Persona física
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
| Persona física | |
|---|---|
| términu llegal | |
persona xurídica y persona u organización (es)  | |
 |
Persona física (o persona natural) ye un conceutu xurídicu, que la so ellaboración fundamental correspondió a los xuristes romanos.
Cada ordenamientu xurídicu tien la so propia definición de persona, anque en tolos casos ye bien similar. En términos xenerales, ye tou miembru de la especie humana susceptible d'adquirir derechos y contraer obligaciones. En dellos casos puede faese referencia a éstes como persones d'esistencia visible, d'esistencia real, física o natural.
El so orixe etimolóxicu vien de persona-ae, que yera aquella mázcara (per sonara, esto ye, pa faese oyer) que llevaben los actores na Antigüedá y que despintaba la so cara de la que faía sonar la so voz. Esto ye, una ficción que se sobrepon al ser que la porta. Ello ye asina porque non tolos seres humanos -especialmente n'otres dómines- podíen ser consideraos persones[ensin referencies]. Anguaño, y dependiendo del sistema llegal que se considere, el nasciturus o "que ta por nacer" esfruta d'una considerancia xurídica mesma distinta de la de persona física, y por tanto sometíu a un réxime distintu de derechos.
Güei, les persones físiques tienen, pol solu fechu d'esistir, atributos daos pol Derechu. La personalidá abre la puerta de la titularidá de derechos, de cuenta que namái siendo consideráu tal podía contratase o contraer matrimoniu, por poner un par d'exemplos.
Antecedentes sobre'l conceutu de persona física
[editar | editar la fonte]Etimológicamente, el términu "persona" vien del llatín persōna, esti del etruscu phersu, y esti del griegu πρόσωπον, faen referencia al mazcaritu qu'utilizaben los actores griegos (y darréu romanos) nes sos representaciones de teatru, la que cumplía una doble función, sirvía p'ampliar el so volume de voz y d'otra parte, como nel teatru clásicu griegu y romanu un amenorgáu númberu d'actores representaben tolos papeles, el cambéu de mazcaritu indicaba al públicu'l personaxe dramáticu que taba representáu. D'esta última función de individualización de los distintos seres humanu provién el significáu actual del términu persona. Magar ye ciertu qu'anguaño se sobrentiende que tou miembru del xéneru humanu ye persona, nel pasáu non siempres foi asina, yá que persones pertenecientes a distintos grupos culturales, relixosos y étnicos, nun fueron consideraos como persones y, poro, quitáu de tolos sos derechos. D'esta manera resulta la particularidá de la persona física al estructurar la so definición. Si la persona ye tou ser capaz de derechos y obligaciones, estremar de la personalidá, en qu'esta ye l'aptitú pa ser suxetu activu y pasivu.
Na personalidá, alderíquense dos naturaleces.
- naturaleza formalista; ye una concepción instrumental (atribución del ordenamientu xurídicu español que s'estienden a les persones xurídiques).
- naturaleza realista; ye una emanación de la naturaleza humana que resulta de la dignidá y del valor de la condición humana (persona física).
Nel ordenamientu xurídicu español, los suxetos de derechu non solo son persones físiques, sinón tamién persones xurídiques.
N'Arxentina la definición de persona física podemos atopala nel Códigu Civil nel so Art.51 y denominar como persona d'esistencia visible "Tolos entes que presentaren signos carauterísticos d'humanidá, ensin distinción de cualidaes o accidentes, son persones d'esistencia visible."
Entamu y fin de la esistencia de la persona física
[editar | editar la fonte]Entamu de la esistencia de la persona física
[editar | editar la fonte]Según el sistema xurídicu concretu, la personalidá puede ser determinada pol pixín nacencia (teoría de la vitalidá), o bien el naciellu debe de cumplir una serie de requisitos añadíos (teoría de la viabilidá).
En Chile, el Códigu Civil establez nel so Artículu 55 que son persones toes los miembros de la especie humana, ensin importar edá, sexu, fonduxe o condición. Según el mesmu códigu,la esistencia llegal (non real, esto ye solo con efeutu en derechos patrimoniales y principalmente socesorios) de la persona principia al nacer, sicasí, reconózse-y personalidá al non nato al traviés de la figura "del que ta por nacer", quien gocia de derechos que queden en suspensu hasta'l minutu de la nacencia. La esistencia dase habiéndose cumplíu dos requisitos: sobrevivir un intre siquier y tar dafechu dixebráu de la madre. L'ordenamientu xurídicu chilenu reconoz nuna serie de normes llegales una proteición "al que ta por nacer", partiendo pola Constitución que nel so artículu 19 N°1, incisu segundu, brinda una proteición especial de la Llei al que ta por nacer. Y amás atopamos nel artículu 75 del Códigu Civil una proteición al qu'esta por nacer, dándo-y al xuez facultaes p'abellugar la vida del nasciturus.
