Ann Radcliffe
| Ann Radcliffe | |
 | |
| Statsborgarskap | Kongeriket Storbritannia, Det sameinte kongeriket Storbritannia og Irland |
| Fødd | 9. juli 1764 Holborn |
| Død |
7. februar 1823 (58 år) |
| Yrke | romanforfattar, skribent |
| Sjanger | gotisk litteratur, gotisk roman |
| Far | William Ward |
| Mor | Ann Oates |
| Ektefelle | William Radcliffe |
| Ann Radcliffe på Commons | |
Ann Radcliffe (9. juli 1764–7. februar 1823) var ein engelsk forfattar, kjent som ein av pionerane for den gotiske romanen, særleg den kvinnelege.
Ann Radcliffe var fødd i Holborn i London som den einaste dottera til William og Ann Ward. 22 år gammal blei ho gift med journalisten og redaktøren William Radcliffe. Samlivet var barnlaust, og Ann blei oppmuntra av mannen til å byrja å skriva forteljingar.
I 1789 gav ho ut romanen The Castles of Athlin and Dunbayne. Her slo ho an tonen for mykje av den seinare forfattarskapen sin: ei uskyldig, men heroisk ung kvinne finn seg sjølv i ei skummel borg der det bu ein endå meir mysteriøs baron med ei mørk fortid.
Forteljingane til Radcliffe blei særs populære blant den engelske overklassa og den veksande middelklassa, særleg hjå kvinner. Seinare romanar omfattar A Sicilian Romance (1790), The Romance of the Forest (1791), The Mysteries of Udolpho (1794) og The Italian (1796). I 1795 gav ho ut reiseskildringa A Journey Through Holland and the Western Frontier of Germany
Ann Radcliffe sine romanar blei sjangerdannande for den romanforma som er blitt kalla den gotiske. Radcliffe sjølv hadde førstehands kjennskap til det engelske landskapet og herregardane der. Ei av dei sterke sidene hennar er miljøskildringane. Ho viser òg ei imponerande evne til å la det mysteriøse og overnaturlege falla innanfor grensene av det som kan forklarast naturleg. Mange av dei som etterlikna henne på 1800-talet hadde ikkje same sikre evne til miljøskildring og plott, slik at mykje av den gotiske fiksjonsprosaen ytrar seg som banaliserte versjonar av Radcliffe, med usannsynligheiter og skrekkeffektar.
Bibliografi (utval)
[endre | endre wikiteksten]Romanar
[endre | endre wikiteksten]- The Castles of Athlin and Dunbayne (1789)
- A Sicilian Romance (1790)
- The Romance of the Forest (1791)
- The Mysteries of Udolpho (1794)
- The Italian (1797)
- Gaston de Blondeville (posthumt, 1826)
Essayistikk
[endre | endre wikiteksten]- On the Supernatural in Poetry (posthumt, 1826)
Innverknad på seinare forfattarar
[endre | endre wikiteksten]I Maria Edgeworth sin roman Belinda (1801), noterer lady Delacour om Clarence Hervey sine brev, «Here, my love, if you like description… here is a Radcliffean tour along the picturesque coasts of Dorset and Devonshire.» Ho er også nemnd av Victor Hugo i Les Misérables (De elendige).☃☃
Den franske forfattaren Paul Féval (père) nytta forfattaren Radcliffe som ein av dei litterære figurane sine i romanen La Ville Vampire (1867). Tilsvarande er Radcliffe portrettert i filmen Becoming Jane (2007) av Helen McCrory der ho møter Jane Austen og oppmuntrar henne til å forfølgja ein karriere som forfattar. Det finst ingen historiske bevis for eit slikt møte, sjølv om verka til Radcliffe tydeleg har hatt ein innverknad på Austen si litterære utvikling.[1][2]
- Radcliffe påverka:
- Jane Austen
- William Makepeace Thackeray
- Walter Scott
- William Wordsworth
- Honoré de Balzac sin roman om det overnaturlige, L'Héritière dei Birague (1822), følgjer tradisjonen til Radcliffe og parodierer samstundes stilen hennar.[3]
- Samuel Taylor Coleridge
- Mary Shelley
- Percy Bysshe Shelley
- John Keats
- Lord Byron
- Edgar Allan Poe si novelle The Oval Portrait trekte vekslar frå Udolpho og nemner Radcliffe ved namn (noko nedsettande) i innleiinga.
- Charlotte Brontë i Jane Eyre (1847)
- Emily Brontë sin Stormfulle høyder (1847)
- Charles Dickens sin Little Dorrit (1855-7)
- Wilkie Collins sin første roman The Woman in White (1860)
- Daphne du Maurier sin Rebecca (1938)
- Witold Gombrowicz sin Possessed, or The Secret of Myslotch: A Gothic Novel (1939)
- Henry James si novelle The Turn of the Screw (1898) der guvernanta spør om det var ein «løyndom ved Bly - eit Udolpho-mysterium...»
- Kate Mosse sin Sepulchre (på norsk Labyrinten, 2007)
Referansar
[endre | endre wikiteksten]- ↑ «Comparing Jane Austen's Northanger Abbey to Ann Radcliffe's Mysteries of Udolpho», arkivert frå originalen 28. april 2015, henta 13. oktober 2020
- ↑ Swann, Mandy: «A Moderate Sensibility: The Similar Lives and Writings of Jane Austen and Ann Radcliffe», Academia.edu
- ↑ Rogers, Samuel (1969): Balzac and the Novel, Octagon Books, s. 21
- Denne artikkelen bygger på «Ann Radcliffe» frå Wikipedia på bokmål, den 13. oktober 2020.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]
|
Originaltekst av Ann Radcliffe ved Wikisource. |
Garnett, Richard (1896). «Radcliffe, Ann». I Sidney Lee. Dictionary of National Biography 47. London: Smith, Elder & Co.- Verk av Ann Radcliffe på Project Gutenberg
- Cody, David (2000): «Ann Radcliffe: An Evaluation» i: The Victorian Web: An Overview.
- Rogers, Deborah (1996): Ann Radcliffe: A Bio-Bibliography, Greenwood: Bio-Bibliographies in World Literature. ISBN 9780313283796
- Tekster av Radcliffe – Prosjekt Gutenberg
- Ann Radcliffe – The Victorian Web
- Biografi, lenker og e-tekster – Literary Gothic
- Biografi og kort beskrivelse av forfatterskapet