Transilvania

Transilvania
Alministración
País	Rumanía
Tipu d'entidá	rexón histórica
Nome llocal	Transilvania (ro)
Xeografía
Coordenaes	46°46′00″N 23°35′00″E / 46.766666666667°N 23.583333333333°E
Superficie	100293 km²
Puntu más altu	Negoiu Peak (en)
Demografía
Más información
Estaya horaria	UTC+02:00

Transilvania^[1] (en rumanu: Transilvania o Ardeal; n'húngaru: Erdély; n'alemán: Siebenbürgen; en serbiu: Transilvanija/Трансилванија; en turcu: Erdel; n'eslovacu: Sedmohradsko o Transylvania; en polacu: Siedmiogród) ye una rexón histórica allugada nel centru de Rumanía arrodiada pelos Cárpatos. La ciudá principal ye Cluj-Napoca. Fízose famosa en tol mundiu gracies a la novela Drácula de Bram Stoker.

Xeografía

La rexón ye una alta llanada dafechu arrodiada pelos Alpes de Transilvania, un cordal de los Montes Cárpatos. Los montes amurien la rexón y en dellos llaos empobínense pal interior. Los principales ríos son afluentes del Tisza.

Economía

Transilvania tien una superficie averada de 62.160 km² el so suelu ye adecuáu pal cultivu de frutes, cereales y remolacha zucrera. Tamién produz vinu y críase ganáu. Ye rica en minerales como l'oru, la plata, el sal y el carbón. Ta habitada mayoritariamente por rumanos, masque hai minoría importante d'húngaros, y tamién d'alemanes.

Población

Mapa llingüísticu d'Astria-Hungría en 1910.

Por mor de la so historia, los 7.723.313 (1992) habitantes tán dividíos en delles nacionalidaes o etnies; dalguna d'estes minoríes en dellos llugares de la rexón, como'l suroeste nel casu de los húngaros, algamen l'80% del total de la zona. Asinamesmo nel sieglu XX fo una dómina perconvulsa pa esta rexón produciéndose grandes cambeos poblacionales de tala manera que les etnies mayoritaries en 1912 nun lu yeren en 1992.

Distribución étnica

Rumanos 73,6% (5.684.142).
Húngaros 20,8% (1.603.926).
Xitanos 2,6% (202.665).
Alemanes 1,4% (109.017).
Otres nacionalidaes 1.6% (123.563, ente serbios, xudíos, búlgaros, etc.)

Distribución relixosa

Cristianos ortodoxos 69,1% (5.360.102).
Católicos 11% (769.574).
Calvinistes 2,7% (206.833).
Católicos griegos 2 % (158.970)
Unitarios, otres confesiones y ateos 15,2 %.

Historia

Transilvania ye una de les cinco rexones históriques representaes, pel so escudu, nel escudu nacional de Rumanía (cuadrante inferior drechu).

La rexón, parte de la Dacia integróse nel reinu d'Hungría nel 1003. En 1526, tres la derrota húngara énte los turcos otomanos, convirtióse nun principáu independiente so la proteición del sultán turcu.

El rei y príncipe Xuan Sexismundu de Transilvania aceptó l'unitarismu y dictó'l primer Edictu de Tolerancia relixosa na historia moderna d'Europa en 1568, que permitía la práutica relixosa nel so país, incluyíu'l catolicismu.

Nos sieglos XVI y XVII, el principáu de Transilvania fo un bastión importante pa la llibertá nacional y relixosa de los húngaros. Nel reináu del príncipe Gabriel Bethlen (1613-1629), Transilvania convirtióse nun centru cultural de Centroeuropa. Bethlen como un príncipe protestante participó na Guerra de los Trenta Años.

Austria, que vindicara anteriormente Transilvania, consiguió la posesión de la rexón pol Tratáu de Karlowitz de 1699, que punxo fin a la guerra con Turquía.

En 1765 la rexón convirtióse nun gran principáu so la corona de San Esteban d'Hungría en xunión personal con Hungría y Austria. En 1848 Transilvania xunióse oficialmente con Hungría, dempués de la cayida de la revolución húngara en 1849 devieno un territoriu de la corona austriaca. Por embargu, volvería a formar parte d'Hungría en 1867 cola creación del imperiu austrohúngaru. N'avientu de 1918, Rumanía ocupó la rexón y el territoriu ye anexáu oficialmente'l 4 de xunu de 1920, col Tratáu de Trianón.

Hungría caltuvo les sos reivindicaciones sobro'l territoriu por mor de la so numberosa población maxar, el greyu étnicu más importante. En 1940, na II Guerra Mundial, la parte septentrional de Transilvania, una superficie de 44.030 km², con una población de 2.700.000 habitantes, fo devuelta a Hungría pola concesión italoxermana del 30 d'agostu.

Tres la guerra, el territoriu cedíu fo de nuevo tresferíu a Rumanía; tres la cayida del réxime de Ceaușescu, la rexón convirtióse nuna estaya conflictiva, a causa de les pretensiones autonomistes de la minoría húngara, ente la que se desendolcó un fuerte nacionalismu rumanu.

Referencies

↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: transilvanu, -a, -o

Enllaces esternos

[1] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: transilvanu, -a, -o

[1]