Leviafan

Leviafan
ivr. ‏לִװײָתָן‏‎
Mifologiya	Yəhudi mifologiyası
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Leviafan (ivr. ‏לִוְיָתָן‏‎ transliterasiya: livyatan - “burulmuş, bükülmüş”; müasir “balina” mənasını verir) — bibliyada Tanrı tərəfindən yaradılmış digər dəniz bədheybətləri arasında od püskürən və çoxbaşlı dəniz ilanı. Leviafanın inanılmaz gücü və ölçüsü var və zamanın sonunda Tanrı tərəfindən məhv edilməlidir. Leviafan Uqarit eposunda - “Baal dövrü”ndə fırtına tanrısı Baalın və Lotanı məğlub edən müharibə ilahəsi Anatın düşməni kimi çıxış edən yeddibaşlı dəniz ilanı Lotanın adı ilə mövcuddur. Ehtimal ki, mif tanrı Hadad və ilan Temtum arasındakı mübarizə haqqında daha qədim nağıllardan, həmçinin Mesopotamiya müharibə tanrısı Ninurtanın yeddi başlı əjdaha ilə döyüşü haqqında mifdən yaranmışdır ki, bu da eramızdan əvvəl III minilliyə aiddir.

Fərqli dinlərdə Leviafana fərqli baxılır. Yəhudi təfsir ədəbiyyatında deyilir ki, salehlər Moşiakın gəlişindən sonra məğlub olmuş Leviafanın ətini yeyəcək və dərisindən istifadə edəcəklər. Zoqar kitabının sonrakı təfsiri "maariflənmə" üçün metafora kimi danışır. Xristian ilahiyyatçıları Leviatanı paxıllıq iblisi ilə eyniləşdirdilər. Sonrakı xristian təfsirləri Leviatanı timsahla eyniləşdirir. Ola bilsin ki, Leviafanın obrazı dənizdən çıxan Əhdi-Cədid heyvanında əks olunub. Ofite qnostikləri Leviafanı kainatı əhatə edən və günahkarların ruhlarını yerə qaytaran bir varlıq kimi baxırdılar. Leviafan Mandeizm və Maniheizmdə də şeytan kimi mövcuddur.

Leviafanın obrazı mədəniyyətdə geniş əksini tapmışdır: qədim kaşalot onun adını almışdır - Melvilin leviafanı ; ingilis filosofu Tomas Hobbsun "Leviafan" kitabı onun adını daşıyır. Dəniz canavarı Con Miltonun "İtirilmiş cənnət" şeirində də xatırlanır.