တီဘီရောႏဂါႏ

တီဘီရောႏဂါႏ
Synonyms	Phthisis, phthisis pulmonalis, consumption, great white plague
	Chest X-ray of a person with advanced tuberculosis: Infection in both lungs is marked by white arrow-heads, and the formation of a cavity is marked by black arrows.
Specialty	Infectious disease, pulmonology
လက္ခဏာႏဖိုင်ႏ	Chronic cough, fever, cough with bloody mucus, weight loss
ပွိုးအကျောင်ꩻခရာႏ	Mycobacterium tuberculosis
ယီးနယ်အန္တရာယ်ႏကိင်ꩻ	Smoking, HIV/AIDS
စဲစ်ထွားနယ်ꩻ	CXR, culture, tuberculin skin test, QuantiFERON
စဲစ်ထွားနယ်ꩻအလင်	Pneumonia, histoplasmosis, sarcoidosis, coccidioidomycosis
ရဲးကမ်း	Screening those at high risk, treatment of those infected, vaccination with bacillus Calmette-Guérin (BCG)
လိုမ်ꩻလာꩻ	Antibiotics
အလဲင်ႏခြွောန်း	25% of people (latent TB)
သီမား	၁.၅ သန်း (၂၀၂၀)

တီဘီရောႏဂါႏ (အဲင်းကလေတ်: Tuberculosis) ယို အောဝ်ႏဒျာႏအွိုးတလီꩻလောင်းတွော့ꩻ ကူꩻရလွဉ်ဒါႏ ရောႏဂါႏတမျိုꩻဒျာႏသွူ။ တီဘီရောႏဂါႏယို ကျုဘာကယ် ဘက်စီလပ် (ခ) tubercle bacillus) လိတ်ဖြုံးဒွေါင်ႏယိုနဝ်ꩻ မိုက်ကိုဘတ်တီရီးယာႏ ရောႏဂါႏအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏတဲင် ထွာလွဉ်ဗာႏရောႏဂါႏသွူ။^[၈] ယလဲင်ႏလဲင်ႏနဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုးစွဉ်ႏ တီဘီရောႏဂါႏယိုတဲင် ကုဲင်းသီထိုꩻအီဒါႏနေနေသွူ။ နီလိုꩻသီနမ်ႏခန္ဓာႏလောင်းယို ကွပ်ပွိုးစွဉ်ႏ မိုက်ကိုဘက်တီးရီးယာႏရောဂါႏတဲင် ထွာလွဉ်ဗာႏ သွုန်ႏသိုႏ(အဆုတ်)ရောႏဂါႏဖုံးသွူ၊

ကွပ်ပွိုးစွဉ်ႏ သွုန်ႏသိုႏရောႏဂါႏတဲင် ရောႏဂါႏအမျိုꩻပေါင်ꩻလင်ဖုံႏလဲ့ꩻ ကုဲင်းထွာအီထိုꩻတောႏဒါႏနေနေသွူ၊ ရောႏဂါႏအမျိုꩻလင်ဖုံး နုဲင်းဒျာႏ တဟေထာꩻ နေ့ဖူထီရီႏ ဆူးဆီး လာယာထီတဲင် အောဝ်ႏအွိုး တလီꩻလောင်းတွော့ꩻ ရောႏဂါႏ ကူꩻရထိုꩻဗာႏဖုံႏ စတဲင် ရောႏဂါႏ နဲင်းယိုဖုံးနဝ်ꩻ ကုဲင်ႏထွာလွဉ်ဒါႏသွူ။^[၉] ကွပ်ပွိုး တီဘီတဲင် ရောႏဂါႏလက္ခဏာႏ ပျတောဝ်ႏတဲင် အုံငီꩻတွမ်ႏ လိုꩻလောင်းလင်ဖုံးတဲင် ရောဂါႏ ကူꩻထိုꩻတေားဒါႏ လိုꩻလင်ဖုံးနဲင်းနဝ်သွူ။ ကွပ်ပွိုးရောႏဂါႏယိုတဲင် ပွေါႏမဉ်ႏတလိုမ်ꩻလာꩻတောဝ်းနဝ်ꩻ ၅၀% ခြောင်နုံꩻ ကုဲင်းသီထိုꩻဒါႏသွူ၊

ကွပ်ပွိုးနဝ်ꩻမတဲင် ပေါႏရောႏဂါႏ ရအောဝ်ႏလဲဉ်းသွူနဝ်ꩻ သေနန်းကုသွူးသွူးသွော့ ကျမ်ႏမာႏရေꩻနဝ်ꩻ အရေꩻကီထဲင်းက ရွဉ်ရေꩻ ပညာႏရေꩻ စတွမ်ႏ အရေꩻအလောင်းလင်ဖုံးသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမတဲင် အွဉ်ႏရေꩻသွော့ꩻ ကျမ်ႏမာꩻရေꩻဖုံးဩ။

ရောႏဂါႏ လက္ခဏာႏဖုံႏ

သဟေညတဲင် နုတ်ခက်ꩻသွီႏပါဖုံႏ
ဆော့ဆာထာꩻ
အံႏအွီႏတောဝ်ႏ ဗိန်ႏအွီႏတောဝ်ႏ
သအောင်ဆာ
မွူးဟာခိုႏ ဗိန်ႏထာ တသိုꩻထန်ႏ နမ်ႏယာခဲဉ်ႏလင်ꩻ စတွမ်ႏ လက္ခာဏာႏ နုဲင်းယိုဖုံႏ မဉ်ႏထွာသွူနဝ်ꩻ လွုမ်ꩻလာထွူထွူသွော့ဩ။

အာႏကွိုꩻ

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ ^၁.၄ အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named WHO2015Fact
↑ Ferri FF (2010)။ Ferri's differential diagnosis : a practical guide to the differential diagnosis of symptoms, signs, and clinical disorders (2nd ed.)။ Philadelphia, PA: Elsevier/Mosby။ p. Chapter T။ ISBN 978-0-323-07699-9။
↑ အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Haw2014
↑ အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named TBCon2008
↑ အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Harr2013
↑ အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named WHO2018Fact
↑ Tuberculosis deaths rise for the first time in more than a decade due to the COVID-19 pandemic (in en)။
↑ Kumar V, Abbas AK, Fausto N, Mitchell RN (2007)။ Robbins Basic Pathology (8th ed.)။ Saunders Elsevier။ pp. 516–522။ ISBN 978-1-4160-2973-1။CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ Konstantinos A (2010). "Testing for tuberculosis". Australian Prescriber 33 (1): 12–18.

[WHO2015Fact-1] ၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ ^၁.၃ ^၁.၄ အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named WHO2015Fact

[2] Ferri FF (2010)။ Ferri's differential diagnosis : a practical guide to the differential diagnosis of symptoms, signs, and clinical disorders (2nd ed.)။ Philadelphia, PA: Elsevier/Mosby။ p. Chapter T။ ISBN 978-0-323-07699-9။

[Haw2014-3] အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Haw2014

[TBCon2008-4] အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named TBCon2008

[Harr2013-5] အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Harr2013

[WHO2018Fact-6] အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named WHO2018Fact

[7] Tuberculosis deaths rise for the first time in more than a decade due to the COVID-19 pandemic (in en)။

[Robbins-8] Kumar V, Abbas AK, Fausto N, Mitchell RN (2007)။ Robbins Basic Pathology (8th ed.)။ Saunders Elsevier။ pp. 516–522။ ISBN 978-1-4160-2973-1။CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[AP-9] Konstantinos A (2010). "Testing for tuberculosis". Australian Prescriber 33 (1): 12–18.

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]