Tatarstán
Татарстан (tt)  | |||||
| |||||
| Himno | Himno de Tartaristán | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Epónimo | Tártaros e -stan (en)  | ||||
| Localización | |||||
| |||||
| Estado | Rusia | ||||
| Capital | Kazán | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 4.003.016 (2024) (59 hab./km²) | ||||
| Lingua oficial | lingua rusa Lingua tártara | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 67.847 km² | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 30 de agosto de 1990 | ||||
| Organización política | |||||
| • Räis of Tatarstan (en) | Röstäm Miñnexanof (pt) (2010–) | ||||
| • Prime Minister of Tatarstan (en) | Alexey Pesoshin (en) | ||||
| Órgano lexislativo | State Council of the Republic of Tatarstan (en) , | ||||
| Moeda | Rublo ruso | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Fuso horario | |||||
| ISO 3166-2 | RU-TA | ||||
| Identificador OKTMO | 92000000 | ||||
| Identificador OKATO | 92 | ||||
| Sitio web | tatarstan.ru | ||||
   | |||||
_-_Tatarstan.svg=26lang=3dgl)
A República de Tatarstán[1] (en tártaro: Татарстан Республикасы, e en ruso: Респу́блика Каре́лия) é unha república rusa localizada no Distrito Federal do Volga. A súa capital e meirande cidade é Kazán. O lema oficial da repúplica é Bez Buldırabız! (Podemos!).[2]
Historia
[editar | editar a fonte]Idade Media e Idade Moderna
[editar | editar a fonte]Na Idade Media, a zona foi marcada polo poder dos búlgaros do Volga, un pobo túrquico que desenvolveu unha civilización importante entre os séculos VI e XIII. Esta era unha área comercial relevante pola súa localización en importantes rutas comerciais, o que facilitaba o contacto con diversas culturas.[3]
No século X, os búlgaros do Volga adoptaron o islamismo e aumentaron os seus lazos comerciais co Oriente Medio. No século XIII, os mongois conquistaron a área e o seu líder, Batu Khan, creou o Khanato da Horda de Ouro, no que se integraron moitos búlgaros do Volga.
A finais do século XIV, o khanato dividiuse en varios pequenos estados, entre eles o khanato de Kazán, que abranguía o Tatarstán actual. Este khanato existiu até 1552, cando foi conquistado por Iván o Terrible, marcando o comezo do dominio ruso na rexión.[4] Entre os séculos XVI e XVIII a construción de mesquitas estivo prohibida.
Século XX
[editar | editar a fonte]Durante o período soviético, Tatarstán formou parte da República Socialista Federativa Soviética de Rusia. A República de Tatarstán, situada na actual Federación Rusa, foi formada o 25 de xuño de 1920 como a República Autónoma Socialista Soviética Tártara, tras unha serie de debates dirixidos por Lenin.[5] Ao longo da súa historia na Unión Soviética, considerouse en varias ocasións elevar Tatarstán ao status de República Federal, aínda que finalmente mantivo o seu status de república autónoma.[6] Durante o "Desfile de Soberanías" en 1990, o Consello Superior de Tatarstán declarou a súa soberanía, transformándose na República de Tatarstán. Esta declaración foi finalmente consolidada o 16 de maio de 1992, aínda que o Kremlin de Moscova só aceptou a súa constitución como república autónoma dentro de Rusia.[7]
Cultura
[editar | editar a fonte]A cultura de Tatarstán é unha mestura de influencias rusas e tártaras, con outras influencias diversas.[3] A maioría da poboación fala tanto tártaro como ruso. O Tatarstán é coñecido pola súa música e danza e pola súa literatura tártara. Os pratos tradicionais tártaros, como os pelmeni e os chak-chak, tamén son moi populares.
Economía
[editar | editar a fonte]A economía de Tatarstán está diversificada, con industrias que van desde os hidrocarburos até a manufactura e a agricultura. A república é unha das rexións economicamente máis desenvolvidas de Rusia, en gran parte debido á súa rica base de recursos naturais. Kazán, a cidade máis poboada, é un importante centro económico e educativo.
Xeografía
[editar | editar a fonte]Tatarstán está situado na parte occidental da Federación Rusa, na rexión do Volga. Limita ao norte coa República de Mari El, ao leste coa República de Chuvashia, ao sur coa República de Bashkortostán e ao oeste coa República de Udmurtia. A república inclúe unha ampla variedade de paisaxes, desde as terras baixas do Volga ata as montañas do Ural. O seu punto máis alto é a montaña Bugulma-Belebey, que alcanza unha altura de 1.184 metros.
Poboación
[editar | editar a fonte].PNG)
A poboación da república era de 4.000.084 no censo de 2021. Kazán, a cidade máis populosa de Tatarstán, tén máis de 1.100.000 habitantes e recoñecido desde 2009 como "Terceira capital de Rusia".
Educación e ciencia
[editar | editar a fonte]Tatarstán é o fogar de varias institucións de ensino superior, incluíndo a Universidade Federal de Kazán, que é unha das universidades máis antigas de Rusia. A república tamén ten un número significativo de institucións de investigación e desenvolvemento, que traballan en áreas tan diversas como a física, a química e as ciencias da computación.
Goberno e política
[editar | editar a fonte]Tatarstán é unha república constitucional dentro da Federación Rusa, co seu propio presidente e parlamento. A política de Tatarstán está dominada polo partido Rusia Unida, que tamén é o partido de Vladimir Putin, gobernante en Moscova. Aínda así, a república ten unha certa medida de autonomía dentro da federación, especialmente no que se refire a asuntos culturais e lingüísticos.[8]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ «Tatarstán». Diciopedia do século 21 3. Isaac Díaz Pardo, Víctor F. Freixanes, Antón Mascato (edición). Editorial Galaxia. 2007. p. 2008. ISBN 9788482893600.
- ↑ Президент Татарстанның милли идеясен - "Булдырабыз!" дип билгеләде Arquivado 18 de xuño de 2008 en Wayback Machine. (en tártaro)
- ↑ 3,0 3,1 "Culture : The Republic of Tatarstan". web.archive.org. 2008-06-18. Arquivado dende o orixinal o 18 de xuño de 2008. Consultado o 2023-07-26.
- ↑ "Kazan Falls to Ivan the Terrible". www.historytoday.com. Consultado o 2023-07-26.
- ↑ "Советская историческая энциклопедия. Том 14". runivers.ru. Consultado o 2023-07-26.
- ↑ "central-eurasia.com". ww38.central-eurasia.com. Consultado o 2023-07-26.
- ↑ "Закон РФ от 21.04.1992 № 2708-I — Викитека". ru.wikisource.org (en ruso). Consultado o 2023-07-26.
- ↑ "Tatarstan_and_Bashkortostan_become_more_close". tatar-congress.org ; en (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 17 de xullo de 2012. Consultado o 26 de xullo de 2023.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Páxina oficial de Tatarstán Arquivado 17 de xullo de 2011 en Wayback Machine. (en tártaro), (en ruso) e (en inglés)
|
Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |