Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Jump to content

Albrecht Dürer

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Albrecht Dürer
Bukod a Retrato (1500) babaen ni Albrecht Dürer
Nayanak(1471-05-21)21 Mayo 1471
Nuremberg,
Nasantuan a Romano nga Imperio
Natay6 Abril 1528(1528-04-06) (tawen 56)
Nuremberg,
Nasantuan a Romano nga Imperio
Nakaam-ammuanAgprenprenta, pinintaan
Nalatak nga obraKabaliero, Patay, ken ti Demonio (1513)
San Jeronimo idiay Pagadadalanna (1514)
Melencolia I (1514)
Rinoseros ni Dürer (1515)
[urnosen iti Wikidata]

Ni Albrecht Dürer (Panangibalikas nga Aleman: [ˈalbʁɛçt ˈdyːʁɐ]; 21 Mayo 1471 – 6 Abril 1528)[1] ket maysa idi a Aleman a pintor, agprenprenta, agkitkitikit, matematiko, ken teoriata manipud idiay Nuremberg. Dagiti imprentana ket nangikeddeng kaniana ti pammadayaw iti ballasiw ti Europa idi isu ket agtawen pay laeng ti duapulo, ken isu ket naipanunotan a kas ti kalatakan nga artista iti Akin-amianan a Renasimiento manipud idin. Dagiti nawatiwat a bagi ti obrana ket mairaman dagiti piraso ti altar ken relihioso nga ob-obra, dagiti nadumaduma a retrato ken bukod a retrato, ken dagiti gambang a kinitkitikit. Dagiti tabas ti kayona, a kas dagiti serye ti Apokalipsis (1498), ket nakatagtaginayon ti ada-du a nanam ti Gotiko ngem dagiti sabsabali nga obrana. Dagiti nadayeg a naam-ammuan nga obrana ket mairaman ti Kabaliero, Patay, ken ti Demonio (1513), San Jeronimo idiay Pagadadalanna (1514)ken ti Melencolia I (1514), nga isu daytoy ket suheto ti nawatiwat a panagusig ken panagipatarusan. Dagiti akuarelana ket nangmarka kaniana a kas maysa kadagiti immuna nga Europeano nga artista ti ladawan ti daga, bayat a dagiti aramidna a natarigagay a tabas ti kayo ket nagpabaro ti pannakapataud ti dayta a medio.

Ti panangipayuna ni Dürer kadagiti klasiko a motif iti Akin-amianan nga arte, baaben kadagiti pannakaammona kadagiti Italiano nga artista ken dagiti Aleman a Hunanista, ket nangitalged ti pammadayawna a kas maysa kadagiti kangrunaan a pigura ti Akin-amianan a Renasimiento. Daytoy ket pinatalgedan pay babaen dagiti teoretiko a tratadona, a nangiraman kadagiti pamunganayan ti matematika, perspektibo ken dagiti umno a rukod.

Nasapa a biag (1471–90)

[urnosen | urnosen ti taudan]
Ti bukod a kinitikit iti kayo nga eskudo ni Dürer
Bukod nga inladawan ni Dürer idi agtawen iti sangapulo ket tallo, 1484

Ni Dürer ket naipasngay idi 21 Mayo 1471, ti maikatlo nga anak ken maikadua nga anak a lalaki dagiti nagannak kaniana, nga isuda ket addaan kadagiti agarup a sangapulo ket uppat ken sangapulo ket walo nga annak. Ti amana, ni Albrecht Dürer the Elder, ket narang-ay idi a mammanday iti balitok, ken dati nga agnagan iti Ajtósi, nga idi 1455 ket immalis idiay Nuremberg manipud idiay Ajtós, idiay asideg ti Gyula idiay Hungaria.[2] Ti Aleman a nagan a "Dürer" ket naiyulog manipud iti Hungaro ti "Ajtósi".[2] Iti immuna, daytoy idi ket "Türer," a ti kaibuksilanna ket agparpartuat iti ridaw, a daytoy ket "ajtós" iti Hungaro (manipud iti "ajtó", a ti kaibusilanna ket ridaw). Ti ridaw ket naipakita iti eskudo a tinagikua ti pamilia. Ni Albrecht Dürer ti Ub-ubing ket kanungpalanna a binaliwan iti "Türer", ti bersion ti amana iti apelyido ti pamilia, iti "Dürer", tapno maampon ti lokal a dialekto ti Nuremberg. Ni Albrecht Dürer ti Laklakay ket inasawana ni Barbara Holper, ti anak a babai ti apona, idi isu ket nagbalin met nga apo idi 1467.[3]

