Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Neidio i'r cynnwys

BBC Alba

Oddi ar Wicipedia
BBC Alba
Enghraifft o'r canlynolsianel deledu Edit this on Wikidata
IaithGaeleg Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu19 Medi 2008 Edit this on Wikidata
PerchennogBBC, MG Alba Edit this on Wikidata
PencadlysBBC Pacific Quay Edit this on Wikidata
Gwefanhttps://www.bbc.co.uk/alba Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae BBC Alba yn sianel deledu darlledu gyhoeddus rad-i-awyr Gaeleg sy’n eiddo ar y cyd i’r BBC ac MG Alba. Lansiwyd y sianel ar 19 Medi 2008 ac mae ar yr awyr am hyd at saith awr y dydd. "Alba", yn amlwg, yw'r enw Gaeleg ar yr Alban. Mae'r orsaf yn unigryw gan mai hi yw'r sianel gyntaf i gael ei darparu o dan drwydded BBC gan bartneriaeth a hi hefyd oedd y sianel aml-genre gyntaf i ddod yn gyfan gwbl o'r Alban gyda bron pob un o'i rhaglenni'n cael eu gwneud yn yr Alban.[1][2][3]

O 2012 ymlaen, roedd 637,000 o oedolion dros 16 oed yn yr Alban yn gwylio'r sianel bob wythnos.[4]

Hanes

[golygu | golygu cod]
Logo wreiddiol BBC Alba, 2008-2021

Yn 2007, agorodd Ymddiriedolaeth y BBC ymgynghoriad ar wasanaeth digidol Gaeleg mewn partneriaeth â Gaelic Media Service. Yn dilyn ymgynghoriad Ymddiriedolaeth y BBC ym mis Tachwedd 2007, argymhellodd Cyngor Cynulleidfa’r Alban eu cefnogaeth i greu’r gwasanaeth ar 7 Rhagfyr 2007, gan nodi y dylai’r Ymddiriedolaeth fynd ar drywydd cludo’r gwasanaeth ar deledu daearol digidol a bod y rhaglennu “parth Gaeleg” presennol ar BBC Scotland aros ar ôl y lansiad.[5][6] Ar 28 Ionawr 2008, rhoddodd Ymddiriedolaeth y BBC sêl bendith i sianel Aeleg.

Dechreuodd y sianel ddarlledu ar loeren am 9:00pm ar 19 Medi 2008 gyda fideo lansio yn cynnwys fersiwn newydd o gân Runrig, Alba. Darlledwyd wedyn ceilidh o An t-Eilean Sgitheanach a drama gomedi Eilbheas (Elvis). Cyd-ddarlledwyd y noson lansio ar BBC Two Scotland rhwng 9:00pm a 10:30pm a chynhaliwyd digwyddiad lansio yn Amgueddfa Genedlaethol yr Alban, a recordiwyd gan wasanaeth newyddion y sianel An Là ("Y Dydd").

Gweithrediad

[golygu | golygu cod]

Darlledir BBC Alba am hyd at saith awr y dydd yn y Deyrnas Unedig ar lwyfannau lloeren Sky a Freesat, y darparwr cebl Virgin Media ac ar y darparwr daearol digidol Freeview yn yr Alban yn unig. Pan na fydd rhaglenni teledu yn cael eu darlledu ar y sianel, bydd BBC Alba yn cyd-ddarlledu gwasanaeth radio Gaeleg y BBC, BBC Radio nan Gàidheal yn ystod y dydd. Ar ôl hanner nos (1.00am ar nos Sadwrn) mae'r gwasnaeth radio Gaeleg yma yn cyd-ddarlledu BBC Radio Scotland am weddill y nos.

Mae cyflwyniad dilyniant a rheolaeth sianeli BBC Alba wedi'i leoli yn Steòrnabhagh, tra bod y gwasanaethau newyddion wedi'u lleoli yn Inverness.[7]

Cyllideb

[golygu | golygu cod]

Ariennir y sianel o gyllideb BBC Scotland a chan MG Alba, sydd ei hun yn cael ei hariannu gan lywodraeth yr Alban a llywodraeth y DU. Yn 2011/12 gwariodd y BBC £8 miliwn ar y sianel, a defnyddiwyd £5 miliwn ohono ar gyfer rhaglenni.[8] Mae MG Alba yn gwario’r rhan fwyaf o’i gyllideb (£12.4 miliwn yn 2008/09) ar y Gwasanaeth Digidol Gaeleg.

