Νηπιαγωγείο

Νηπιαγωγείο στην Αλάνυα της Τουρκίας.

Το Νηπιαγωγείο είναι η πρώτη βαθμίδα εκπαίδευσης. Στην Ελλάδα το 1895 καθορίστηκε με νόμο η ηλικία από την οποία μπορούν να φοιτούν τα παιδιά σε αυτό (4-6 χρονών), ενώ το πρώτο νηπιαγωγείο ιδρύθηκε το 1897 στην Αθήνα από την Αικατερίνη Λασκαρίδου και ονομαζόταν "Πρότυπος Νηπιακός Κήπος". Πολλοί θεωρούν ότι η εκπαίδευση που παρέχεται σε αυτό, είναι αντίστοιχη με την εκπαίδευση και τη φροντίδα που παρέχει η οικογένεια στο παιδί της. Παράλληλα, θεωρήθηκε ως ένας χώρος, όπου τα παιδιά περνούν ευχάριστα και δημιουργικά την ώρα τους, όπως φανερώνουν και οι ονομασίες π.χ. στα αγγλικά και τα γερμανικά "kindergarden" = κήπος των παιδιών.

Στις περισσότερες χώρες το νηπιαγωγείο αποτελεί μέρος της προσχολικής εκπαίδευσης ή της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ένας άλλος ορισμός, ο οποίος συμπίπτει με την προσχολική εκπαίδευση, είναι η εκπαίδευση για τα αναλφάβητα παιδιά πριν την ηλικία των έξι ή επτά.

Στην ελληνική πραγματικότητα η ονομασία «Νηπιαγωγείο» σημαίνει ότι η βαθμίδα αυτή της εκπαίδευσης προσφέρει αγωγή στα νήπια, δηλαδή κατά κυριολεξία, στα άτομα που δεν έχουν ακόμη έναρθρο λόγο (νη+έπος=αυτό που δε μπορεί να μιλήσει). Αυτό όμως δεν υφίσταται καθώς οι μαθητές του νηπιαγωγείου έχουν λόγο, αφού η διαδικασία εκμάθησης του λόγου είναι εξελικτική και ξεκινά ακόμη από την προγεννητική περίοδο της ζωής του ατόμου.

Η φοίτηση στο νηπιαγωγείο είναι υποχρεωτική. Αρχικά, η υποχρεωτικότητα περιοριζόταν στα νήπια. Όμως, με το άρθρο 33 του Νόμου 4521/2018 υποχρεωτική έγινε και η φοίτηση των νηπίων που συμπληρώνουν την 31η Δεκεμβρίου του έτους εγγραφής την ηλικία των 4 ετών (προνήπια).

Εικαστικές δραστηριότητες στο Νηπιαγωγείο

Σύμφωνα με τους στόχους του Νηπιαγωγείου, τα νήπια έρχονται σε επαφή και μαθαίνουν να επικοινωνούν με άλλους συνομήλικους, αλλά και με ενήλικες, μαθαίνουν να αναπτύσσουν φιλικές σχέσεις, καθώς και να συνεργάζονται μεταξύ τους. Παράλληλα επιδιώκεται σ' αυτό η σταδιακή απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον και η ανεξαρτητοποίησή τους. Επίσης σκοπός του Νηπιαγωγείου είναι να συμβάλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού με την ενίσχυση έξι διαφορετικών τομέων ανάπτυξης της προσωπικότητας του παιδιού, οι οποίοι έχουν άμεση σχέση μεταξύ τους και αλληλοσυμπληρώνονται. Οι τομείς αυτοί είναι η σωματική ανάπτυξη, η αντιληπτική – αισθητηριακή ανάπτυξη, η επικοινωνιακή και γλωσσική ανάπτυξη, η γνωστική ανάπτυξη, η συναισθηματική ανάπτυξη και η κοινωνική ανάπτυξη.

Στο νηπιαγωγείο μέσα από το παιχνίδι και την κοινωνική αλληλεπίδραση επιδιώκεται να αναπτύξουν τα παιδιά βασικές ικανότητες, δεξιότητες και γνώσεις. Τα σύγχρονα προγράμματα σπουδών, όπως προβλέπεται και από την εθνική και ευρωπαϊκή στρατηγική, υποστηρίζουν την ανάπτυξη των εξής βασικών ικανοτήτων α) την επικοινωνία και την ομαδο-συνεργατική μάθηση β) τη δημιουργική και κριτική σκέψη γ) την προσωπική ταυτότητα και την αυτονομία και δ) τις κοινωνικές ικανότητες και τις ικανότητες που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη.΄

