mình laïc loõng trong haøng loaït söï gioáng nhau ñoù. Ai trong chuùng ta cuõng muoán bieát mình hoøa hôïp vôùi theá giôùi ra sao. “Toâi töø ñaâu ñeán vaø laøm theá naøo toâi ñeán ñöôïc ñaây ?” Do ñoù, söï 9
- 33. 31 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC hieåu bieát veà lòch söû gia ñình, veà di saûn vaên hoùa daân toäc vaø nhaát laø kyù öùc veà quaù trình tröôûng thaønh cuûa baûn thaân, veà nhöõng naêm thaùng tuoåi thô, veà nhöõng ngöôøi baïn cuõ, veà nhöõng ngöôøi ñaõ cuøng chia seû, giuùp chuùng ta töï tin hôn laø raát quan troïng bôûi noù cho ta bieát mình laø ai, töø ñaâu ñeán vaø seõ thích öùng vôùi theá giôùi hieän taïi ñaày khoù khaên nhö theá naøo. Thöôøng nhöõng hoïc sinh, sinh vieân hay nhöõng ngöôøi ñaõ töøng sinh soáng, hoïc taäp vaø laøm vieäc ôû nöôùc ngoaøi môùi thaáy heát giaù trò cuûa nhöõng baøi hoïc lòch söû thuôû xöa, nhöõng kyû nieäm queâ nhaø, nhöõng moùn aên truyeàn thoáng hay nhöõng daáu aán vaên hoùa daân toäc. Bôûi veû ñeïp nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi chæ taùc ñoäng ñeán hoï trong moät giai ñoaïn naøo ñaáy, roài chính hoï phaûi töï tìm cho mình tình yeâu vaø söùc maïnh töø nôi mình sinh ra, töø nhöõng con ngöôøi töøng gaén boù. Ngöôøi ta coù theå tieáp thu vaø keá thöøa kieán thöùc cuûa caùc nöôùc tieân tieán nhöng khoâng ai coù theå laáy nieàm töï haøo cuûa moät quoác gia khaùc, cuûa moät daân toäc khaùc thay theá cho daân toäc mình, khoâng ai coù theå laáy kyû nieäm cuûa ngöôøi khaùc thay theá cho kyû nieäm cuûa chính mình. Baïn ñöøng bao giôø tin raèng moät ngöôøi thaät söï haïnh phuùc moät khi hoï coù theå queân taát caû nhöõng gì ñaõ töøng gaén boù, nuoâi döôõng ñeå taïo neân chính con ngöôøi hoï. - Neto
- 34. 32 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy chæ nghó ñeán moät vieäc tröôùc khi nguû Nhöõng ngöôøi hay lo laéng thöôøng ñeå doøng suy tö cuûa mình lan man töø chuyeän naøy ñeán chuyeän khaùc tröôùc khi nguû cho ñeán khi coù haún moät danh saùch trong ñaàu môùi thoâi. Khi nghó ñeán quaù nhieàu vaán ñeà nhö vaäy, baïn thöû nghó xem, laøm sao coù theå nguû ñöôïc chöù? Toái nay khi ñaùnh raêng, haõy choïn cho mình chæ moät ñieàu gì ñoù maø baïn thích nghó ñeán tröôùc khi nguû. Khi aáy, neáu coù baát kyø yù nghó naøo khaùc xaâm nhaäp vaøo taâm trí baïn, haõy keùo mình veà vôùi ñieàu ñaõ choïn, chaéc chaén giaác nguû cuûa baïn seõ khaù hôn. Megan raát gheùt caùc thö quaûng caùo! Noù khoâng chæ laøm coâ toán thôøi gian, maø coøn taïo ra raùc röôûi. Megan khoâng bieát laøm caùch naøo ñeå toáng khöù heát chuùng ñi. Thuøng thö raùc cuûa coâ ñaõ gaàn ñaày. Vaäy raùc seõ ñi ñaâu? Maø ñaâu phaûi chæ coù raùc. Coù ñuû loaïi chaát thaûi - töø nhöõng nhaø maùy haït nhaân ñeán caùc hoùa chaát ñoäc haïi. Moâi tröôøng seõ ra sao? Vaø theá heä keá tieáp nöõa seõ ra sao? Traùi ñaát coù theå toàn taïi ñöôïc khoâng? ... 10
- 35. 33 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Raát nhieàu ngöôøi trong chuùng ta ñeå maëc cho doøng suy töôûng cuûa mình troâi nhö theá tröôùc khi nguû. ÔÛ ñaây, söï böïc töùc nhoû nhoi cuûa Megan ñaõ phaùt trieån thaønh nhöõng moái lo laéng cho töông lai cuûa caû traùi ñaát. Vaø nhöõng lo laéng ñoù cöù quanh quaån trong ñaàu gaây ra tình traïng caêng thaúng khieán nhöõng ngöôøi nhö Megan phaûi duøng ñeán bieän phaùp traán an giaác nguû nhö - thuoác nguû, thuoác an thaàn.... Baïn thaáy chöa, vieäc suy nghó quaù nhieàu, duø cho khoâng phaûi laø chuyeän to taùt nhö soá phaän cuûa traùi ñaát, chæ gaây baát an vaø khieán chuùng ta khoù nguû hôn. Khi nhöõng suy nghó cuûa baïn cöù troâi mieân man heát yù töôûng naøy ñeán yù töôûng khaùc, baïn seõ khoù maø chôïp maét ñöôïc. Haõy nhaém maét laïi vaø töï nhuû “ heát ngaøy roài, ñoùng cöûa vaø ñi nghæ thoâi”, haõy ñeå boä naõo cuûa mình taïm ngöng hoaït ñoäng trong khoaûnh khaéc, giaác nguû seõ ñeán vôùi baïn thaät nheï nhaøng. Theo caùc nghieân cöùu treân ñoái töôïng sinh vieân, vieäc suy nghó lung tung tröôùc giaác nguû coù lieân quan ñeán tình traïng khoù nguû vaø laøm giaûm chaát löôïng giaác nguû. Haäu quaû laø hoï seõ ít thaáy haïnh phuùc do caûm nhaän ít hôn. Keát quaû cho thaáy nhöõng ngöôøi nguû ngon caûm thaáy haøi loøng vôùi cuoäc soáng cuûa mình nhieàu hôn so vôùi nhöõng ngöôøi nguû khoâng ngon giaác. - Abdel Khalek, Al-Meshaan vaø Al-Shatti
- 36. 34 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy bieát nhìn ra chaân giaù trò vaø yù nghóa cuûa tình baïn Neáu baïn muoán bieát ai ñoù coù haïnh phuùc hay khoâng thì ñöøng hoûi xem hoï coù bao nhieâu tieàn, cuõng ñöøng hoûi thu nhaäp cuûa hoï laø bao nhieâu, maø haõy hoûi veà moái quan heä cuûa hoï vôùi baïn beø. Coù ñöôïc nhöõng ngöôøi baïn taâm giao hay thaäm chí chæ caàn moät ngöôøi hieåu mình thaät söï vaø coù theå chia seû moïi ñieàu ñaõ laø haïnh phuùc laém roài. Coù hai nhaø tö vaán taøi chính töøng laøm vieäc vôùi nhau trong hôn chuïc naêm trôøi. Khi thò tröôøng trôû neân khoù khaên, hoï ñaõ doác toaøn boä taøi saûn vaøo vieäc kinh doanh nhöng vaãn khoâng ñuû, chaúng bao laâu sau hoï laøm aên thua loã vaø maát heát tieàn baïc. Thay vì tìm caùch cöùu 11
- 37. 35 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC vaõn tình hình, caû hai laïi chæ chaêm chaêm ñeán soá tieàn thua loã, vaø tình baïn cuûa hoï cuõng theo ñoù maø tan vôõ. Ngöôøi noï ñoå loãi cho ngöôøi kia veà thaûm hoïa taøi chính ñoù. Duø vaäy, sau hôn moät naêm khoâng noùi chuyeän vôùi nhau, moät hoâm hoï laïi cuøng nhau ñi aên tröa. Trong luùc noùi chuyeän, caû hai ñeàu thöøa nhaän raèng nhöõng gì ñaõ xaûy ñeán vôùi hoï quaû thöïc laø moät toån thaát lôùn. Ñoù khoâng phaûi laø chuyeän tieàn baïc maø chính laø tình baïn cuûa hoï. Moät ngöôøi noùi “Tieàn baïc gioáng nhö moät chieác gaêng tay. Coøn tình baïn gioáng nhö baøn tay. Moät caùi thì höõu ích, coøn caùi kia laïi laø thieát yeáu.” Traùi ngöôïc vôùi ñieàu moïi ngöôøi thöôøng nghó - raèng khaùi nieäm haïnh phuùc thaät khoù giaûi thích, hoaëc haïnh phuùc tuøy thuoäc vaøo vieäc baïn coù cuûa caûi nhieàu hay khoâng - caùc nhaø khoa hoïc ñaõ tieán haønh nghieân cöùu vaø nhaän thaáy caùc yeáu toá nhö soá löôïng baïn beø, möùc ñoä thaân thieát vôùi baïn beø vaø gia ñình cuøng nhöõng moái quan heä vôùi ñoàng nghieäp vaø haøng xoùm hôïp laïi chieám tôùi 70% yeáu toá laøm neân haïnh phuùc. - Murray vaø Peacock
