Lekts 5
- 1. Товч агуулга лекц №5 • Аминдэм • Усанд уусдаг • Тосонд уусдаг
- 2. Бүх амьд амьтан харьцангуй их хэмжээний тэжээлийн бодисоо гол төлөв уураг, нүүрс ус ба липид хэлбэрээр авах шаардлагатай бөгөөд эдгээр нь энергийн ба нүүрстөрөгчийн эх үүсвэр болдог. Мөн уураг болон бусад азотот бүрэлдэхүүн хэсгийг нийлэгжүүлэхийн тулд хоол тэжээлдээ тэд амин хүчил шаарддаг. Нүүрс ус, липид болон амин хүчил амьдралд шаардлагатай органик тэжээлийн бодисын ихэнх хэсгийг бүрдүүлдэг.
- 3. Амьтны өсөлт, хэвийн үйл ажиллагаа, нөхөн үржилд зайлшгүй шаардагддаг, энерги үүсгэдэггүй органик тэжээлийн бодисын цаашдын нэг анги нэгдэл нь витамин байдаг. Витамин гэдэг нь хэвийн эсэд үүрэг гүйцэтгэхийн тулд маш бага хэмжээтэй шаардагддаг, тухайн амьтанд бионийлэгжил явагддаггүй, хоол тэжээлээр заавал олж авах шаардлагатай биохими, физиологийн хэвийн үйл ажиллагааг хангадаг, амьдралын чухал бодис юм.
- 4. Дээр дурдсан гол тэжээлийн бодистой харьцуулахад витамин нь хоол тэжээлд маш бага байх хэмжээтэй байх шаардлагатай. Хэрэв хоол тэжээлд эдгээр витамины нэг нь дутагдвал витамины дутагдлын өвчин авитаминоз, гиповитаминоз үүсдэг ба энэ нь энэ өвчнийг дутсан витаминыг нь тэжээлд нэмж өгч эмчилдэг. Витамин гэдэг нэр vitas- амьдрал, анх химийн бүтцийг нь тогтоосон В1- витамины амин гэсэн хоёр үгнээс гаралтай.
- 5. Бодисын солилцооны алдагдал нилээд тохиолдолд хүнс тэжээлд витамин дутагдсан, түүний шимэгдэх, зөөгдөх процесст гажуудал үүссэнтэй холбоотой байдаг. Эндээс авитаминоз, гиповитаминоз гэдэг нэр томъёо гарч ирнэ. Авитаминоз нь хоол хүнсээр огт орж ирэхгүй байхад гиповитамиоз нь хоол хүнсээр орж ирлээ ч организмын хэрэгцээг хангахгүй тохиолдолд тус тус үүсдэг. Гэтэл витаминыг хэт их хэмжээгээр хэрэглэснээс гипервитамиоз гэж нэрлэгддэг өвчин үүсдэг. Байгаль дээр витамины эсрэг үйлчилгээтэй бодисууд байдаг. Тэдгээрийг антивитаминууд гэдэг.
- 6. • Бактерийн өсөлтөнд олон витамин шаардагддаг. Тэдгээр антивитаминуудыг халдварт өвчнийг эмчлэхэд хэрэглэдэг. Витамин дутагдалтай өвчний микроб үхдэг. Гипо- ба авитаминозыг шалтгааныг экзогений ба эндогений гэж хуваадаг. Экзогений шалтгаан нь хоол хүнсээр витамин хангалтгүй орж ирэх явдал юм.
- 7. Эндогений шалтгаанууд: Жирэмсэн, хөхүүл үе, бамбай булчирхайн өвчлөл зэрэг физиологи, патологийн процессийн үед шаардагдах хэмжээ нь ихэссэн. Гэдэсний микрофлорын үйлчилгээгээр задрал нь эрчимжсэн. Ходоод гэдэсний зарим өвчнүүдийн үед шимэгдэлт нь багассан. Элэг, нойр булчирхайн өвчлөлийн үед үед цөсний цорго бөглөрснөөс тосны хүчлүүд, тосонд уусдаг витаминуудын шимэгдэлт багассан процессууд ордог юм. Яаж ч витаминаар эмчлээд эдгэрдэггүй төрөлхй а- ба гиповитаминоз гэж байдаг. Энэ нь генийн гажиг юм.
- 8. Витамины ангилал • В-гийн төрлийн витаминууд • в1 ,В2, В6, В12, В3, В15, Вс, PP, С, Усанд уусдаг •А. D. •Е. К гэсэн 4 Тосонд уусдаг