Formatu de ficheru d'audiu

Conceutu

Un formatu d'archivu d'audiu ye un contenedor multimedia que guarda una grabación d'audiu^[1] (música, voces, etc.).

Visión xeneral

Lo que fai a un archivu distintu del otru son les sos propiedaes, cómo s'almacenen los datos, les sos capacidaes de reproducción, y cómo puede utilizase un archivu nun sistema d'alministración d'archivos (etiquetáu).

Funcionamientu

La manera xeneral d'almacenar audiu dixital ye amosando'l voltaxe d'audiu, que al reproducilo, correspuende a un nivel de señal nuna canal individual con una ciertu resolución -el númberu de bits por muestreo n'intervalos regulares (creando la frecuencia de muestreo). Estos datos dempués pueden ser almacenaos ensin estruyir o estruyíos p'amenorgar el tamañu del formatu.

Tipos de formatos

Esisten distintos tipos de formatu según la compresión del audiu. Ye importante saber estremar ente formatu d'archivu y codec. El codec codifica y decodifica los datos del audiu mientres estos datos son archivaos nun archivu que tien un formatu d'audiu específicu. La mayoría de los formatos d'archivu d'audiu públicamente documentaos pueden ser creaos con unu de dos o más codificadores o codecs. Anque la mayoría de formatos d'archivu d'audiu solo soporten un tipu de datos (creáu con un codec d'audiu). Un contenedor de formatu de multimedia como MKV o AVI puede soportar múltiples tipos de datos d'audiu y videu.

Hai tres grupos principales de formatos d'archivu d'audiu:

Formatos d'audiu ensin estruyir, como WAV, AIFF o AU
Formatos ensin perda (formatu d'audiu estruyíu ensin perda) como FLAC, MPEG-4 SLS, MPEG-4 ALS, MPEG-4 DST, WavPack, Shorten, TTA, ATRAC, Apple Lossless y WMA Lossless
Formatos con perda (algoritmu de compresión con perdida) como MP3, Vorbis, Musepack, AAC, WMA y Opus

Formatos d'audiu ensin estruyir

Hai un formatu principal ensin estruyir, PCM, que de normal esta archiváu como .wav en windows y .aiff en MAC. WAV y AIFF son formatos flexibles creaos p'almacenar delles combinaciones de frecuencia de muestreo o tasa de bits, esto facer fayadizos p'archivar grabaciones orixinales. Esiste otru tipu d'archivu llamáu CDA (audiu CD Track) que ye un archivu pequeñu que sirve como accesu direutu a parte de los datos d'un CD. El formatu AIFF ta basáu nel formatu IFF, ente que'l formatu WAV ta basáu nel formatu RIFF, que realmente son bien similares. BWF (Broadcast Wav Format)ye'l formatu d'audiu estándar creáu pola Unión Europea de Radiodifusión como socesor a WAV y dexa l'almacenamientu de meta-dato nel archivu. Esti formatu ye principalmente usáu por munchos programes profesionales d'edición d'audiu nes industries de televisión y cine. Archivos BWF contienen una referencia de timestamp estandarizado que dexa sincronizar fácilmente con un elementu de semeya separáu. Stand-alone, Grabadores multi-pista de dispositivos d'audiu, Zaxcom, HHB USA, Fostex y Aaton utilicen BWF como'l so formatu preferíu.

Formatos d'audiu comprim ensin perda (Lossless)

El formatu ensin perda rique más tiempu de procesamientu que los formatos ensin estruyir pero más eficiente en cuanto l'espaciu qu'ocupa. Formatos d'audiu ensin estruyir codifican tanto audiu como silenciu col mesmu númberu de bits por unidá de tiempu. Codificar un minutu de silenciu nun formatu ensin estruyir produz un archivu del mesmu tamañu que codificar un archivu ensin estruyir d'un minutu de música d'orquesta. Sicasí nestos archivos la música ocupa un archivu llixeramente más pequeñu y el silenciu nun ocupa cuasi nada. Estos formatos de compresión apurren un ratio de compresión de más o menos 2:1. El desenvolvimientu d'estos formatos intenta amenorgar el tiempu de procesamientu calteniendo un bon ratio de compresión.