- 38. 36 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy luoân nuoâi döôõng cho mình moät öôùc mô Khoâng phaûi taát caû nhöõng ngöôøi haïnh phuùc ñeàu coù ñöôïc moïi thöù hoï muoán, nhöng hoï bieát muoán nhöõng gì hoï coù theå coù ñöôïc. Noùi caùch khaùc, hoï saép xeáp cuoäc chôi theo yù mình baèng caùch chæ muoán nhöõng ñieàu trong taàm tay. Nhöõng ngöôøi ít caûm thaáy haøi loøng vôùi cuoäc soáng thöôøng chaúng höôùng ñeán ñieàu gì, hay ñoâi khi hoï töï ñaët cho mình caùc muïc tieâu khoâng theå vôùi tôùi, ñeå roài töï mình chuoác laáy thaát baïi. Tuy nhieân, ñaït ñöôïc nhöõng mô öôùc lôùn lao, coù yù nghóa thaät söï seõ giuùp cho chuùng ta caûm nhaän haïnh phuùc troïn veïn hôn so vôùi nhöõng ngöôøi chæ ñaët ra - vaø ñaït ñöôïc - nhöõng muïc tieâu khieâm toán hôn. Sau naøy, duø giaác mô coù theå khoâng troïn veïn nhöng hoï thaät haïnh phuùc vì hoï ñaõ soáng heát mình vôùi öôùc mô ñoù. 12
- 39. 37 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Trong coâng vieäc hay trong moái quan heä vôùi gia ñình, baïn khoâng neân ñeå mình bò aûnh höôûng bôûi nhöõng aûo töôûng ñaïi loaïi nhö - muoán trôû thaønh ngöôøi giaøu nhaát theá giôùi hay trôû thaønh gia ñình lyù töôûng nhaát treân theá gian. Haõy soáng thöïc teá vaø coá gaéng laøm cho moïi vieäc toát hôn, nhöng ñöøng töï buoäc mình phaûi trôû neân hoaøn haûo. Nhöng vaãn coù nhöõng ngöôøi daùm mô ñeán nhöõng ñieàu maø hoï bieát roõ laø khoâng theå naøo ñaït ñeán ñöôïc, vaø töøng ngaøy hoï soáng trong haïnh phuùc cuøng vôùi öôùc mô ñoù. Nhö moät ngöôøi khieám thò luoân mô ñeán moät ngaøy nhìn thaáy veû ñeïp cuûa aùnh bình minh hay moät em beù baïi lieät khoâng rôøi chieác xe laên öôùc moät ngaøy naøo ñoù, khoâng nhöõng caäu coù theå ñi ñöôïc maø coøn coù theå bay cao nhö chuù chim beù nhoû caäu vaãn thöôøng thaáy qua khung cöûa soå. Thöïc teá ñaõ chöùng minh: Chæ nhöõng ai daùm öôùc mô thì môùi coù nhieàu cô hoäi bieán giaác mô aáy thaønh hieän thöïc. Seõ khoâng coù moät caùnh cöûa naøo ñoùng quaù laâu tröôùc moät taám loøng chaân thaønh. “Ai ñi seõ ñeán - ai tin seõ ñöôïc - ai tìm seõ thaáy”. Ñeå kyû nieäm ngaøy veà höu, thaày hieäu tröôûng quyeát ñònh toå chöùc moät buoåi tieäc ñaùnh daáu 30 naêm coáng hieán cho söï nghieäp giaùo duïc cuûa mình taïi ngoâi tröôøng trung hoïc ôû Altoona, bang Pennsylvania. Ñaõ coù nhöõng baøi
- 40. 38 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC phaùt bieåu huøng hoàn ca ngôïi söï ñoùng goùp tuyeät vôøi cuûa oâng. Theá nhöng vaøo cuoái buoåi tieäc, oâng buoàn raàu taâm söï vôùi nhöõng ngöôøi baïn cuûa mình: “Naêm toâi 23 tuoåi, toâi ñaõ nghó sau naøy mình phaûi laø toång thoáng Myõ, vaäy maø baây giôø...” Sau ngaàn aáy naêm laøm vieäc, ngöôøi ñaøn oâng naøy ñöôïc nhieàu ngöôøi kính troïng, ñaõ coáng hieán raát nhieàu cho neàn giaùo duïc vaø ñaõ vöôït qua nhieàu thöù baäc ñeå trôû thaønh vò laõnh ñaïo cuûa moät tröôøng trung hoïc. Nhöng thay vì vui thích vôùi thaønh coâng aáy, oâng laïi xem ñoù laø moät söï thaát baïi. Maø oâng coù thaát baïi ñaâu - ngöôïc laïi laø ñaèng khaùc. Neáu cöù maõi so saùnh thöïc taïi vôùi muïc tieâu to lôùn vaø baát khaû thi cuûa ngaøy xöa, oâng seõ khoâng theå naøo taän höôûng troïn veïn thaønh coâng cuûa mình trong hieän taïi. Muïc tieâu ñaët ra vaø naêng löïc cuûa moät ngöôøi coù lieân heä chaët cheõ tôùi haïnh phuùc cuûa ngöôøi ñoù. Noùi caùch khaùc, muïc tieâu ñaët ra caøng thöïc teá vaø caøng deã thöïc hieän bao nhieâu thì ngöôøi ñoù caøng caûm thaáy haøi loøng vôùi baûn thaân hoï baáy nhieâu. Cöù trong möôøi ngöôøi thuù nhaän raèng muïc tieâu cuûa mình laø khoâng theå vôùi tôùi, chæ coù moät ngöôøi trong soá hoï caûm thaáy haøi loøng vôùi cuoäc soáng. - Diener vaø Fujita
- 41. 39 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy tìm kieám vaø ñoùn nhaän nhöõng yù töôûng môùi Haõy tìm caùch hoïc hoûi vaø coá gaéng thích nghi vôùi nhöõng ñieàu môùi meû, duõng caûm ñi tìm nhöõng giaù trò môùi, muïc ñích soáng cao hôn trong töøng giai ñoaïn cuûa cuoäc ñôøi. Neáu töï ñoùng khung mình trong khuoân khoå nhöõng gì baïn ñaõ bieát hoaëc nhöõng ñieàu ñaõ töøng laøm baïn thoaûi maùi tröôùc ñaây, baïn seõ ngaøy caøng thaát voïng vôùi moïi thöù xung quanh khi ngaøy caøng coù tuoåi. Caùc nguyeân taéc ñeàu coù giaù trò rieâng cuûa noù vaø raát ñaùng ñöôïc traân troïng. Tuy nhieân vaãn luoân toàn taïi söï khaùc bieät to lôùn giöõa nhöõng nguyeân taéc, ñònh kieán, taäp quaùn cöùng nhaéc vaø söï daùm ñoåi môùi trong suy nghó, haønh ñoäng. Ngöôøi ta thöôøng thaáy anh lang thang ñaây ñoù trong thò traán vaø hoï chæ bieát teân anh laø Herb. Luùc naøo anh cuõng ñi boä. Ñöôïc hoûi taïi sao chöa bao giôø thaáy anh ñi xe, anh ñaùp raèng anh khoâng tin töôûng vaøo nhöõng phöông tieän di chuyeån chaïy baèng ñoäng cô aáy. Töø tröôùc ñeán nay, anh chöa bao giôø söû duïng xe hôi, hieän taïi anh khoâng coù yù ñònh mua xe hôi vaø anh cuõng seõ chaúng caàn 13
- 42. 40 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC ñeán xe ñieän ngaàm hoaëc xe buyùt gì heát. Anh baûo raèng luùc coøn treû, khoâng coù nhöõng thöù aáy, anh vaãn soáng bình thöôøng, theá thì taïi sao giôø ñaây anh laïi phaûi baän taâm ñeán chuùng? Duø sao thì nieàm tin naøy cuõng ñaõ mang ñeán cho anh caûm giaùc thoaûi maùi nhaát thôøi - anh khoâng caàn phaûi thích nghi, cuõng chaúng phaûi ñoái maët vôùi nhöõng thay ñoåi. Nhöng anh voâ tình ñaõ töï coâ laäp mình vôùi moïi thöù... naèm ngoaøi taàm ñi boä cuûa mình. Coù leõ ñoái vôùi anh, khoâng coù khaùi nieäm toàn taïi cuûa theá giôùi, vì anh ñaõ khoâng heà tröïc tieáp traûi nghieäm qua baát kyø ñieàu gì beân ngoaøi thò traán nhoû beù aáy. Thôøi gian troâi qua, khi caùc con lôùn leân vaø soáng xa nhaø, Herb cuõng ñaønh boû maëc, chaúng bao giôø gheù thaêm chuùng bôûi anh ñaõ töø choái caùc phöông tieän di chuyeån chaïy baèng ñoäng cô. Caùc nghieân cöùu treân nhöõng ngöôøi Myõ cao tuoåi cho bieát, treân caû tieàn baïc hay nhöõng moái quan heä hieän taïi, daáu hieäu noùi leân söï haøi loøng cuûa hoï trong cuoäc soáng laø khaû naêng saün saøng thích nghi. Neáu hoï saün saøng thay ñoåi moät soá thoùi quen vaø öôùc voïng cuûa mình thì duø hoaøn caûnh coù ñoåi thay, hoï vaãn luoân haïnh phuùc. Vaø treân thöïc teá, trong soá nhöõng ngöôøi cöù khö khö khoâng chòu thay ñoåi quan ñieåm cuûa baûn thaân thì chöa ñeán 1/3 hoï coù cô may caûm thaáy haïnh phuùc. - Clark, Carlon, Zemke, Gelya, Patterson vaø Ennevor