Rhaglennu

[golygu | golygu cod]
Swyddfeydd a stiwdios BBC Scotland yn Inbhir Nis lle darlledir peth o ddarpariaeth BBC Alba

Mae'r allbwn ar y sianel yn cynnwys newyddion, materion cyfoes, chwaraeon, drama, rhaglenni dogfen, adloniant, addysg, crefydd a rhaglenni plant, a ddarlledir fel arfer rhwng 5.00pm a hanner nos. Mae BBC Alba yn canolbwyntio ar bedair camp: pêl-droed, rygbi, camanachd (shinty),[9] a chwrlo (sy'n boblogaidd iawn yn yr Alban).[10]

Mae rhaglenni plant yn cael eu dangos am ddwy awr bob diwrnod o'r wythnos, rhwng 17:00 a 19:00. Gan ddechrau yn 2018, roedd menter ailfrandio gyda'r awr gyntaf yn cael ei chyflwyno fel 'CBeebies Alba' a'r ail awr fel 'CBBC Alba'. Dyma fersiynau Gaeleg yr Alban o sianeli CBBC a CBeebies.

Mae rhaglen newyddion, An Là, yn cael ei darlledu bob nos drwy'r wythnos, fel arfer yn ei slot rheolaidd o 8:00pm. Mae nos Sadwrn yn cynnwys darllediadau wythnosol o gêm ddethol yn Uwch Gynghrair yr Alban a chaiff gemau eu dangos yn rheolaidd o Uwch Gynghrair Merched yr Alban a gemau cyfeillgar a chystadleuol tîm pêl-droed cenedlaethol merched yr Alban.

Drama Gaeleg £1m y Bennod i'r Byd

[golygu | golygu cod]

Yn 2024 datgelodd y sianel y bydd cyfres ddrama 4 pennod 60 munud o hyd, An t-Eilean (Yr Ynys), yn cael ei darlledu ar y sianel yn 2025 gyda'r bwriad i'w gwerthu i gynulleidfa fyd-eang. Crëwyd y gyfres gan Nicholas Osborne a'i gyd-ysgrifennu gan Patsi Mackenzie, gyda Tom Sullivan yn gyfarwyddwr - hon fydd y gyfres ddrama Aeleg fwyaf ac amlycaf yn hanes y sianel. Wedi'i gosod yn Ynysoedd Allanol Heledd, mae'n stori drosedd. Pan ddarganfyddir eu mam wedi’i llofruddio yng nghastell y teulu, mae pedwar o blant sy’n oedolion yn dychwelyd i ynys eu geni yn yr Alban wrth i’w tad gael ei holi ynglŷn â’i marwolaeth.[11]

Beirniadaeth

[golygu | golygu cod]
Lincoln Hilton yn perfformio ar gyfer cyfres Piping Live yn 2017 ar gyfer BBC Alba

Cynnwys Saesneg a diffyg isdeitlau Gaeleg

[golygu | golygu cod]

Mae'r gymuned Aeleg, gan gynnwys yr awduron Aonghas MacNeacail,[12] Angus Peter Campbell,[13] Lisa Storey [13] a'r cerddor Allan MacDonald, wedi beirniadu diffyg isdeitlau Gaeleg, a'r pwyslais ar Cyfweliadau ac adroddiadau Saesneg yng nghynnwys y sianel i oedolion.[14] Dywedodd gwasanaeth newyddion Gaeleg y BBC fod awduron ac awduron wedi sefydlu ymgyrch, GAIDHLIG.TV, i gynyddu cynnwys Gaeleg ar BBC Alba. Cafodd y penderfyniad i gyflwyno 'cyfleusterau botwm coch' i alluogi gwylwyr i newid i sylwebaeth chwaraeon Saesneg, a gyhoeddwyd gyntaf ym mis Awst 2014 ar gyfer rygbi a'r gyfres Guinness Pro12, ei feirniadu'n hallt gan y gymuned Aeleg.[15] Yn sgil y feirniadaeth, cyhoeddodd MG Alba'n gyhoeddus yn y West Highland Free Press na fyddai'r 'opsiwn botwm coch' ar gyfer sylwebaeth Saesneg yn ehangu i chwaraeon neu rannau eraill o'r sianel.[16]

Rhaglennu chwaraeon yn "twyllo"

[golygu | golygu cod]

Rhwng ei lansiad ym mis Medi 2008 a dechrau 2010, collodd sianel BBC Alba draean o’i gwylwyr, ond mae nifer ei gwylwyr yn parhau i fod bum gwaith yn fwy na maint y gymuned llafar Gaeleg yn yr Alban (ychydig dros 58,000[17]). Mae'r hanesydd Michael Fry wedi dadlau mai dim ond ar gyfer y darllediadau pêl-droed y mae llawer o'i gwylwyr yn ei wylio, oherwydd "does dim angen Gaeleg i wylio pêl-droed", a bod y sianel yn "twyllo" fel hyn.[18] Mae’r model, fodd bynnag, yn gyffredin ac yn fwriadol fel y mae ar sianeli cyffelyb fel y sianel Wyddeleg TG4, y darlledwr Basgeg EITB neu S4C. Yn Ewrop, nid elw masnachol yw prif genhadaeth y sianeli hyn, ond hyrwyddo'r ieithoedd cynhenid.