Ti ninong idi ni Dürer ket ni Anton Koberger, nga isu ket pimmanaw iti panagpanday iti balitok tapno agbalin a mangimaldit ken mangiwarnak iti tawen a naipasngay ni Dürer ken napardas a nagbalin a narang-ay a mangiwarnak idiay Alemania, ken kanungpalan a nagtagikua kadagiti duapulo ket dua a pagimalditan ken addaan met kadagiti adu nga opisina idiay Alemania ken ballasiw taaw. Ti kadayegan a pablaak idi ni Koberger ket ti Nuremberg Chronicle, a naipablaak idi 1493 kadagiti edision ti Alemanken Latin. Daytoy ket naglaon kadagiti awan kapada a 1,809 nga ilustrasion iti kitikit iti kayo (urayno adu met dagiti naulit a panagusar iti isu met laeng a muton) babaen ti pagobraan ti Wolgemut. Ni Dürer ket mabalin a nagobra met kadagitoy, ken mabalin pay a nagobra kadagiti proyekto a nairugi idi isu ket kaduana ni Wolgemut.[4]

Gapu ta ni Dürer ket nangibati kadagiti autobiograpiko a sursurat ken nagbalin a nadayeg idi isu ket agtawen iti tengnga ti duapulo, ti biagna ket nasayaat a nadokumentuan babaen dagiti nadumaduma a taudan. Kalpasan dagiti bassit a tawen iti eskuela, ni Dürer ket nangrugi a nagadal iti batayan ti panagpanday iti balitok ken ti panangiladawan manipud iti amana. Urayno ti amana ket kinaykayatna nga agtuloy iti panagsanayna a kas mammanday iti balitok, isu ket nagipakpakita iti talento ken nangrugi a kas agdadamo ken ni Michael Wolgemut idi isu ket agtawen iti sangapulo ket lima idi 1486. Ti bukod a panangiladawan, ti panangiladawan itipuntos ti plata, ket napetsaan idi 1484 (Albertina, Vienna) "idi ubingak," a naibagbaga iti naudi nga insuratna. Ni Wolgemut idi ti kalaingan nga arista idiay Nuremberg iti dayta a panawen, ken adaan iti dakkel a pagobraan ken agpatpataud kadagiti nadumaduma nga obra iti arte, a naisangayan kadagiti kinitikit iti kayo para kadagiti libro. Ti Nuremberg ket importante idin ken nadur-as a siudad, ti sentro para iti panangipablaak ken dagiti adu a naramen a tagilako. Daytoy ket addaan kadagiti napigsa a pannakaisilpo iti Italia, a naipangpangruna iti Benesia, ti asideg met bassit a distansia iti ballasiw ti Alpes.[4]

Ti Wanderjahre ken pannakiasawa (1490–94)

[urnosen | urnosen ti taudan]

Kalpasan ti pannakalpas iti termino iti panagdadamona, ni Dürer ket sinurotna ti kadawyan nga ugali ti Aleman iti panagala iti Wanderjahre—kasla dagiti sabatikal a tawen —a ti agdadamo ket nakaadal kadagiti kalaing manipud kadagiti artista kadagiti sabali a lugar; ni Dürer ket pumanaw koma kadagiti uppat a tawen. Isu ket pimmanaw idi 1490, ken mabalin a nagtrabaho ken ni Martin Schongauer, ti mangidaulo nga agkitkitikit idiay Akin-amianan nga Europa, ngem pimmusay met iti nabiit sakbay iti isasangpet ni Dürer idiay Colmar idi1492. Saan a nalawag no ani a alugar ti nagbanniagaan ni Dürer kadagiti simmaruno a paset ti panawen, ngem mabalin nga isu ket napan idiay Frankfurt ken idiay Olanda. Idiay Colmar, ni Dürer ket kinablaawan dagiti Schongauer nga agkakabsata lallalki, dagiti mammanday iti balitok a ni Caspar ken ni Paul ken ti pintor a ni Ludwig. Idi 1493 ni Dürer ket napan idiay Strasbourg, ken idiay ket mabalin a nakasanayanna iti panagkitkitikit ni Nikolaus Gerhaert. Ti immuna a bukod a a bagi a pinintaan ni Dürer (itan ket adda idiay Louvre) ket pinintaan idi iti daytoy a panawen, ken tapno mabalin a maipasubli iti nobiana idiay Nuremberg.[4]

