e-kichen
Brezhoneg
Etimologiezh
- Da geñveriañ gant ar c'hembraeg cyrchyn « a-ziwar-dro », an heniwerzhoneg cercenn, dezhañ ar memes ster. Dont a rafe diwar e hag ar ger keltiek *kerk-inno-. Gwelet an henc'hresianeg ϰρίϰ-ο-ς, « kelc'h », al latin circus, circum, circā, h.a., ar sañskritek चक्र cakra « rod », an henc'hresianeg ϰύϰλος, an hensaozneg hwéol en deus roet ar saozneg wheel. Gwelet ar penngerioù kelc'h ha kerc'henn.[1]
Araogenn
| Gour | Furm |
| U1 | em c'hichen |
| U2 | ez kichen |
| U3g | en e gichen |
| U3b | en he c'hichen |
| L1 | en hor c'hichen |
| L2 | en ho kichen |
| L3 | en o c'hichen |
| D | er c'hichen |
e-kichen /eˈkiʃːɛn/ (furm vihanaat e-kichenik)
- Tost ouzh unan bennak, pe ouzh un dra bennak.
- Gleb o zreid en o botoù ha brevet o c'horf oc'h ober hent, e kerzhent ruz-diruz e-kichen o c'hezeg. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 21.)
- Ar marc'h a yeas dre ar vali greiz, a lammas dreist peder pe bemp regennad bezioù hag a gouezhas e-kichen ur bez nevez toullet. — (Anatol ar Braz, lakaet e brezhoneg gant Erwan ar Moal, Mojenn an Ankou, Mouladurioù Hor Yezh, 1986, p. 21.)
- Ar c'hi paour a oa chomet e-kichen e vestr lazet. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 2.)
- - .... E-kichen Pont-an-Traoñ end-eeun eo e klevas karrigell an Ankou o wigourat hag an Anaon o klemm. — (Abeozen, Pirc'hirin Kala-Goañv, Al Liamm, eil emb. 1986, p. 126.)
- Me a oa lakaet e-kichen ar maer. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 202.)
- Evel ne wele nemet levrioù, bern-war-vern, renket an eil e-kichen egile, e lavaras d'an Aotrou 'n Eskob e chomje d'her gedal. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 19.)
- E porzh bihan ar skolaj e oamp, e-kichen ar chapel ; ... — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 66.)
- An daou di a oa savet an eil e-kichen egile, ar pezh a oa un dra fall ; ... — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 26.)
- Lom a lammas dreist ar c'hleuz hag a gemeras plas e-kichen Job, dindan ar raden hir. — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 72.)
- Degouezhout, en em gavout, erruout, e-kichen unan bennak, pe un dra bennak:
- Digouezout a rejont a-benn eur pennadig e-kichen eur c’hoad. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 35.)
- Neuze ec'h en em gav ar roue hag e verc'h er c'hae, e-kichen ar vag. — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 55.)
Gerioù heñvelster
Gerioù enepster
Deveradoù
Troioù-lavar
Krennlavaroù
- Kazhig a vale a lip e bav
An hini a chom e-kichen an tan
A chom da viaoual gant an naon. - N'eus pilhenn na gav truilhenn
Er c'harzh pe e-kichen. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 312.) - Pilhenn a gav truilhenn
Er c'harzh pe e-kichen. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 312.)
Troidigezhioù
Gwelet ivez
- Araogennoù brezhonek, stag
Daveoù
Roll an daveoù :
Adverb
e-kichen
- tost
- – Ma zad zo o prenañ levrioù er stal e-kichen, ... — (J.K. Rowling, lakaet e brezhoneg gant Mark Kerrain, Harry Potter ha Maen ar Furien, An Amzer embanner, 2012, p. 84.)
- Met mont a rankot en ti bras a zo aze e-kichen, er c’hastell. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 117.)
- « Taol ac’hanoun er ster a red aze e-kichen. » — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 145.)
Gerioù heñvelster
Krennlavaroù
- N'eus pilhenn na gav truilhenn
Er c'harzh pe e-kichen. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 312.) - Pilhenn a gav truilhenn
Er c'harzh pe e-kichen. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 312.)