Կոկանդի խանություն

Կոկանդի խանություն
خانات خوقند

←  1709 - 1876
Flag of the Khanate of Kokand.svg
Քարտեզ
Kokand1850.png (մոտ 1850)
Ընդհանուր տեղեկանք
Մայրաքաղաք	Կոկանդ
Լեզու	Պարսկերեն Չագատայ
Կրոն	Սուննի իսլամ
Իշխանություն
Պետական կարգ	Միապետություն

Կոկանդի խանություն (ուզբ.՝ Qo‘qon Xonligi, Қўқон Хонлиги, قۇقان خانلىگى, պարս.՝ خانات خوقند), պատմական պետություն Կենտրոնական Ասիայի Ֆերգանայի հովտում, որը գոյություն է ունեցել 1709–1876 թվականներին։ Կենտրոնը՝ Կոկանդ։ Գտնվել է ներկայիս արևելյան Ուզբեկստանի, Ղրղըզստանի, արևելյան Տաջիկստանի և հարավարևելյան Ղազախստանի տարածքում։

Մոտ 1710 թվականին Բուխարայի էմիրությունից անջատված ոչ մեծ տիրույթը, 1750-ական թվականներին ընդարձակվելով, վերջնականապես կազմավորվեց որպես Կոկանդի խանություն։ XIX դարի առաջին քառորդին նրան միացվեցին Տաշքենդ և Խոջենտ քաղաքները, կառուցվեցին նոր բերդեր՝ Աուլիե-Աթա (այժմ՝ Զամբուլ), Բիշբեկ (այժմ՝ Բիշկեք)։ Ներքին խառնակություններն ու ապստամբությունները, ինչպես նաև Բուխարայի էմիրի ռազմական գործողությունները XIX դարի 40-ական թվականներին, խիստ թուլացրին Կոկանդի խանությունը։ 1865 թվականի մայիսի 17-ին ռուսական զորքերը գրավեցին Տաշքենդը, իսկ 1866 թվականի մայիսի 24-ին՝ Խոջենտը։ Հաջորդած հակաֆեոդալական ապստամբությունը վերջնականապես քայքայեց Կոկանդի խանությունը։ 1876 թվականի փետրվարի 19-ին Կոկանդի խանությունը վերացվեց և նրա տեղում կազմավորվեց Ֆերգանայի մարզը, որը մտավ Ռուսական կայսրության Թուրքեստանի գեներալ-նահանգապետության մեջ։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 525)։