- 43. 41 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy baøy toû cho ngöôøi khaùc bieát raèng hoï coù yù nghóa vôùi baïn nhö theá naøo Caùc moái quan heä xung quanh baïn ñaõ vaø seõ ñöôïc hình thaønh döïa treân söï quan taâm laãn nhau, vaø chaúng coù caùch naøo baøy toû söï caûm kích aáy thaät loøng hôn laø ñôn giaûn noùi vôùi ai ñoù raèng hoï thaät söï coù yù nghóa vôùi baïn nhö theá naøo. Ñaëc bieät trong tình caûm, raát nhieàu ngöôøi ñaõ töøng noùi thaø ñöôïc haïnh phuùc khi bò töø choái coøn hôn ñau khoå trong yeâu thaàm nhôù troäm maø khoâng daùm noùi ñieàu gì, thaø daán thaân ñöôïc laøm ñieàu mình thích cho duø coù theå thaát baïi coøn hôn cöù luoân lo nghó ñeán thaát baïi maø khoâng daùm laøm ñieàu mình öôùc mong. 14
- 44. 42 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Caùc nhaø taâm lyù taïi Ñaïi hoïc Houston ñaõ thöïc hieän nhöõng cuoäc nghieân cöùu taïi sao con ngöôøi laïi ít khi baøy toû söï quan taâm laãn nhau. Hoï tieán haønh xem xeùt thaùi ñoä chia seû cuûa moät soá ngöôøi tröôùc nhöõng bieán coá ñau buoàn, nhö tang leã chaúng haïn. Moät ngöôøi thaân cuûa Bill vöøa qua ñôøi. Caùc baïn cuûa anh bieát tin, hoï göûi thieäp chia buoàn, moät soá göûi ñieän hoa, moät soá khaùc ñeán thaêm vaø ñoäng vieân Bill raèng hoï luoân ôû beân anh. Tuy nhieân khi bieát tin buoàn naøy, coù moät soá ngöôøi baïn khoâng göûi thieäp, khoâng göûi hoa cuõng chaúng ñeán thaêm. Coù leõ hoï nghó raèng - vieäc boäc loä söï quan taâm cuûa mình ñoái vôùi ngöôøi khaùc nhö theá laø bieåu hieän cuûa tính uûy mò. Nhöõng ngöôøi naøy xem caùc moái quan heä laø söï caïnh tranh hôn laø söï traân troïng, vaø caïnh tranh thì döïa treân söùc maïnh, quyeàn löïc vaø ñòa vò chöù khoâng döïa treân tình caûm. Caùc nhaø nghieân cöùu cuõng nhaéc nhôû raèng chuùng ta khoâng bao giôø chieán thaéng trong nhöõng moái quan heä, maø chuùng ta chæ chieán thaéng khi taïo ñöôïc nhieàu moái quan heä toát. - Dekovic
- 45. 43 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Khi khoâng chaéc chaén, haõy suy xeùt moïi chuyeän theo chieàu höôùng toát Khi ñoái maët vôùi moät tình huoáng khoâng chaéc chaén, nhöõng ngöôøi khoâng haïnh phuùc seõ deã daøng ñi ñeán keát luaän tieâu cöïc. Chaúng haïn, neáu khoâng bieát roõ taïi sao ngöôøi khaùc laïi töû teá vôùi mình, hoï seõ cho raèng ngöôøi aáy haún ñang che giaáu yù ñoà tö lôïi naøo ñaáy. Trong khi ñoù, nhöõng ngöôøi haïnh phuùc laïi ñoùn nhaän tình huoáng töông töï vôùi thaùi ñoä tích cöïc vaø cho raèng ngöôøi kia thaät söï toát buïng. Hoaëc khi gaëp moät tröôøng hôïp ngoaïi leä chöa töøng xaûy ñeán thì haõy vui veû chaáp nhaän söï ngoaïi leä ñoù hôn laø luoân suy nghó taïi sao noù laïi khaùc vôùi nhöõng gì mình töøng suy luaän hay traûi qua. Cuoäc soáng luoân daønh choã cho nhöõng ñieàu môùi meû, thaäm chí laï thöôøng. Ngöôøi xöa ñaõ töøng noùi: “Coù hai ngöôøi tuø buoåi toái thöôøng nhìn qua khung cöûa soå, ngöôøi laïc quan nhìn thaáy caùc vì sao vaø öôùc mô seõ coù ngaøy ñöôïc töï do, coøn ngöôøi baát haïnh chæ thaáy caùc song saét giam caàm.” Duø ñaõ 70 tuoåi nhöng cuï Henry vaãn soáng giaûn dò trong ngoâi nhaø nhoû chæ coù moät caùi loø söôûi cuõ kyõ taïi 15
- 46. 44 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Arkansas. Cuï luoân vui veû, vaø töû teá vôùi moïi ngöôøi xung quanh. Naêm thaùng troâi qua, ngoâi nhaø cuûa cuï Henry ngaøy caøng xuoáng caáp. Thaáy theá moät ngöôøi haøng xoùm toát buïng ñaõ taäp hoïp moät soá ngöôøi giuùp cuï söûa sang laïi ngoâi nhaø. Cuï Henry heát söùc söûng soát tröôùc vieäc naøy vaø luoân töï hoûi: taïi sao nhöõng ngöôøi naøy laïi quan taâm ñeán mình nhö theá? Hay laø hoï ñang coá naâng caáp nhaø cuûa cuï ñeå laøm cho nhaø hoï coù giaù hôn? Baát kyø tình huoáng naøo cuõng coù theå aån chöùa moät yù ñoà xaáu xa naøo ñaáy, ñieàu ñoù coøn tuøy thuoäc vaøo caùch chuùng ta nhìn nhaän söï vieäc ra sao. Moät ñieåm caàn löu yù laø: caùch nhìn nhaän cuûa chuùng ta coù theå seõ laø moät nguoàn an uûi, nieàm vui thöïc söï hoaëc cuõng coù theå laø ñieàu khieán ta hoang mang, nghi ngôø vaø lo sôï. Veà phaàn Henry, keát luaän cuoái cuøng cuûa cuï laø: “Hoï ñeàu laø nhöõng ngöôøi toát muoán giuùp ñôõ toâi. Toâi mang ôn hoï vì ñieàu ñoù.” Ngöôøi haïnh phuùc vaø ngöôøi khoâng haïnh phuùc thöôøng lyù giaûi caùc söï vieäc xaûy ra theo nhöõng caùch khaùc nhau. Khi nhìn nhaän veà cuoäc soáng, coù ñeán 8/10 ngöôøi khoâng haïnh phuùc cho raèng hoï seõ gaëp toaøn chuyeän xaáu, trong khi ôû nhöõng tình huoáng töông töï, 8/10 ngöôøi haïnh phuùc thöôøng seõ höôùng ñeán maët tích cöïc cuûa vaán ñeà. - Brebner
- 47. 45 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Bieát töï tin vaøo chính mình Trong baát kyø tình huoáng naøo, haõy ñöøng ñaùnh maát söï töï tin. Neáu khoâng coù nieàm tin vaøo chính baûn thaân mình, baïn seõ khoâng laøm ñöôïc gì caû. Cuoäc soáng chæ beá taéc thöïc söï nôi söï töï tin khoâng coøn nöõa. Chuùng ta töøng hieåu roõ trieát lyù giaûn dò: “Maát tieàn, baïn coù theå kieám laïi ñöôïc tieàn, maát söùc khoûe baïn vaãn coù theå phuïc hoài ñöôïc söùc khoûe, maát danh döï baïn coù theå khoâi phuïc ñöôïc danh döï neáu coù thôøi gian vaø loøng quyeát taâm, maát nieàm tin baïn vaãn coù theå tìm laïi ñöôïc nieàm tin baèng tình caûm con ngöôøi. Vaø baïn coù theå seõ maát taát caû khi baïn buoâng xuoâi vaø khoâng coøn tin vaøo mình nöõa.” Naêm 1972, Steve Blass ñöôïc ñaùnh giaù laø moät trong nhöõng caàu thuû chôi gioûi nhaát cho giaûi thi ñaáu boùng chaøy quoác gia. Moät naêm sau, anh töø giaõ söï nghieäp 16
- 48. 46 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC naøy. Anh coù bò chaán thöông khoâng? Hoaøn toaøn khoâng. Ñieàu gì ñaõ khieán anh ñi ñeán quyeát ñònh nhö theá? Chæ coù moät: Steve Blass ñaõ ñaùnh maát söï töï tin cuûa mình. Khi ôû ñænh cao cuûa söï nghieäp, Blass lo sôï seõ coù moät ngaøy moïi chuyeän trôû neân xaáu ñi, ñoù laø khi anh khoâng coøn laø caàu thuû truï coät nöõa. Quaû nhieân chuùng ñeán thaät. Anh khoâng coøn ñöôïc coi laø caàu thuû chính trong giaûi thi ñaáu. Blass buoàn baõ noùi: “Khi söï töï tin ra ñi, coù theå noù seõ ra ñi maõi maõi.” Ñeå coù khaû naêng laøm baát cöù ñieàu gì, baïn phaûi luoân vöõng tin raèng mình coù theå laøm ñöôïc ñieàu ñoù. Vieäc tin vaøo chính mình cuõng quan troïng nhö chuyeän baïn laøm ñöôïc vieäc vaäy. Ngöôøi ta vaãn thöôøng noùi, “Duø tin mình coù khaû naêng hay khoâng coù khaû naêng, trong caû hai tröôøng hôïp baïn ñeàu ñuùng.” Ñoái vôùi moïi löùa tuoåi vaø moïi thaønh phaàn xaõ hoäi, coù moät nieàm tin vöõng chaéc vaøo naêng löïc baûn thaân seõ laøm taêng khaû naêng thaønh coâng vaø möùc ñoä haøi loøng veà cuoäc soáng. Khi ñoù, chaéc chaén chuùng ta seõ caûm thaáy haïnh phuùc hôn trong cuoäc soáng, trong gia ñình cuõng nhö trong coâng vieäc. - Myers vaø Diener
