Kaoko-Dezerto
| Kaoko-Dezerto | |
| Kaokoveld | |
| dezerto | |
| Landoj |  Angolo,  Namibio
|
|---|---|
| Koordinatoj | 24° 45′ 07″ S 15° 16′ 35″ O / 24.75194 °S, 15.27639 °O (mapo) |
| Areo | 45 700,0 km² (4 570 000 ha) |
| Biomo | Dezertoj kaj kserofitaroj |
| Klimato | Arida klimato |
 Situo de la ekoregiono
| |
 Vikimedia Komunejo: Kaokoveld
| |
Kaoko-Dezerto aŭ Kaokoveld estas marborda dezerto kaj, laŭ la tipologio de la Monda Natur-Fonduso (WWF), tersupraĵa ekoregiono el la sudafrik-dezerta ekoprovinco de la afrotropisa ekozono. Ĝi etendiĝas norde de Namibo kaj situas en norda Namibio kaj suda Angolo. La limon de tiu dezerto konstituas Uniab-Rivero, kvankam foje tiu ĉi estas konsiderita ene de ĝi. Biome la ekoregiono apartenas al la dezertoj kaj kserofitaroj. La ekoregiono estas parto de la tutmondaj 200-regiono "Namibo-Karuo-Kaoko-Dezertoj".
Priskribo
[redakti | redakti fonton]Kaoko-Dezerto kovras 45 700 kvadratajn kilometrojn laŭlonge de la marbordo de norda Namibio kaj suda Angolo. Ĝi okupas strion kiu larĝas ĉirkaŭ 100 km inter 13º kaj 21º S, ekde la marbordo de Atlantika Oceano ĝis Granda Eskarpo, kie ekas la landinternaj altebenaĵoj de Suda Afriko. La ekoregiono norde limtuŝas la angolajn mjombarojn, oriente la namiban arbosavanon kaj sude Namibon.
Kaoko-Dezerto ricevas malpli ol 100 mm da jarpluvo, plejparte en formo de pluvegaj ŝtormoj somere, inter oktobro kaj marto. Tiu ĉi rekonilo diferencigas ĝin de la najbara Namibo tuj suden, kie la pluvo ĉefe falas vintre.
Flaŭro
[redakti | redakti fonton]
La plimulto de la ekoregiono konsistas el kampoj de senvegetaĵaraj dunoj. En la sudo troviĝas dissemitaj ekzempleroj de Salsola nollothensis (amarantacoj), Ectadium virgatum (apocinacoj), Merremia multisecta (konvolvulacoj) kaj Indigofera cunenensis (fabacoj). Ĉirkaŭ la dunoj troviĝas maldensaj herbejoj de stipagrosto kaj eragrosto. Oriente abunde Kaokochloa nigrirostris (poacoj).
En la norda parto estas malpli da vegetaĵaro. Okulfrapa estas la dorna arbusto nomita nara (Acanthosicyos horrida; kukurbacoj), kiu fiksas la sablon kaj kiu kreas amasojn altajn de ĝis du metroj.
Laŭlonge de la marbordo troviĝas vastaj etendaĵoj de ŝtoneca dezerto kie la sola vegetaĵaro estas la likenoj. En la salaj strandoj vegetas halofitoj : Salsola zeyheri, Sesuvium, Suaeda fruiticosa, Scirpus littoralis, Asthenatherum forskalii...
Sur la rokaj substratoj vegetas sukulentoj kiel Lithops ruschiorum, Sarcocaulon mossamedense kaj Othonna lasiocarpa.
En la pli humidaj ejoj, kiel la riverejoj de la periodaj riveroj, troviĝas ĉefa diverseco de plantoj, kiel la sukulentoj de la genroj Salsola kaj Zygophyllum, kaj aliaj plantoj kiel Faidherbia albida, Balanites welwitschii, Colophospermum mopane, Maerua schinzii, Odyssea paucinervis, Phragmites australis, Typha latifolia, Scirpus dioicus, Scirpus littoralis kaj Juncellus laevigatus.
