Протестант шэнэшлэл
Протестант шэнэшлэл гү, али Реформаци (лата: reformatio — «заһаха, һайжаруулха, шэнэшлэхэ» гэһэн удхатай) гээшэ баруун болон түб Европын хэмжээндэ XVI—XVII зуунай үедэ Библиин һургаалые дахажа католик христосой шажаниие һайжаруулха, шэнэшлэхэ талаар гараһан олониитые хамарһан шажан болон олониитын хүдэлөөн юм[1].
1517 ондо Бүхы Гэгээнтэнүүдэй һайндэрэй үдэшэдэ Мартин Лютер Саксониин Виттенбергын сүмын үүдэндэ индульгенци ба Католик сүмын коррупци тухай «95 сэдэбүүдээ» тунхаглаба. Протестант шэнэшлэлэй идеологууд өөрынгөө шүүмжэлэлдэ Католик сүмын шаталалые ба санбаартадые буруушаажа, католик Нангин уламжалалые мэлзэжэ, газар баялигые эзэлхэ сүмын эрхые үгыдхэбэ. Арюун Римэй эзэнтэ гүрэндэ католик эзэн хаанай ба гүнүүдэй ба протестант гүнүүдэй хоорондо удаан тэмсээн эхилбэ. Тэрэ тэмсээнэй үрэ дүндэ 1555 оной Аугсбургын шажанай энхэ тайбан, Германиин децентрализаци шангадхаһан 1618—1648 оной Гушан жэлэй дайн болобо.
Протестант шэнэшлэлэй гол урасхалнууд: бюргерэй шэнэшлэл (Лютер, Жан Кальвин, Ульрих Цвингли); католик сүмэдэ эсргүүсэһэн ба тэгшэ эрхэ түлөө тэмсэһэн арадай шэнэшлэл (Томас Мюнцер, анабаптистууд); сүмын газарые эзэмдэхэ, засагаа бэхилхэ зорилготой хаашуулай шэнэшлэл.
Протестант шэнэшлэлэй үзэл сурталай туг доро Германиин 1524—1526 оной Таряашадай дайн, Нидерландын хубисхал ба Англиин хубисхал үнгэрбэ. Протестант шэнэшлэлэй үрэ дүндэ протестантизм бии болобо.
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
|
«Протестант шэнэшлэл» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |