Filipinas

	Republica d'as Filipinas; Repúbliká ng̃ Pilipinas; Republic of the Philippines
(En detalle)	(En detalle)
	Lema nacional: Maka-Diyos, Maka-Tao, Makakalikasan at Makabansa; (Filipino: «Por l'amor de Dios, a chent, a naturaleza y o país»)
	Himno nacional: Lupang Hinirang
	Situación de Filipinas
Capital	Manila
Mayor ciudat	Quezon City
Idiomas oficials	Filipino (tagalo) y anglés1
Forma de gubierno President ; Vicepresidenta	Republica presidencialista ; Bongbong Marcos ; Sara Duterte
Independencia; - Calendata; - Reconoixita	d'Espanya; 12 de chunio de 1898; 4 de chulio de 1946
Superficie; • Total ; • % augua ; Mugas	Posición 71º; 300.000 km² ; 0,6 % ; 1.619 km
Población; • Total; • Densidat	Posición 12º; 102.798.000; 342,66 hab/km²
PIB (PPA); • Total (2006); • PIB per capita	Posición 25º; US$ 443.369 millons; US$ 5.160
Moneda	Peso filipino (PHP)
Chentilicio	Filipino/a
Zona horaria	UTC+8
Dominio d'Internet	.ph
Codigo telefonico	+63
Prefixo radiofonico	DUA-DZZ / 4DA-4IZ
Codigo ISO	608 / PHL / PH
	Miembro de: ONU, ASEAN, APEC, Unión Latina
	1 Baixo a Constitución de 1987, l'idioma nacional ye o filipino. Os idiomas oficials son filipino y anglés. Os idiomas rechionals (cebuano, ilokano, hiligaynon, bikol, waray-waray, kapampangan, pangasinan, kinaray-a, maranao, maguindanao, tausug) son os idiomas auxiliars oficials en as suyas respectivas rechions.; O castellano estió luenga cooficial dica 1973. Actualment, ni o castellano ni l'arabe tienen estatus oficial, anque puedan emplegar-se «voluntaria y opcionalment».

A Republica d'as Filipinas ye un estau islenco formau por un archipelago de 7.107 islas situadas alto u baixo a 100 km a lo sudeste d'Asia, en a costa occidental de l'oceano Pacifico.

Muga a l'este con a mar Filipina, a l'ueste con a mar d'a China Meridional, y a lo sud con a mar de Celebes. A lo sud se troban as Molucas y Celebes en Indonesia, a lo sudueste a parti malaya de Borneo y a lo norte ye Taiwán.

As islas se clamoron asinas por os espanyols en honor a o rei Felipe II d'Espanya.

A suya población ye de 102.798.000 habitants (2016) en una superficie de 300.000 km², con una densidat de población de 342,66 hab/km². A capital de Filipinas ye Manila, encara que a ciudat con un numero d'habitants mes gran ye Quezon City.

Politicament, Filipinas ye una republica presidencialista, estando l'actual president d'o país Bongbong Marcos y a suya vicepresidenta Sara Duterte.

Idiomas

Seguntes a Constitución de Filipinas de 1987, o filipino y l'anglés son os solos idiomas oficials. O filipino oficial ye una versión stándard de facto d'o tagalo, charrau en a Gran Manila y atras rechions urbanas. O filipino y l'anglés s'utilizan en o gubierno, a educación, a politica, medios de comunicación, imprentas y en os negocios. A Constitución designa a las luengas rechionals, como o bicolano central, cebuano, ilocano, hiligainón, pampango, pangasinense, tagalo y samarenyo, como idiomas oficials auxiliars. Amás estipula que o castellano y l'arabe han de promover-se de traza voluntaria y opcional.^[3] Tamién existen atros dialectos que tienen relevancia y validez rechional.

Cal destacar tamién a influencia de l'idioma castellano en os idiomas actuals sobretot en o tagalo, tamién existe una luenga criolla conoixida como chabacano, charrau principalment en a ciudat de Zamboanga y provincias limitrofes con un numero poco claro de fablants pero seguntes muitas fuents supera ampliament lo millón de parlants.

Relichión

Actualment y seguntes a Constitución filipina de 1987, Filipinas ye un estau aconfesional, ye decir que garantiza a deseparación d'a Ilesia y o Estau, amás d'a libertat de culto ta todas as creyencias relichiosas.

A relichión mayoritaria, con aproximadament un 90 % d'a población, ye o cristianismo introduciu per os misioners espanyols. Aproximadament un 80 % d'os cristians son catolicos, mas d'un 8 % protestants tamién encara conservando a Ilesia Filipina Independient, propia y exclusiva d'os habitants de l'archipelago con uns 2 milions de practicants, y finalment una minoria ortodoxa.

