Κόμης Θεοδόσιος
| Κόμης Θεοδόσιος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Θάνατος | 376[1] Καρχηδόνα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αξιωματικός στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Thermantia |
| Τέκνα | Θεοδόσιος Α΄[1] Honorius |
| Αδέλφια | Flavius Eucherius |
| Οικογένεια | Θεοδοσιανή Δυναστεία |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Κόμης των Βρεταννιών |
Ο Φλάβιος Θεοδόσιος (απεβ. το 376), γνωστός και ως κόμης Θεοδόσιος (λατινικά: Theodosius comes) ή Θεοδόσιος ο Πρεσβύτερος (λατινικά: Theodosius Major), ήταν ανώτερος στρατιωτικός, που υπηρετούσε τον Βαλεντινιανό Α΄ (βασ. 364–375 ) και τη δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά την Ύστερη Αρχαιότητα. Υπό τις διαταγές του ο ρωμαϊκός στρατός νίκησε πολλές απειλές, επιδρομές και σφετερισμούς. Ο Θεοδόσιος ήταν γενάρχης της αυτοκρατορικής δυναστείας τού Θεοδοσίου (βασ. 379–457 ) και πατέρας του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄ τού Μεγάλου (βασ. 379–395 ).
Του απονεμήθηκε ο τίτλος comes rei militaris per Britanniarum (διοικητής των στρατευμάτων της Βρετανίας) από τον Αυτοκράτορα Βαλεντινιανό Α΄ για το έργο του εκεί. Κατέστειλε τη Μεγάλη Συνωμοσία (367–368) και τον σφετεριστή Βαλεντίνο. [2] Μετά την αποκατάσταση της τάξης στη Βρετανία, επέστρεψε στην ηπειρωτική Ευρώπη και πολέμησε κατά των Αλαμαννών. Ως magister equitum (διοικητής τού ιππικού) τού Βαλεντινιανού Α΄ εισέβαλε επιτυχώς στην Αλαμαννική επικράτεια (το 371 ή 370). [3] Το 372 ο Θεοδόσιος ηγήθηκε μίας επιτυχημένης εκστρατείας κατά των Σαρματών. [4] Την ίδια χρονιά ο Φίρμος, ένας Μαυριτανός πρίγκιπας, επαναστάτησε κατά της ρωμαϊκής κυριαρχίας. [4] Ο κόμης Θεοδόσιος στάλθηκε στην Αφρική και σε δύο σκληρές εκστρατείες (373–374) κατέστειλε την εξέγερση. [5] Το 376, μετά το τέλος τού Αυτοκράτορα Βαλεντινιανού Α΄, συνελήφθη και εκτελέστηκε, πιθανώς επειδή θεωρήθηκε απειλή για τους νέους Αυτοκράτορες της Δύσης Γρατιανό και Βαλεντιανό Β΄. [6]
Ο τίτλος του στα λατινικά comes rei militaris, σημαίνει συνοδός των πραγμάτων των στρατιωτών. Από τη λατινική λέξη comes προέρχεται ο μεσαιωνικός ευρωπαϊκός φεουδαρχικός τίτλος τού κόμη.
