Pretoriastasie

Pretoriastasie
Spoorwegstasie

---

Adres

Scheidingstraat, Pretoria

---

Koördinate

25°45′29″S 28°11′21″O

---

Konstruksie

Geopen: 1892

Herbou: 1910

Restoureer na brand: 2001

Uitsig op die stasie vanaf Salvokop

Pretoriastasie is die sentrale spoorwegstasie in Pretoria. Dit is geleë tussen die sentrale sakegebied van Pretoria en Salvokop, in 'n 1910-gebou wat deur Herbert Baker ontwerp is. Dit is die eindpunt van verskeie Metrorail-pendeldienste in die noordelike deel van Gauteng, en 'n halte op Shosholoza Meyl se langafstanddienste vanaf Johannesburg na Polokwane en Nelspruit. Pretoriastasie is ook die noordelike eindpunt van die luukse Bloutreindiens vanaf Kaapstad. Platforms en spoorlyne vir die Gautrein-sneltreindiens is aangrensend aan die hoofstasie.

Geskiedenis

Die eerste treinstasie in Pretoria is in 1892 deur die Nederland-Suid-Afrikaanse Spoorwegmaatskappy (NZASM) gebou as die westelike eindpunt van sy lyn na die hawe van Delagoabaai (hedendaagse Maputo). In 1910, kort voor die stigting van die Unie van Suid-Afrika, het die regering van die Transvaalse kolonie besluit om oortollige fondse te bestee aan die oprigting van 'n nuwe stasie vir Pretoria, eerder as om die geld aan die nuwe nasionale regering oor te gee. Die nuwe stasie was die eerste openbare gebou wat deur Sir Herbert Baker ontwerp is.

Brandstigting

Op 19 Februarie 2001 het 'n seinmislukking gelei tot groot vertragings in Metrorail-dienste in Pretoria. Woedend oor die vertragings het sommige pendelaars 'n wagkamer aan die brand gesteek wat na die dak van die gebou versprei het. Byna die hele dak is vernietig, hoewel die struktuur self gered is. Die restourasie, wat 18 miljoen rand gekos het, het in Junie 2001 begin en is in Februarie 2002 voltooi.

Tydens die herstel van die Pretoria-spoorwegstasie in die vroeë 2000's is 'n swastika in die pleisterwerk bo die kloktoring gevind. Die bekende Britse argitek Herbert Baker het, toe hy die Pretoria-stasie ontwerp het, 'n swastika in die pleisterwerk bo die horlosie in die toring laat insit, wat in die middel van die dak van die gebou opgerig is. Hierdie gebou is in 1910 voltooi, lank voor die simbool met Nazi-Duitsland in die 1930's geassosieer was. Daar is teenstrydige sienings oor hoe Baker se swastika - al is dit 'n reguit swastika in plaas van 'n gekantelde Nazi-hakenkruis - bo die horlosie in die gebou beland het. Een siening sê Baker was gefassineer deur simbole, maar dit het meer in sy geskrifte as in sy geboue verskyn. 'n Ander sê dat wat oorspronklik vir die gebou bedoel was - 'n tablo van 'n man, vrou, bejaarde vrou en kind - nie die gebou gehaal het nie, met 'n voorstel dat geld- of tydsbeperkings daartoe gelei het dat die swastika hierdie simbool vervang het. In plaas daarvan het hierdie tablo's in die Baker's Uniegebou in Pretoria beland, wat in 1913 voltooi is. Nog 'n ander siening sê dat die vier arms van die swastika gekies is om die vier kolonies voor te stel, as 'n simbool van eenwording in die vieringe toe Suid-Afrika in 1910 'n unie geword het.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Pretoriastasie.