- 49. 47 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Ñeà cao mình quaù khieán baïn khoâng saùng suoát Tin vaøo baûn thaân coù nghóa laø nghó mình coù khaû naêng chöù khoâng phaûi nghó ngöôøi khaùc thaáp ñi hoaëc nghó raèng mình khoâng bao giôø maéc sai laàm. Ñöøng cho raèng mình taøi gioûi neân khoâng caàn phaûi hoïc hoûi ngöôøi khaùc hoaëc seõ khoâng bao giôø bò chæ trích. Caùch ñaây khoâng laâu, moät ngöôøi raát giaøu ra tranh cöû thoáng ñoác taïi moät bang mieàn Nam nöôùc Myõ. OÂng khoâng thích nghe theo lôøi höôùng daãn cuûa ngöôøi khaùc maø quyeát ñònh laøm theo caùch cuûa mình. Tröôùc ñaây, oâng ñaõ raát thaønh coâng nhôø töï thaân vaän ñoäng, vì theá baây giôø oâng nghó raèng seõ chaúng ai coù theå daïy oâng ñieàu gì nöõa bôûi oâng ñaõ bieát moïi thöù oâng caàn roài. 17
- 50. 48 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Ñieåm ñaùng noùi laø nieàm tin naøy daãn ñeán hai heä quaû. Thöù nhaát, moïi ngöôøi cho raèng oâng laø moät ngöôøi töï maõn, khoù chòu vaø oâng khoâng xöùng ñaùng ñeå hoï ñaët heát nieàm tin. Thöù hai, trong moät cuoäc tranh luaän ñöôïc phaùt soùng tröïc tieáp treân toaøn bang, oâng ñaõ khoâng theå traû lôøi caâu hoûi veà vieäc thoâng qua ngaân saùch cuûa bang. Ñieàu naøy khieán ngöôøi ta caûm thaáy hình aûnh töï ñaéc cuûa oâng chæ laø chieác maët naï giaû che ñaäy moät söï thaät - laø oâng khoâng coù naêng löïc nhö oâng ñaõ coá tình theå hieän. Dó nhieân, ngöôøi ñaøn oâng naøy ñaõ khoâng trôû thaønh thoáng ñoác hay thöôïng nghò só hay baát cöù chöùc vuï naøo khaùc maø oâng tranh cöû. OÂng vaãn luoân tuyeân boá raèng mình ñaõ quaù gioûi neân khoâng caàn phaûi laéng nghe vaø hoïc hoûi theâm ñieàu gì nöõa. Trong khi ñoù moïi ngöôøi laïi noùi raèng oâng ta chæ thieáu ñuùng hai yeáu toá ñoù. - Botwin, Buss vaø Shaceford
- 51. 49 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Ñoââi khi, ñöøng neân ñoái maët vôùi khoù khaên thöû thaùch moät mình Ñoâi khi coù nhöõng raéc roái töôûng chöøng nhö khoâng theå giaûi quyeát ñöôïc. Chuùng ta ai cuõng coù nhu caàu chia seû nhöõng khoù khaên cuûa mình vôùi ngöôøi khaùc, coù theå ñoù laø nhöõng ngöôøi thöôøng quan taâm ñeán chuùng ta nhaát hoaëc ñoù laø nhöõng ngöôøi ñaõ töøng gaëp phaûi nhöõng raéc roái töông töï. Coù nhöõng vieäc töï mình giaûi quyeát seõ mang laïi keát quaû toát nhöng ñoâi khi seõ caøng laøm cho vaán ñeà khoù khaên vaø phöùc taïp hôn. Neáu cuøng chia seû vôùi nhau, chuùng ta coù theå seõ tìm ra giaûi phaùp toái öu. Ñieàu naøy khaùc xa vôùi vieäc nhöõng ngöôøi gaëp chuyeän gì cuõng than thôû, keå leå vì ñieàu ñoù chæ mang laïi söï thieáu töï tin, thuï ñoäng mong chôø söï thöông haïi, giuùp ñôõ cuûa ngöôøi khaùc. Sam khoâng coù ñuû tieàn ñeå trang traûi khoaûn caàm coá taøi saûn khi ñaùo haïn. Söï vieäc laëp laïi laàn thöù hai, roài laàn 18
- 52. 50 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC thöù ba. Cuoái cuøng ñaïi dieän cuûa ngaân haøng cuõng ñeán nhaø anh ñeå laøm thuû tuïc tòch bieân. Khi loãi heïn traû tieàn laàn ñaàu, moïi vieäc ñeàu coù theå khaéc phuïc ñöôïc. Sam haún coù theå thu xeáp ñeå giöõ laïi ngoâi nhaø cuûa anh. Sam coù nhöõng ngöôøi baïn hieåu bieát phaùp luaät coù theå giuùp ñôõ mình, nhöng anh ñaõ khoâng ñeán tìm hoï bôûi anh thaáy ngöôïng. Sam ñaõ töï ñöa mình vaøo phieàn toaùi. Heát ngaøy naøy qua ngaøy khaùc, vaán ñeà cuûa anh ngaøy moät traàm troïng hôn. Sam ngaøy caøng phieàn muoän vaø boái roái hôn. Anh khoâng bieát laøm gì ñeå thoaùt khoûi raéc roái ñoù. Haäu quaû laø, anh ngaøy caøng coâ laäp mình vôùi baïn beø. Tröôùc khi moïi ngöôøi bieát chuyeän thì anh ñaõ phaûi ra khoûi ngoâi nhaø cuûa mình. Roõ raøng: “Ñieàu duy nhaát baïn coù ñöôïc töø vieäc che giaáu nhöõng vaán ñeà raéc roái cuûa mình laø chaéc chaén seõ chaúng coù ai giuùp ñôõ baïn caû.” Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ tieán haønh thöû nghieäm treân moät nhoùm phuï nöõ khoâng maáy haøi loøng vôùi cuoäc soáng. Vaøi ngöôøi trong soá hoï ñöôïc giôùi thieäu vôùi ngöôøi khaùc ñeå cuøng nhau chia seû hoaøn caûnh, soá coøn laïi ñöôïc ñeå töï giaûi quyeát vaán ñeà cuûa mình. Keát quaû laø nhöõng phuï nöõ khi ñöôïc tieáp xuùc vôùi ngöôøi khaùc thaáy mình chaúng coøn phaûi lo nghó gì nhieàu, trong khi nhöõng ngöôøi phaûi giaûi quyeát moät mình caûm thaáy khoâng heà khaù hôn chuùt naøo. - Hunter vaø Liao
- 53. 51 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy bieát vöôït leân thôøi gian vaø tuoåi taùc Nhö cuoán saùch noåi tieáng “Ñeå baïn luoân treû maõi” ñaõ chöùng minh raèng: “Ngöôøi ta chæ tröôûng thaønh hôn chöù khoâng heà giaø ñi, raèng tuoåi taùc chaúng lieân quan gì ñeán möùc ñoä haïnh phuùc cuûa moãi ngöôøi”. Ngöôøi lôùn tuoåi cuõng haïnh phuùc nhö nhöõng ngöôøi treû tuoåi. Hoï khoâng heà baän taâm ñeán vieäc phaûi lo thích nghi vôùi ñoä tuoåi cuûa mình, hoï töï tin khi noùi raèng hoï raát haøi loøng vôùi cuoäc soáng cuûa hoï. Cuï Nelson raát quen thuoäc vôùi cö daân khu Nam Florida, nôi cuï sinh soáng. Ngöôøi ta thöôøng thaáy cuï trong vöôøn hay ñaïp xe moãi buoåi chieàu. Döôøng nhö cuï laø baïn cuûa taát caû moïi ngöôøi vaø cuï luoân coù moät caâu chuyeän naøo ñoù ñeå keå khi coù ai ñoù döøng laïi troø chuyeän vôùi cuï. 19
- 54. 52 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Neáu baïn hoûi, cuï seõ noùi raèng cuï coù caùi thuù laáp ñaày moät ngaøy baèng nhöõng hoaït ñoäng maø cuï yeâu thích. Cuï khoâng heà nuoái tieác tuoåi taùc cuûa mình, ngöôïc laïi cuï coøn yeâu thích noù. ÔÛ ñoä tuoåi 90, cuï caûm nhaän ñöôïc söï khoân ngoan vaø uyeân baùc cuûa thôøi gian. Thay vì phaûi ñoái maët vôùi nhöõng vaán ñeà maø ngöôøi treû tuoåi ñi laøm thöôøng gaëp, cuï haàu nhö chaúng coù gì phaûi lo laéng. Khi ngöôøi ta hoûi cuï nghó gì veà tuoåi taùc cuûa mình, cuï cöôøi hoàn nhieân vaø noùi: “Toâi ñaõ giaø ñi ö? Khoâng! Haõy nhìn xem nhöõng gì toâi coøn laøm ñöôïc naøy”. - Kehn