Στρατιωτική σταδιοδρομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο κόμης Θεοδόσιος αναφέρεται για πρώτη φορά σε ιστορικά αρχεία από τον Αμμιανό Μαρκελλίνο με αναφορά στον διορισμό του στη διοίκηση για την αποκατάσταση της τάξης στη Βρετανία. [7] Είναι σαφές ότι πριν από τον διορισμό του σε μία τόσο σημαντική στρατιωτική διοίκηση, ο Θεοδόσιος πρέπει να ήταν έμπιστος του Βαλεντινιανού Α΄ και η στρατιωτική του ικανότητα να ήταν γνωστή και σεβαστή, αλλά δυστυχώς η μέχρι τότε σταδιοδρομία του είναι άγνωστη. [8]
Η Μεγάλη Συνωμοσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 368 ο Θεοδόσιος ανέβηκε στον υψηλό ρωμαϊκό στρατιωτικό βαθμό τού comes rei militaris και στάλθηκε στη βόρεια Γαλατία και τη Βρετανία για να ανακτήσει τα εδάφη, που χάθηκαν από τη Μεγάλη Βαρβαρική Συνωμοσία τον προηγούμενο χρόνο. Στον κόμη Θεοδόσιο δόθηκε η διοίκηση μέρους τού comitatensis (πεζικού) τού Βαλεντινιανού Α΄ και στις αρχές τού έτους βάδισε στη Βοnonia (Βουλώνη, Boulogne-sur-Mer), το λιμάνι της Ρώμης στη Μάγχη. Εκμεταλλευόμενος ένα διάλειμμα τού καιρού, ο κόμης Θεοδόσιος διέσχισε τη Μάγχη, προσγειώθηκε στη Rutupiae (Richborough), αφήνοντας το μεγαλύτερο μέρος των στρατευμάτων του στη Bononia να περιμένουν καλύτερο καιρό. Στη Rutupiae ο Θεοδόσιος άρχισε να συλλέγει πληροφορίες για την κατάσταση στη Βρετανία. Ανακάλυψε ότι τα στρατεύματα στη Βρετανία είτε είχαν αρνηθεί να πολεμήσουν εναντίον ενός εχθρού, που ήταν ανώτερος σε αριθμό, είτε είχαν πάρει άδεια, όταν άρχισε η εισβολή. Επιπλέον ανακάλυψε ότι ο εχθρός είχε διαλύσει τις δυνάμεις του σε μικρές ομάδες επιδρομών, που λεηλατούσαν κατά βούληση. Όταν ο στρατός του πέρασε τελικά τη Μάγχη με την έναρξη του καθαρού, ανοιξιάτικου καιρού, ο Θεοδόσιος είχε κάνει τα σχέδιά του και ήταν έτοιμος να κινηθεί. Ο ρωμαϊκός στρατός βάδισε στο Londinium (Λονδίνο) και αποκατέστησε τον αυτοκρατορικό έλεγχο της μεγαλύτερης πόλης της Βρετανίας. Το Londinium θα λειτουργούσε ως βάση των επιχειρήσεων τού Θεοδόσιου. Χώρισε τον στρατό του σε αποσπάσματα και τα έστειλε να επιτεθούν στα επιδρομικά στρατεύματα, όποτε πλησίαζαν στην πόλη. Οι Ρωμαίοι νίκησαν γρήγορα τους μικρούς εχθρούς επιδρομείς, σκοτώνοντας και/ή αιχμαλωτίζοντας πολλούς επιδρομείς και απαλλάσσοντάς τους από τη λεία, τις προμήθειες και τους αιχμαλώτους τους. Ο Θεοδόσιος έστειλε επίσης αγγελιοφόρους, που πρόσφεραν χάρη στους λιποτάκτες και τους διέταξε να πάρουν το δρόμο τους για το Londinium. [9]
Τον χειμώνα του 368–369, μεγάλος αριθμός στρατευμάτων άρχισαν να επιστρέφουν στις μονάδες τους, φέρνοντας ζωτικής σημασίας πληροφορίες που θα βοηθούσαν τον Θεοδόσιο να σχεδιάσει την επόμενη φάση της εκστρατείας του. Το 369 ο Θεοδόσιος εκστράτευσε σε όλη τη Ρωμαϊκή Βρετανία, αποκαθιστώντας τις «κυριότερες πόλεις» της και κυνηγώντας εχθρικά πολεμικά κόμματα και προδότες. Ο Aμμιανός Μαρκελίνος καταγράφει ότι κατέπνιξε μiα εξέγερση από τον Βαλεντίνο από την Παννονία. Στο τέλος της εκστρατείας έστειλε μήνυμα στον Βαλεντινιανό Α΄ για να τον ενημερώσει ότι οι επαρχίες της Βρετανίας είχαν αποκατασταθεί στην Αυτοκρατορία. Ενημέρωσε επίσης τον Αυτοκράτορα ότι είχε δημιουργήσει μία νέα επαρχία, την οποία ονόμασε Βαλεντία (πιθανότατα για τον Βαλεντιανό Α΄). [10]
Είναι γνωστό ότι ήταν μαζί του σε αυτή την εκστρατεία ο μικρότερος γιος του, ο μετέπειτα Αυτοκράτορας, Θεοδόσιος Α΄ και ο μελλοντικός σφετεριστής Μάγνος Μάξιμος.
