Tatarstan
Tatarstan[1] edo Tartaria[2] (errusieraz: Респу́блика Татарста́н, translit.: Respublika Tatarstan, tatareraz: Татарстан Республикасы, Tatarstan Respublikası) Errusiako subjektu federal bat da, errepublika bat zehazki, Volgako Barruti Federalean kokaturik dagoena. 68.000 km²ko eremua du eta 2010ean 3.786.488 biztanle zituen[3]. Hiriburua Kazan da.
| Tatarstan | |||
|---|---|---|---|
 Errusia | |||
 | |||
| |||
| Ereserkia | |||
National Anthem of the Republic of Tatarstan (en)  | |||
| Administrazioa | |||
| Izen ofiziala | Татарская Советская Социалистическая Республика Татарстан | ||
| Estatu burujabe | Errusia | ||
| ISO 3166-2 | RU-TA | ||
| Hiriburua | Kazan | ||
| Prime Minister of Tatarstan (en) | Alexey Pesoshin (en) | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 55°33′N 50°56′E / 55.55°N 50.93°E | ||
_-_Tatarstan.svg) | |||
| Azalera | [convert: invalid number] km² | ||
| Mugakideak | Txuvaxia, Mari El, Kirov oblasta, Udmurtia, Baxkortostan, Orenburg oblasta, Samarako oblasta eta Ulianovsk oblasta | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 4.003.016 (2024) 108.896 (2021) | ||
| Dentsitatea | Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragilea bizt/km² | ||
| Hizkuntza ofiziala | errusiera eta tatarera | ||
| Ordu eremua | Moskuko Ordua, Europa/Mosku eta UTC+03:00 | ||
| Matrikula | 16 eta 116 | ||
| tatarstan.ru | |||
Geografia
aldatu
Tatarstan Ekialdeko Europako ordokian dago, Volga ibaiaren arroaren erdialdean, ibai honen eta Kamaren arteko bilgunearen inguruan. Iparraldean Kirov oblastarekin du muga, Udmurtiarekin iparralde eta ipar-ekialdean, Baxkortostanekin ekialde eta hego-ekialdean, Orenburg oblastarekin hego-ekialdean, Samara oblastarekin hegoaldean, Ulianovsk oblastarekin hegoalde eta hego-mendebaldean, Txuvaxiarekin mendebaldean, eta Mari El Errepublikarekin mendebalde eta ipar-mendebaldean.
Volgak iparraldetik hegoalderantz zeharkatzen du errepublikaren mendebaldea; Kamak, berriz, ekialde-mendebalde norabidea dauka. Viatka eta Belaia dira Kamaren ibaiadar nagusiak. Paisaia, gehienbat, zabaldi apal eta ondulatua da. Ekialdean Volgaren goi-ordokiaren iparraldeko muturra dago (235 m) eta hegoaldean Uralen oinaldea[4].
Klima kontinentala dago, negu luze eta gogorrak eta uda beroekin. Urteko prezipitazioa 420–510 mm artekoa izaten da, gehiena udan. Errepublikaren zati handiena zuhaizdun esteparen eremuan dago. Basoek lurraldearen seiren bat estaltzen dute. Ibaien bazterretan larre hezeak daude[4].
Hiri nagusiak Kazan, hiriburua, Naberezhnye Txelny, Almetievsk, Zelenodolsk, Jelabuga eta Nizhnekamsk dira[5].
Historia
aldatuXIII. mendean kokatu ziren tatariarrak Volga aldeko lurretan eta Kazango khanerria sortu zuten. 1522an konkista hartu zuen lurraldea Ivan Izugarria tsarrak. 1917an nagusitu ziren boltxebikeak Kazanen eta 1920an sortu zen Tartariako Errepublika Autonomoa.
Ekonomia
aldatuOso lurralde emankorra (laboreak, patatak, tabakoa, azukre kanabera) eta menditsua da. Petrolioa dago. Industria gune garrantzitsua da: kimika industria, mekanika industria, janari industria, zura.
Demografia
aldatu2010ean Tatarstanek 3.786.488 biztanle zituen; %53,2 tatariarrak ziren eta %39,7 errusiarrak[3].
| Talde etnikoa |
1926ko errolda | 1939ko errolda | 1959ko errolda | 1970ko errolda | 1979ko errolda | 1989ko errolda | 2002ko errolda | 2010ko errolda1[3] | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kopurua | % | Kopurua | % | Kopurua | % | Kopurua | % | Kopurua | % | Kopurua | % | Kopurua | % | Kopurua | % | |
| Tatariarrak | 1.263.383 | 48,7 | 1.421.514 | 48,8 | 1.345.195 | 47,2 | 1.536.430 | 49,1 | 1.641.603 | 47,6 | 1.765.404 | 48,5 | 2.000.116 | 52,9 | 2.012.571 | 53,2 |
| Errusiarrak | 1.118.834 | 43,1 | 1.250.667 | 42,9 | 1.252.413 | 43,9 | 1.382.738 | 42,4 | 1.516.023 | 44,0 | 1.575.361 | 43,3 | 1.492.602 | 39,5 | 1.501.369 | 39,7 |
| Txuvaxak | 127.330 | 4,9 | 138.935 | 4,8 | 143.552 | 5,0 | 153.496 | 4,9 | 147.088 | 4,3 | 134.221 | 3,7 | 126.532 | 3,3 | 116.252 | 3,1 |
| Besteak | 84.485 | 3,3 | 104.161 | 3,6 | 109.257 | 3,8 | 112.574 | 3,6 | 140.698 | 4,1 | 166.756 | 4,6 | 160.015 | 4,2 | 150.244 | 4,1 |
| 1 6.052 pertsona datu base administratiboetan erregistratu ziren talde etnikoa adierazi gabe. Multzo horretako banaketa etnikoa adierazi zutenena bezalakoa zela jo da.[3] | ||||||||||||||||
Ordu eremua
aldatuTatarstan Moskuko ordu-eremuan dago. UTC nazioarteko orduarekin ezberdintasuna +0300 (MSK) edo +0400 (MSD) ordukoa da.
Ikus, gainera
aldatuErreferentziak
aldatu- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2014/10/15 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia, 155. araua - Europako eskualde historiko-politiko nagusiak
- ↑ Euskaltzaindia. Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
- ↑ a b c d «Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1 2010eko Errusiako erroldaren emaitzak, 1. liburukia» Gks.ru
- ↑ a b Tatarstan[Betiko hautsitako esteka] Global.britannica.com
- ↑ Tatarstan Berriaren Estilo Liburua. Berria.info
Kanpo estekak
aldatu
 |
Artikulu hau Errusiako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |