Anna Radklif
| Anna Radklif | |
|---|---|
| ing. Ann Radcliffe | |
 | |
| Doğum tarixi | 9 iyul 1764[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 7 fevral 1823[1][2][…] (59 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ağciyər iltihabı |
| Fəaliyyəti | romançı, yazıçı |
| Fəaliyyət illəri | 1789-cu ildən |
| Əsərlərinin dili | ingilis dili |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Anna Radklif (Ann Radcliffe; 9 iyul 1764[1][2][…] – 7 fevral 1823[1][2][…], London[3]) - Məşhur ingilis yazıçı. Qorxu ədəbiyyatının banilərindən hesab olunur.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Anna Radklif - 9 iyul 1764-cü ildə İngiltərədə anadan olmuş məşhur yazıçıdır. Londonun Holborn şəhərində, William Ward (1737-1797) və Ann Oatesin (1726-1800) qızları olaraq dünyaya göz açmışdır. Gənc yaşlarından etibarən ədəbiyyata yönəlmiş, qorxu-məhəbbət janrında əsərlər qələmə almışdır. 1787-ci ildə, jurnalist və redaktor olan William Radkliflə ailə həyatı qurmuşdur. 1794-cü ildə Hollandiya və Almaniyaya səyahət etmiş və bu səyəhətlərinin təəssüratlarını qələmə aldığı yazıları, daha sonra 1795-ci ildə "Avropa Səyahətləri" adıyla yayımlanmışdır. Yazıçılıq fəaliyyəti ilə məşğul olmasına baxmayaraq daim gözdən kənar yaşadığı üçün həyatı haqda seyrək məlumatlar mövcuddur. Odur ki, ingilis şairəsi "Christina Rosseti" onun bioqrafiyasını əks etdirən bir kitab qələmə almağı düşünmüş lakin məlumat çatışmazlığından dolayı bu cəhd baş tutmamışdır. Astma xəstəliyindən əziyyət çəkən yazıçı, 7 Fevral 1823-cü ildə, 58 yaşında həyata gözlərini yummuşdur. Həkim tərəfindən ölüm səbəbi kimi, beyində yaranan iltihablaşmanın beyin hüceyrələrinə zərər verməsi olaraq göstərilmişdir.
Əsərləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- "The Castles of Athlin and Dunbayne" {1789}
- "A Sicilian Romance" {1790}
- "The Romance of the Forest" {1791}
- "The Mysteries of Udolpho" {1794}
- "The İtalian" {1797}
- "Gaston de Blondeville" {1826}
Yaradıcılığı haqda
[redaktə | mənbəni redaktə et]Anna Radklifin yaradıcılığı 6 romandan ibarətdir. Onlaradan 5-i müəllifin yaşadığı zamanda ardıcıl olaraq işıq üzü görmüş, biri isə vəfatından sonra 1826-cı ildə nəşr edilmişdir. Qələmə aldığı əsərləri səbəbiylə öz dövründə olduqca məşhurluq qazanmış yazıçı, daha çox "The Mysteries of Udolpho" (1794) və "The İtalian" (1797) adlı romanlarıyla böyük nailiyyət qazanmışdır. Belə ki, bu kitablardan əldə etdiyi vəsait səbəbiylə 1790-cı illərin ən ödənişli yazıçısı halına gəlmişdir. O zamanların ən çox mürəciət edilən janrı olan "Qotik" - yəni qorxu janrı, dövrün bir çox yazıçısının əsərlərində müxtəlif şəkillərdə öz əksini tapmışdır. Əsrarəngizliklərlə dolu, qorxulu və təbiətüstü hadisələrin başverdiyi bu romanlar, çox vaxt müəllifin ifrat dərəcəsinə varmasıyla, qorxuyla yanaşı, həm də əfsanəvi bir fantastikaya çevrilmişdir. Buna misal olaraq Meri Şelli, Matthew Greygory Lewis vs. yazıçıları nümunə göstərmək olar. Lakin Anna Radklifin əsərlərində, digər qotik romanlardan fərqli olaraq, qorxu verici anlaşılmazlıqlar tədricən məntiq yoluyla aydınlıq qazanır. Yəni, ilkin əsrarəngiz kimi görünən hadisənin, daha sonra ağla uyğun bir səbəbə söykəndiyi üzə çıxır. Yaradıcılığı boyunca bu ifrata qarşı olmuş Mrs. Radklif "The İtalian" əsərini də, məhz Matthew Gregory Lewisin "The Monk" (Şeytanın gizli üzü) romanına cavab olaraq qələmə almışdır. Onun əsərlərində bir çox qotik romanların əksinə, birinci dərəcəli obraz olaraq daim qadınlar yeralmış və kitab boyunca da haqları müdafiə edilmişdir. Romanlarının sujet xəttində mənfi obraz olaraq rahiblər, məkan olaraq da monastır xarabalıqları təsvir edildiyindən onun katolik inancına qarşı olduğunu düşünülmüşdür. İngilis yazıçısı olmasına baxmayaraq əsərlərindəki hadisələr, əslində heç getmədiyi ölkələr olan Fransa və İtaliyada cərəyan edir. Həmçinin, genişmiqyaslı peysaj təsvirləri üçünsə, Fransız rəssam "Claude Lorrian" və İtalyan rəssam "Salvator Rosa"nın rəsm əsərlərindən faydalanmışdır. Ədəbiyyat dünyasının nəhəng simalarından olan Anna Radklif həm öz dövrünün, həm də, özündən sonraki bir çox qələm sahibinin ilham qaynağı olmuş və əsərləriylə onlara təsir göstərməyi bacarmışdır. Bunların arasında Edqar Allan Po, Valter Skott da var. Eyni zamanda dahi Fransız yazıçısı Onore de Balzak da "L' Heritiere de Birague" adlı əsərini ondan təsirlənərək qələmə almışdır. Həmçinin Ceyn Ostinin "Northanger Monastrı" romanı, onun "The Mysteries of Udolpho" əsərinin parodiyası hesab olunur. Anna Radklif halhazırda qorxu ədəbiyyatı deyildiyi vaxt ağla gələn ilkin yazıçılar siyahısındadır.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Ann Radcliffe // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 Радклиф Анна // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.