- 55. 53 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Bieát tìm nieàm vui vaø caùch thöïc hieän toát nhaát cho moïi coââng vieäc, duø nhoû Chuùng ta thöôøng caûm thaáy quaù taûi khi phaûi thöôøng xuyeân laøm nhöõng coâng vieäc laët vaët ôû nhaø, naøo laø lau beáp, queùt doïn nhaø cöûa, ñi chôï, naáu aên...cuøng haøng taù vieäc khaùc. Haõy laäp moät thôøi gian bieåu hôïp lyù cho nhöõng coâng vieäc nhaø cuûa baïn, vaø thay vì phaûi ñoái maët vôùi voâ soá nhöõng chuyeän khoâng teân aáy, baïn seõ coù haún moät danh saùch nhöõng nhieäm vuï phaûi hoaøn taát moãi ngaøy. Vôùi moät danh saùch nhö theá, baïn seõ khoâng maát thôøi gian töï hoûi mình seõ phaûi laøm gì tieáp theo. Chaéc chaén chuùng ta seõ caûm thaáy haøi loøng hôn khi laøm moïi vieäc moät caùch coù khoa hoïc. Ernie laø moät giaùo vieân. Anh thöôøng noùi vôùi caùc sinh vieân cuûa mình raèng ngoaøi nieàm say meâ daïy hoïc, 20
- 56. 54 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC anh cuõng thích trôû thaønh thôï xaây. Ñieàu gì khieán ngöôøi thôï xaây trôû neân tuyeät vôøi trong maét Ernie ñeán theá? Ernie khaâm phuïc nhöõng coâng vieäc coù thöù töï cuûa hoï. Nguôøi thôï xaây baét ñaàu baèng vieäc xaây moùng, roài xaây töôøng, maùi vaø laùt gaïch. Caùc coâng vieäc luoân dieãn tieán coù trình töï, coøn ngöôøi thôï xaây laïi coù theå deã daøng ñaùnh giaù tieán ñoä cuûa coâng vieäc. Baát cöù luùc naøo hoï cuõng coù theå thaáy ngay phaàn naøo ñaõ hoaøn taát vaø phaàn naøo chöa xong. Ernie thöôøng khuyeân caùc sinh vieân raèng moãi khi ñaûm nhaän moät coâng vieäc naøo ñaáy, haõy neân hoïc theo ngöôøi thôï xaây. Töông töï nhö theá, chuùng ta cuõng neân laäp cho mình thöù töï cuûa nhöõng vieäc caàn laøm, neáu khoâng chuùng ta seõ baét ñaàu moät vieäc, nhöng laïi bò xao laõng bôûi moät vieäc khaùc, roài sau ñoù seõ caûm thaáy nhö laø mình chöa hoaøn taát ñöôïc vieäc gì caû. Neáu laøm theo caùch cuûa ngöôøi thôï xaây, chuùng ta seõ hoaøn taát töøng phaàn vieäc moät, vaø coù theå thaáy toaøn boä coâng vieäc cuûa mình ñöôïc hình thaønh ra sao sau moãi böôùc ñoù. - Henry vaø Lovelace
- 57. 55 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Khoâng neân quaù che chôû, baûo boïc cho mình vaø ngöôøi thaân Khoâng ai trong chuùng ta muoán ngöôøi thaân cuûa mình gaëp baát kyø chuyeän khoâng may naøo, nhöng haõy ñeå hoï töï laøm chuû cuoäc soáng cuûa chính hoï vaø chuùng ta neân höôùng daãn hoï soáng moät cuoäc soáng töï laäp. Chính vieäc cöù luoân lo laéng vaø coá ngaên caûn hoï laøm nhöõng gì hoï muoán môùi laø moái nguy hieåm thaät söï, vaø ñieàu ñoù chæ khieán chuùng ta lo laéng trieàn mieân. Taát caû moïi söï ñeàu chöùa ñöïng ruûi ro. Moät soá ngöôøi luoân caûm thaáy khoå sôû vì luùc naøo cuõng lo sôï raèng seõ coù nhöõng ñieàu nguy hieåm coù theå xaûy ñeán vôùi baûn thaân hoï, vôùi nhöõng ngöôøi thaân cuûa hoï vaø vôùi con caùi hoï. Haõy thöû nghó xem: trong hôn baûy naêm 21
- 58. 56 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC qua, noãi lo veà toäi phaïm ñaõ gia taêng ñaùng keå, trong khi tæ leä toäi phaïm thöïc söï laïi coù chieàu höôùng giaûm ñi. Thaäm chí ngöôøi ta caøng thaáy sôï haõi hôn khi hoï khoâng coù nhieàu vieäc ñeå lo nghó. Nhö toång thoáng Franklin Roosevelt ñaõ töøng noùi, ñoâi khi söï sôï haõi coøn teä haïi hôn ñieàu maø chuùng ta luoân caûm thaáy sôï. Vieäc töï giam mình trong nhaø hay ngaên khoâng cho con caùi chôi theå thao hoaëc traùnh xa nhöõng thöù khaùc chaúng phaûi laø giaûi phaùp toát nhaát ñeå coù theå ngaên chaën moái nguy hieåm xaûy ra. Ñieàu ñoù ñoâi khi laïi taïo neân moät daïng nguy hieåm khaùc. Chuùng ta neân dung hoøa hai ñieàu naøy - phaûi ñöa ra nhöõng quyeát ñònh saùng suoát khi caàn, nhöng cuõng ñöøng quaù caâu neä hay lo sôï maø boû phí nhöõng ñieàu laøm cuoäc soáng cuûa chuùng ta ñaùng soáng hôn. Caùc nghieân cöùu treân haøng ngaøn phuï huynh cho thaáy vieäc che chôû con caùi quaù möùc chæ ñem laïi nhöõng heä quaû tieâu cöïc, chaúng haïn nhö ñaõ khieán hoï caøng theâm lo laéng vaø ngaøy caøng caêng thaúng hôn. Toùm laïi, söï baûo boïc quaù möùc khoâng heà mang ñeán söï haøi loøng hay thoaûi maùi trong cuoäc soáng. -Voydanoff vaø Donnelly
- 59. 57 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Neáu thöïc söï khaùt khao vaø quyeát taâm, baïn coù theå ñaït ñöôïc nhöõng gì mình muoán Chuùng ta thöôøng ít khi ñeå taâm trí mình thaät söï tónh laëng ñeå coù theå suy nghó vaø nhôù xem mình ñaõ baét ñaàu töø ñaâu vaø hieän ñang ôû ñaâu. Con ngöôøi luoân coù khuynh höôùng muoán coù nhieàu hôn, do ñoù hoï thöôøng di chuyeån nhanh hôn. Toát hôn heát laø vaøo nhöõng luùc caàn thieát, haõy nhôù vaø nghieäm laïi - baïn seõ caûm nhaän troïn veïn nhöõng gì ñaõ traûi qua, ñaùnh giaù nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc cuõng nhö nhöõng ñieàu chöa laøm ñöôïc. Arthur laø moät nhaân vieân ñieàu haønh quaûng caùo raát coù traùch nhieäm. Sau khi ñöôïc thaêng chöùc ba laàn trong voøng naêm naêm, anh caûm thaáy mình caàn phaûi laøm vieäc nhieàu hôn tröôùc ñaây. Caøng ngaøy anh caøng tieán gaàn ñeán vò trí cao nhaát. Thôøi gian laøm vieäc saùu ngaøy trong tuaàn vaãn chöa ñuû, anh mang caû vieäc veà nhaø laøm. Söùc khoûe anh ngaøy moät keùm ñi. Vaø anh ñaõ laâm beänh naëng. 22
- 60. 58 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Sau ca phaãu thuaät tim, Arthur phaûi naèm tònh döôõng trong phoøng hoài söùc vaø anh baét ñaàu nhìn laïi taát caû. Trong suoát thôøi gian ñoù, nhöõng ngöôøi baïn vaø ngöôøi thaân trong gia ñình ñeán thaêm anh nhieàu hôn so vôùi nhöõng naêm tröôùc ñaây. Vaø Arthur raát traân troïng khoaûng thôøi gian naøy. Vôï Arthur hoûi raèng lieäu anh coù caàn thieát phaûi laøm vieäc nhieàu ñeán theá khoâng? Raèng hoï coù caàn theâm nhieàu tieàn nöõa khoâng? Raèng anh coù caàn phaûi thaêng tieán hôn khoâng?.... Nhöõng caâu hoûi ñoù ñaõ khieán Arthur nhìn laïi toaøn boä cuoäc ñôøi mình moät caùch nghieâm tuùc - moät ñieàu anh chöa bao giôø laøm khi coøn mieät maøi vôùi coâng vieäc - vaø anh chôït nhaän ra raèng nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc döôøng nhö laø quaù nhieàu so vôùi nhöõng gì anh thöïc söï caàn ñeán, vaø ñieàu quyù giaù nhaát chính laø cô hoäi ñöôïc gaén boù laïi vôùi gia ñình. Moät cuoäc nghieân cöùu tieán haønh treân moät soá chuyeân gia cho thaáy, gaàn moät nöûa trong soá hoï khoâng heà caûm thaáy haøi loøng ngay caû khi ñaõ ñaït ñöôïc muïc tieâu, bôûi hoï ñaõ khoâng bieát ñaùnh giaù cao nhöõng thaønh tích cuûa mình maø thay vaøo ñoù, laïi coù nhöõng suy nghó raát tieâu cöïc vaø voâ lyù veà chính baûn thaân hoï. - Thurman
