Tropiko
Tropikoa (latinetik, tropĭcus, eta hau greziarretik, τροπικός, bira egiten duela) udako eta neguko solstizioan eguzkiak lurrarekiko elkarzut jotzen duen latitudea da.
Bi dira:
- Kantzerko tropikoa: ipar hemisferioan dago 23º26'22"ko latitudean
- Kaprikornioko tropikoa hegoaldeko 23º26'22"tan.
Bi tropikoen artean dagoen gunea eskualde beroa da, aldaketa handirik gabe urtaroen artean.
Lurreko ekuatoreko latitude horiek (tropikoetakoak) bat datoz Eguzkiaren ekliptikak zeru esferako ekuatorearekin duen okerdura iparraldekoenarekin eta hegoaldekoenarekin. Udako solstizioan (Ipar hemisferioan), ekaineko 21aren inguruan, Eguzkiak okerdura handiena du iparralderantz eta zuzenean Cancer tropikoaren gainean jotzen du. Garai horretan, Eguzkia Gemini konstelazioan dago gaur egun, baina K.a. II. mendean, konstelazioei izena eman zitzaienean, Cancer konstelazioan zegoen, eta horregatik esan zioten Cancer tropikoa. Era berean, neguko solstizioan (Hego hemisferioan), abenduaren 21 inguruan, Eguzkiak zuzenean jotzen du Kaprikornioko tropikoan. Eguzkia garai horretan Sagitario konstelazioaren mugan dago gaur egun, eta ekliptikaren okerdurarik hegoaldekoena du. Orain bi mila urte inguru, ordea, Capricornus konstelazioan azaltzen zen Eguzkia neguko solstizioan, eta horregatik esan zioten Kaprikornioko tropikoa. Lurraren errotazio ardatzak dituen aldaketak kontuan hartuta, Eguzkia Cancer eta Capricornus konstelazioan gutxi gorabehera 24.000 urte barru izango da.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