Ο/Η νηπιαγωγός κατέχει σημαντικό ρόλο στην ζωή των παιδιών αφού τα ίδια έχουν την τάση να μιμούνται και υιοθετούν συμπεριφορές τις οποίες ο/η νηπιαγωγός οφείλει να ενθαρρύνει και να αποθαρρύνει. Εξάλλου τα νήπια περνάνε αρκετές ώρες της ημέρας τους στο νηπιαγωγείο και επηρεάζονται από αυτό. Οι εκπαιδευτικοί βοηθούν τα παιδιά να χτίσουν χαρακτήρα αλλά και να διορθώσουν τυχόν "άσχημες" συμπεριφορές, πχ. μια βίαιη συμπεριφορά. Οι νηπιαγωγοί σε συνεννόηση με τους γονείς συζητάνε και προσπαθούν να βρουν μια λύση στο όποιο πρόβλημα έχει το παιδί και να το βοηθήσουν. Επιπλέον μπορούν να συμβάλλουν στην κοινωνικοποίηση των παιδιών με τις δραστηριότητες και τον τρόπο διδασκαλίας τους. Οι εκπαιδευτικοί για να καταφέρουν κάτι τέτοιο πρέπει να έχουν τις κατάλληλες γνώσεις και μεθόδους. Παρακάτω αναλύονται αυτοί οι τρόποι/μέθοδοι.

Το νηπιαγωγείο έχει το δικό του πρόγραμμα σπουδών (ΔΕΠΠΣ) , το οποίο προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες της σύγχρονης εποχής . Το ΔΕΠΠΣ δεν έχει συγκεκριμένους κανόνες , αλλά οι νηπιαγωγοί το εφαρμόζουν σύμφωνα με τον χώρο αλλά και τις δυνατότητες των παιδιών. Οι δραστηριότητες που οργανώνει ο εκπαιδευτικός με βάση τις κατευθύνσεις του ΔΕΠΠΣ δεν πρέπει να είναι διακριτές μεταξύ τους αλλά αλληλένδετες. Τα προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων περιλαμβάνουν τους τομείς της γλώσσας, των μαθηματικών, της μελέτης περιβάλλοντος, της πληροφορικής και της έκφρασης και δημιουργίας. Από το 2021 προστέθηκε και η εισαγωγή της Αγγλικής Γλώσσας στο πρόγραμμα σπουδών του νηπιαγωγείου.

Στόχοι του ΔΕΠΠΣ είναι :

1. Να προάγει την εννοιοκεντρική και διαθεματική προσέγγιση της γνώσης , τη βιωματική μάθηση και την οργάνωση μαθησιακών εμπειριών που έχουν νόημα για τα παιδιά της συγκεκριμένης τάξης.
2. Να προτείνει την επεξεργασία θεμάτων και την υλοποίηση σχεδίων εργασίας.
3. Η συνεργατική μάθηση.
4. Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας ( Τ.Π.Ε.) σε όλες τις μαθησιακές περιοχές του προγράμματος.
5. Η υποστήριξη της χρήσης της διαμορφωτικής αξιολόγησης για την οργάνωση της μάθησης και της διδασκαλίας.
6. Αναπτύσσεται η « Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη » ως μια από τις μαθησιακές περιοχές του προγράμματος.

Βιβλιογραφία

• Βρυνιώτη, Κ., Κυρίδης, Α., Σιβροπούλου – Θεοδοσιάδου, Ε., Χρυσαφίδης, Κ., Οδηγός Γονέα, ΥΠΕΠΘ, Ειδική Υπηρεσία Επιλογής Προγραμμάτων ΚΠΣ. Ανακτήθηκε 17 Ιουλίου, 2012 από http://nip-oloimero.sch.gr/appdata/documents/odigos%20gonea(lr).pdf
• Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου, 1ο Μέρος, Παιδαγωγικό Πλαίσιο και αρχές Προγράμματος Σπουδών Νηπιαγωγείου, Π.Ι., 2011. Ανακτήθηκε 8 Σεπτεμβρίου, 2011 από https://archive.today/20121218094948/digitalschool-5.minedu.gov.gr/info/newps.php
• Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο, Προγράμματα Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Δραστηριοτήτων. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ, 2002. Ανακτήθηκε 3 Οκτωβρίου, 2011 από http://www.pi-schools.gr/download/programs/depps/27deppsaps_Nipiagogiou.zip
• Τζουριάδου, Μ., 1995. Ο λόγος του παιδιού της προσχολικής ηλικίας. Θεσσαλονίκη: Προμηθεύς.
• Χατζησαββίδης Σ., 2002. Η Γλωσσική Αγωγή στο Νηπιαγωγείο. Θεσσαλονίκη: Βάνιας.
• Εισαγωγή της Αγγλικής Γλώσσας στο Νηπιαγωγείο https://ean.auth.gr/