Idi nasapa a 1492, ni Dürer ket nagbanniaga idiay Basel tapno aggian iti sabali akabsat a lalaki ni Martin Schongauer, ti mammanday iti balitok a ni Georg.[5] Iti nabiit kalpasan ti panagsublina idiay Nuremberg, idi 7 Hulio 1494, aidi agtawen iti 23, ni Dürer ket inasawana ni Agnes Frey kalpasan ti maysa a pannakitunos a naaramid idi isu ket lumangan. Ni Agnes ket anak a babai idi ti prominente nga agob-obra iti suer iti siudad. Nupay kasta, awan ti annakda a nagresultaan iti daytoy a pannakiasawa.

Paammo

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Mueller, Peter O. (1993) Sabali a panagibagbaga ti Den Schriften Albrecht Durers, Walter de Gruyter. ISBN 3-11-012815-2.
  2. ^ a b Heaton, Mrs. Charles (1881). "The Life of Albrecht Dürer of Nürnberg: With a Translation of His Letters and Journal and an Account of His Works". Seeley, Jackson and Halliday: 29. {{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti |journal= (tulong).
  3. ^ Bartrum, 93, note 1
  4. ^ a b c Giulia Bartrum, "Albrecht Dürer and his Legacy", British Museum Press, 2002, ISBN 0-7141-2633-0
  5. ^ Here he produced a woodcut of St Jerome as a frontispiece for Nicholaus Kessler's 'Epistolare beati Hieronymi'. Panofsky argues that this print combined the 'Ulmian style' of Koberger's 'Lives of the Saints' (1488) and that of Wolgemut's workshop. Panofsky:21

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Christine Demele. Dürers Nacktheit – Das Weimarer Selbstbildnis. Rhema Verlag, Münster 2012, ISBN 978-3-86887-008-4
  • Bartrum, Giulia. Albrecht Dürer and his Legacy. British Museum Press, 2002. ISBN 0-7141-2633-0
  • Campbell Hutchison, Jane. Albrecht Dürer: A Biography. Princeton University Press, 1990. ISBN 0-691-00297-5
  • Dürer, Albrecht (translated by R.T. Nichol from the Latin text), Of the Just Shaping of Letters, Dover Publications. ISBN 0-486-21306-4
  • Harbison, Craig. "Dürer and the Reformation: The Problem of the Re-dating of the St. Philip Engraving". The Art Bulletin, Vol. 58, No. 3, 368-373. Septiembre 1976.
  • Landau David; Parshall, Peter. The Renaissance Print. Yale, 1996. ISBN 0-300-06883-2
  • Panofsky, Erwin. "The Life and Art of Albrecht Dürer", Princeton, 1945. ISBN 0-691-00303-3
  • Price, David Hotchkiss. Albrecht Dürer's Renaissance: Humanism, Reformation and the Art of Faith. Michigan, 2003. ISBN 9780472113439.
  • Strauss, Walter L. (Ed.). The Complete Engravings, Etchings and Drypoints of Albrecht Durer. Dover Publications, 1973. ISBN 0-486-22851-7.
  • Wilhelm, Kurth (Ed.). The Complete Woodcuts of Albrecht Durer, Dover Publications, 2000. ISBN 0-486-21097-9
  • Wolf, Norbert. Albrecht Dürer. Prestel, 2010. ISBN 978-3-7913-4426-3

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig ken ni Albrecht Dürer iti Wikimedia Commons

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Albrecht_Dürer&oldid=401129"