| dbo:abstract
|
- L'hipèrbaton és una figura retòrica sintàctica que consisteix a alterar l'ordre dels mots habitual d'una llengua, canviant i fins forçant la posició dels elements d'una frase. És un recurs usat a la poesia per causar estranyesa i remarcar que es tracta d'un registre literari o per raons de rima i mètrica. (ca)
- Hiperbato estas la literatura figuro kiu konsistas en ŝanĝo aŭ misordonigo de la natura sintaksa ordo de la frazo, kiu en multaj lingvoj estas Subjekto + Verbo + Komplementoj kaj, ene de frazo, kerno + subelemento. Laŭ Planeta y Agostini, oni povas distingi kvar tipojn de Hiperbato: la tmezo, kiu konsistas en intermeti vorton inter du elementoj de alia komponita, la parentezo, kiu konsistas en intermeti en frazo interjekcion aŭ frazon kun distinga tono, la anastrofo, kiu konsistas en malantaŭmeti la prepozicion al substantivo kiu teorie regas, kaj la histerologio, kiu konsistas en ŝanxgi la ordon de la vortoj kaj diri unue tion kiu devus iri poste. Preskaŭ ĉiam tiu figuro celas unu el du motivoj: ĉu la deziro imitar la sintakson de la latina kaze de kelkaj latinidaj lingvoj, ĉar en tiu lingvo la verbo situas fine de la frazo, ĉu elstarigi aŭ substreki la signifon de la elemento movita el ĝia kutima loko, preskaŭ ĉiam por alporti ĝin al la unua loko de la frazo. Malpli arte, oni uzas ĝin ankaŭ por metrikaj kialoj situigi necesan akcenton, faciligi sinalefon aŭ ebligi rimon. Ĉiukaze ĉar Esperanto havas sufiĉe liberan sintaksan ordon kaj estas uzata de parolantoj de diversaj denaskaj lingvoj kun diversaj sintaksaj ordoj, en tiu lingvo hiperbato ne tiom ŝokas ol en aliaj lingvoj kun multe pli rigida sintaksa ordo. Hiperbato estis fugiro ĉede uzata en la kortegeskaj epokoj de la historio de la literaturo kies celo estis nobeligi la lingvaĵon, ĉefe en la latineska prozo de la 15a jarcento kaj en la estetiko de la Baroko konata kiel Gongorismo. (eo)
- Der Begriff Hyperbaton (griech.: ὑπερβατός akt.: überschreitend; pass.: verstellt; dt. Bez.: Sperrung) wird in der Fachliteratur uneinheitlich zur Bezeichnung unterschiedlicher rhetorischer Figuren verwendet. (de)
- Hiperbatona figura erretoriko bat da, esaldi batean hitzen ordena logikoa aldatuta lortzen dena. Prozedura zehatz edo generikoari hiperbasis deritzo. Erdi Aroko prosan, batez ere amaiera aldera, latinezko prosan, erruz erabili zen. Literatura barrokoan oso ohiko baliabidea izan zen. (eu)
- El hipérbaton es una figura retórica en la cual se altera la sintaxis habitual de una oración, principalmente con fines métricos o de énfasis. (es)
- Hyperbaton /haɪˈpɜːrbətɒn/, in its original meaning, is a figure of speech in which a phrase is made discontinuous by the insertion of other words. In modern usage, the term is also used more generally for figures of speech that transpose sentences' natural word order, and it is also called an anastrophe. (en)
- L’hyperbate (substantif féminin), du grec ὑπέρ / huper (« au-delà, au-dessus ») et βαίνειν / bainein (« aller ») soit ὑπερβατόν / huperbaton (« inversion »), est une figure de style qui consiste à prolonger une phrase que l'on pouvait penser terminée, par ajout d'un élément, qui se trouve ainsi déplacé. L'hyperbate est souvent une forme de mise en relief de mots, rejetés en fin de phrase, comme des adjectifs placés ainsi en dislocation. (fr)
- Hiperbaton (gr. ὑπέρβατον hypérbaton, łac. transgressio), przekładnia/przestawnia – zabieg retoryczny (zaliczany do tropów, a niekiedy do figur), polegający na niezwykłym przestawieniu szyku wyrazów w zdaniu, odbiegającym od normy językowej, np. Pospolita Rzecz zamiast Rzeczpospolita. (pl)
- L'ipèrbato (dal greco antico: ὑπερβατόν, hyperbatòn, «trasposizione», da ὑπερ-βαίνω, «(io) oltrepasso») è una figura retorica che prevede un allontanamento di una parola da un'altra alla quale dovrebbe essere vicina. Mentre l'anastrofe rappresenta un'inversione tra due elementi nell'ordine naturale delle parole all'interno di una frase, l'iperbato rappresenta l'incunearsi di un elemento all'interno di un altro. Affine all'iperbato è anche l'epifrasi, che consiste nello spostare un gruppo di parole al termine di un enunciato per definirne meglio il significato. Negli esempi che seguono viene sottolineato il primo termine, spezzato dal secondo che viene invece evidenziato in grassetto. Nella poesia italiana l'iperbato ha il duplice intento sia di porre in rilievo parole o sintagmi che diversamente apparirebbero trascurabili, sia di rievocare con intento arcaizzante la sintassi della lingua latina in cui quelli che in italiano sono iperbati erano invece percepiti come costrutti di uso comune. Se combinato con il parallelismo, la figura retorica risultante viene detta sinchisi. (it)
