QWERTY
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται μορφοποίηση ώστε να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές μορφοποίησης της Βικιπαίδειας. |
Το κουέρτι (QWERTY, προφορά IPA: ˈkwɝːti) είναι το πιο συνηθισμένο μοντέρνο σχήμα πληκτρολογίου για την αγγλική γλώσσα σε υπολογιστές και γραφομηχανές. Το όνομά του προέρχεται από τα πρώτα έξι γράμματα τα οποία βρίσκονται στην άκρα αριστερή μεριά της άνω γραμμής πλήκτρων του πληκτρολογίου. Το κουέρτι βασίστηκε σε ένα προηγούμενο σχήμα που είχε φτιάξει ο Κρίστοφερ Λάθαμ Σολς (Christopher Latham Sholes) το 1874 για τη γραφομηχανή Σολς και Γκλίντεν (Sholes and Glidden typewriter) και πουλήθηκε το ίδιο έτος στην εταιρία E. Remington and Sons, όταν πρωτοεμφανίστηκε στις γραφομηχανές. Το κουέρτι σχεδιάστηκε με σκοπό να μειώσει τις εμπλοκές πλήκτρων στη γραφομηχανή,[1] και έγινε το κυρίαρχο σχήμα πληκτρολογίου με την επιτυχία της γραφομηχανής Remington 2 του 1878,[1] και παραμένει σήμερα κυρίαρχο και στα ηλεκτρονικά πληκτρολόγια λόγω του φαινομένου δικτύων (network effect) αλλά και την έλλειψη σημαντικών πλεονεκτημάτων άλλων σχημάτων[2]
Ιστορία και σκοπός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σχέδιο πληκτρολογίου κουέρτι δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1870 από τον Κρίστοφερ Λάθαμ Σόλς (Christopher Latham Sholes), έναν συντάκτη εφημερίδας και τυπογράφο που ζούσε στο Μιλγουόκι των ΗΠΑ. Με τη βοήθεια των φίλων του Κάρλος Γκλίντεν (Carlos Glidden) και Σαμουήλ Β. Σουλ (Samuel W. Soule) έφτιαξε ένα πρωτότυπο γραφομηχανής και τον Οκτώβριο του 1867 έκανε αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.
Το πρώτο μοντέλο που έφτιαξε ο Σολς είχε ένα πληκτρολόγιο παρόμοιο με πιάνο με δύο γραμμές πλήκτρων σε αλφαβητική σειρά (στα αγγλικά), ως εξής:[3]
3 5 7 9 N Ο P Q R S T U V W X Y Z 2 4 6 8 . A B C D E F G Η I J K L M
Η γραφομηχανή του, όμως, είχε δύο προβλήματα που προκαλούσαν σοβαρά κολλήματα στα πλήκτρα:
Πρώτον, τα πλήκτρα ήταν συνδεδεμένα με μεταλλικούς βραχίονες που είχαν στην άκρη ανάγλυφα στοιχεία»· αν ο χρήστης πατούσε δύο πλήκτρα πολύ γρήγορα, τότε οι μεταλλικοί τους βραχίονες κολλούσαν[1]. Δεύτερον, το τμήμα της μηχανής με το μελάνι που εκτύπωνε τα γράμματα στο χαρτί ήταν τοποθετημένο ακριβώς κάτω από τον κύλινδρο του χαρτιού, σε θέση που δεν μπορούσε να δει ο χρήστης (αυτός ο τρόπος κατασκευής ονομαζόταν «άνω κτύπημα» ή «up stroke»). Ως αποτέλεσμα, τα κολλήματα της μηχανής ήταν πολύ σοβαρά, επειδή ο χρήστης μπορούσε να αντιληφθεί το πρόβλημα μόνο ανεβάζοντας το σκέπαστρο για να κοιτάξει μέσα τη μηχανή. Η λύση ήταν να τοποθετηθούν ζευγάρια γραμμάτων που συχνά πατιόντουσαν το ένα μετά το άλλο (όπως τα t και h ή τα s και t που στην αγγλική γλώσσα κάνουν αντίστοιχα τις συνηθισμένες συλλαβές th και st σε λέξεις όπως the ή first), κι έτσι με τον τρόπο αυτόν οι μεταλλικοί τους βραχίονες ήταν μακριά ο ένας από τον άλλο και δεν μπορούσαν να κολλήσουν μαζί.
