Tristan und Isolde
| Tristan und Isolde | |
|---|---|
 | |
| Jatorria | |
| Sorrera-urtea | 1857 |
| Argitaratze-data | XIX. mendea |
| Estreinaldi-data | 1865eko ekainaren 10a |
| Izenburua | Tristan und Isolde |
| Ezaugarriak | |
| Genero artistikoa | opera |
| Hizkuntza | alemana |
| Zatiak | 3 ekitaldi |
| Egile-eskubideak | jabetza publiko |
| Deskribapena | |
| Oinarritua | Tristan (en)  |
| Honen eragina jaso du | Arthur Schopenhauer |
| Zuzendaritza eta gidoia | |
| Gidoigilea(k) | Gottfried von Strassburg |
| Hitzak | Richard Wagner |
| Libretista | Richard Wagner |
| Bestelako lanak | |
| Musikagilea | Richard Wagner |
| Fikzioa | |
ikusi
| |
   | |
Tristan und Isolde[1] (euskaraz: «Tristan eta Isolda») Richard Wagner musikagilearen hiru ekitaldiko opera erromantikoa da, Gottfried von Strassburgen Tristan lanean oinarrituta. Municheko Antzerki Nazionalean estreinatu zuten 1865ko ekainaren 10ean.
Wagnerren konposizioa Mathilde Wesendonckekin izandako harremanak eta Arthur Schopenhauerren filosofiak inspiratu zuten. Opera-errepertorioko gailurretako batentzat hartua, Wagnerren kromatismoaren, tonalitatearen, orkestra-kolorearen eta esekidura harmonikoaren erabilera aurreratuagatik nabarmentzen da. Operaren lehen akordea, «Tristanen akordea» izenekoa, oso garrantzitsutzat jotzen dute harmonia tonal tradizionalaren garapenean.
Opera eragin handikoa izan zen mendebaldeko konpositore klasikoen artean, eta inspirazioa eman zien Gustav Mahler, Richard Strauss, Karol Szymanowski, Alban Berg edota Arnold Schoenberg konpositoreei. Askok harmonia konbentzionalaren eta tonalitatearen amaieraren hasiera bezala ikusten dute Tristan, eta XX. mendean musika klasikoaren zuzendaritzarako oinarria ezartzen duela uste dute.[2]
Pertsonaiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Pertsonaia | Tesitura | Estreinaren antzezle-zerrenda, 1865-6-10 (zuzendaria: Hans von Bülow) |
|---|---|---|
| Tristan, noble bretoia | Tenor | Ludwig Schnorr von Carolsfeld |
| Isolda, irlandar printzesa | Soprano | Malvina Schnorr von Carolsfeld |
| Brangäne, Isoldaren neskamea | Soprano | Anna Deinet |
| Kurwenal, Tristanen lekamea | Baritono | Anton Mitterwurzer |
| Marke, Kornuallesko erregea | baxu | Ludwig Zottmayer |
| Melot, kortisaua | Tenor (edo baritono) | Karl Samuel Heinrich |
| Artzaina | Tenor | Karl Simons |
| Pilotua | Baritono | Peter Hartmann |
| Marinel gaztea | Tenor | |
| Marinel, zaldun eta nobleak | ||
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskaltzaindia. (PDF) 195. arauaː Artelanen izenak. Musika. (Noiz kontsultatua: 2024-08-01).
- ↑ Millington, Barry, ed. The Wagner Compendium: A Guide to Wagner's Life and Music. Londres: Thames & Hudson, 301 or. ISBN 978-0-500-28274-8..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q1324254
Multimedia: Tristan und Isolde (Wagner) / Q1324254