Formatos d'audiu estruyíu con perda

Nesti sistema de codificación estrúyense los datos refugando partes d'ello. El procesu intenta embrivir la cantidá de datos que caltién l'archivu amenorgando'l so pesu y polo tanto la so calidá. Realmente solo pierde les canales non oyibles al escuchu humanu, talmente que caltienen gran parte de la so calidá.

Visión detallada

Formatos abiertos

GSM

Diseñáu pal usu de telefonía n'Europa. gsm ye un formatu bien práuticu pa voces calidable teléfonu. Ye un bon compromisu ente calidá y tamañu. Los archivos de wav pueden ser codificados con GSM. Encamentáu esti formatu pa voz. Afítese que los archivos wav pueden tamién ser codificados col códec gsm.

Dct

Ye un formatu de códec variable diseñáu pa dictáu. Tien información d'encabezadura de dictáu y puede cifrase (de cutiu necesariu poles lleis de confidencialidad médica)

VOX

Esti formatu ye comúnmente utilizáu pal codec ADPCM Dialógico (Adaptive differential pulsie code modulation). Similar a otros formatos ADCPM estrúi a 4 bits. Los archivos vox son similares a archivos wav, sacantes nun contienen información sobre l'archivu, de cuenta que la frecuencia de muestreo y el númberu de canales tien de ser especificáu pa reproducir un archivu vox.

SMAF

Ye un formatu d'audiu creáu por Yamaha, utilizáu en dispositivos móviles. La estensión de los archivos pa esti formatu ye .mmf.

Formatos abiertos llibres

Aiff

Audiu Interchange File Format (AIFF) ye un estándar de formatu d'audiu usáu p'almacenar datos de soníu n'ordenadores personales. El formatu foi codesarrollado por Apple Inc.

AU

El formatu d'archivu estándar utilizáu por Sun, Unix y Java. L'audiu d'archivos au pue ser PCM o estruyíu con a-law o G.729.

Flac

flac (free lossless audiu codec) ye un códec de compresión ensin perda. Puede imaxinar la compresión ensin perda como un archivu zip pero p'audiu. Si estrúi un archivu PCM en flac y depués restaurar otra vegada, entós va tener una copia perfecta del orixinal. (Tolos otros códecs trataos equí son con perda, lo cual significa que se pierde una pequeña parte de la calidá). El costu d'esta falta de perda ye que la rellación de compresión nun ye bona. Pero encamentamos flac p'almacenamientu d'archivos PCM onde la calidá ye importante (p.ej. usalo pal espardimientu o música).

Alac

Alac ye'l acrónimu de Apple Lossless Audiu Codec. Ye'l códec favoritu pa les tresmisiones d'Apple Music. Les diferencies tocantes a eficiencia o calidá de soníu respeuto al formatu Flac nun son bien notables.^[2]

Ogg

Ye un formatu d'archivu contenedor abiertu y llibre compatible con una variedá de códecs, el más popular d'ellos ye'l códec d'audiu Vorbis. Los archivos Vorbis son generalmenten comparaos colos archivos MP3 en términos calidable. Pero'l simple fechu que los mp3 sían llargamente almitíos, enzanca l'encamientu d'archivos ogg.

Vorbis

Códec d'audiu dixital xeneral con perdes, llibre desenvueltu pola Fundación Xiph.Org, qu'utiliza'l formatu d'archivu d'audiu o contenedor.

Opus

Códec d'audiu dixital con perdíes, bien versátil, abiertu y llibre de patentes (Nueva llicencia BSD), qu'utiliza'l formatu d'archivu d'audiu o contenedor Ogg.

Mpc

Musepack o MPC ( enantes conocíu como MPEGplus o MP+ ) ye un formatu códigu abiertu, específicamente optimizáu pa la compresión tresparente d'audiu estéreo a una velocidá de 160-180 bits/s.