Amrywiol

[golygu | golygu cod]

Mewn erthygl ar blog 'Draig Wen' yn 2010 gwnaeth yr awdur gymhariaeth gyda chyllideb S4C ac un BBC Alba oedd newydd gychwyn. Gan nodi bod cyllideb BBC Alba o £20 miliwn yn fechan ond yn cynhyrchu rhaglenni "iawn" a bod cyllideb S4C (ar y pryd) yn £100 miliwn dywedodd, "... beth am GADW y 100 miliwn (cyllideb S4C) a chreu ail sianel BBC cymru gyda 20 miliwn o'r arian i gystadlu yn y Gymraeg yn erbyn S4C - felly dewis o raglenni. A phob rhaglen ar gael ar CLIC neu BBC watch it again drwy'r byd ac am ddim."[19]

Darllen pellach

[golygu | golygu cod]

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ "Gaelic digital TV channel debated". BBC Online. 29 Awst 2007. Cyrchwyd 3 Awst 2007.
  2. ↑ "Commissioning – BBC Alba". BBC. 12 Hydref 2009. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 24 Mai 2010. Cyrchwyd 23 Mawrth 2010.
  3. ↑ "Launch date for Gaelic TV channel". BBC News. 13 Awst 2008. Cyrchwyd 23 Mawrth 2010.
  4. ↑ "Annual Report and Statement of Accounts 2012/13" (PDF). Stornoway: MG Alba. 23 Mai 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2014-10-07.
  5. ↑ "Audience Council Scotland – Meeings". BBC. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2 Awst 2012. Cyrchwyd 23 Mawrth 2010.
  6. ↑ "Audience Council Scotland – Audience". BBC. 15 Chwefror 2008. Cyrchwyd 23 Mawrth 2010.
  7. ↑ "MG ALBA – Frequently Asked Questions". MG Alba. 19 Medi 2009. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 13 Ebrill 2010. Cyrchwyd 23 Mawrth 2010.
  8. ↑ "The BBC Executive's Review and Assessment" (PDF). Annual Report and Accounts 2011/12. BBC. 2012. tt. 2–64. Cyrchwyd 23 Tachwedd 2012.
  9. ↑ "SFL's delight at joy sponsorship deal for Challenge Cup". The Daily Record. 11 Awst 2009. Cyrchwyd 23 Mawrth 2010.
  10. ↑ "RCCC Invests to Secure BBC Alba Live Curling Coverage". Scottish Curling. Cyrchwyd 4 Mehefin 2021.
  11. ↑ "BBC ALBA announces first high-end Gaelic drama series set to hit international screens in 2025". Gwefan MG Alba. 15 Mawrth 2024.
  12. ↑ "Dh'fhaodar gum falaichear fo-thiotalan" [Subtitles may be hidden]. BBCAlbaNews. 13 Gorffennaf 2015. Cyrchwyd 29 Ebrill 2021.
  13. ↑ 13.0 13.1 "Dè an t-Slighe air Adhart airson Craoladh na Gàidhlig?" [What's The Way Forward for Gaelic Broadcasting?]. Bella Caledonia. 1 Ebrill 2016. Cyrchwyd 29 Ebrill 2021.
  14. ↑ "BBC ALBA is not a Gaelic channel". BBCAlba News. 9 Medi 2014. Cyrchwyd 12 Medi 2014.
  15. ↑ MacDonald, Allan; Storey, Lisa (11 Medi 2014). "English content on ALBA harmful to Gaelic development". West Highland Free Press. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 13 Medi 2014. Cyrchwyd 12 Medi 2014.
  16. ↑ "Freagairt do draghan mu MG ALBA" [Responding to concerns about MG ALBA]. West Highland Free Press (yn Gaeleg yr Alban). 11 Medi 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 24 Medi 2014. Cyrchwyd 12 Medi 2014.
  17. ↑ "Census 2001 Scotland: Gaelic speakers by council area". CnaG. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 27 Ebrill 2010. Cyrchwyd 23 Mawrth 2010.
  18. ↑ Docherty, Gavin; Mills, Rod (15 Medi 2009). "BBC's Gaelic boss 'fiddles' TV ratings with football". Express.co.uk (yn Saesneg). Cyrchwyd 16 Gorffennaf 2021.
  19. ↑ "BBC Cymraeg AC S4C - we want MORE not less". Blog Draig Wen. 8 Tachwedd 2010.
Eginyn erthygl sydd uchod am deledu. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato
Eginyn erthygl sydd uchod am Yr Alban. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=BBC_Alba&oldid=12968826"