Magister Equitum Praesentalis
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά την επιστροφή του από τη Βρετανία, ο κόμης Θεοδόσιος διαδέχθηκε τον Ιοβίνο ως magister equitum praesentalis στην Αυλή του Αυτοκράτορα Βαλεντινιανού Α΄. Με την ιδιότητα αυτή επιχείρησε μία άλλη επιτυχημένη εκστρατεία (370/371) κατά των Αλαμανών. [11] Το 372 ο Θεοδόσιος προωθήθηκε στο Ιλλυρικό και οδήγησε στρατό εναντίον των Σαρματών. Φαίνεται ότι εξασφάλισε μία νίκη στη μάχη και τερμάτισε με επιτυχία την εκστρατεία εναντίον τους. [12]
Το 372 ο Φίρμος, ένας Μαυριτανός πρίγκιπας, επαναστάτησε κατά της ρωμαϊκής κυριαρχίας και βύθισε την επισκοπή της Αφρικής σε αταξία. [13] Ο Βαλεντινιανός Α΄ αποφάσισε να δώσει τη διοίκηση της εκστρατείας για την καταστολή της εξέγερσης στον κόμη Θεοδόσιο. Ο στρατός αναδιοργανώθηκε και στρατολογήθηκαν επιπλέον στρατεύματα. Ο γιος του Θεοδόσιου έγινε δούκας αντικαθιστώντας τον πατέρα του ως διοικητής στο Ιλλυρικό και ο ίδιος ο κόμης Θεοδόσιος άρχισε να συγκεντρώνει τα στρατεύματά του στην Αρελάτη (Arl). [13] Την άνοιξη του 373 ο κόμης Θεοδόσιος έπλευσε στην Αφρική και ηγήθηκε μίας επιτυχημένης εκστρατείας κατά των επαναστατών στα ανατολικά της Μαυριτανίας. [13] Προς το τέλος της επιχείρησης, όταν οδήγησε τον στρατό του στη δυτική Μαυριτανία, υπέστη μία σημαντική οπισθοδρόμηση. [14] Έτσι το 374 ο κόμης Θεοδόσιος εισέβαλε ξανά στη δυτική Μαυριτανία. Αυτή τη φορά ήταν πιο επιτυχημένος, νικώντας τους επαναστάτες και αιχμαλωτίζοντας τον Φίρμο. [13] Το 373/374, ο νεότερος Θεοδόσιος έγινε δούκας της επαρχίας Πρώτη Μοισία (Moesia Prima). [15]
Το 375, όταν απεβίωσε ξαφνικά ο Αυτοκράτορας Βαλεντινιανός Α΄, ο κόμης Θεοδόσιος βρισκόταν ακόμα στην Αφρική. Έφτασαν διαταγές να συλληφθεί ο κόμης Θεοδόσιος: μεταφέρθηκε στην Καρχηδόνα και θανατώθηκε στις αρχές του 376. Οι λόγοι γι' αυτό δεν είναι ξεκάθαροι, αλλά πιστεύεται ότι προέκυψε από μία διαμάχη για εξουσία στην Ιταλία, μετά το αιφνίδιο τέλος τού Αυτοκράτορα Βαλεντινιανού Α΄ τον Νοέμβριο του 375. Λίγο πριν από το τέλος του, ο κόμης Θεοδόσιος δέχθηκε το χριστιανικό βάπτισμα, μία συνηθισμένη πρακτική εκείνη την εποχή, ακόμη και για τους ισόβιους χριστιανούς.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τον Πολέμιο Σίλβιο, ο γιος τού Θεοδόσιου τού Πρεσβύτερου, ο
- Θεοδόσιος Α΄ ο Μέγας, γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 347 ή 346. [15] Η επιτομή των Καισάρων τοποθετεί τη γενέτειρά του στην Cauca (Coca, Segovia) στην Ισπανία. [15] Ο κόμης Θεοδόσιος είχε έναν άλλο γιο, που ονομαζόταν
- Ονόριος,
- μία κόρη που αναφέρεται στο De caesaribus τού Αυρήλιου Βίκτωρα, αλλά της οποίας το όνομα είναι άγνωστο,
και μία ανιψιά, τη Σερένα. [15]
