Vas

Vas

Komitatssitz	Szombathely
Flächi	3336,20 km² (17. Platz)
Ywohnerzahl	261'877 Ywohner (2008, 17. Platz)
Bevölkerigsdichti	78 Ywohner pro km²
Dialekt	Westdialäkt (nyugati (nyelvjárás))
ISO-3166-2-Abchürzig	`HU-VA`

Vas (Ussproch: [vɒʃ], ungarndütsche Name: Eisenburg) isch e Komitat im Weste vo Ungarn. Es gränzt im Norde an Győr-Moson-Sopron, im Oste an Veszprém, im Süde an Zala, im Südweste an Slowenie und im Weste an Östrych. De Komitatssitz isch Szombathely.

Geografy

Vo de geografische Eigeschafte her isch Vas eins vo de vylfältigste Komitat vo Ungarn. D'Hälfti devo isch Flachland (z. B. di Chleini Ungarischi Diefebeni im Norde), im Weste isch s Komitat bergig, im Südweste chleineri Hügel. S Chlima isch chiehler und nyderschlagsrycher wie de Durchschnitt vo Ungarn. S Komitat hät wenig Bodeschätz.

Vas isch rych an Gwässer und Thermalbäder.

Gschicht

S Gebiet isch scho frieh bsydelt gsi. D'Stadt Szombathely isch scho zu de Römerzit entstande; si hät sällemols "Savaria" ghieße und isch s Zändrum vo de Verwaltig, em Verchehr und de Religion gsi. Im 5. Johrhundert hän sich Hunne agsydelt, spöter au Gote und no spöter Langobarde. In de zweite Hälfti vom 6. Johrhundert hän sich Aware nyderglo. Im 9. Johrhundert hän d'Franke gherrscht. Noch de Landnahm vo de Magyare isch s Land für militärischi Zwäck gnutzt worre. Im mittelalterlige Chönigrych hät fast s ganz Gebiet vom hüttige Komitat zum sällemolige historische Komitat Vas ghört; numme Csepreg und sy Umland (im Norde vom hüttige Vas) isch z Sopron (hütt: Komitat Győr-Moson-Sopron) gsi. Um d'Festlegig vo de Gränze hät's aber scho im 12. Johrhundert ständig Chrieg gee. Nochdem d'Türke Ungarn überfalle gha hän, sin di ungarische, dütsche und slowenische Sydler gflüchtet; im 16. Johrhundert sin vyli Kroate ygwandert.

Noch em Frydesverdrag vo Trianon sin d'Gränze stark verändert worre. Dodurch sin d'Murrepublik (Ung. Vendvidéki Köztársaság) und Leitha-Banat (Ung. Lajtabánság) entstande.