Fairo
Fairo esas la produkto di flamo da oxa-ektermika reakto nominita kombusto. Cendro esas la pulveratra reziduo di kombusto dil ligno ed altra organika materii.
Kombusto
[redaktar | redaktar fonto]La kombusto esas kemiala reakto qua emisas kaloro e lumo. La fairo povas existar nur se tri factori esas juntar : du kemiala kompozi, kombusteblo e kombustanta, nam aktiva energio.
Per aktiva energio (to esas, kaloro), la kombustivo deskompozesas e reaktas kun la kombustanta (ordinare aer-dioxo).
La lumo venas de du origini:
- per kambio di elektroni inter la kompozanti dum kemiala reakto ;
- de altra parto la radiaco qua emisas omna korpi portita ad alta temperaturo (radiaco di nigra korpo).
Fairo e homaro
[redaktar | redaktar fonto]Homo erectus komencis usar fairo cirkume 500 000 yari ante nun. Ol povas ambe esar bonfaco, o maxim povebla enemiko. Ol permisas ulu kalorar su, koquar nutrivo - inter altri ol povas mortigar la mikrobi e permisas koquar certa planti por manjar - transformas materii (metalifo), lumas la nokto. Povas anke ocidar, devastar e destruktar (incendio).
Fairo esas deigita en multa kulturi. En greka mitologio, ul furtabas de dei e transportas a homaro da Prometeo.
Simbolaro
[redaktar | redaktar fonto]Fairo destruktas domaj-besto, do havas tre frue asociita kun purig-ideo. Kelka kulturi, note Hinduismo kombustas lua morti segun rituala fasono ; en Europa, dum Mezepoko]], pos sub inquiziciono, la mortigo da fairo esis rezervita en hereziani e sorcisti.
To esas anke simbolo di regenerato tra fenixo-figuro.
En l'imaginita di antiqua Grekia, fairo esas un ek la quar elementi klasika.
Fairo esas naturala asociita kun Suno, qua esas anke fonto di kaloro e lumo (savas nun ke ne esas kombusto ma nukleala fuzo. Esas anke kun volkani, kom exemple la fairo dil forjerio di Hefaistos/Vulcanus (same, on savas nun ke l'interna kaloro di Tero venas de nukleara rupto).
