محمد نوری

برای دیگر کاربردها، محمد نوری (ابهام‌زدایی) را ببینید.

محمّد معین نوری
اطلاعات پس‌زمینه
نام تولد	محمّد هدایت نوری
نام(های) دیگر	محمّد نوری
زاده	۱ دی ۱۳۰۸ رشت، ایران
درگذشته	۹ مرداد ۱۳۸۹ (۸۰ سال) تهران، ایران
ژانر	لایت کلاسیک-فولکلور
سال‌های فعالیت	۱۳۲۸ تا ۱۳۸۹
سازهای اصلی
پیانو
نوع صوت	بِیس
جایزه(ها)	جایزهٔ خورشید طلایی (۱۳۷۸) چهرهٔ ماندگار (۱۳۸۵)

محمّد نوری (زادهٔ ۱ دی ۱۳۰۸ – درگذشتهٔ ۹ مرداد ۱۳۸۹) آموزگار آواز و خواننده ایرانی بود. از مشهورترین آهنگ‌های وی می‌توان به جان مریم، کهکشان عشق سرزمین محبوب من و ایران ایران اشاره کرد.

زندگی

محمّد نوری ۱ دیِ ۱۳۰۸ در رشت زاده شد. محمد نوری فارغ‌التحصیل هنرستان تئاتر، زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران، و مبانی تئاتر از دانشکدهٔ علوم اجتماعی بود. دهه ۱۳۲۰ (خورشیدی) دوران آغاز نوعی تفکر در شعر و موسیقی آوازی درمیان مردم ایران، به‌ویژه نسل جوان بود که بخشی را می‌توان متأثر از نشر و پخش وسیع‌تر موسیقی علمی و آثار فولکلور کشورهای جهان از طریق رادیو و صفحات گرامافون دانست. محمد نوری در همین سال‌ها (سنین نوجوانی) با خواندن اشعار نوینی که بر روی نغمه‌های روز کشورهای غربی و برخی قطعات کلاسیکِ آوازی سروده شده‌بود، کار خوانندگی را آغاز کرد. ناصر حسینی، افسر موسیقیدان ارتش ایران از مشوقان محمد نوری بوده‌است.

نوری در کنار تحصیل در رشته ادبیات زبان انگلیسی و رشته نمایش، آواز ایرانی را نزد اسماعیل مهرتاش آموخت. پس از آن نزد استادان هنرستان عالی موسیقی، سیروس شهردار و فریدون فرزانه و مصطفی کمال پورتراب رفت و از آن‌ها تئوری موسیقی، سلفژ و نوازندگی پیانو را فراگرفت. آواز کلاسیک را نزد اولین باغچه‌بان و فاخره صبا آموخته و شیوه آوازی خود را با تأثیر از استادانی چون حسین اصلانی و ناصر حسینی پیدا کرد و رفته رفته به شیوه منحصر به فرد خود دست یافت.

محمد نوری پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران و پس از مدتی سکوت، فعالیت هنری خود را با آلبوم در شب سرد زمستانی همراه با فریبرز لاچینی و احمدرضا احمدی در سال ۱۳۶۸ از سر گرفت. این همکاری بعدها با آلبوم «آوازهای سرزمین خورشید» ادامه یافت.

محمد نوری طی پنج دهه بیش از سیصد قطعهٔ آوازی اجرا کرد. او همچنین به نوشتن و ترجمهٔ مقالات و سرودن اشعاری برای ترانه پرداخت. محمد نوری در سال‌های پایانی عمر چند اجرا به نفع بیماران خاص داشت. وی ترانه‌های زیادی با تم میهنی اجرا کرد. یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین ترانه‌های وی، جان مریم نام دارد که آهنگ آن از ساخته‌های کامبیز مژدهی است.

جوایز و بزرگداشت‌ها

محمد نوری برنده جایزه خورشید طلایی (۵۰ سال صدای متفاوت و ماندگار) در سال ۱۳۷۸ از جشنواره مهر، و دارای مدرک درجه یک هنری از شورای عالی ارزیابی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود.

وی در سال ۱۳۸۵ از سوی سازمان صدا و سیما به عنوان چهرهٔ ماندگار برگزیده شد.

دیدگاه

محمد نوری موسیقی را زبانی جهانی و از آنِ همه اقوام و ملت‌های روی زمین می‌دانست و از همین رو به اقتباس و الهام از هنر کلاسیک غرب معتقد بود.

درگذشت

قبر محمد نوری در قطعه هنرمندان بهشت زهرا

محمد نوری پس از سال‌ها مبارزه با بیماری سرطان و وخامت وضعیت جسمانی در شامگاه ۹ مرداد ۱۳۸۹ در بیمارستان جم در تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

آلبوم‌ها

مقالهٔ اصلی: ترانه‌شناسی محمد نوری

• جان مریم
• در شب سرد زمستانی (فریبرز لاچینی)
• آوازهای سرزمین خورشید (فریبرز لاچینی)
• دلاویزترین (محمد سریر)
• در ماه باران (شهرام گلپریان)
• جاودانه با عشق (محمد سریر)
• شکوفه خاطرات (شهرام گلپریان)
• چراغی در افق (محمد سریر)
• شکوفه در شکوفه (شهرام گلپریان)
• جلوه‌های ماندگار (محمد سریر)

جستارهای وابسته

• فهرست دفن‌شدگان در قطعه هنرمندان، بهشت زهرا

منابع

• محمد نوری/همشهری آنلاین
• جام جم
• زندگینامهٔ محمد نوری
• تصنیف‌ها، ترانه‌ها و سروده‌های ایران زمین/ سعید مشکیت قلم/ تهران: خانهٔ سبز / ۱۳۷۷–۲ج.
• محمد نوری در گذشت - خبرگزاری ایلنا
• دردا که جز به مرگ ندانند، قدر مرد - حوزه هنری
• محمد نوری به دیار باقی شتافت - حوزه هنری