Endopterigotos
| Endopterigotos Rango fósil: Pensilvaniense-Recente O reloxo molecular indica unha posible orixe no Mississippiense[1] | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Panorpa communis, unha mosca escorpión (orde Mecoptera) | |||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||
| |||||||||||
| Ordes | |||||||||||
|
Ver texto | |||||||||||
Os endopterigotos ou Endopterygota (do grego antigo endon 'interno' + pterón 'á' + o neolatín -ota 'que ten'), tamén coñecidos como holometábolos (Holometabola), é unha superorde de insectos dentro da infraclase Neoptera que pasan por fases distintivas larvaria, pupal e adulta. Sofren unha metamorfose radical, coas fases de larva e adulto moi diferentes en estrutura e comportamento. Isto chámase holometabolismo ou matamorfismo completo.
Evolución
[editar | editar a fonte]Os Endopterygota constitúen a superorde de insectos máis diversa, cun millón de especies vivas divididas en 11 ordes, que conteñen insectos como as bolboretas, moscas, pulgas, abellas, formigas e escaravellos.[2]
O fósil de endopterigoto máis antigo data do Carbonífero.[3]
Os Endopterygota son por veces divididos en tres ensamblaxes: Neuropterida (Neuroptera, Megaloptera, Raphidioptera, Strepsiptera e Coleoptera), Hymenopteroida (Hymenoptera), e Panorpida (Siphonaptera, Diptera, Trichoptera, Lepidoptera e Mecoptera).
As análises moleculares aclararon a filoxenia do grupo, como se mostra no seguinte cladograma.[4]
| Endopterygota |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Holometabola) |
.png){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
Descrición
[editar | editar a fonte]
Os Endopterygota distínguense dos Exopterygota polo modo en que se lles desenvolven as ás. Os Endopterygota (literalmente "formas aladas internas") desenvolven as ás dentro do corpo e sofren unha elaborada metamorfose na que hai un estadio pupal. Os Exopterygota ("formas aladas externas") desenvolven a ás no exterior dos seus corpos e non pasan por un estadio de pupa. Porén, a última característica é plesiomórfica, xa que se encontra tamén en grupos como os Odonata (libélulas e cabalos do demo), que non son Neoptera, senón máis basais entre os insectos.
Notas
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Endopterigotos  |
- ↑ Wang, Y.-h. et al. Fossil record of stem groups employed in evaluating the chronogram of insects (Arthropoda: Hexapoda). Sci. Rep. 6, 38939; doi 10.1038/srep38939 (2016).
- ↑ Rolf G. Beutel; Hans Pohl (2006). "Endopterygote systematics – where do we stand and what is the goal (Hexapoda, Arthropoda)?". Systematic Entomology 31 (2): 202–219. doi:10.1111/j.1365-3113.2006.00341.x.
- ↑ A. Nel; P. Roques; P. Nel; J. Prokop; J. S. Steyer (2007). "The earliest holometabolous insect from the Carboniferous: a "crucial" innovation with delayed success (Insecta Protomeropina Protomeropidae)". Annales de la Société Entomologique de France 43 (3): 349–355. doi:10.1080/00379271.2007.10697531.
- ↑ Kjer, Karl M.; Simon, Chris; Yavorskaya, Margarita; Beutel, Rolf G. (2016). "Progress, pitfalls and parallel universes: a history of insect phylogenetics". Journal of the Royal Society Interface 13 (121): 121. PMC 5014063. PMID 27558853. doi:10.1098/rsif.2016.0363.