N'Arxentina, el Códigu Civil, reconoz la so esistencia dende'l momentu de la concepción nel senu maternu y llapada 'persones por nacer' a les que, concebíes, entá nun nacieron (art. 70). Si la persona por nacer muerre antes de tar dafechu dixebrada del senu maternu, ye consideráu como si nunca esistiera (art. 74).
El Códigu Civil Francés, nel artículu 725, y el d'Austria, capítulu 3, parte 2, esixen que'l nacíu sía vidable, de vida, esto ye, que nun traiga dalgún viciu pol cual la so muerte pueda asegurase, o que naciera mui a tiempu. El fundamentu del Códigu francés y de los códigos que lu siguen, ye'l siguiente: el fíu que naz antes de los seis meses de la concepción, anque naza vivu, ye incapaz d'enllargar la so esistencia. Lo mesmo diz del que naz con un viciu orgánicu, tan demostráu que pueda asegurase la so puesta muerte; dende entós a esti ser nun se-y puede atribuyir derechu dalgunu, porque la capacidá de derechu depende, non solamente de la nacencia, sinón de la capacidá de la vida, de la viabilidaes.
N'España, les lleis de Toro impunxeron un triple requisitu por qu'un fíu tener por nacíu: Que naciera vivu tou, que viviera 24 hores dempués de nacíu y recibiera bautismu. L'artículu 60 de la Llei del Matrimoniu Civil de 1870 suprimió'l requisitu del bautismu y estableció dos soles condiciones pa reputar llegalmente nacida la persona: Que naciera con figura humana y que viviera 24 hores desprendida dafechu del senu maternu. El Códigu Civil establez nel so artículu 30 que "la personalidá adquirir nel momentu de la nacencia con vida, una vegada producíu l'enteru desprendimientu del senu maternu". De la llectura d'esti artículu podría afirmase que'l derechu español sigue la teoría de la viabilidá pero l'artículu 29 establez que "... el concebíu tener por nacíu a tolos efeutos que-y sían favorables, siempres que nazan coles condiciones del artículu siguiente". La doctrina española mayoritaria entiende que de la compresión conxunta de dambos artículos el sistema español ye eclécticu, yá que mientres acueye la teoría de la viabilidá pa determinar l'entamu de la personalidá, l'artículu 29 garantiza derechos al concebíu pero non nacíu. Anguaño l'artículu 30 del Códigu civil por disposición final tercera de la Llei 20/2011, de 21 de xunetu, del Rexistru Civil: "La personalidá adquirir nel momentu de la nacencia con vida, una vegada producíu l'enteru desprendimientu del senu maternu"[1]
Hai que tener en cuenta qu'en derechu español los fetos nel banduyu maternu denominar nasciturus, y tienen una proteición xurídica específica pal casu de que finalmente nazan y tengan personalidá xurídica plena. D'esta forma, un neñu entá non nacíu puede llegar a heredar los bienes del so padre, si esti morriera mientres la so xestación. A efeutos constitucionales sobre la proteición del fetu ante la posibilidá de práutiques Tratamientu xurídicu del albuertu albortives, esiste una sentencia del Tribunal Constitucional (STC 53/85) que declara al fetu como bien jurídicamente protexíu y esixe la so proteición, a tolos efeutos civiles (pa la considerancia como persona se remite a la llexislación civil).
Fin de la esistencia de la persona física
[editar | editar la fonte]La esistencia de les persones físiques termina cola muerte (o la so presunción por ausencia o accidente) de les mesmes. Nes antigües llexislaciones podíen esistir otres formes de finalización, tales como la esclavitú, la muerte civil por condena perpetua o oficiu relixosu.
Rellación ente'l conceutu de persona física y los derechos humanos
[editar | editar la fonte]Los derechos de la personalidá pertenecíen primeramente al campu del derechu civil, sicasí'l Códigu de Napoleón que sirvió de modelu pa otros munchos nun desenvuelvo esta categoría esencial de derechos.
Los derechos de la persona física algamaron la so reconocencia gracies a documentos tales como la Declaración Universal de los Derechos Humanos de les Naciones Xuníes y darréu por aciu la so inclusión como derechu positivu nes distintes constituciones, lo qu'impulsó'l so respetu polos poderes públicos.
Nel casu del derechu español el más ampliu catálogu de los mesmos atópense nel Títulu Primeru de la Constitución Española y, especialmente, nel so artículu 10: “la dignidá de la persona, los derechu individuales que-y son inherentes, el llibre desenvolvimientu de la personalidá, el respetu a la Llei y a los derechos de los demás son el fundamentu del orde políticu y de la paz social”.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]
