စျူးဘာႏသာႏ
|
ဘာႏသာႏတရာꩻ | |
| သꩻမဲင်ꩻ | |
| ဆရာႏ (အစရိယ) | |
| ထာꩻယူႏဝါႏဒ | |
| ဂွိုဏ်ꩻ | |
| ခမ်းထီတောမ်ႏဒေႏသဖိုင်ႏ | |
စျူးဘာႏသာႏ (အဲင်းကလေတ်: Judaism) နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ Abrahamic၊ Monotheismတောမ်ႏ လိုꩻမျိုꩻခွိုꩻနွယ်ႏဘာႏသာႏတမျိုꩻဒျာႏတဲင် ထွာဒျာႏ စျူးလိုꩻမျိုꩻသီး ဘာႏသာႏလွောင်ႏဗူႏရေꩻ၊ ယေန်ႏငဲးရေꩻ တောမ်ႏ တရာꩻဝင်ႏ ယိုꩻယာႏဓလေ့ထုင်ꩻစံႏတောမ်ႏ လိုꩻယေန်ႏငဲးမုꩻဖုံႏဒျာႏသွူ။[၁] (လဲတ်တဉ်ငေါဝ်းနေး လူဒါအစ်မာ့သ်၊ ဂရိငေါဝ်းကိုနောဝ်ꩻ လောက်ဒါအစ်မော့သ် Ιουδαϊσμός Ioudaïsmos )ယင်း ဟီဘရူးငေါဝ်းကို တဲမ်း יהודה ရဟုဒယုဒ ယို ထာꩻယွုမ်းလွူꩻ၊ ထာꩻဝုဲင်ႏထူႏ အောဝ်ႏဟီဘရူးလိတ်ဖွူꩻ အမဉ်ꩻလꩻ တန်နက်ဟ် ကိုဖျောလွောန်။ မော့ꩻလွောန်ꩻလꩻ လိတ်ဖွူꩻထန်ႏလွောန်ဆုဲင်ꩻဆချာ ဗွိုန်ပီနုဲင်း တယ်မွတ်လိတ်ဖွူꩻကိုသွူ။ စျူးဘာႏသာႏသား ကယွုမ်းခါꩻနောဝ်ꩻ စျူဒါအီသဲမ်ယို ထာꩻအွောန်ႏဟွောင်ႏနယ် ဘုရာꩻကထွတ်ထေခါꩻဖေႏဒါႏ သမ္မာလိတ်ဖွူꩻပဋိညဉ်ႏ၊ သွိုတွမ်ႏ အစ်သရေးလ်လိုꩻပေႏသီးဖုံႏ တဲ့ရိုꩻ။ မူလပထမနောဝ်ꩻ အစ်သရေးလိုꩻပေႏဖုံႏယိုထွာ သမ္မာလိတ်ဖွူꩻကို ကအောဝ်ႏပါဒါႏ ဖာဖြားတန် ပဲတ္ထရီအတ်ဆ် စဲက်ကော့ဘ် ကလွူးလင်ꩻခါꩻ လိုꩻခွိုꩻ ၁၂ ခွိုꩻတဲ့၊ ဆုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ ထွာလွောန်စျူးလိုꩻခွိုꩻ။ အစွိုꩻခေါသားလို့လို့ရိုꩻ ဗွေႏဘုရာꩻနောဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻလောဝ်းဖေႏ ဝွေꩻဥပဒေႏ၊ ယင်း ပညဲတ်ထာꩻရဲးခါꩻ မော့သဲ့သ် (Moses)ထျꩻ အွိုး... သဉ်နုဲင်း(Sinai) ကောင်လောင်း၊ ငေါဝ်းနေးတဲ့ ဒေါ့ꩻခါꩻ၊ လိတ်လောင်းတဲ့ တဲမ်းဖေႏပါနေး တိုရာလိတ်ဖွူꩻ။ ကွဲးတွော့ꩻ ကာရိတ်စျူဒါအီသဲမ်သားနောဝ်ꩻ နာႏငေါဝ်းလွောန်ꩻဗော့ꩻ ထာꩻကတဲမ်းခါꩻနေး တိုရာကို။ စျူဒါအီသဲမ် သေလိုꩻနေးဒျာႏထာꩻသား၊ အုံဒေါင်အုံနောင်တောဝ်းထာꩻသားဖုံႏနောဝ်ꩻ ဘာႏသာႏအဲန်ထောဝ်းသွူ။
စျူဒါအီသဲမ်ယိုရိုꩻ ထာꩻမော့ꩻခွဲးလွောန်ဖိုခြောင်ꩻ (သမိုင်းစဉ်ဆက်) ညဆွာꩻလွိုလဲန်း အနေင်ႏခြောန်း ၃၀၀၀ လွိုတဲ့။ စျူးဘာႏသာႏယို ဗꩻတွိုႏယိုခါ အောဝ်ႏမွန်ဗန်နေဒွိုန်းက၊ ပါသော့ꩻ အစောဝ်းသွတ်ꩻ ဘာႏသာႏတရာꩻအာကို တဗာႏ။ ဘာႏသာႏနောဝ်ꩻဗာႏကိုကပါဒါႏ ထာꩻဒေါ့ꩻခါꩻ၊ ထာꩻထုံစံႏ မာꩻလွောန်တသေႏ၊ ထာꩻအွောန်ႏခါꩻအငိုꩻဖုံႏယို အမာꩻအောဝ်ႏလွောန်အီလꩻ ထာꩻယွုမ်းအမ်ႏနုဲင်း ခရစ်ယာန်ႏ၊ အိစ်သာလမ်၊ ဘဟေးဖုံႏ၊ ယင်း ဆတွို့ꩻဖဲ့ꩻခေါဝ် အေဗရာဟဉ် ဘာႏသာႏသားဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စျူးဘာႏသာႏ ထာꩻထီႏ၊ အခွောန်အလုဲင်ꩻဖုံႏယို စွို့ꩻစွောန်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဟွုန်လွောန်ꩻနေးတဲ့နောဝ်ꩻ အဗဉ်ႏလꩻခါꩻ ဟမ်ႏအခေါဝ်တွို့ꩻသား လိုꩻသီးနမ်းကျင်ꩻ ဝတ္တရာꩻ၊ ယင်း ဝေင်ꩻဖဲ့ꩻဥပဒေႏဖုံႏကိုသွူ။
အာႏကွိုꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ↑
This article incorporates text from a publication now in the public domain: Lua အမာႏ: expandTemplate: template "cite Jewish Encyclopedia" does not exist။