Gorski Karabah

Nagorni Karabah ili Gorski Karabah (armenski: Լեռնային Ղարաբաղ, tj. Lernayin Gharabagh, Արցախ, tj. Artsakh, azerski: Dağlıq Qarabağ, ruski: Нагорный Карабах, Nagornij Karabah) kontinentalna je regija u Zakavkazju. Regija je uglavnom planinska i šumovita.

Historija

Sukobi Azerbejdžana i Armenije

Konflikt oko Nagorni Karabaha traje od Rata za Nagorni Karabah iz perioda 1988-1994, a odnosi ne sukobe između Azera i Armena za navedeno područje. Ovi sukobi uključuju sljedeće događaje:

• Rat za Nagorni Karabah (1988.–94.)
• 2008-e čarke oko Mardakert-a
• 2010-e nasilje
• 2011-e incidenti
• 2012-e pogranične borbe
• 2013-e pogranične borbe
• 2014-e pogranične borbe

Odnosi sa Armenijom

Nagorni-Karabah predstavlja gotovo homogeno armensko etničko okruženje. Armenska dijaspora u okviru međunarodne zajednice aktivno lobira za nezavisnost i ulaže ogromne količine novca kako bi stabilizovala region, a armenski dram je jedina valuta u upotrebi u RNK (iako je Nagorno- Karabah izdaje svoj dram štampan u Austriji i uglavnom služi kao suvenir). Armenija je od samog početka sukoba vojno i ekonomski otvoreno podržavala akcije vlasti u Stepanakertu, što je dovelo do zaoštravanja njenih odnosa sa Azerbejdžanom, ali i sa južnim susjedom Turskom. Rezultat rata u Nagorno-Karabahu, iako naizgled povoljan za Armene, ipak se može nazvati Pirovom pobjedom. Armenska krhka ekonomija dodatno je oslabljena ratom, a međunarodna trgovina se sada može održati samo putem koridora u Gruziji, zemlji koja se suočava s dvije zone unutrašnjih sukoba.

Odnosi sa Azerbejdžanom

Uprkos potpisanom primirju 1994. godine, odnosi između Stepanakerta i Bakua još su daleko od mirnih i stabilnih. Uprkos činjenici da je rat u Nagorno-Karabahu konsolidovao moć etničkih Jermena na ovim prostorima, u oblasti diplomatije, Azerbejdžan se pokazao mnogo uspešnijim u promovisanju svog viđenja sukoba i postavljanju pitanja raseljenih Azerbejdžana na međunarodnoj sceni. 1993. godine, na inicijativu predsjednika Azerbejdžana, Heydara Aliyeva, usvojene su četiri rezolucije Vijeća sigurnosti Ujedinjenih naroda koje su se ticale tada aktuelnog oružanog sukoba između azerbejdžanskih i armenskih vojnih trupa.

Generalna skupština UN-a na svojoj 85. plenarnoj sjednici, održanoj 20. decembra 1993. godine, usvojila rezoluciju pod nazivom "Međunarodna hitna pomoć izbjeglicama i raseljenim licima u Azerbejdžanu". Ove rezolucije pozivaju međunarodnu zajednicu da pomogne porodicama žrtava rata, izbjeglicama i raseljenim osobama širom Azerbejdžana. Ilham Alijev je 2003. godine naslijedio svog oca na čelu azerbejdžanske države. Paragraf 163. "O situaciji na okupiranim teritorijama Azerbejdžana" uvršten je u zvanični dnevni red 59. zasjedanja Generalne skupštine Ujedinjenih naroda. Uspostavljen je institucionalni okvir kako bi se spriječilo buduće naseljavanje Armena na teritorijama koje je njihova vojska okupirala tokom rata. Parlamentarna skupština Vijeća Evrope usvojila je 2005. godine Rezoluciju o sukobu u Nagorno-Karabahu i radu Minsk grupe OSCE-a. Usvajanjem ovih dokumenata potvrđene su odluke rezolucija koje je usvojio Vijeće sigurnosti Ujedinjenih naroda. Azerbejdžanske vlasti su još jednom uspjele da iznesu pitanje teritorijalnog integriteta svoje zemlje pred međunarodnu zajednicu.

Azerbejdžan je u svijet međunarodnih odnosa uveo pojam 'kavijar diplomatije', odnosno strategiju kojom se raznim vrijednim poklonima, organizovanjem gozbi i sličnih poticaja pokušava utjecati na mišljenje kreatora politike koje bi koristilo Azerbejdžanu. Mnogi analitičari bi rekli da im takva taktika dobro ide, jer zvaničnici za međunarodne odnose često "zatvaraju oči" pred značajnim unutrašnjim problemima sa kojima se Azerbejdžan suočava.

Vanjska politika i odnosi sa međunarodnim akterima

Nezavisnost Republike Nagorno-Karabah ne priznaje nijedna država članica Ujedinjenih nacija, pa se na međunarodnom planu ovo područje tretira kao sastavni dio Azerbejdžana. Vlada Stepanakerta je otvorila nekoliko predstavništava kako bi promovisala svoje zvanične pozicije i pokušala da obezbedi međunarodno priznanje. Otvorena su predstavništva RNA u Jerevanu, Potsdamu, Moskvi, Parizu, Vašingtonu, Nju Delhiju, Bejrutu i Sidneju.