RAW

Un archivu raw puede contener audiu de cualesquier codec anque suel ser utilizáu con datos d'audiu PCM. Suel ser utilizáu solo en pruebes téuniques.

TTA

TTA (the true audiu) un codec d'audiu ensin perda en tiempu real. Ensin compresión. PCA

Formatos propietarios

mp3

El formatu MPEG Layer-3 ye'l más popular pa descargar y almacenar música. Por aciu la eliminación de partes del archivu d'audiu que son esencialmente inaudibles, los archivos mp3 estrúyense aproximao a una décima parte del tamañu d'un archivu PCM equivalente calteniendo una bona calidá d'audiu. Encamentamos el formatu mp3 p'almacenar música. Nun ye bien bonu p'almacenar voz. Vea equí por una muestra del archivu wav codificado mp3.

Aac

AAC (Advanced Audio Coding) esti formatu ta basáu en MPEG2 y MPEG4. Los archivos acc suelen ser contenedores ADTs o ADIF.

mp4

mp4 o m4a, MPEG-4 audiu más de cutiu ACC pero dacuando MP2/MP3, MPEG-4 SLS, CELP, HVXC y otros tipos d'oxetos d'audiu pueden ser definíos en MPEG-4 audiu. Esti tipu d'archivos nun precisa reproductor, el mesmu archivu incorpora unu pa executase. Los archivos ocupen un 30% menos que los MP3 (la compresión ye de 16:1). Como datu interesante, los cantares en MP4 namái son distribuyíes con previa autorización del artista. Los formatos que componen un MP4 estándar son: MP3, ACC y Apple Lossless (soníu), MPEG-4, MPEG-4 y MPEG (videu), JPG y PNG (imaxe) y XMT y BT (subtítulos).

Wma

(Windows Media Audio) esti formatu foi creáu por Microsoft y ta diseñáu con habilidaes de xestión de derechos dixitales pa protexelo de copia.

Wav

formatu d'archivu d'audiu estándar usáu mayormente n'equipos con Windows. Comúnmente usáu p'almacenar archivos ensin estruyir (PCM), de soníu con calidá de CD, lo cual significa que pueden ser grandes en tamañu - alredor de 10MB per minutu de música. Ye pocu conocíu que los archivos wave pueden ser tamién codificados con una variedá de códecs p'amenorgar el tamañu del archivu (por casu los códecs GSM o mp3). Una llista de códecs comunes d'archivos wave pueden ser atopaos equí. Amuesa d'archivu .wav.

Atrac

atrac (.wav), L'estilu antiguu de formato Sony ATRAC. Siempres contién una estensión de formatu.wav. P'abrir estos formatos hai qu'instalar unos drivers ATRAC3.

Ra & rm

Un formatu RealAudio diseñáu pal streaming d'audiu per Internet.

Ram

Un archivu de testu que contién un enllaz a una páxina web onde l'archivu RealAudio ta almacenáu. Archivos ram nun contienen audiu.

Dss

dss (dixital speech standard) Ye un formatu de propiedá de la corporación Olympus. Ye relativamente vieyu y el so codec ye mediocre.

Dvf

Un formatu de Sony p'archivos de voz estruyíos, de normal utilizáu en grabadores de dictáu.

IVS

Un formatu desenvueltu por 3D cortil UK ltd., con xestión de derechu dixital utilizáu pa descargar música de la so tienda dixital Tronme y nel so reproductor interactivo de música y videu.

m4p

Una versión de ACC en mp4 desenvuelta por Apple con xestión de derechu dixital pal usu de descargues de la tienda de Itunes.

Iklax

Ye un formatu d'audiu dixital multi pista que dexa delles aiciones en datos musicales como arreglos de volume y amiestos.audiu

MIDI

Trátase d'un protocolu de comunicación serial estándar que dexa a los ordenadores y otros dispositivos musicales electrónicos comunicase y compartir información pa la xeneración de soníos.

Referencies

[1] «Manual pa Radialistas Analfatéunicos». http://www.analfatecnicos.net/.

[2] «¿Qué formatos d'audiu esisten?».

[1]

[2]