Čerwjeny drěn
| |
| Čerwjeny drěn (Cornus sanguinea) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Jadrowe eudikotyledony | |
| Asteridy | |
| rjad: | (Cornales) |
| swójba: | Drěnowe rostliny (Cornaceae) |
| ród: | Drěn[1][2] (Cornus) |
| družina: | Čerwjeny drěn |
| wědomostne mjeno | |
| Cornus sanguinea | |
| L. | |
Čerwjeny drěn (Cornus sanguinea) je rostlina ze swójby drěnowych rostlinow (Cornaceae). Dalše serbske mjeno je drěnka.
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Čerwjeny drěn je w lěću zeleny kerk, kotryž docpěje wysokosć wot 1 (2) hač do 5 m. Rostlina twori wotnožki. Wurostki su husto kosmate.
Skora je čerwjena, zdźěla tež čorna a wobsahuje antocyany. Drjewo je twjerde a zhibujomne.
Młode hałuzy su čerwjene. Na spočatku su kruće zrunane, mjeztym zo pozdźišo jako wobłuk přewisuja. Swětłowy bok hałuzoweje skory je předewšěm w zymje sylnje čerwjeny.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Přećiwostejne łopjena su eliptiske abo owalne, jejkojte hač šěroko-lancetojte, wótre, cyłokromne, krótko stołpikate a docpěja dołhosć wot 5 hač do 8 cm (wot 4 hač do 10 cm). Wone ma 3-4 pory nerwow a su na woběmaj bokomaj zelene. Na delnim boku su kosmate. Jich kroma je hładka.
Jich nazymske barbjenje je (čorno)čerwjene.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot meje hač do junija. Štyriličbne kćenja su běłe a steja w 4-8 cm šěrokich, hustych wokołkowych pakićach. Wone so po łopjenach jewja. Krónowe łopješka docpěja dołhosć wot 4 hač do 6 mm.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kulowate płody su módročorne, hač 8 cm tołste póčkate płody. Wone wot septembra dozrawja a so hodźa jenož dospołnje zrałe jěsć.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w žiwych płotach, w swětłych lěsach a na lěsnych kromach.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w nimale cyłej Europje rozšěrjena.
Podobna družina
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Tatarski drěn (Cornus alba) ma łopjena ze 4-8 porami nerwow. Hałuzy su w zymje a nalěće swěćace čerwjene. Płody su běłe hač módrojte. Wón je pyšny kerk w zahrodach.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina so jako pioněrsku drjewinu dla tworjenja wotnožkow plahuje, předewšěm při rekultiwowanju drjebiznowych a pustych płoninow.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 101.
- ↑ W internetowym słowniku: Hartriegel
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, strona 36 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 462 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 422 (němsce)
- Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 362 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
