Fueu
Denómase fueu al procesu d'oxidación violento d'una materia combustible, con desprendimientu de llapes, calor y gases. Ye un procesu exotérmicu.
Fundamentu químicu
Elementos
Según la teoría del Tetraedru del fueu, necesítense cuatro elementos pa qu'un fueu tenga continuidá:
- Combustible (davezu, un compuestu orgánicu, como'l carbón vexetal, la madera, los plásticos, los gases d'hidrocarburos, la gasolina, etc.).
- Comburente, l'oxíxenu del aire.
- Temperatura, o enerxía d'activación, que se pue obtener con una falispa o mochica, temperatura elevada u otra llapa.
- Reaición en cadena, Ye la reaición per aciu de la que la combustión se caltién ensin necesidá de mantener la fonte principal d'inición.
La xunión d'estos cuatro fautores da llugar a la combustión. El fueu ye la manifestación visual de la combustión.
Cada combustible tien una Temperatura d'inición (tamién nomáu Puntu d'Inición) distinta, a la que ye necesario aportar pa inflamalu. Na mayoría de los casos, una vegada qu'entama la reaición d'oxidación, la calor desprendía nel procesu sirve pa caltenelu.
Cada combustible llibera al amburase, una cierta cantidá d'enerxía en forma de calor, igual a la enerxía que caltenía xuníos los átomos nes molécules del combustible, menos la emplegada na formación de los nuevos compuestos (gases resultantes de la combustión o gases amburaos). La cantidá d'enerxía que produz cada combustible, esprésase pol so poder caloríficu.
Los gases y vapores producíos pola oxidación (principalmente xau d'agua y dióxidu de carbonu), a alta temperatura pola calor desprendía pola reacción química, emiten les llapes (gases incandescentes) qu'al empar emiten lluz visible ya invisible (lluz infrabermeyo), y calor.
La composición de los gases desprendíos, asina como la so temperatura, determinen el color de la llapa. Asina, son roxes, anaraxaes o marielles nel casu del papel y la maera; o azules nel casu de munchos gases d'hidrocarburos, como los usaos domésticamente, pero pueden ser d'otros colores cuando amburen otros elementos.
Influxu hestóricu
El fueu maravielló a la humanidá per sieglos. Seique, el ser humanu pescanció la so superioridá cuando foi quien a dominalu. Los primeros usos foron la calor y la defensa énte les alimañes, pero entá dió prebes de que yera daqué más. Namái el decatase de que la cota d'un palu, col que tizaben les borrayes d'una fogacha, diba carbonizándose ya endureciéndose faciendo d'él un arma de caza más eficaz, foi l'entamu de la so aplicación como xenerador de téuniques.
Al so alrodiu, y gracies a la so calor, vivieren miles de xeneraciones. L'home deprendió a usar la fuercia destructiva del fueu en so favor, pa estraer la enerxía de los materiales que-y ufría la natura o moldealos a caprichu. Si bien la mano ye la erbía principal del home, el fueu tien parte na responsabilidá de la construcción de la cultura d'anguaño. Tamién hai de solliñar la so utilización a lo llargo de la hestoria con fines bélicos y destructivos.
Cuando'l fueu yera nueu
Pa qu'esista fueu tien d'esistir oxíxenu, y esti elementu non siempre tuvo presente na nuesa atmósfera, polo que'l fueu ye postreru a la Tierra. Escontra a lo que paez, el sol nun tien fueu, sinon plasma incandescente.
El fueu ye postreru a la presencia d'oxíxenu na atmósfera terrestre, y ésti ye al empar productu de la proliferación de vexetales fotosintéticos, que per duana d'esta función (fotosíntesis) enllenaron l'atmósfera d'oxíxenu.
(Les anteriores idees asoleyoles Carl Sagan nel so llibru Solombres d'antepasaos escaecíos nún capítulu del mesmu nome qu'esta seición.)