Παρόλο που συχνά λέγεται πως το κουέρτι σχεδιάστηκε για να κάνει τους χρήστες να αργούν στη πληκτρολόγηση, αυτό είναι λάθος - στη πραγματικότητα σχεδιάστηκε απλά για να προλαμβάνει τα κολλήματα των μεταλλικών βραχιόνων[1] κατά τη διάρκεια γρήγορης πληκτρολόγησης. Ωστόσο μερικές αποφάσεις του σχεδιαστή του κουέρτι, όπως η τοποθέτηση μόνο ενός φωνήεν (A) στη μεσαία γραμμή (home row: ASDFGHJKL), πράγματι μειώνουν τη ταχύτητα πληκτρολόγησης στα μοντέρνα πληκτρολόγια (που δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα κολλήματος αφού δεν έχουν μεταλλικούς βραχίονες όπως οι γραφομηχανές).[4]
Ο Σολς δούλεψε σκληρά για τα επόμενα έξι χρόνια ώστε να βελτιώσει την εφεύρεσή του, κάνοντας πολλές αλλαγές στη τοποθέτηση των γραμμάτων (τα οποία αρχικά είχε βάλει αλφαβητικά) με τη διαδικασία δοκιμής και λάθους με σκοπό τη μείωση της συχνότητας κολλήματος των μεταλλικών βραχιόνων, και χρησιμοποίησε τη μελέτη συχνότητας εμφάνισης διγράμματων συλλαβών στην αγγλική γλώσσα του καθηγητή Άμος Ντενσμόρ (Amos Densmore), αδελφό του χρηματοδότη της μηχανής Τζέιμς Ντενσμόρ (James Densmore).[1][5] Οι βραχίονες που αντιστοιχούσαν σε γράμματα που συχνά εμφανιζόντουσαν σα ζευγάρι σε αγγλικές λέξεις, όπως το S και το T, τοποθετήθηκαν σε απέναντι πλευρές του δίσκου της μηχανής.[6]
Τελικά κατέληξε σε ένα πληκτρολόγιο τεσσάρων γραμμών με κεφαλαία γράμματα που είναι παρόμοιο με το σημερινό κουέρτι. Το 1873 ο χρηματοδότης του Σολς, ο Τζέιμς Ντενσμόρ, πέτυχε να πουλήσει τα δικαιώματα κατασκευής της γραφομηχανής (που ονομάστηκε γραφομηχανή Σολς-Γκλίντεν ή Sholes-Glidden Type Writer) στην εταιρία E. Remington and Sons, και μέσα σε λίγους μήνες η θέση των γραμμάτων στο πληκτρολόγιο βελτιστοποιήθηκε από τους μηχανικούς της εταιρίας Ρέμινγκτον. Τελικά το πληκτρολόγιο ήταν ως εξής:[5]
2 3 4 5 6 7 8 9 - , Q W E . T Y I U Ο P Z S D F G Η J K L M A X & C V B N ? ; R
Αφότου αγόρασε τη συσκευή, η Ρέμινγκτον έκανε αρκετές αλλαγές και τελικά δημιουργήθηκε το σημερινό κουέρτι. Οι αλλαγές της εταιρίας ήταν η τοποθέτηση του R εκεί που πριν ήταν η τελεία (.), έτσι ώστε οι πωλητές της γραφομηχανής να μπορούν να εντυπωσιάζουν τους πελάτες γράφοντας την αγγλική λέξη "γραφο-μηχανή" ("TYPE WRITER", τότε γραφόνταν ως δυο λέξεις) χρησιμοποιώντας πλήκτρα μόνο της άνω γραμμής πλήκτρων (QWERTYUIOP).[εκκρεμεί παραπομπή] Κάποια απομεινάρια της αρχικής αλφαβητικής τοποθέτησης των γραμμάτων συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμη και σήμερα στη μεσαία γραμμή γραμμάτων (home row): DFGHJKL.[7]
Το πληκτρολόγιο κουέρτι έγινε διάσημο μετά την επιτυχία της γραφομηχανής Ρέμινγκτον 2 του 1878, που ήταν και η πρώτη γραφομηχανή που είχε και μικρά και κεφαλαία γράμματα, με τη χρήση του πλήκτρου μετατόπισης (Shift).[1]
Μια λεπτομέρεια είναι πως τα πλήκτρα δεν τοποθετήθηκαν σε οριζόντιες και κατακόρυφες γραμμές αλλά κάθε γραμμή είναι διαγωνίως μετατοπισμένη σε σχέση με την από πάνω. Αυτό έγινε λόγω των μηχανολογικών συνδέσμων - καθώς κάθε γράμμα ήταν κολλημένο σε ένα μοχλό, κι έτσι η διαγώνια απόσταση επέτρεπε στους μοχλούς να πατιούνται δίχως να κτυπάει ο ένας πάνω στον άλλο - και αυτή η διάταξη έχει παραμείνει στα ηλεκτρονικά πληκτρολόγια.[εκκρεμεί παραπομπή] Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα μοντέλα ηλεκτρονικών πληκτρολογίων που διαφημίζονται ως εργονομικά (όπως το EZ Reach της Type Matrix) που έχουν τα πλήκτρα ακριβώς το ένα κάτω από το άλλο.
Δες επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Rehr, Darryl, Why QWERTY was Invented, http://home.earthlink.net/~dcrehr/whyqwert.html, ανακτήθηκε στις 2010-03-03
- ↑ Liebowitz, Stan; Margolis, Stephen E. (1990), "The Fable of the Keys", Journal of Law and Economics 33 (1): 1–26, doi:10.1086/467198
- ↑ Iles, 323
- ↑ Rehr, Darryl. «Consider QWERTY». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2009.
QWERTY's effect, by reducing those annoying clashes, was to speed up typing rather than slow it down.
- ↑ 5,0 5,1 Utterback, 5
- ↑ Campbell-Kelly (2004), 25
- ↑ David, Paul A. (1985), «Clio and the Economics of QWERTY», American Economic Review 75 (2): 332–337, doi:.
