Bruz

Ogée (1780) : "Brutz. Ar barrez se e oa anvet gwechal Saint-Armel".
Marteville et Varin (1843) : Brutz.
Erwan Vallerie (1995) : "Brud, 1066; Breuth, 1084; Bruxa, 1164; Breuz, 1247; Brutz, 1779".
Hervé Abalain (2000) : "Brud e 1067, Bruxa e 1164"
Daniel Delattre (2004) : "Breud meneget e-kerzh XIè".

Gerdarzh

Hervé Abalain (2000) : « kinnig a ra da dostaat ouzh ar galianek brucos / brucus, brug ».
Dauzat et Rostaing (1960-1978) : « pourrait être un *brucius, dérivé du gaulois brucus, bruyère. Voir Bruch ».
Embannadurioù Flohic : « de bruyère ou du nom celtique brug, "buisson", ou, par déformation, de breiz, "Bretagne ».

Ardamezioù

"benet etre gwad ha sabel, ur c'houwifrell kommek en glazur, balirant war al lodennadur; ar c'hentañ karget gant ur vroennenn brug geotet, an eil gant ur groaz brezel 1939-1945 gant ur steredenn en arc'hant alaouret; e gab en erminoù"

Brezhoneg

Ya d'ar brezhoneg

D'ar 4 a viz Gouere 2011 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.

Deskadurezh

Klasoù divyezhek a zo eno abaoe 2003^[2].
E distro-skol 2023 e oa 113 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (5,9 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[3]

Prizioù dazont ar brezhoneg

E 2012 e oa bet roet da di-kêr Bruz priz kentañ "Prizioù dazont ar brezhoneg", rummad “Strollegezhioù” gant Ofis Publik ar Brezhoneg.

Istor

Sonj e vez ha penn-lec'h kentañ en em gave e Sant-Armel^[4] Cheñchet e vije plas dezhañ goude tan 1529.^[5].

XVIvet kantved

Er bloaz 1529, daou ofiser an arme saoz staliet Bruz e oant lazhet gant kouerien ar vro e-keit e oant o vale. Adalek an deiz war lec'h ar soudarded a lakas o krabanoù war ar vuntrerien, e grougas tri anezhi, hag a lakas tan e-barzh ar bourg^[6].

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

Mervel a reas trizek 110 gwaz ag ar gumun abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lâret eo 3,91% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[7].

Eil Brezel-bed

Mervel a reas trizek den eus ar gumun abalamour d'ar brezel, hep kontañ an dud nann-soudard marvet abalamour d'ar bombezadeg c'hoarvezet e 1944^[7].
D'ar 4 a viz Du 1943 e kouezhas un nijerez Junkers Ju 88D-1 eus an aerlu alaman (Luftwaffe) gant pevar nijour en e vourzh e "Pierrefitte" e Bruz; lazhet e voe he fevar nijour, douaret int e Mont-de-Huisnes(fr)^[8].
Bombezet e voe Bruz d'ar sul 7 a viz Mae 1944 gant ar Royal Air Force (aerlu ar Rouantelezh-Unanet): 183 den nann-soudard a voe lazhet er vourc'h^[9]. An deiz se e oa sul komunion bras (pask kentañ).

Dismantroù ar gêr hag an iliz goude bombezadeg.
D'ar 7 a viz Even 1944 e kouezhas ur c'harr-nij B-24H (anvet "Box Car", marilhet 42-52624 ha kodet R5-M) eus aerlu SUA (United States Army Air Forces) e "La Rabine" e Bruz; seizh nijour a voe lazhet (pemp anezhe a zo douaret e Brittany American Cemetery e Montjoie-Saint-Martin e departamant Manche e Bro-C'hall), an tri all –daou anezhe a oa bet gloazet– a voe tapet d'an Alamaned^[10].

Trevadennoù

Brezel Indez-Sina: c'hwec'h soudard a varvas.
Brezel Aljeria: ur milour a varvas.

Monumantoù ha traoù heverk

Dismantroù kastell Cicé
Bombezenn bombezadeg 1944
Milin Boel

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793

^[11]

Melestradurezh

Mare		Anv	Strollad	Karg
Roll ar maerioù
16 février 1790	17XX	Mathurin Leroy	-
1808?	1823?	Joseph Drouet de Montgermont (1757-1823)	-	-
184X	184X	Josse	-	Alvokad
186X	186X	Armand de la Durantais	-	Kuzulier-departamant
18XX	1919	Hippolyte Bousquet	Strollad republikan	-
1919^[12]	1944	François Joly (1872-1944)	Républicains indépendants	Kannad (1936-1942) Mezeg.
1950	1960	Joseph Jan	Dehou diseurt	-
1960	1989	Alphonse Legault	Dehou diseurt	-
1989	2008	Robert Barré	UDF	Kuzulier-departamant Bankour
2008	2014	Philippe Caffin	Kleiz diseurt
2014	2020	Auguste Louapre	Dehou diseurt
2020	→ bremañ	Philippe Salmon^[13]	Kleiz diseurt
N'eo ket anavezet c'hoazh an holl fedoù.

Tud

Ardamezeg


sans_cadre	la Bizaie : En argant e c'hudon en sabel Aotrouien de la Rivière. [PPC] (ardamezioù kanus. e galleg ː Bizet = pigeon)
	Champion de Cicé
	du Hallay
	Maczon / Le Masson
	Pan

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Bruz

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Lec'hienn ofisiel
(br) Bruz e Geobreizh

Notennoù ha daveoù

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Div Yezh Bruz
↑ Distro-skol ar c’helenn divyezhek
↑ J.B. Ogée. 1780
↑ Marteville & Varin, 1843
↑ Ogée. op. cit.
↑ ^7,0 ha^7,1 (fr)[1] Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ Pertes Luftwaffe
↑ (fr)[2]
↑ (fr)Pertes USAAF
↑ Cassini hag EBSSA
↑ Les élections des maires : arrondissement de Rennes, L'Ouest-Éclair, 11 Kerzu 1919, n° 7269.
↑ (fr) Glen Recourt, « Municipales à Bruz. Un vote unanime et une absence polémique », Ouest-France, 27 Mae 2020.

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Div Yezh Bruz

[3] Distro-skol ar c’helenn divyezhek

[4] J.B. Ogée. 1780

[5] Marteville & Varin, 1843

[6] Ogée. op. cit.

[memorialgenweb.org-7] 7,0 ha^7,1 (fr)[1] Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[8] Pertes Luftwaffe

[9] (fr)[2]

[10] (fr)Pertes USAAF

[11] Cassini hag EBSSA

[12] Les élections des maires : arrondissement de Rennes, L'Ouest-Éclair, 11 Kerzu 1919, n° 7269.

[13] (fr) Glen Recourt, « Municipales à Bruz. Un vote unanime et une absence polémique », Ouest-France, 27 Mae 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]