- 61. 59 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy nhaän bieát raèng nhöõng nieàm tin ñeàu coù nhöõng giaù trò rieâng Nieàm tin thaät söï vaøo moät ñieàu gì ñoù hay nieàm tin tín ngöôõng, toân giaùo coù theå höôùng suy nghó cuûa chuùng ta ñeán nhöõng ñieàu toát ñeïp trong cuoäc soáng. Ñieàu ñoù laøm cho ta nhaän bieát raèng theá giôùi naøy thaät phong phuù, coù nhieàu ñieàu khoâng theå hieåu hoaëc lyù giaûi ñöôïc. Vaø chuùng ta haõy khaùm phaù noù khi coù theå. Moïi khía caïnh cuûa cuoäc soáng ñeàu chöùa ñöïng nhöõng ñieàu bí aån vaø caû nhöõng ñieàu caàn khaùm phaù vaø traân troïng. Nieàm tin mang ñeán cho chuùng ta ñieåm töïa, nhöõng lôøi giaûi cuoäc soáng - nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ai ñaõ va chaïm, vaát vaû, traûi nghieäm nhieàu vôùi thöïc teá cuoäc soáng. Doris ñaõ böôùc vaøo tuoåi baûy möôi. Baø töøng bò ñoät quî tim hai laàn vaø hieän ñang maéc phaûi caên beänh ung 23
- 62. 60 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC thö. Theo keát quaû chaån ñoaùn y hoïc thì leõ ra baø ñaõ cheát. Nhöng baø khoâng nhöõng khoâng cheát maø vaãn ñang vui veû thaêm caùc chaùu cuûa mình vaø daønh thôøi gian gaëp gôõ nhöõng sinh vieân y khoa ñeå thaûo luaän veà taàm quan troïng cuûa nieàm tin toân giaùo ñoái vôùi söï soáng coøn cuûa mình. Vaø Doris tin raèng neáu khoâng coù nieàm tin vaøo toân giaùo, baø haún ñaõ khoâng theå soáng noåi. Lôøi phaùt bieåu cuûa baø ñaõ nhaän ñöôïc söï ñoàng tình töø nhöõng nhaø nghieân cöùu taïi Ñaïi hoïc Y Harvard, Vieän Y teá Quoác gia, vaø voâ soá caùc trung taâm khaùc. Theo caùc keát quaû nghieân cöùu cuûa hoï, ñôøi soáng tinh thaàn tích cöïc vaø nieàm tin seõ coù taùc duïng tröïc tieáp giuùp chuùng ta soáng maïnh khoûe hôn, vui vaø haïnh phuùc hôn. Coù leõ caùc baùc só cuõng chaúng caàn phaûi lyù giaûi ñieàu ñoù. Thöïc teá ñaõ chöùng minh raèng nieàm tin vaø toân giaùo coù vai troø tích cöïc khoâng phaûi bôûi noù giuùp chuùng ta bieát ñöôïc taát caû nhöõng caâu traû lôøi, maø vì noù luoân ñöa ra caâu traû lôøi hay nhaát. Ñieàu ñoù coù ñöôïc laø nhôø vaøo nieàm tin. Nghieân cöùu veà taùc ñoäng cuûa nieàm tin rieâng hay toân giaùo ñoái vôùi söï haøi loøng trong cuoäc soáng cho thaáy: baát keå laø nieàm tin, toân giaùo naøo, nhöõng ai mang trong mình moät nieàm tin vaø tinh thaàn maïnh meõ ñeàu vöôït qua ñöôïc nhöõng khoù khaên vaø haøi loøng vôùi cuoäc soáng cuûa mình. - Gerwood, LeBlanc, vaø Piazza
- 63. 61 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy thöïc hieän nhöõng ñieàu baïn ñaõ höùa Khoâng ai laøm chaäm söï tieán boä cuõng nhö laøm giaûm loøng nhieät thaønh hôn nhöõng ngöôøi chæ noùi nhöng khoâng bao giôø laøm. Vieäc toaøn taâm toaøn yù vôùi nhöõng döï ñònh trong töông lai ñoùng moät vai troø thieát yeáu trong söï tröôûng thaønh, coâng vieäc vaø cuoäc soáng cuûa baïn. Moät ngöôøi chuyeân baùn xe cuõ giôùi thieäu cho baïn moät chieác xe. Ñoàng hoà ño caây soá hieän ñang chæ soá 017.000. Chieác xe ñaõ ñöôïc söû duïng khoaûng 5 naêm. Ngay luùc aáy, baïn seõ nghó ngay raèng noù haún ñaõ chaïy ñöôïc 117.000 km, nhöng ngöôøi baùn xe laïi noùi raèng noù chæ môùi chaïy coù 17000 km thoâi, raèng chieác xe hôi naøy laø do moät phuï nöõ lôùn tuoåi sôû höõu vaø baø ta ít khi duøng ñeán noù. Baïn coù tin lôøi oâng ta khoâng khi quan saùt vaø phaùt hieän raèng chieác xe ñaõ xuoáng caáp vaø cuõ meøm? 24
- 64. 62 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Coù leõ baïn seõ lieân töôûng ñeán nhöõng caâu chuyeän töông töï maø baïn ñaõ töøng ñöôïc nghe keå veà nhöõng tay baùn xe thieáu trung thöïc vaø seõ khoâng coøn tin nöõa. Nhöõng ngöôøi baùn xe cuõ thöôøng thieáu moät neàn taûng quan troïng trong giao tieáp tích cöïc: ñoù laø söï tín nhieäm. Chuùng ta caàn phaûi tin raèng ngöôøi khaùc ñang noùi söï thaät neáu chuùng ta thaät söï toân troïng hoï, haõy laéng nghe vaø tin töôûng hoï. Quy luaät naøy cuõng aùp duïng trong gia ñình vaø moâi tröôøng laøm vieäc. Vaø baïn khoâng theå mong ñôïi seõ nhaän ñöôïc loøng tin cuûa ngöôøi khaùc moät khi ñaõ thaát höùa, ngay caû trong tröôøng hôïp baïn coù yù ñònh toát nhaát. Haõy nhôù raèng, söï tín nhieäm gioáng nhö ñaùy cuûa con taøu. Neáu noù coù loã thuûng, duø nhoû hay lôùn, thì haäu quaû ñeàu khoù löôøng. Nhöõng moái quan heä toát ñeïp vaø khoâng toát ñeïp döôøng nhö ñeàu coù nhöõng maâu thuaãn khaù gioáng nhau. Chæ coù ñieàu laø trong caùc moái quan heä toát ñeïp, ngöôøi ta xem vieäc cam keát thöïc hieän nhöõng thay-ñoåi-ñaõ-ñöôïc- nhaát-trí laø quan troïng hôn, laøm cho caùc moái quan heä naøy ngaøy caøng toát ñeïp hôn vaø laøm cho nhöõng ngöôøi lieân quan cuõng ñöôïc caûm thaáy haïnh phuùc hôn. - Turner
- 65. 63 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Seõ khoâng coù ngöôøi chieán thaéng trong nhöõng cuoäc gaây haán vôùi ngöôøi thaân Ngoaïi tröø nhöõng cuoäc tranh luaän veà chuyeân moân nhaèm muïc ñích phaân tích, goùp yù - thì haàu heát caùc laàn tranh caõi ñeàu daãn ñeán moät keát quaû chaúng laáy gì laøm vui veû - ngay caû khi baïn ñuùng, baïn cuõng chaúng ñaït ñöôïc gì ngoaøi vieäc trôû neân ñoái nghòch vôùi ngöôøi ñoái dieän. Khoâng coù keû chieán thaéng trong caùc cuoäc tranh caõi naëng lôøi. Haõy nhôù raèng - moái quan heä giöõa baïn vôùi ngöôøi ñoái dieän quan troïng bieát bao so vôùi vaán ñeà maø baïn vaø hoï ñang phaûi ñoái ñaàu. Söï coá chaáp, chæ trích thaùi quaù thöôøng xuyeân trong nhöõng moái quan heä laøm taêng söï caêng thaúng vaø laøm giaûm ñi haïnh phuùc cuûa cuoäc soáng. Baïn coù cho raèng luùc naøo baïn cuõng ñuùng? Vaø baïn coù cho raèng ñoù quaû laø moät ñieàu tuyeät vôøi? 25