- 転置法（てんちほう、Hyperbaton）とは、強調もしくは効果のため、自然にグループを成していた言葉をおのおの切り離す修辞技法のこと。こうした人為的または修辞学的な分離は、文意が語順（統語論）に密接に依存しない、高度な屈折言語の中でなら、より大きな程度で可能である。ラテン語や古代ギリシア語においては、転置法の効果は一般に最初にくる言葉の強調である。 (ja)
- Een hyperbaton is in de letterkunde een stijlfiguur, waarbij twee samenhangende woorden of woordgroepen in een zin uit elkaar worden gezet. Dit stijlfiguur kan enkel voorkomen in talen waarbij de woorden vervoegd of verbogen worden, de zogenaamde inflexies die een flexiesysteem vormen. Latijn en de daarvan afgeleide talen zijn rijk aan inflexies. Een hyperbaton is dus een woordwijziging of een spreiding van woorden en woordgroepen die bij elkaar horen. Het woord is afgeleid van het Grieks bijvoeglijk naamwoord ὑπερβατός (“overstap”), dat van het Grieks werkwoord ὑπερβαίνειν (“buitengaan, verplaatsen, overstappen”) komt. Hiermee wordt waarschijnlijk op het buiten gaan van de gebruikelijke woordvolgorde gedoeld.
* In het diepst van het woud- 't Was al herfst en erg koud -Liep een heer in zijn eentje te dwalen.
* ‘Hem kwam ik tegen, zijn leraar, én zijn vader.’Het onderwerp wordt hier afzonderlijk benoemd, om spanning op te roepen door een gedachte even achter te houden. Het heeft hetzelfde effect als een . In de Griekse en Latijnse taal wordt met een hyperbaton meestal het uit elkaar plaatsen van een zelfstandig naamwoord en een bijbehorend bijvoeglijk naamwoord bedoeld. Dit komt veelvuldig voor in bijvoorbeeld de werken van Homerus, Vergilius en Ovidius. Een dergelijk hyperbaton kan echter moeilijk bewaard blijven in de vertaling.
* Brevis a natura nobis vita data est. Een kort door de natuur aan ons leven geschonken is. (letterlijk)Een kort leven werd ons door de natuur gegeven. (vloeiende vertaling)Kort is het ons door de natuur gegeven leven. (vertaling met behoud van het hyperbaton) (nl)
- Hipérbato (do grego hyperbaton, que ultrapassa) também conhecido como inversão ou anástrofe, é uma figura de linguagem que consiste na troca da ordem direta dos termos da frase (sujeito, verbo, complementos, adjuntos) ou de nomes e seus determinantes. Incide quando há demasia propositada num conceito. Assim expressando de forma muito dramática tudo aquilo que se ambiciona o vocabular. (pt)
- Гипе́рбатон, реже гипербат (от др.-греч. ὑπέρβατον, букв. «перестановка») — фигура речи, при которой тема высказывания выделяется путём постановки в начало или конец фразы; при этом также может разрываться синтаксическая связь. Иными словами, гипербатон — разъединение смежных слов. Наряду с анафорой гипербатон относится к фигурам перемещения (инверсии). (ru)
- Гіпербатон — фігура мови, при якій тема висловлювання виділяється шляхом постановки на початок або кінець фрази; при цьому також може розриватися синтаксичний зв'язок. Іншими словами, гіпербатон — роз'єднання суміжних слів. Гіпербатон використовується в основному для посилення виразності мовлення. Гіпербатон - фігура досить витончена, залишає враження химерності, а тому він рідко використовується в розмовній мові. Однак ця фігура нерідко застосовується в поезії, або аналітичних та інших наукових документах для виділення суті. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- L'hipèrbaton és una figura retòrica sintàctica que consisteix a alterar l'ordre dels mots habitual d'una llengua, canviant i fins forçant la posició dels elements d'una frase. És un recurs usat a la poesia per causar estranyesa i remarcar que es tracta d'un registre literari o per raons de rima i mètrica. (ca)
- Der Begriff Hyperbaton (griech.: ὑπερβατός akt.: überschreitend; pass.: verstellt; dt. Bez.: Sperrung) wird in der Fachliteratur uneinheitlich zur Bezeichnung unterschiedlicher rhetorischer Figuren verwendet. (de)
- Hiperbatona figura erretoriko bat da, esaldi batean hitzen ordena logikoa aldatuta lortzen dena. Prozedura zehatz edo generikoari hiperbasis deritzo. Erdi Aroko prosan, batez ere amaiera aldera, latinezko prosan, erruz erabili zen. Literatura barrokoan oso ohiko baliabidea izan zen. (eu)
