Sugok
An sugok o bunay iyo an sarong organikong kakaagan kan inapod na zygote kun saen an embryo kan hayop nagtatalubo sagkod na ini makaya nang magsadiring mabuhay sa saiyang pagkahimsa'. An sugok resulta kan pagkafertilizar kan ovum. Kadakulan daa kan inapod na mga arthropod, vertebrate, asin monotreme hinihilomloman bako sa tubig asin napapatos sa tibulaka, matagas asin marupo' o hanakhanak na kun pilsion naghuhunod-hunod. An mga sugok na hinihilomloman sa daga o sa tataghan parati inaataman sa maimbong asin tamang temperatura manta na nagdadakula an embryo. Basta an embryo tama na sa pagtalubo, ini nahimsa, o napirit makaluwas paagi nin paggatak kan tibulaka kaini. An iba kaini may ngipon-ngipon o tuka' na pangtiktik ngane magatak an tibulaka.[1]
Sa Bikol inaapod pa an sugok na "bunay" (Albay), "itlog" (Rinconada), "salag" (Miraya) [2]
Iba-ibang tamanyo
[baguhon | baguhon an source]An natala' na pinakadakulang sugok iyo daa an sa butanding, asin may tamanyong 30 sm × 14 sm × 9 sm (11.8 pul × 5.5 pul × 3.5 pul). An sugok kan butanding daa ugaleng ihimsa mismo sa laog kan tulak kan inang butanding. An sugok kan ostrich iyo na an pinakadakula sa mga gamgam dawa totoo idtong mga extinct nang mga elepanteng-gamgam asin ibang dinosaur labi kadakula an mga inoolpot na sugok. An bee hummingbird naman iyo na an may pinakasadit na sinusugok, natimbang sanang kabangang gramo (mga 0.02. onsa), pero pwede an mga sugok man kan ibang reptilya asin dakul na mga sira pwedeng mas saradit pa an sugok, asin idtong sa mga insekto asin ibang invertebrate soro-saradit nanggad.[3]
An kapulahan
[baguhon | baguhon an source]An kapulahan o yolk linalaman nin mas dakul na protina, mga bitamina asin mineral asin taba' man kan sugok. May bitamina A, D, iron, phospuros riboflavin, thiamine asin calcium ini. Igwa man ining lecitin. An kolor kan kapulahan pwedeng mapu'saw na giyaw sagkod sa mairom na narangha depende kaya sa klase kan bahog asin kasta kan gona'.[4]
An kaputian
[baguhon | baguhon an source]An kaputian o albumen dusok sa 40ng iba-ibang klaseng protina o an inapod na protinang albumin asin may kasalak mansanang tubig. Ini namumulotpulot sa kapot[5][6]
Mga hitsura kan mga sugok nin manlaen-laen na hayop asin gamgam
[baguhon | baguhon an source]-
An sugok nin whooping crane matilaba -
Sugok nin Eurasian oystercatcher na dai marisa -
Sugok nin senegal parrot, gamgam na natataghan sa mga guang kan kahoy, nakaag sa parilya -
-
Sugok nin Finch itinaid sa kwartang takal kan Estados Unidos -
-
-
Sugok nin emu -
Sugok nin halas rimoranon -
Sugok nin atol -
Sugok nin kuhol -
Sugok nin manok -
Itsura kan sugok kapag hinale sa tibulaka kaini
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ https://www.britannica.com/science/egg-biology Kinua 12-05-17
- ↑ bunay. Adrados, Jerry Escoto. Daratangan Na Olay. Common Language of the Bikolnon. Other Option Promotions. Tabaco City. 2012. p. 80, 323. ISBN 978-971-95468-0-1
- ↑ https://www.bing.com/images/search?q=different+kinds+of+eggs&qpvt=different+kinds+of+eggs&qpvt=different+kinds+of+eggs&qpvt=different+kinds+of+eggs&FORM=IGRE Kinua 12-05-17
- ↑ https://www.exploratorium.edu/cooking/eggs/eggcomposition.html Kinua 15-05-17
- ↑ https://www.exploratorium.edu/cooking/eggs/eggcomposition.html Kinua 15-05-17
- ↑ http://www.incredibleegg.org/eggcyclopedia/a/albumen/ Archived 2017-05-08 at the Wayback Machine. Kinua 15-05-17