- 66. 64 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Adam luùc naøo cuõng ñuùng. Ít ra laø anh nghó nhö vaäy. Cho duø ñoù chæ laø moät caâu hoûi taàm phaøo hay moät thaéc maéc ñôn giaûn nhö laøm caùch naøo daùn giaáy leân töôøng hieäu quaû nhaát, Adam ñeàu bieát caâu traû lôøi. Khi gia ñình tranh luaän vôùi anh veà moät ñieàu gì ñoù, Adam luoân baét ñaàu baèng moät cuoäc haïch hoûi. Anh luoân yeâu caàu hoï noùi cho anh bieát taïi sao hoï khoâng ñoàng yù, roài coá naém laáy moät ñieåm maâu thuaãn trong laäp luaän cuûa hoï ñeå ñaët ra haøng loaït caâu hoûi nhö moät luaät sö muoán buoäc moät nhaân chöùng khaû nghi thuù nhaän toäi loãi cuûa mình. Gaàn nhö luùc naøo Adam cuõng thaéng cuoäc vaø nhaän ñöôïc söï nhöôïng boä töø nhöõng ‘nhaân chöùng’ cuûa mình. Vaán ñeà laø, nhaân chöùng cuûa Adam khoâng phaûi laø moät toäi phaïm trong toøa aùn maø chæ laø moät ngöôøi baïn hay moät ngöôøi thaân coù quan ñieåm khaùc anh. Moät soá baïn beø anh cho raèng - thaät chaúng ñaùng ñeå phaûi baát ñoàng vôùi Adam. Nhöõng ngöôøi khaùc thì noùi raèng thaäm chí chaúng ñaùng troø chuyeän vôùi anh, vì hoï chaúng bieát ñöôïc khi naøo thì moät ñeà taøi seõ buøng noå thaønh moät cuoäc tranh caõi. Adam ñaõ thaéng moïi traän ñaùnh nhoû, nhöng laïi thua trong moät cuoäc chieán voâ hình. Anh ñaõ ñeå maát nhöõng cô hoäi neám traûi nhöõng giaây phuùt thuù vò beân nhöõng ngöôøi anh quan taâm. - O’Connor
- 67. 65 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy bieát hoøa mình vaøo nieàm vui chung cuûa moïi ngöôøi Theo doõi nhöõng cuoäc thi hay troø chôi laønh maïnh ñöôïc toå chöùc treân truyeàn hình, ñeå yù ñeán söï thaêng traàm cuûa ñoäi boùng maø baïn öa thích hoaëc cuøng chia seû nieàm vui chieán thaéng cuûa ñoäi tuyeån quoác gia vôùi baïn beø - ñieàu ñoù seõ giuùp baïn tìm thaáy ñieåm chung giöõa mình vôùi nhöõng ngöôøi xung quanh vaø seõ mang ñeán cho baïn moät nieàm vui nho nhoû trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy. Haàu nhö taát caû cö daân taïi mieàn nam Indiana ñeàu laø coå ñoäng vieân trung thaønh cuûa ñoäi boùng roå tröôøng Ñaïi hoïc Indiana. Ñieàu tuyeät vôøi nhaát laø taát caû moïi ngöôøi - baát keå thuoäc taàng lôùp naøo trong xaõ hoäi - ñeàu coù ñieåm gì ñoù chung vôùi nhau. Ngöôøi thôï maùy vaø baùc só, giaùo vieân vaø anh ñaàu beáp, ngöôøi quaûn gia vaø oâng thò tröôûng coù leõ khoâng theå 26
- 68. 66 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC coù cuøng chung moät sôû thích, nhöng taát caû hoï ñeàu coù theå cuøng ngoài vôùi nhau baøn luaän veà nhöõng dieãn bieán trong caùc traän boùng coù ñoäi Indiana tham döï. Ñoäi boùng roå aáy coøn mang moïi ngöôøi ñeán gaàn nhau hôn qua nhöõng laàn gaëp gôõ khi traän ñaáu dieãn ra. Nhöõng khi coù ñoäi nhaø thi ñaáu, nhaø nhaø ñeàu haùo höùc môû ti vi ñeå theo doõi. Ra ñöôøng, nhöõng cuoäc chuyeän troø baøn taùn soâi noåi veà ñoäi boùng seõ ngay laäp töùc laøm cho baïn caûm thaáy mình laø moät phaàn cuûa coäng ñoàng, döôøng nhö coù moät ñieàu gì ñoù thaät tuyeät vôøi ñaõ gaén keát baïn vôùi nhöõng ngöôøi haøng xoùm vaø caû nhöõng nôi khaùc trong thaønh phoá laïi vôùi nhau. Stanley, moät coå ñoäng vieân laâu naêm cuûa ñoäi boùng, ñaõ toå chöùc ñaùm cöôùi cuûa anh ngay trong moät traän ñaáu cuûa ñoäi. Duø vaäy, ngöôøi vôï töông lai cuûa anh khoâng heà phieàn loøng vì laàn ñaàu hoï gaëp nhau cuõng dieãn ra trong moät traän ñaáu cuûa ñoäi Indiana. Vaø chaéc haún coâ cuõng chaúng ñoàng yù toå chöùc hoân leã vaøo giôø naøo khaùc - neáu khoâng phaûi laø vaøo giôø giaûi lao giöõa hai hieäp. - Shank vaø Beasley
- 69. 67 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Ñöøng ñaùnh ñoàng vaät chaát vôùi haïnh phuùc vaø thaønh coâng Haõy nhaän ra nhöõng gì laø thaät söï quan troïng vaø coù yù nghóa trong cuoäc ñôøi baïn. Ñöøng ñaùnh giaù mình qua nhöõng thaønh coâng nhaát thôøi trong töøng giai ñoaïn nhö vieäc baïn kieám ñöôïc nhieàu tieàn hôn, baïn ñoåi xe, thaäm chí mua nhaø môùi. Ñoù chæ laø phöông tieän chöù khoâng phaûi muïc ñích cuûa cuoäc ñôøi baïn. Haõy daønh ra moät phuùt ñeå nghó raèng neáu hoâm nay laø ngaøy cuoái cuøng baïn coøn toàn taïi treân traùi ñaát naøy, haõy lieät keâ moät danh saùch taát caû nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc, nhöõng ñieàu khieán baïn töï haøo, vaø nhöõng gì laøm cho baïn luoân thaáy haïnh phuùc. Chieác xe cuûa baïn coù naèm trong danh saùch ñoù khoâng? Caû chieác ti vi? Roài caû möùc löông cuûa baïn? Hay 27
- 70. 68 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC laáy ñöôïc moät ngöôøi choàng lòch laõm, giaøu coù maø baïn chaúng thöïc söï yeâu thöông? Hay nhöõng lôøi ngöôøi khaùc noùi raèng baïn ñang raát haïnh phuùc? Khoâng! Nhöõng gì hieän dieän treân danh saùch ñoù phaûi laø caùc nhaân toá thieát yeáu cuûa moät cuoäc soáng haïnh phuùc - moái quan heä toát ñeïp vôùi baïn beø vaø gia ñình, moät ngöôøi yeâu thaät söï, nhöõng ñoùng goùp cuûa baïn cho cuoäc soáng, nhöõng söï kieän saâu saéc, ñaùng nhôù trong ñôøi - maø chæ coù chính baïn môùi bieát roõ nhöõng ñieàu ñoù coù nghóa nhö theá naøo - ñoù môùi laø nhöõng ñieàu baïn caàn quan taâm. Theá maø baïn thöû nghó xem, coù phaûi chuùng ta ñang haøng ngaøy vaãn theo ñuoåi nhöõng thöù chaúng ñaùng ñöôïc ñöa vaøo danh saùch treân khoâng? Thay vì phaûi traân troïng nhöõng gì laø thaät söï quan troïng ñoái vôùi mình, ta laïi ñi gom goùp nhöõng thöù goïi laø “bieåu hieän cuûa thaønh coâng vaø haïnh phuùc” maø khoâng maøng baên khoaên töï hoûi - ñaâu môùi laø haïnh phuùc thaät söï. ÔÛ moät soá nöôùc AÙ Ñoâng, trong giai ñoaïn buøng noå cuûa kinh teá thò tröôøng, giaù trò haïnh phuùc coù luùc ñaõ bò “söï toân vinh vaät chaát” thay theá. Coù nhöõng ngöôøi ñoå loãi cho hoaøn caûnh hoaëc “ai sao toâi vaäy”, moät caùch soáng thoûa hieäp ñeå vöøa loøng ngöôøi khaùc hay vì nhöõng lôïi ích tröôùc maét maø queân chính mình vaø nhöõng giaù trò thöïc söï khaùc. Haïnh phuùc ôû ñaâu? Ñoâi khi coù nhöõng ngöôøi ñeán taän cuoái ñôøi vaãn thoát leân caâu hoûi ñoù trong söï laãn loän, muoän maøng vaø tieác nuoái. Coù nhöõng ngöôøi khoâng bao giôø nhaän ra hay khoâng muoán nhaän ra chaân giaù trò cuûa haïnh phuùc. Nhöng cuõng coù ngöôøi khi ñaõ coù trình ñoä nhaän thöùc cao,
- 71. 69 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC moät khi ñaõ nhaän bieát thì chính hoï seõ bieát caùch töï thay ñoåi ñeå tìm ñöôïc giaù trò thöïc cuûa haïnh phuùc. Khoâng bao giôø quaù treã ñeå coù ñöôïc haïnh phuùc neáu baïn thöïc söï quyeát taâm. Vì cuoäc soáng naøy laø thuoäc veà chính baïn, vaø hôn nöõa, ñoù môùi chính laø giaù trò cuûa con ngöôøi baïn. Theo moät nghieân cöùu khoa hoïc thoáng keâ trong xaõ hoäi hieän ñaïi, tyû leä nhöõng ngöôøi xem troïng taàm quan troïng cuûa “vaät chaát” caûm nhaän haïnh phuùc ít hôn 9 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi xem troïng caùc yeáu toá “con ngöôøi, taâm hoàn” nhö tình yeâu, beø baïn, gia ñình hay nhöõng giaù trò tinh thaàn khaùc. - Diener
