Heimaey

Heimaey (pronunciáu, ˈheɪma.yɪ, lliteralmente "islla del llar") ye una islla d'Islandia. Atópase a 7,4 quilómetros al sur de la costa d'Islandia y ye la mayor islla (13,4 km²) nel archipiélagu de Vestmannaeyjar y de tol país. Ye la única de Vestmannaeyjar que ta habitada. Tien cerca de 4.500 habitantes.

Historia

Sagues nórdiques

Nel Landnámabók puede lleese que dempués d'Ingólfur Arnarson, el primer colonu d'Islandia, pasó un iviernu n'Ingólfshöfði, llanzó'l so öndvegissúlur a l'agua y siguió al oeste. (Estos son les pilastres acomuñaes cola siella del xefe. Foron puestos nel mar y dexáronse que fueren llexando a la vera. Cuando salieron a la vera, el viquingu que les siguió construyiría la so granxa.) En Hjörleifshöfði, Ingólfur atopó que'l so hermanu o amigu cercanu Hjörleifr Hródmarsson taba muertu y los sos esclavos fugaos. Fuera, nel mar, pudo ver los barcos que diben escontra un pequeñu grupu d'islles y siguiólos.

Prindaos nel norte d'Irlanda, los esclavos foron llamaos "homes del oeste" (vestmenn), pos Irlanda yera la parte más occidental del mundu conocíu entós (h. 840). Los esclavos desembarcaron en Heimaey y abellugáronse nos montes. Ingólfur cazólos y matólos en vengación pola muerte del so hermanu. Nel procesu creó nomes pa dellos llugares —por casu "Dufþekja", una zona de Heimaklettur, el monte más altu de Heimaey (283 m), recibe'l so nome pol esclavu Dufþakur. Dizse que se refundió él mesmu del Heimaklettur nesi puntu—prefiriendo matase enantes de dexar qu'Ingólfur-y la quitase.

Primeros colonos

Heimaey al suroeste d'Islandia.

Heimaey en febreru de 2009. Mirando al nordeste.

Badea de Heimaey en xunu de 2005, mirando al sur.

Vista dende'l Helgafell, mirando al noroeste.

Según la tradición, Herjulf Bårdsson dizse que foi la primer persona que s'asitió en Heimaey. El Landnámabók diz que construyó la so granxa en Herjólfsdalur (lliteralmente, el valle de Herjólf) alredor del añu 900. La escavación arqueolóxica d'antigües ruines en Herjólfsdalur en 1971 amosaron qu'esistiera un asentamientu casi cien años enantes.

Ataque sarracenu

En 1627,  tres barcos pirates berberiscos que proveníen de la costa berberisca, controlada polos otomanos atacaron delles ciudaes na costa sur d'Islandia y les islles esteriores. Atacaron Grindavík y Heimaey. En Grindavík la xente del pueblu podía fuxir pelos campos de llava en Reykjanes y escondiéronse indefinidamente; sicasí, Heimaey taba tan aisllada que yera vulnerable y la xente sufrió. Munches hestories heroiques narraes poles persones que sobrevivieron a la invasión, principalmente Guðríður Símonardóttir. Más conocida como Tyrkja-Gudda (turcu-guda), ella foi tomada polos pirates de la so casa en Stakkagerði en Heimaey al mercáu d'esclavos d'Arxelia. D'ellí ella mercó la so vuelta a Islandia al traviés de Tunicia, Italia y Dinamarca—Islandia taba entós so dominiu danés. Al tornar a Islandia,  casóse col poeta Hallgrímur Pétursson. La ilesia luterana de Hallgrímskirkja en Reikiavik tien el so nome nel so honor.

Eldfell

El 23 de xineru de 1973, alredor de la una de la mañana empezó una erupción volcánica nel monte Eldfell en Heimaey. El terrén de Heimaey empezó a tremecer. Crecieron los resquiebros hasta 1.600 metros de llargor, y llueu empezó a surdir llava. Tamién se llanzaron cenices al mar.

Más p'alantre la situación deterioróse; les fisuras zarráronse y l'erupción convirtióse nuna corriente de llava concentrao, que dirixíase a la badea. Tamién camudaron los vientos y mediu millón de metros cúbicos de ceniza foron llanzaes a la ciudá. Mientres la nueche, treslladóse a cinco mil habitantes de la islla, na so mayor parte barcos de pesca, una y bones la mayor parte de la flota pesquera taba nel puertu.

La invasora corriente de llava amenaciaba con estrozar la badea, que yera'l principal recursu económicu de la ciudá. La erupción duró hasta'l 3 de xunetu del mesmu añu. Sicasí, la xente de la ciudá constantemente rociaba la llava con agua frío del mar, faciendo que parte d'ella se solidificara y enforma estremárase, d'esta manera consiguieron salvar la badea de la destrucción.

Mientres la erupción, la metá de la ciudá quedó entartallada y la islla creció abondo. Heimaey tenía alredor de 11,2 km² enantes de la erupción, pero la islla creció n'alredor de 2,24 km². La islla midía alredor de 13,44 km² cuando finalmente detúvose la erupción.

Namái un home morrió na erupción, un marineru que s'afogó mientres robaba nuna farmacia. Esti acontecimientu describiólu John McPhee nel so llibru The Control of Nature.

Anguaño

Vestmannaeyjar ye la casa d'alredor de 4.500 persones, ocho millones de frairucos cada branu, y munchos millones d'otres aves. La islla ta conecuada col restu d'Islandia al traviés d'un ferry y l'aeropuertu d'Islles Vestman.

La mayor parte de los habitantes de la islla vive de la pesca. Cada añu hai un gran festival en Heimaey, y a la xente déxase-y prindar unos pocos frairucos ellos mesmos, pa compartir mientres la fiesta o pa comelos en casa.

Na cultura popular

Roca del elefante.

L'Órganu, cantil de Heimaey.

• Dalgunes de les postreres tomes de Sans soleil, de Chris Marker, son del blancu puru de les cases de Heimaey amodo soterraes pola ceniza volcánico negro intenso de la erupción. El telón de fondu revela chiscadures de llava colorao conforme l'encesu paisaxe cai nun mar de color gris aceru.
• Mentase a Heimaey nel cantar "Island" de la banda estauxunidense de metal progresivo Mastodon. El versu diz "Llava goddess, Ice and fire, Settling down, Ocean Geysir, Gullfoss, Heimaey 73".

Galería

• 
  Cueva nos cantiles de Heimaey
• 
  Mariña de la isla
• 
  Volcán Eldfell
• 
  Faru Urða
• 
  Ilesia de postes de Heimaey
• 
  Castros al pie de Heimaey
• 
  Oveyes pastiando sobre'l cantil
• 
  Mariña de Heimaey
• 
  Cantil

• Datos: Q211182
• Multimedia: Heimaey