Amzer-da-zont (yezhoniezh)

Er yezhoniezh e vez implijet an termen amzer-da-zont evit komz eus un amzer yezhadurel a dalvez da zeskrivañ un ober ha n'eo ket c'hoarvezet c'hoazh met a gav d'an hini a zo o komz e c'hoarvezo diwezhatoc'h, en dazont, pe mar kaver gwell, en un amzer goude an amzer-vremañ en ur reizhiad amzerioù rik pe c'hoazh da heul un ober all lakaet da daveenn amzeriañ en ur reizhiad amzerioù keñveriek.

Yezhoù skouer

Meur a doare a vez implijet gant yezhoù ar bed evit merkañ an amzer-da-zont, isrannet dre vras etre daou doare pennañ:

• Doareoù eeun: implijet gante kengerioù, da skouer e displegadur ar verboù;
• Doareoù kevrennek: implijet gante verboù-skoazellañ pe rannigoù all.

Alies e teu an doareoù eeun diwar diorroadur yezhadurel ar stummoù kevrennek, evel er yezhoù romanek (gw. pelloc'h).

Yezhoù all avat, da skouer ar sinaeg, ne verkont ket an amzer-da-zont en o yezhadur, implijet gante kentoc'h adverbioù pe elfennoù leksmek all, a c'hell dont da vezañ a-hed ar wezh elfennoù yezhadurel stag d'o zro, da skouer:

• E sinaeg:

我 买 书

(wǒ mǎi shū)

"me pren levr" = "prenañ a ris/ran/rin..."

我 明天 买 书

(wǒ míngtiān mǎi shū)

"me warc'hoazh pren levr" = "warc'hoazh e prenin..."

Pep yezh a c'hell ober gant un doare nemetañ pe gant meur a doare war un dro, gante alies arc'hwelioù pe sterioù disheñvel.

Yezhoù keltiek

Brezhoneg

E brezhoneg e c'heller sevel an amzer-dazont hervez an tri doare displegañ boas, da skouer gant ar verb "hadañ"

• Displegadur eeun hep raganv gour:

Bez' e hadin

Bez' e hadi

Bez' e hado (eñ/hi)

Bez' e hadimp (rannyezhel: Bez' e hadfomp)

Bez' e hadot/hadoc'h (rannyezhel: Bez' e hadfet)

Bez' e hadint (rannyezhel: Bez' e hadfont)

Bez' e hador (rannyezhel: Bez' e hadfer)

• Displegadur eeun gant ur raganv gour:

Me a hado

Te a hado

Eñ a hado

Hi a hado

Ni a hado

C'hwi a hado

Int a hado

• Gant ar verb-skoazell "ober":

Hadañ a rin

Hadañ a ri

Hadañ a ray/raio (eñ/hi)

Hadañ a raimp/rimp (rannyezhel: Hadañ a refomp)

Hadañ a reot/reoc'h (rannyezhel: Hadañ a refet)

Hadañ a raint/rint (rannyezhel: Hadañ a refont)

Hadañ a reor (rannyezhel: Hadañ a refer)

Bez' e c'heller ivez implijout an amzer-da-zont en arvez pad, da skouer:

"O hadañ e vin"

Bez' e c'hell ivez talvezout ar verb "mont" da verb-skoazell evit sevel un amzer-da-zont tost, da skouer:

"Me zo o vont da debriñ bremañ"

Kembraeg

Implijout a c'heller un troadell kevrennek evit sevel an amzer-da-zont oc'h implijout ar verb "bod" ("bezañ") displeget en amzer-da-zont ("fydda i"...) evel verb-skoazell mui an anv-verb, da skouer:

Bydda(f)/Fe fydda(f) i yn... ("... a rin")

Byddi/Fe fyddi di yn... ("... a ri")

Bydd/Fe fydd e yn... ("... a raio")

Ken alies all, dreist-holl er yezh komzet, e talvez ar verb "mynd" ("mont") da verb-skoazell, da skouer:

Dwi'n mynd yna heddiw ("Mont a rin di hiziv")

Er yezh lennegel e c'hell klotaat displegadur ar verb en amzer-da-zont hag en amzer-vremañda skouer:

• "darllen" ("lenn")

Darllenaf i ("bez' e lennin/lennan")

Darlleni di ("bez' e lenni/lennez")

DarllenØ ef/hi ("bez' e lenno/lenn")

Darllenwn ni ("bez' e lennimp/lennomp")

Darllenwch chwi ("bez' e lennoc'h/lennit")

Darllenant hwy ("bez' e lennint/lennont")

Gouezeleg Skos

E gouezeleg Skos e saver amzer-da-zont ar verboù reizh dre stagañ an dibenn "-aidh" (pe "idh" goude "i-", da skouer:

danns- (dañs-) -> Dannsaidh mi ("dañsal a rin/dañsin")

cuir- (laka-) -> Cuiridh i (Lakaat a raio hi/Hi a lakao")

Evit sevel ar stumm nac'h ec'h implijet ar rannig "cha" ("chan" dirak ur vogalenn pe "f-") dirak gwrizienn ar verb blotaet mar bez tu, da skouer:

Cha téid mi ("N'in ket")

Evit sevel ar stumm goulenn ec'h implijet ar rannig "an" ("am" dirak "b-", "f-", "m-" pe "p-") dirak ar gwrizienn ar verb, da skouer:

An ith thu sin? ("Ha debriñ a ri an dra-mañ?")

Am pòg thu i? ("Ha pokaat a ri dezhi?")

Iwerzhoneg

En iwerzhoneg ec'h implijer dibennoù disheñvel staget ouzh gwrizienn ar verb hervez renkad ar verb, evel-hen:

• Renkad 1, "faidh" ("fidh" goude "i/e"):

glan- ("naeta-") -> Glanfaidh mé. ("Naetaat a rin/Naetain"))

• Renkad 2, "óidh" ("eoidh" goude "i/e/í"):

eistigh- ("selaou-") -> Eisteoidh mé ("Selaou a rin/Selaouin")

Yezhoù germanek

En alamaneg ec'h implijer ur verb-skoazell resis mui an anv-verb evit sevel an amzer-da-zont, "werden" ("dont da vezañ"), da skouer:

Ich komme ("Dont a ran/Deuan") -> Ich werde kommen ("Dont a rin/Deuin")

Yezhoù romanek

Latin

Gant al latin klasel e veze implijet dibennoù resis stag ouzh gwrizienn ar verboù (displegadur) evit merkañ an amzer-da-zont, da skouer:

• "amare" ("karout")

amabo	"(bez' e) karin"
amabis	"(bez' e) kari"
amabit	"(bez' e) karo"
amabimus	"(bez' e) karimp"
amabitis	"(bez' e) karot"
amabunt	"(bez' e) karint"

Gant al latin izel avat e veze implijet stummoù kevrennek savet gant sikour ar verb "habere" ("kaout") mui an anv-verb, da skouer:

petant aut petant venire habet

("dont a raio daoust ha ma fell dezhe pe get")

Diwar ar stumm-mañ, diorroet a-hed ar wezh, e teuas an dibennoù eeun implijet gant ar yezhoù romanek a-vremañ, da skouer:

• latin: habeo ("am eus") > henc'halleg: ayyo > galleg a-vremañ -ai

Menel a ra c'hoazh roudoù eus an orin-se pa implijer etrestagadennoù e portugaleg, da skouer:

comprarei ("prenañ a rin") -> comprá-lo-ei ("prenañ a rin anezhañ")

Gwelit ivez:

• Amzer-da-zont kent
• Amzer-dremenet
• Amzer-vremañ