- El hipérbaton es una figura retórica en la cual se altera la sintaxis habitual de una oración, principalmente con fines métricos o de énfasis. (es)
- Hyperbaton /haɪˈpɜːrbətɒn/, in its original meaning, is a figure of speech in which a phrase is made discontinuous by the insertion of other words. In modern usage, the term is also used more generally for figures of speech that transpose sentences' natural word order, and it is also called an anastrophe. (en)
- L’hyperbate (substantif féminin), du grec ὑπέρ / huper (« au-delà, au-dessus ») et βαίνειν / bainein (« aller ») soit ὑπερβατόν / huperbaton (« inversion »), est une figure de style qui consiste à prolonger une phrase que l'on pouvait penser terminée, par ajout d'un élément, qui se trouve ainsi déplacé. L'hyperbate est souvent une forme de mise en relief de mots, rejetés en fin de phrase, comme des adjectifs placés ainsi en dislocation. (fr)
- Hiperbaton (gr. ὑπέρβατον hypérbaton, łac. transgressio), przekładnia/przestawnia – zabieg retoryczny (zaliczany do tropów, a niekiedy do figur), polegający na niezwykłym przestawieniu szyku wyrazów w zdaniu, odbiegającym od normy językowej, np. Pospolita Rzecz zamiast Rzeczpospolita. (pl)
- 転置法（てんちほう、Hyperbaton）とは、強調もしくは効果のため、自然にグループを成していた言葉をおのおの切り離す修辞技法のこと。こうした人為的または修辞学的な分離は、文意が語順（統語論）に密接に依存しない、高度な屈折言語の中でなら、より大きな程度で可能である。ラテン語や古代ギリシア語においては、転置法の効果は一般に最初にくる言葉の強調である。 (ja)
- Hipérbato (do grego hyperbaton, que ultrapassa) também conhecido como inversão ou anástrofe, é uma figura de linguagem que consiste na troca da ordem direta dos termos da frase (sujeito, verbo, complementos, adjuntos) ou de nomes e seus determinantes. Incide quando há demasia propositada num conceito. Assim expressando de forma muito dramática tudo aquilo que se ambiciona o vocabular. (pt)
- Гипе́рбатон, реже гипербат (от др.-греч. ὑπέρβατον, букв. «перестановка») — фигура речи, при которой тема высказывания выделяется путём постановки в начало или конец фразы; при этом также может разрываться синтаксическая связь. Иными словами, гипербатон — разъединение смежных слов. Наряду с анафорой гипербатон относится к фигурам перемещения (инверсии). (ru)
- Гіпербатон — фігура мови, при якій тема висловлювання виділяється шляхом постановки на початок або кінець фрази; при цьому також може розриватися синтаксичний зв'язок. Іншими словами, гіпербатон — роз'єднання суміжних слів. Гіпербатон використовується в основному для посилення виразності мовлення. Гіпербатон - фігура досить витончена, залишає враження химерності, а тому він рідко використовується в розмовній мові. Однак ця фігура нерідко застосовується в поезії, або аналітичних та інших наукових документах для виділення суті. (uk)
- Hiperbato estas la literatura figuro kiu konsistas en ŝanĝo aŭ misordonigo de la natura sintaksa ordo de la frazo, kiu en multaj lingvoj estas Subjekto + Verbo + Komplementoj kaj, ene de frazo, kerno + subelemento. Hiperbato estis fugiro ĉede uzata en la kortegeskaj epokoj de la historio de la literaturo kies celo estis nobeligi la lingvaĵon, ĉefe en la latineska prozo de la 15a jarcento kaj en la estetiko de la Baroko konata kiel Gongorismo. (eo)
- L'ipèrbato (dal greco antico: ὑπερβατόν, hyperbatòn, «trasposizione», da ὑπερ-βαίνω, «(io) oltrepasso») è una figura retorica che prevede un allontanamento di una parola da un'altra alla quale dovrebbe essere vicina. Mentre l'anastrofe rappresenta un'inversione tra due elementi nell'ordine naturale delle parole all'interno di una frase, l'iperbato rappresenta l'incunearsi di un elemento all'interno di un altro. Affine all'iperbato è anche l'epifrasi, che consiste nello spostare un gruppo di parole al termine di un enunciato per definirne meglio il significato. (it)
- Een hyperbaton is in de letterkunde een stijlfiguur, waarbij twee samenhangende woorden of woordgroepen in een zin uit elkaar worden gezet. Dit stijlfiguur kan enkel voorkomen in talen waarbij de woorden vervoegd of verbogen worden, de zogenaamde inflexies die een flexiesysteem vormen. Latijn en de daarvan afgeleide talen zijn rijk aan inflexies. Een hyperbaton is dus een woordwijziging of een spreiding van woorden en woordgroepen die bij elkaar horen. Het woord is afgeleid van het Grieks bijvoeglijk naamwoord ὑπερβατός (“overstap”), dat van het Grieks werkwoord ὑπερβαίνειν (“buitengaan, verplaatsen, overstappen”) komt. Hiermee wordt waarschijnlijk op het buiten gaan van de gebruikelijke woordvolgorde gedoeld. (nl)
|
