Autoridá
La autoridá ye'l privilexu de primacía que se reconoz na influyencia. Por casu, la d'un individuu sobre'l statu quo d'un coleutivu. Tal privilexu concíbese 'motu proprio', asignáu o designáu. L'autoridá tamién ye'l prestíu meritoriu d'una persona o organización na so calidá o competencia[1] sobre cierta materia.
L'autoridá suel tar acomuñada al Estáu como depositariu de los poderes públicos. Los funcionarios estatales tienen la facultá de mandar y dar órdenes, que tienen de ser acataes siempres qu'actúen acordies coles lleis y normes vixentes. Si siguimos la definición del Diccionariu de la Llingua, l'autoridá ye: "Potestá, facultá. Poder que tien una persona sobre otra que-y ta subordinada. Persona revistida de dalgún poder o mandu."
Cada posición concreta tien unos derechos inherentes que los titulares adquieren del rangu o títulu de la posición. L'autoridá polo tanto rellaciónase direutamente cola posición del titular dientro de la Organización y nun tien nada que ver cola persona en forma individual.
Orixe de l'autoridá
[editar | editar la fonte]La noción d'autoridá foi tratada en filosofía[2][3] y en socioloxíesobremanera por Max Weber y Alexandre Kojève. Les necesidaes de sobrevivencia, obligaron a los homes a establecer unes regles de xuegu que-yos dexara poder encarar los peligros y contratiempos d'un mediu contrariu como son los demás homes y la naturaleza.
Neses dómines, l'autoridá yera que'l derechu d'un superior al cumplimientu exactu per parte de los subordinaos desenvolver nel visu y baxaba al traviés de tola comunidá.
Nes sociedaes realmente democrátiques, l'aceptación de l'autoridá vien de baxo escontra riba.
Tipos d'autoridá
[editar | editar la fonte]Suelen estremase cuatro tipos diversos: los dos primeros, de índole xurídica, formen el poder o l'autoridá puramente dicha; los dos últimos formen más bien l'autoridá moral que dan el prestíu, les conocencies, etc., y son complementos que tienen de dase en cualesquier de los dos básicos.
1. Xurídica (imponer por obligación). Esta clasifícase en: Formal, que de la mesma se clasifica en
- Llinial
- Funcional
2. Moral (imponer por convencimiento), que clasifícase en:
- Téunica
- Personal
Denominar autoridá de llinia la que detecta un mandu pa dirixir el trabayu d'un subordináu. Ye la rellación direuta de superior subordináu que s'estiende del visu de la organización hasta'l escalafón más baxu, y denominar "cadena de mandu".
Autoridá funcional
[editar | editar la fonte]Ye l'autoridá que tendría un alministrador sobre tolos emplegaos del mesmu. Esta autoridá complementa la de llinia y la de personal. Ye una forma d'autoridá bien llindada, porque'l so usu ruempe la denomada "cadena de mandu".
Autoridá Formal
[editar | editar la fonte]Exercer un xefe cimeru sobre otres persones o subordinaos, ye dos tipos: Llinial o Funcional, según exérzase sobre una persona o grupu, cada unu pa funciones distintes.
Autoridá Operativa
[editar | editar la fonte]Nun exerz direutamente sobre les persones, sinón más bien de facultá pa decidir en redol a determinaes aiciones, autoridá pa mercar, pa llanzar una venta, pa llanzar un productu, etc. Esti tipu d'autoridá exercer n'actos y non persones.
Autoridá nel Códigu Penal d'España
[editar | editar la fonte]N'España, la Llei Orgánica 10/1995, de 23 de payares, del Códigu Penal define nel so artículu 24 el conceutu d'autoridá a efeutos penales.
Artículu 24.
[editar | editar la fonte]1. A los efeutos penales se reputará autoridá al que por sigo solo o como miembru de dalguna corporación, tribunal o órganu colexáu tenga mandu o exerza xurisdicción propia. Sía que non, van tener la considerancia d'autoridá los miembros del Congresu de los Diputaos, del Senáu, de les Asamblees Llexislatives de les Comunidaes Autónomes y del Parllamentu Européu. Se reputará tamién autoridá a los funcionarios del Ministeriu Fiscal.
2. va considerase funcionariu públicu tol que por disposición inmediata de la Llei o por eleición o por nomamientu d'autoridá competente participe nel exerciciu de funciones públiques.
Autoridá de certificación
[editar | editar la fonte]Ye una entidá d'enfotu, responsable d'emitir y revocar certificaos dixitales o certificaos electrónicos, utilizaos na firma electrónica, pa lo cual emplégase la criptografía de clave pública.
L'autoridá na empresa
[editar | editar la fonte]Puede definise la autoridá nuna empresa como "la facultá de mandar y l'obligación correlativa de ser obedecíu por otros". Una definición más completa sería "la facultá pa tomar decisiones que produzan efeutos". L'autoridá defínese como una potestá o facultá pa realizar daqué.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Rai - competencia
- ↑ Christiano, Tom (1 de xineru de 2013). The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Spring 2013, Metaphysics Research Lab, Stanford University. Consultáu'l 25 de marzu de 2017.
- ↑ 4 artículos premiaos sobre la tema d'autoridá. «International Journal of Philosophical Studies | The winner of the 2014 Robert Papazian Essay Prize Competition has been announced! | Explore Taylor & Francis Online» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-03-26. Consultáu'l 25 de marzu de 2017.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Delles cites sobre l'autoridá Archiváu 2016-06-19 en Wayback Machine (francés).
- José Antonio Marina, La recuperación de l'autoridá.