Sed la planto kiu estas la plej rimarkinda en tiu dezerto estas velviĉio (Welwitschia mirabilis), unu el la plantaj la plej maloftaj en la mondo.
Faŭno
[redakti | redakti fonton]El la bestoj kiuj riskiĝas en la dezerto distingiĝas la afrika elefanto (Loxodonta africana), la nigra rinocero (Diceros bicornis) kaj la ĝirafo (Giraffa camelopardalis). Ankaŭ ĉeestas la Hartman-zebro (Equus zebra hartmannae), la granda kuduo (Tragelaphus strepsiceros), la saltema antidorko (Antidorcas marsupialis), la gazela retkornulo (Oryx gazella), la Kirk-antilopo (Madoqua kirkii), la impalo (Aepyceros melampus petersi), la leono (Panthera leo), la gepardo (Acinonyx jubatus), la kurtorela otociono (Otocyon megalotis), la ĥama vulpo (Vulpes chama), la bruna hieno (Hyaena brunnea) kaj la nigradorsa ŝakalo (Canis mesomelas).
Tri specioj tre specife dezertaj estas la orflava galerelo (Galerella flavescens), Gerbillurus setzeri (musedoj) kaj Myotis seabrai (kiropteroj).
229 specioj da birdoj vivas en la ekoregiono, la plimulto estas limigitaj al la zonoj pli humidaj. El la plej bone adaptitaj distingiĝas la graja alaŭdo (Ammomanes grayi), la rupela otido (Eupodotis rueppellii) kaj la bengela alaŭdo (Certhilauda benguelensis).
Endemiismoj
[redakti | redakti fonton]La planto velviĉio estas endemia en tiu ekoregiono. Aliaj endemiaj plantoj estas Kaokochloa, Barleria solitaria, Indigofera cunensis, Merremia multisecta kaj Stipagrostis ramulosa.
El la birdoj, Estrilda thomensis (estrildedoj) estas endemia; ĝi nur troviĝas en Kunene-Valo. El la registritaj 63 reptiliospecioj en la ekoregiono, ok estas endemiaj : du lacertuloj, tri gekoj kaj tri skinkedoj.
- Pedioplania benguellensis, lagarto tre rapida;
- Palmatogecko vanzeyli, geko de meza grandeco kun granda kapo kaj tre grandaj okuloj.
Du el la naŭ specioj de araneoj ĉeestantaj en Kaoko-Dezerto estas endemiaj, kaj prezentas adaptaĵojn kiuj permesas ilin postvivi en la dunoj. Ankaŭ du el la kvar specioj de kamelaraneoj kaj tri el la dek tri skorpioj estas endemiaj. La kamelaraneo Ceroma inerme nutriĝas en la vadmaro.
Minacoj kaj konservado
[redakti | redakti fonton]La ekoregiono estas krize endanĝerigita. La ĉefaj minacoj estas la ŝtelĉasado kaj la populareco de la turismo en ĉiuterenaj veturiloj. Alta pocento de la ekoregiono estas protektita.
- En Namibio:
- Nacia Parko Skeleto-Marbordo
- En Angolo:
- Rezervejo Mokamedes
- Nacia Parko Iona
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]
| ||||||||||||||||||||
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]
- angle Ekoregiono AT1310 : Kaoko-Dezerto (WWF)
- angle Kaoko-Dezerto (WWF-Wildworld)
- angle Kaoko-Dezerto (Wildworld) - Nacia Geografia Societo
- angle Kaoko-Dezerto (The Encyclopedia of Earth)
- angle Kaoko-Dezerto (Globalspecies) Arkivigite je 2016-03-07 per la retarkivo Wayback Machine
- angle Situo de la ekoregiono : tajpu Kaokoveld desert
- angle Tutmondaj 200; numero 124 : Namibo-Karuo-Kaoko-Dezertoj (WWF) Arkivigite je 2017-02-02 per la retarkivo Wayback Machine
- angle Kaokoveld Minerals (Erongominerals.com)