Υστεροφημία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά την πτώση του πατέρα του, ο Θεοδόσιος τότε δούκας της Πρώτης Μοισίας αποσύρθηκε στα κτήματά του στην Ιβηρική Χερσόνησο, όπου νυμφεύτηκε πρώτα την Αιλία Φλακίλλα το 376. [15] Το πρώτο τους παιδί, ο Αρκάδιος, γεννήθηκε γύρω στο 377. [15] Η Πουλχερία, η κόρη τους, γεννήθηκε το 377 ή το 378. [15] Ο Θεοδόσιος είχε επιστρέψει στα σύνορα του Δούναβη το 378, όταν διορίστηκε magister equitum. Μετά τις επιτυχίες του στο πεδίο, αναβιβάστηκε στο Σόρμιον (σημερινό Sremska Mitrovica) στον βαθμό του αυγούστου από τον Αυτοκράτορα Γρατιανό (βασ. 367–383) στις 19 Ιανουαρίου 379. [15]
Κατά την ανάληψη τού γιου του ως αυγούστου, ο Θεοδόσιος ο Πρεσβύτερος θεοποιήθηκε και τού δόθηκε το conecratio στα λατινικά: Divus Theodosius Pater, δηλ. ο θεϊκός πατήρ Θεοδόσιος.
Ο νεότερος Θεοδόσιος Α΄ βρήκε νύφη για 2η φορά, τώρα στην κυρίαρχη δυναστεία των Βαλεντιανών (βασ. 364–455). Νυμφεύτηκε τη Γάλλα, αδελφή τού Γρατιανού συναυγούστου τού Θεοδοσίου Α΄ και η κόρη τού Βαλεντινιανού Α΄ και της δεύτερης συζύγου του Ιουστίνας. Συνέχισε να εδραιώνει τη δική του αυτοκρατορική δυναστεία, κάνοντας τον κόμη Θεοδόσιο πρόγονο και πατριάρχη μίας σειράς Ρωμαίων αυτοκρατόρων και αυτοκρατειρών.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφικές αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Theodosius» (Ρωσικά)
- ↑ Hughes, I, Imperial Brothers, pp. 68–72, 84–85.
- ↑ Hughes, I, Imperial Brothers, pp. 101–102.
- ↑ 4,0 4,1 Hughes, I, Imperial Brothers, p. 109.
- ↑ Hughes, I, Imperial Brothers, pp.116–120, 129–132.
- ↑ Hughes, I, Imperial Brothers, p. 143.
- ↑ Ammianus Marcellinus, Res Gestae, 27.8.3.
- ↑ Hughes 2013, σελ. 69.
- ↑ Hughes 2013, σελ. 69–72.
- ↑ Hughes 2013, σελ. 84–85.
- ↑ Hughes 2013, σελ. 85, 101.
- ↑ Hughes 2013, σελ. 109.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Hughes 2013.
- ↑ Hughes 2013, σελ. 120.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 Kienast, Dietmar (2017) [1990]. «Theodosius I». Römische Kaisertabelle: Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie (στα Γερμανικά). Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft. σελίδες 323–326. ISBN 978-3-534-26724-8.
Αρχαίες Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ammianus Marcellinus . Rerum gestarum Libri XXXI [ 31 Books of Deeds ]. a. ΕΝΑ Δ 391. (in Latin) Μετάφραση Charles Yonge . Roman History, Vol. XXVIII, Ch. III . Bohn (Λονδίνο), 1862. Φιλοξενείται στη Βικιθήκη .
Σύγχρονες Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- AHM Jones, et al. Προσωπογραφία της Ύστερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας .
- I. Hughes, Imperial Brothers: Valentinian, Valens and the Disaster at Adrianople, 2013.
- Kelly, Gavin (2013). "The Political Crisis of AD 375–376" (PDF). Chiron. 43: 357–409.
- Έργο Medieval Lands: Κόμης Φλάβιος Θεοδόσιος ο Πρεσβύτερος