Petar I, car Rusije
| Petar I | |
|---|---|
_-_Portrait_de_Pierre_Ier_(mus=25C3=25A9e_de_l=25E2=2580=2599Ermitage).jpg) | |
| Car Rusije | |
| Vladavina | 7. maj 1682 – 8. februar 1725. |
| Prethodnik | Fjodor III |
| Nasljednik | Katarina I |
| Krunidba | 25. juni 1682. |
| Supružnik | |
| Djeca | |
| Dinastija | Romanov |
| Otac | Aleksej I, car Rusije |
| Majka | Natalija Kirilovna Nariškina |
| Rođenje | 10. juni 1672. Moskva |
| Smrt | 8. februar 1725 (u 52. godini) |
Petar I (10. juni 1672 – 8. februar 1725), poznat i kao Petar Veliki,[1] bio je prvi car Rusije koji se proglasio imperatorom.[n 1] Kroz niz uspješnih ratova proširio je carstvo koje je postalo glavna evropska sila. On je predvodio kulturnu revoluciju koja je zamijenila tradicionalni srednjovjekovni društveni i politički sistem. Reforme Petra Velikog su ostavile trajan uticaj na Rusiju i mnoge institucije ruske vlade vode porijeklo od njegove vladavine.
Život
[uredi | uredi izvor]Rane godine
[uredi | uredi izvor]Bio je sin cara Alekseja I i Natalije Nariškine. Od malih nogu, Petrovo obrazovanje (koje je naručio car Aleksej I) bilo je u rukama nekoliko tutora, prije svega Nikite Zotova, Patricka Gordona i Paula Menesiusa. Car Aleksej I umire 29. januara 1676. ostavljajući suverenitet Petrovom starijem polubratu, slabom i bolesnom Fjodoru III. Tokom ovog perioda, vladu je vodio Artamon Matvejev, prijatelj cara Alekseja I, politička glava porodice Nariškin i blizak prijatelj Petra. Sve se promijenilo kada je car Fjorod III umro 1682. godine. Budući da Fjorod nije imao djece, nastao je spor između porodica Nariškin i Miloslavski oko toga ko bi trebao naslijediti ruski tron. Sljedeći na redu za prijestolje bio je Petrov drugi polubrat Ivan V, ali je on bio hronični bolesnik. Zbog toga je Boljarska duma (Vijeće ruskih plemića) izabrala 10-godišnjeg Petra koji je postao car sa svojom majkom kao regentom. Sofija Aleksejevna, jedna od kćeri cara Alekseja I iz prvog braka, predvodila je pobunu od aprila do maja 1682. godine. U kasnijim sukobima, neki od Petrovih rođaka i prijatelja su ubijeni, uključujući Matvejeva, a Petar je svjedočio nekim od ovih djela političkog nasilja.
Napomene
[uredi | uredi izvor]- ^ Iako je "imperator" zvanična titula ruskog vladara od 1721, pri svakodnevnom spominjanju ruskih vladara koristi se titula cara.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Peter I | Biography, Accomplishments, Reforms, Facts, Significance, & Death | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). 16. 10. 2023. Pristupljeno 20. 10. 2023.
| Prethodi: | Car Rusije | Slijedi: |
| Fjodor III | Katarina I |
Nedovršeni članak Petar I, car Rusije koji govori o biografijama treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.