Eten
| Etilen | |
|---|---|
   | |
| Općenito | |
| Hemijski spoj | Etilen |
| CAS registarski broj | 74-85-1 |
| SMILES | C=C |
| InChI | 1/C2H4/c1-2/h1-2H2 |
| Kratki opis | Bezbojni gas |
| Osobine1 | |
| Molarna masa | 28.05 g/mol |
| Agregatno stanje | Gasovito |
| Gustoća | 1.178 kg/m3 na 15 °C, gas |
| Tačka topljenja | −169.2 °C (104.0 K, -272.6 °F) |
| Tačka ključanja | −103.7 °C (169.5 K, -154.7 °F) |
| Rastvorljivost | 3.5 mg/100 ml (17 °C) |
| Dipolni moment | Nula |
| Rizičnost | |
| NFPA 704 |  0
0
0
|
| 1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima. | |
Eten ili etilen (C2H4) je nezasićeni ugljikovodik koji pripada nizu alkena. Bezbojan je i slabog mirisa. Na sobnoj temperaturi je plinovit i ne reagira s krečnom vodom. Mješavina etilena i zraka daje eksplozivnu smjesu.[1]
Etilen je dokazan kao biljni hormon, a najviše se primjenjuje u sazrijevanju voća, gdje pospješuje klijanje sjemena, podstiče cvijetanje i potpomaže sazrijevanje voća. Te primjene, kao biljnog hormona, eten se koristi i kao sirovina za dobijanje plastičnih folija i ambalažnih boca, raznih veličina.
Etilen je otkriven u 17. stoljeću, nakon zagrijavanja etanola sa sumpornom kiselinom.
Hemijska svojstva
[uredi | uredi izvor]Eten je gas bez boje, mirisa i okusa, a slabo je rastvorljiv u vodi.
Eten kao hormon
[uredi | uredi izvor]Eten se smatra jednim od osnovnih biljnih hormona, a koristi se za regulaciju fizioloških procesa u biljkama.
Jedini je biljni hormon u gasovitom stanju. Još u 20. stoljeću, kada se za uličnu rasvjetu koristio gas, primijećeno je da na pojedinim stablima uličnih drvoreda iznenada opadaju listovi. To se dešavalo tamo gdje je iz gasovoda isticao gas sa etenom. Tridesetih godina 20. stoljeća, ustanovljeno je da etilen proizvode biljke (plodovi, listovi, cvjetovi, sjemena). Koncentracija u tkivima mu zavisi od stadija razvića biljke. Zreli plodovi oslobađaju etilen koji utiče na sazrijevanje nezrelih plodova u zajedničkim pakovanjima[2]
U biljkama nastaje razgradnjom aminokiseline metionina, a kao slabo rastvorljiv u vodenom mediju ćelije, brzo odlazi sa mjesta sinteze.
Djejstvo etena na biljke je dvojako:
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Alberts B. (2002)ː Molecular biology of the cell. Garland Science, New York, ISBN 0-8153-3218-1.
- ^ Harrison L. G. (2011): The shaping of life: The generation of biological pattern. Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-55350-6; http://books.google.com/books?id=-IPG-vg7Pr8C.