Republiku Nagorno-Karabah do sada su kao nezavisnu državu priznale Pridnjestrovska Moldavska Republika (sama bez ikakvog priznanja od strane države članice Ujedinjenih naroda), Republika Abhazija i Republika Južna Osetija (priznale su je samo 4 države) . Ove četiri de facto nezavisne države održavaju međusobnu saradnju kroz članstvo u međunarodnoj organizaciji sui generis, Zajednici za demokratiju i prava naroda. Organizacija za evropsku bezbednost i saradnju (OEBS), najveća svetska bezbednosna organizacija, osnovala je Grupu Minsk 1992. godine, multinacionalnu grupu osnovanu da pomogne vladama Bakua i Jerevana da pronađu rešenje za sukob u Nagorno-Karabahu.

S obzirom na činjenicu da je Armenija, kao i Rusija, članica Organizacije ugovora o kolektivnoj sigurnosti, Rusija ima pravo reagovati u slučaju napada na teritorijalni integritet Armenije, a postojanje ruske vojne baze na njihovoj teritoriji nalazi se na području Armenije. uslugu. Ono što im sada ne odgovara, nova Armenska vlada, za razliku od prethodne, vodi znatno nezavisniju politiku i ne konsultuje se sa Rusijom o strateškim pitanjima, štaviše, sve više odstupa od nje kako bi pridobila saveznike u Zapad, na koji u zvaničnoj Moskvi ne gledaju blagonaklono. Po svemu se ne može kriviti Armenci koji pokušavaju da ostvare svoje nacionalne interese, kao ni Rusi koji pokušavaju da balansiraju svoje.

Prema međunarodnom pravu, Rusija nije u poziciji da vojno reaguje na teritoriji koja nije de jure Armenska, a svakako nije u njenom ekonomsko-strateškom interesu da kvari odnose sa Azerbejdžanom i, pre svega, Turskom. Čim se 2018. okonča završetak procesa demarkacije granice sa Azerbejdžanom na Kaspijskom moru, koji je bogat naftom i gasom, svaka kriza sa uticajem Rusije bila bi kontraproduktivna sa ekonomske tačke gledišta. Hipotetički, ruska pomoć bi do Armenije mogla stići samo preko Irana, s obzirom da bi i nebo i kopnene granice bile zatvorene preko Gruzije, Turske i Azerbejdžana.

Ako je za Rusiju rečeno da "mora" biti neutralna, onda je Turska stopostotna na strani Azerbejdžana, što je, iako donosi značajne pluse, svojevrsni autogol s obzirom na loše odnose Turske i Zapada. Osim etničkih i istorijskih veza sa Azerbejdžanom, u kontekst treba staviti i tihi sukob Armenije i Turske oko pitanja priznavanja genocida, koji se dogodio prije nešto više od 100 godina. Erdoganovi apetiti rastu iz godine u godinu, zbog čega je potencijalni turski koridor ka Kaspijskom moru očigledna meta i cilj sukoba. Koridor koji su Armeni blokirali i nakon 100 godina.

U slučaju EU mislimo na profrancusku stranu koju vodi Francuska i neutralnu stranu koju vodi Njemačka. U oba slučaja dominantan uticaj ima emigracija, gde u Francuskoj imamo milionsku zajednicu Armena, dok je u Nemačkoj zaista velika prisutnost Turske. Ono što se o sukobu može reći jeste da je zvanični narativ EU takav da poziva na prekid sukoba sa predstavljanjem agresije jedne strane – Azerbejdžana – što je značajan uspeh Armenske diplomatije, a svakako i dijaspore. Ono što je dvostruki standard je podrška Ukrajini njenom teritorijalnom integritetu, koji je ona de facto izgubila, ali s druge strane, nedostatak podrške Azerbejdžanu i njihovom teritorijalnom integritetu, koji su i oni de facto izgubili 1990-ih. Cilj EU je, naravno, ekonomske prirode, kako ne bi bilo problema sa isporukom nafte i gasa iz Kaspijskog mora.

Slično Rusiji, Iran je u specifičnoj poziciji. Osim što se graniči s obje zemlje, u ovoj zemlji živi i dijaspora Armena i Azera. Iako je muslimanska zemlja sa šiitskom granom, koja je također pretežno zastupljena u Azerbejdžanu, Iran ne gleda na ovaj sukob pristrasno s vjerske strane, već zastupa svoje geopolitičke interese. Bilo je nekih poboljšanja 2014. godine, nakon predsjedničkih izbora u Iranu, kada novi iranski predsjednik Rouhani podržao je rezoluciju UN-a o teritorijalnom integritetu Azerbejdžana. Odnos Irana sa Armenijom treba posmatrati kroz značajan ekonomski interes za izvoz gasa, nafte ioružja. Takođe je prezentna turska propaganda u s ciljem diskreditacije Irana u očima i Armena i Azera.