D'as minoritarias a que tiene mas practicants, con un 5,6 % d'a población, ye l'islam, anque tamien existen atras relichions como: o budismo, que ye creixendo rapidament prencipalment a causa de l'augmento d'a immigración dende países practicants, o confucianismo y o taoísmo introducidas por misioners chineses, o xintoísmo introducido por a inmigración chaponesa, l'hinduismo introduciu por comerciants tamils y indonesios, y l'animismo prehispanico d'a población indichena, entre d'atras.

Organización politico-administrativa

Filipinas ye dividida en 17 rechions, 82 provincias, 146 ciudaz, 1.488 municipios y 42.036 barangays (vicos).

As rechions son divididas cheograficament en tres grupos d'islas: Luzón, Visayas y Mindanao.

Luzón

Rechión	Capital	Provincias
Rechión d'a Capital Nacional (Metro Manila)	Manila	Garra Provincia
La Cordillera (CAR)	Baguio City	Abra Apayao Benguet Ifugao Kalinga Mountain Province
Ilocos (Region I; Ilocos)	San Fernando	Ilocos Norte Ilocos Sud La Union Pangasinan
Val d'o Cagayan (Region II)	Tuguegarao City	Batanes Cagayan Isabela Nueva Vizcaya Quirino
Luzón Central (Region III)	San Fernando	Aurora Bataan Bulacan Nueva Ecija Pampanga Tarlac Zambales
Calabarzón (Region IV-A)	Calamba City	Batangas Cavite Laguna Quezon Rizal
Mimaropa (Region IV-B)	Calapan	Marinduque Occidental Mindoro Oriental Mindoro Romblon Palawan
Bicol (Region V)	Legazpi City	Albay Camarines Norte Camarines Sud Catanduanes Masbate Sorsogon

Visayas

Rechión	Capital	Provincias
Bisayas de l'Ueste (Region VI)	Iloilo	Aklan Antique Capiz Guimaras Iloilo Negros de l'Ueste
Bisayas d'o Centro (Region VII)	Cebu City	Bohol Cebu Negros Oriental Siquijor
Bisayas de l'Este (Region VIII)	Tacloban City	Biliran Samar de l'Este Leyte Samar d'o Norte Samar Leyte d'o Sud

Mindanao

Rechión	Capital	Provincias
Península de Zamboanga (Region IX)	Pagadian City	Zamboanga d'o Norte Zamboanga d'o Sud Zamboanga Sibugay
Mindanao d'o Norte (Region X)	Cagayan de Oro	Bukidnon Camiguin Lanao d'o Norte Misamis de l'Ueste Misamis de l'Este
Davao (Region XI)	Davao City	Davao City Davao d'o Norte Davao d'o Sud Davao d'Oro Davao de l'Ueste Davao de l'Este
Soccsksargen (Region XII)	Koronadal City	Cotabato Sarangani Cotabato d'o Sud Sultán Kudarat
Caraga (Region XIII)	Butuan City	Agusan d'o Norte Agusan d'o Sud Islas Dinagat Surigao d'o Norte Surigao d'o Sud
Bangsamoro (BARMM)	Cotabato City	Basilan Lanao d'o Sud Maguindanao Shariff Kabunsuan Sulu Tawi-Tawi

Referencias

↑ (de) Das aktuelle Buch der Allgemeinbildung. 550.000 Daten und Fakten. 10.000 Einzelthemen, Bertelsmann Lexikon Institut, 2003, ISBN 3-577-13530-1, p. 612 - 675
↑ (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.
↑ (es)Constitución d'a Republica d'as Filipinas, Articulo XIV, Seccion 7.

Vinclos externos

Se veigan as imáchens de Commons sobre as Filipinas.
Se veigan as imáchens de Commons sobre as Filipinas.
(en) Gaceta oficial de noticias.
(en) Sitio web oficial d'o Turismo en Filipinas.

Wikisource

En Wikisource bi ha un texto sobre Filipinas.

Estaus d'Asia

¹ Perteneix a Europa por razons culturals y historicas, pero cheograficament ye en Asia. ² Territorios controlaus por Israel y gubernaus por l'Autoridat Palestina.

Datos: Q928
Multimedia: Philippines / Q928

[1] (de) Das aktuelle Buch der Allgemeinbildung. 550.000 Daten und Fakten. 10.000 Einzelthemen, Bertelsmann Lexikon Institut, 2003, ISBN 3-577-13530-1, p. 612 - 675

[DORTO-2] (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.

[3] (es)Constitución d'a Republica d'as Filipinas, Articulo XIV, Seccion 7.

[1]

[2]

[3]