Torre del Oro

Torre del Oro
Torre del Oro e Teatro de la Maestranza, vistos desde a ponte San Telmo
Coordenadas	37°22′57″N 5°59′47″O
[ editar datos en Wikidata ]

A Torre del Oro é unha torre albarrá situada na marxe esquerda do río Guadalquivir, na cidade de Sevilla, xunto á praza de touros da Real Maestranza. A súa altura é de 36 metros. Posiblemente o seu nome en árabe era Bury al-dahab, Borg al Azahar ou Borg-al-Azajal en referencia ao seu brillo dourado que se reflectía sobre o río. Durante as obras de restauración de 2005, demostrouse que este brillo, que ata entón se atribuía a un revestimento de azulexos, era debido a unha mestura de morteiro, cal e palla prensada.

É unha torre formada por tres corpos. O primeiro corpo, dodecagonal, foi construído entre 1220 e 1221 por orde do gobernador almohade de Sevilla, Abù l-Ulà. O segundo corpo, tamén dodecagonal, foi mandado construír por Pedro I o Cruel no século XIV. O corpo superior, cilíndrico e rematado en cúpula, foi construído en 1760 polo enxeñeiro militar Sebastián Van der Borcht.

Foi declarada monumento histórico-artístico en 1931 e foi restaurada varias veces. Na Idade Contemporánea foi restaurada en 1900, entre 1991 e 1992, en 1995 e en 2005. Na súa conservación foi importante o labor da Armada. Atópase en bo estado de conservación e alberga o Museo Naval de Sevilla.

Historia

A Torre del Oro.

A Torre del Oro no Escudo de Santander, Cantabria.

Construíuse entre 1220 e 1221 por orde do gobernador almohade de Sevilla, Abù l-Ulà, cunha base dodecagonal. Pechaba o paso ao Arenal mediante un tramo de muralla que a unía coa Torre de la Plata, que formaba parte das murallas de Sevilla que defendían o Alcázar. Existe unha tradición de que para impedir a entrada ao porto fluvial, estendeuse desde o seu basamento unha grosa cadea sobre o río ata outra torre situada na actual rúa Fortaleza, situada alén do río, no actual barrio de Triana; devandita lenda é falsa xa que a rúa Fortaleza na beira de Triana recibe ese nome no século XIX, anteriormente denominada rúa Limones, doutra banda e con máis acerto, nas Crónicas realizadas por Afonso X o Sabio, onde describe ao detalle a toma da cidade de Sevilla, só se menciona unha cadea, a que suxeitaba o conxunto de barcas que formaba a ponte que unía a beira de Sevilla e a de Triana, que unía ademais a cidade co Castelo, coñecido posteriormente como Castelo de San Jorge, na beira de Triana.

A frota castelá mandada polo almirante Ramón de Bonifaz rompeu a ponte en 1248 remontando o río, mentres as tropas de Fernando III de Castela cercaban a cidade. Esta pasaxe histórica protagonizado por mariños cántabros ao servizo da mariña castelá quedou inmortalizado nos escudos das Catro Vilas da Costa de Cantabria (Laredo, Castro-Urdiales, Santander e San Vicente de la Barquera) e foi posteriormente incorporado ao Escudo de Cantabria. Neles represéntase a Torre del Oro e unha nave rompendo as cadeas que pechaban o paso polo río Guadalquivir.

Tras ser conquistada, utilizouse como capela dedicada a San Isidoro de Sevilla. Despois utilizouse como prisión.

No século XVI presentaba un estado ruinoso, polo que se realizou unha obra de consolidación. A torre foi danada gravemente polo terremoto de Lisboa de 1755, tras o cal o Marqués de Monte Real propuxo a súa demolición para ensanchar o paseo de coches de cabalos e facer máis recto o acceso á ponte de Triana; con todo, ese proxecto non chegou a realizarse pola oposición do pobo de Sevilla, que chegaron a anunciarllo ao rei, quen interveu. En 1760 arranxáronse os danos macizando a planta inferior da torre, reforzándoa con cascallos e morteiro, e deixando a porta do paso de rolda da muralla como porta de acceso principal. Ese mesmo ano construír o corpo cilíndrico superior, obra do enxeñeiro militar Sebastián Van der Borcht, artífice tamén da Real Fábrica de Tabacos. Estas obras cambiaron o aspecto da torre respecto ao que pode observarse en gravados dos séculos XVI ou XVII.

A Revolución de 1868 foi outro momento crítico para a torre, pois os revolucionarios demoleron os lenzos das murallas e puxéronos en venda, pero a oposición dos hispalenses logrou que a torre non se destruíse.

En 1900 foi restaurada polo enxeñeiro Carlos Halcón.

O 21 de marzo de 1936 dispúxose a instalación na torre o Museo Marítimo por orde do Ministerio de Mariña. En setembro de 1942 comezaron as obras de restauración, durante as cales melloráronse o aspecto da fachada e habilitáronse dúas plantas para a exhibición do museo e a terceira para aloxar investigadores. O museo inaugurouse o 24 de xullo de 1944, para o que levaron 400 pezas do Museo Naval de Madrid. O museo mostra diversos instrumentos antigos de navegación e maquetas, ademais de documentos históricos, gravados e cartas náuticas; e relaciona de Sevilla co río Guadalquivir e o mar.

En 2005 foi novamente restaurada.

Galería de imaxes

• 
  Corpo superior.
• 
  Detalle do corpo superior, desde a terraza.
• 
  Detalle do corpo superior.
• 
  Ameas, desde a terraza (coa Giralda ao fondo).

Véxase tamén

Bibliografía

• FALCÓN MÁRQUEZ, Teodoro (1983). La Torre del Oro. Sevilla. Editorial: Deputación Provincial de Sevilla. Servicio de Publicaciones. ISBN 84-500-9121-7. ISBN 978-84-500-9121-2

Ligazóns externas

• Concello de Sevilla Arquivado 12 de abril de 2011 en Wayback Machine. (en castelán)
• Historia (en castelán)
• A Torre del Oro na base de datos do Instituto Andaluz do Patrimonio Histórico (en castelán)
• Guía da Torre del Oro (en castelán)