Weumelinge

Weumelinge (Nederlands: Wemeldinge) is 'n durp in de gemeênte Kapelle, dat-a op 1 jannewari 2023 zo'n bitje 3.115 inweuners ao. 't Leit an d'n noordkante van de spoorwegt an de Oôsterschelde en het Kanaol deu Zuud-Beveland. Weumelinge eit een aordige jachtaevene en is best we toeristisch. Een stik van 't durp, de met leilinden beplante Durpsstraete, is angeweze as beschermd durpsgezicht. Op Konienginnedag 2010 wier het durp bezocht deu Koniengin Beatrix.

Durp

Het gebied rondom de de Durpsstraete is in 1967 toet 'beschermd durpsgezicht' verklaerd. Vee van de ouwe 'uuzen bin gerestaureerd. Ok de straete zelf wier in ouwe stijl 'ersteld. Er mag noe gin vrachtverkeer meer deu. 'Ier is ok nog een zogenaemde 'travalje', de plekke wee vroeher de paer'en wieren beslogen. Het weun'uus op nummer 16 was vroeger een smidse.

Kanaol

Lange tied wast kanaol de drukste scheepvaertverbinding in Europa. Het Kanaol wier geopend op 15 oktober 1866 en zurgende voo vee bedrievigheid int durp. Parlevienkers deeje goeie zaeken omdat ulder de schepen van proviand voorzaggen. Ier kwam een einde an toe-a in 1975 het Schelde-Rijnkanaol klaer was. Wemeldinge oort sins 1 jannewari 1970 bie de gemeênte Kapelle. Toet an 1992 mosten boôten bie Weumelinge gebruukmaeken van eên van de drie sluuzen om via het Kanaol deu Zuud-Beveland de Oôsterschelde te bereiken. Dit waeren de kleine sluus, de middensluus en de groôte sluus. De kleine sluus was sinds 1973 nie meer in gebruuk. Tehenwoordig wor deze sluus gebruukt deu de pleziervaert om vanuut de jachthaeveen de Oôsterschelde op te kommen.

Sinds 1992 ka'j gelieke deurvaere. Dit kwam deu dat toe een nieuwe oftakking vant kanaol in gebruuk wier genomen. De dieken langs het kanaol bin tot delta'oôgte gebrocht.

Meulens

In Weumelinge stae ok nog twee meulens. De eêste meule 'de Hoop', is een steênen stellingmeule. Um wier gebouwd in 1866. De meule wier gebouwd voo meulenaer J. van Belois. De twidde molen is 'de Aeolus'. Deze meule wierd gebouwd voo meulenaer Joh. Allaart, omdat um z'n meule, een 'outen zeskantige meule in juli 1868 emae ofbrandde. Er wor noe nog steeds verteld dat meulenaer Allaart z'n meule groôter en mooier liet bouwen. Véé groôter en mooier dan de meule van z'n vroegere knecht, meulenaer van Belois. Dit om hem te overtroevene. 'De Aeolus' brandde in 1888 voe een twidde keer uut en wier ok toe weer 'erbouwd. Aollebei de meulens bin beweund gewist. 'De Hoop' tot 1900 en 'de Aeolus' tot 1892. Noe bin de meulens eigendom van de gemeênte Kapelle.

Kerke

De toren van de Nederlands 'Ervormde kerke is al van vars te 'erkennen an de vieroektorentjes rond de spits. De toren eit een oôge spits. De kerk is één van weinige kerken in Zeêland die buten de kern vant durp ligt. De kerke ligt net as de Durpsstraet iets 'oôger dan de rest van het durp en was vroeger een veilige 'aeven' ten tieje van 'oôg waeter en aor gevaer. De toren is ok het ouwste stik van de kerke. Dizze stamt al van de 14e eêuw. Ok het 'oôdkoor stamt uut de 14e eêuw en omstreêks 1475 wier het schip van de kerke in de tehenwoordige vurm gebouwd. De kerk is één van de leste kerken die in de Vlaemse baksteêngotische stijl bin gebouwd, in Zeêland. In de kerk bin nog ouwe grafsteênen en grafmonumenten uut de 14e tot 17e eêuw. Bie oudheidkundig ongerzoek bin de restanten van de fundamenten van een Romaense kerke gevongen, werschienlijk uut de 12e eêuw. En laeter wieren er 14e-eêuwse grafkelders gevongen. Voo de kerke ligt nog steeds de zogenaemde 'kerkvaete'. Dit was in vroegere jaeren de drinkput voor de beêsten. De vaete eit tot varde in de 19e eêuwe dienst gedae. Deu de schuine ofdaeling van kinderkopjes konne de beêsten makkelijk bie het waeter komme. Weumelinge wier in 1912 angesloten op het waeterleidingnet.

Naem en waepen

De naem Weumelinge komt van een persoônsnaem, werschienlijk de Germaonse naem Wimald, een verkortieng van Werimbald. Vroeher is ok wè gedocht an de naem Winiwald. Plekken in Zeêland wivan de naem eindigt op -inge 'ore toet de ouwste van de provincie. Het waepen van Weumelinge is in keel een gouwen Andreaskruus, een verwiezing nae de bescherm'eilige van 't durp, Andreas, welke an een dergelijk kruus is gekruusigd. Het wier as gemeêntewaepen bevestigd op 31 juli 1817 mar bestong al in de 17e eêuw. Bie de anvraeg voo 't waepen in 1813 gaf de gemeênte een aore verklaering, naemelijk dat het vier meulewieken waeren, welke eigenaardig kunnen gezegd worden te wemelen en mitsdien als een naamwapen naar de naam des Heerlijkheid Wemelinge genomen is.