Dremm an Ankou
Dremm an Ankou zo titl un dastumad triwec'h pennad-skrid gant Fañch Elies Abeozen bet embannet e dibenn 1942 gant Skridoù Breizh, goude bezañ bet peurvoulet e Brest gant Ti-moulerezh ar C'henwerzh d'ar 15 a viz Kerzu 1942[1].
Evit an darn vuiañ eus ar pennadoù-se a oa bet embannet kent er gelaouenn Gwalarn, kerkent ha 1928.
Kenarroud
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Kenarroud danvez an oberenn a zo ar C'hentañ Brezel-bed. Abeozen, peoc'hgarour anezhañ, en doa c'hoant da ziskrivañ gwirionez ar brezel a-ziwar e eñvorennoù met romantelaet. Tostik-tost ez eo, en gwirionez, ar fedoù embannet hervez Gwendal Denez ha reiñ a ra ur skouer e rakskrid doare diwezhañ Dremm an Ankoù : "Gwir, re wir: ar c'habiten Renaud, da skouer, a oa Grimaud e anv gwirion (lazhet e miz Eost 1917)[2].
Al levr
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]E penn-kentañ al levr emañ an dedi amañ da-heul :
- En eñvor eus an dud keiz
- Kaset da anaon
- Eus o huñvreou skubet
- Eus o menoziou drailhet
- Al levrig-mañ.
A-hed ar c'hant seizh pajennad ha hanter-kant a ya d'ober an oberenn e konter an darvoudoù bevet gant Erwan, un den yaouank eus Breizh-Izel, hag e geneiled eus ar c'hlas c'hwezek war dalbennoù ar Brezel-bed kentañ, er reter hag en hanternoz da Vro-C'hall. Buan a-walc'h e kompreno Erwan pegen spouronus e c'hell bezañ dremm an Ankoù p'en em gavo gant e zaou zen marv kentañ, e gamalad nevez Livier en o zouez.
Ar pennadoù-skrid
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]I. Dremm an Ankou
II. Kelig an hañv
III. E krabanou ar Spont
IV. Dre Heg !
V. War Lein Ar Run
VI. Eun toull en Erc'h
VII. Permisionad
VIII. Tadig
IX. Ar Banne Gwin
X. Barnet d'ar Maro
XI. Eur C'higer
XII. Ar Bidoniad Dour
XIII. Uperid (gwelit ivez amañ ar bajenn Iperit)
XIV. Blenier Bleniet
XV. A-hed ar Ganol
XVI. Maro evit ar Vro ; lakaet e peurunvan hag adembannet en niverenn 404 (Mae - Mezheven 2014) eus ar gelaouenn Al Liamm, Marv evit ar Vro titl ar pennad,
XVII. E Peoc'h an Hañv
XVIII. An Den n'em eus ket lazet
Klozet eo Dremm an Ankou gant ur Roll Geriou Micher ma c'heller kavout ennañ an holl dermenoù a denn d’an tachennoù-emgann, eus Aezenn-vougus betek Troad-ged.
An XVIIIvet pennad-skrid
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Disheñvel eo ar pennad diwezhañ diouzh ar re all o vezañ ma ne oa ket diazezet war zarvoudoù gwirion, kement-mañ bezañ displeget fraezh gant an oberour e-unan e rakskrid e levr.
Emeur e miz Mae 1918, en un tu bennak war Hent an Itronezed : lakaet en deus harz ar c'horporal Yann Abiven war un ofiser eus an tokarnou plat, an isletanant Keller, goude bezañ argadet ur foz-difenn alaman gant ur strolladig soudarded c'hall. Hag espernet e vuhez d'e enebour.
Emeur e miz Mezheven 1940, e-tal kichen ar c'harrdi bet savet gant Abiven e fabourz Montroulez, hag eñ o sellet ouzh kirri-tan al lu alaman o vont war-du Brest pa chom a-sav unan anezhe nepell dioutañ. Emañ ar c'horonal Keller ennañ hag int-i da gregiñ gant ur gaozeadenn souezhus a gaver ur bomm anezhi da-heul :
– « Klevout a raer, abaoe eur pennad, » eme
Abiven, « hoc'h eus soñj da zistaga Breiz diouz
ar Frañs. »
– « Gouzout a ouzomp ez oc'h disheñvel. Eur
yez hoc'h eus d'eoc'h hoc'h unan. Ne vez ket,
avat, dieubet eur bobl a-eneb he bolontez ha ne
raimp ket ar fazi-se. D'eoc'h eo da welout ha
plijout a ra gwell ganeoc'h ankounac'haat da
vat hent ho Kouenn eget ober ho mad eus an
darvoudou dic'hortoz evit adc'hounit frankiziou
kollet. »