- 72. 70 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Moïi moái quan heä cuûa baïn ñeàu coù nhöõng giaù trò rieâng Cuoäc soáng cuûa baïn ñöôïc hình thaønh töø nhieàu moái quan heä khaùc nhau töø nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình, baïn hoïc thôøi phoå thoâng, thôøi sinh vieân hay töø nhöõng ñoàng nghieäp cuõng nhö caùc moái quan heä trong coâng vieäc, xaõ giao... Baïn seõ nhaän ra moái quan heä naøo laø moái quan heä tinh thaàn, coù giaù trò laâu daøi vaø nhöõng quan heä naøo chæ mang tính nhaát thôøi, ai coù theå laø baïn taâm giao vaø ai seõ laø baïn trong coâng vieäc. Neáu baïn ñaõ töøng thaát voïng bôûi moät trong nhöõng moái quan heä vôùi moät ngöôøi baïn hay ngöôøi thaân, haõy ñöøng ñeå toån thöông ñoù aûnh höôûng ñeán nhöõng moái quan heä khaùc vaø laøm thay ñoåi mình. Trong gia ñình, Jane ñöôïc boá meï vaø em trai thöông yeâu. Tuy nhieân, coâ chöa bao giôø thaáy mình thaät 28
- 73. 71 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC söï hoøa hôïp vôùi chò Jenny. Coâ laáy laøm thaát voïng veà ñieàu naøy vaø luoân töï hoûi taïi sao coâ khoâng theå coù ñöôïc nhöõng giaây phuùt vui veû nhö khi beân caïnh boá meï vaø caäu em trai. Jane khoâng hieåu mình coù ñieàu gì khoâng oån? Nhöõng cöû chæ ngoä nghónh vaø ñaùng yeâu cuûa Jane töøng laøm cho boá meï vaø em coâ vui veû vaø haïnh phuùc bieát bao nhieâu thì laïi bò chò coâ xem laø giaû doái. Taïi sao chuùng ta khoâng theå cö xöû gioáng nhau vôùi taát caû moïi ngöôøi ñeå coù ñöôïc nhöõng moái quan heä toát ñeïpï? Theo nhöõng nhaø taâm lyù taïi Ñaïi hoïc McGill Canada, ñoù laø bôûi vì “con ngöôøi raát phöùc taïp, hoï coù quaù nhieàu maët” neân chuùng ta khoù loøng mong ñôïi taát caû hoï seõ phaûn öùng gioáng nhau. Chuùng ta caàn chaáp nhaän thöïc teá raèng - mình chæ coù theå soáng hoøa thuaän vôùi ña soá chöù khoâng phaûi vôùi taát caû nhöõng ngöôøi thaân cuûa chuùng ta, vaø ñoù khoâng phaûi laø thieáu soùt maø laø moät hieän thöïc. Caùc nhaø nghieân cöùu giaûi thích: “Nhöõng ngöôøi haøi loøng vôùi cuoäc soáng khoâng phaûi luùc naøo cuõng coù nhöõng moái quan heä toát ñeïp vôùi taát caû moïi ngöôøi. Hoï traân troïng nhöõng moái quan heä toát ñeïp maø hoï coù vaø bieát chaáp nhaän nhöõng moái quan heä khoâng hoaøn haûo.” Nhöõng nhaø nghieân cöùu nhaän ra raèng: Coù söï khaùc bieät giöõa haïnh phuùc cuûa nhöõng ngöôøi coù moái quan heä baïn höõu toâát ñeïp vôùi nhöõng ngöôøi chuû yeáu döïa vaøo tình
- 74. 72 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC caûm gia ñình. Nhöõng ngöôøi coù moái quan heä toát vôùi baèng höõu thaät söï vaãn toân troïng nhöõng moái quan heä vôùi gia ñình. Hoï tröôûng thaønh hôn vaø haïnh phuùc hôn nhöõng ngöôøi chæ leä thuoäc vaøo gia ñình moät caùch “vò kyû trung taâm”. Con ngöôøi luoân coù khaû naêng taïo döïng haïnh phuùc töø nhöõng moái quan heä saün coù hay nhöõng moái quan heä môùi neáu moái quan heä ñoù thöïc söï coù yù nghóa vaø trôû thaønh nguoàn ñoäng vieân trong cuoäc soáng maø khoâng nhaát thieát chuùng phaûi laø nhöõng moái quan heä lyù töôûng. - Takahashi, Tamura vaø Tokoro
- 75. 73 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy nghó ñeán hieän taïi vaø töông lai, ñöøng quaù daèn vaët vôùi yù nghó “Neáu nhö...” Ñöøng maát thôøi gian hoái tieác veà nhöõng ñieàu ñaùng leõ xaûy ra neáu nhö baïn ñaõ laøm khaùc ñi moät ñieàu gì ñoù hay moät quyeát ñònh naøo ñoù. Ñieàu naøy thaät ra chæ khieán cho baïn caûm thaáy khoâng haøi loøng veà baûn thaân vaø veà cuoäc soáng cuûa chính baïn. Haõy nghó ñeán vieäc baïn coù theå thay ñoåi töông lai nhö theá naøo, chöù ñöøng maát thôøi gian nghó veà chuyeän baïn ñaõ coù theå thay ñoåi quaù khöù ra sao. Con ngöôøi thöôøng coù thoùi quen nuoái tieác nhöõng gì ñaõ qua maø queân maát nhöõng ñieàu toát ñeïp coù theå ñang chôø ñoùn hoï. Ai cuõng ñoâi laàn nuoái tieác veà nhöõng quyeát ñònh tröôùc ñaây cuûa mình ít nhieàu coù theå ñaõ laøm thay ñoåi hieän taïi ra sao. Vò trí baïn töøng ngoài trong lôùp maãu giaùo coù leõ 29
- 76. 74 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC ñaõ aûnh höôûng ñeán chuyeän baïn beø cuûa baïn laø ai, töø ñoù aûnh höôûng ñeán sôû thích cuûa baïn laø gì, roài aûnh höôûng ñeán chuyeän baïn hoïc haønh ra sao v.v... Chuùng ta coù theå suy nghó veà nhöõng ñieàu naøy lieân tu baát taän, nhöng seõ chaúng bao giôø thay ñoåi ñöôïc hieän taïi. Coù theå moät luùc naøo ñoù baïn ñaõ quyeát ñònh sai, nhöng ñaâu caàn phaûi töï haønh haï mình baèng caùch cöù maõi thaéc maéc taïi sao mình laïi ñi sai ñöôøng nhö theá. Ñieàu baïn caàn laøm laø suy nghó, tìm caùch ñi töø vò trí hieän taïi tôùi nôi baïn muoán ñeán vaø daùm thöïc hieän ñieàu ñoù ñeå caûm nhaän ñöôïc haïnh phuùc thöïc söï. Nghieân cöùu veà caûm nhaän cuûa nhöõng vaän ñoäng vieân ñaõ ñeán gaàn ñích nhöng laïi gaëp thaát baïi taïi voøng chung keát theá vaän hoäi Olympic cho thaáy nhöõng ngöôøi haøi loøng nhaát vôùi phaàn thi ñaáu cuûa mình laø nhöõng ngöôøi daønh ít thôøi gian nhaát cho nhöõng suy nghó phaûn thöïc teá - töùc laø nhöõng yù nghó cho raèng moïi vieäc leõ ra ñaõ phaûi keát thuùc khaùc ñi. - Gilovich vaø Medvec
- 77. 75 BÍ MAÄT CUÛA HAÏNH PHUÙC Haõy bieát chia seû vaø laøm ñieàu toát khi coù theå Trong moãi taäp theå, nôi baïn soáng hay laøm vieäc ñeàu coù raát nhieàu cô hoäi ñeå baïn theå hieän thieän yù cuûa mình. Ñoù laø luùc baïn daønh ít thôøi gian cuøng taâm söï vôùi nhöõng ngöôøi baïn, ñoàng nghieäp ñeå caûm thoâng vôùi nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên cuûa hoï, tìm caùch ñoäng vieân hay giuùp ñôõ khi coù theå. Baïn coù theå ñi thaêm nhöõng ngöôøi bò naïn coù hoaøn caûnh khoù khaên khoâng quen bieát hay nhöõng em beù baát haïnh trong tröôøng khuyeát taät... Laøm nhö vaäy moät caùch thöïc loøng khoâng chæ laø giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, maø coøn giuùp cho chính baïn - nhö ngöôøi xöa töøng noùi: “Khi cho ñi, nghóa laø chuùng ta ñang nhaän laïi”. Nhöõng ngöôøi bieát soáng chia seû vôùi ngöôøi khaùc thöôøng caûm thaáy mình toát hôn vaø haøi loøng hôn veà baûn thaân. Hoï coù cô hoäi hieåu cuoäc soáng moät caùch saâu saéc 30