Voorvaderaanbidding
Voorvaderaanbidding (ook voorouerverering) is 'n stelsel van rituele en aanroeping van afgestorwe familielede. Voorvaderaanbidding is gebaseer op die oortuiging dat die geeste van die dooies in die natuurlike wêreld voortduur en die mag het om die lot van die lewe te beïnvloed.
Verskillende vorme
[wysig | wysig bron]Steentyd-grafte is in die omgewing van Jerigo ontdek waarin lyke in fetale posisies gevind is. Trouens, dit blyk dat hulle twee keer begrawe is. Eers is hulle ontvlees (moontlik deur hulle aan aasvoëls bloot te stel, sien ook lugbegrafnis) en die bene is bygevoeg. Na 'n rukkie is die graf weer oopgemaak en die skedel verwyder en kunstig bewerk. Kauriskulpe van die Rooisee is in die oogkaste geplaas. Die onderkaak is nie geneem nie. Skedels is dikwels met juwele versier, wat kan dui op 'n voorvaderkultus. Soms was geraamtes bedek met klei of 'n strooipop wat met rooi oker gekleur was, 'n teken van vrugbaarheid en reïnkarnasie, waarmee die geraamtes self voorheen gekleur is.
Voorvaderaanbidding vind op verskeie maniere plaas, in verskeie dele van die nie-Westerse wêreld en in verskeie kulture. Dit was 'n kultus onder die Romeine, hulle het verskeie feeste ter ere van die afgestorwenes gehou (soos die Parentalia). Die praktyk het sy mees uitgesproke vorm in Wes-Afrika en in China bereik deur voorvader tempels en voorouer plate. In die Shang-dinastie is alle soorte gode aanbid, insluitend die groot Zhang Di as die voorvader van die dinastie[1]. In Korea en Viëtnam het byna elke familie voorvadertekens. Dit is houtborde met die naam van die voorvaders op. Dit word minstens een keer per jaar gerespekteer deur wierookstokkies voor hulle te verbrand. In Indië is voorvaderaanbidding algemeen by Pitre Pak.
Dit was ook hoogs ontwikkel in die Japannese kultus van Shinto en onder die Melanesiese volke. 'n Kontemporêre voorbeeld kan gevind word op die Indonesiese eiland Soemba. In die Katolisisme word die gestorwe voorouers jaarliks op Allersieledag onthou wanneer mense op familiegrafte kerse opsteek.
Voorvaderaanbidding in Afrika
[wysig | wysig bron]
Voorvaderaanbidding is algemeen in Afrika. Dit dien as die basis van baie inheemse godsdienste. Die rituele bestaan uit gebede en offergawes aan die oorlede voorouers. Hulle word beskou as gode van lae rang. As gevolg van kerstening en Islamisering het voorvaderaanbidding minder belangrik geword of selfs heeltemal verdwyn in sommige volke. Vermenging met die monoteïstiese godsdienste vind ook plaas. Voorbeelde is die Christelike Igbo en die Moslem Mandé.
Voorvaderaanbidding in die Chinese kultuur
[wysig | wysig bron]Voorvaderaanbidding was vroeër 'n belangrike ritueel vir alle Chinese, wat daagliks of twee keer per maand uitgevoer is (op die 1ste en 15de dag van elke maand van die Chinese kalender). Offerandes word ten minste vier keer per jaar gemaak, dit is op chuxi, qingming, ullambana en chongyang. Sedert globalisering en kerstening het voorvaderaanbidding onder die Chinese minder algemeen geword. In die verlede het byna alle Chinese voorvaderaanbidding beoefen en elke gesin het sy eie vooroueraltaar by die huis gehad. Elke oggend en aand is drie wierookstokkies voor die altaar verbrand. In Hongkong is daar 'n gebruik om sewe wierookstokkies aan te steek in plaas van drie.
Tydens die ritueel word tradisionele Chinese musiek uitgevoer en 'n draakdans, leeudans, qilin-dans of suili-dans word gehou. Dan word vuurwerke afgevuur. 'n Gebraaide speenvark, 'n stuk varkvleis, 'n stuk beesvleis of 'n stuk lam word vir die voorvaders aangebied. Meisies geklee in wit en met hul hare in 'n bolla bring vyf soorte graan na die offertafel. Dragoffers en wierookoffers word voor die voorvaderaltaar, sitang of familiegraf gemaak.
Benewens die voorouers met dieselfde familienaam, word die voorouers van alle Chinese ook vereer. Dit is Yandi, Huangdi, Leizu, Xia Yu, Chuanzuwang en Congerdi.
Wierook, dooiegeld, papierbegrafnisartikels, vrugte en ander kos word ook vir die voorvaders in hierdie ritueel aangebied. Die papierware word voor die familiegraf verbrand en die ander offermateriaal word voor die voorouerborde en die familiegraf geplaas.
Die groot opoffering aan die voorvaders (gewoonlik op vakansiedae en herdenkings gedoen) volg 'n vaste volgorde, hoewel dit nie meer deur almal gevolg word nie.
- steek twee rooi kersfakkels aan.
- Dan bied hulle drie offerglase tee en sewe offerglase alkohol aan.
- Dan steek mens die wierookstokkies aan en begin tot die voorvaders bid. 'n Voorbeeldgebed lui soos volg: Goeie gesondheid, mag 'n goeie persoon in ons daaglikse lewe help, geld kom soos golwe in, alle gesinsake gaan goed, groot suksesvolle uitbreiding. Beskerm ons gesin en gee ons geluk, mag ons seuns en dogters uitstekend word, 'n goeie dag hê. (身體健康，貴人得助，財源滾滾，全家事業成功，鴻圖大展。保佑家庭幸福，子女優秀，吉日良辰。).
- Vertel persoonlike bedoelings.
- Wanneer twee derdes van 'n wierookstok verbrand is, word die papieroffers aan die brand gesteek.
- Alkohol in die glase word oor die as van die gebrande papieroffer gegooi.
Sommige gesinne hou elke jaar twee groot offers wat die "twee offers van lente en herfs" (春秋二祭) genoem word. Die eerste is die Lenteoffer (春祭) en word gewoonlik tydens Qingming-fees gehou; en die tweede word die Herfsoffer (秋祭) genoem en word gewoonlik in die sewende maan van die Chinese kalender gehou.
Deesdae word allerhande moderne tegniese toerusting ook van papier gemaak om aan die oorledene te bied. [2]
Katolisisme
[wysig | wysig bron]Chinese Katolieke en Chinese Katolieke Kerke reël gereeld Heilige Mis om voorouers te onthou. Voorouer-tablette word ook volgens vaste reëls gemaak. Die aanbied van wierook, vrugte en blomme aan die voorvaders en die uitvoering van die koutou is 'n gereelde verskynsel onder Chinese Katolieke. Alhoewel 'n deel van die Chinese Katolieke dit teenstaan en nie offers sal bring nie.[3]
Voorvaderaanbidding in ander Oos-Asiatiese kulture
[wysig | wysig bron]As gevolg van die verspreiding van Chinese kulture honderde jare gelede, is voorvaderaanbidding in Korea, Japan en Viëtnam vandag nog baie belangrik. Baie politeïstiese Chinese minderhede beoefen ook voorvaderaanbidding.
