Antoni Jackowski

W przeprowadzonych rozważaniach staraliśmy się wskazać na główne elementy niezwykłego fenomenu, za jaki powszechnie uważa się „pielgrzymowanie Jana Pawła II”. Było to rzeczywiście „wędrowanie do świata”, który oczekiwał na Jego słowo i błogosławieństwo. Śledząc pielgrzymki Jana Pawła II można podjąć próbę ich typologii. I tak można wyróżnić wędrówki: 1. do krajów o dominacji ludności katolickiej i wysokim stopniu religijności; 2. do krajów o dominacji ludności katolickiej i niskim lub średnim stopniu religijności; 3. do krajów o dominacji lub wysokim odsetku ludności protestanckiej czy prawosławnej; 4. do krajów o dominacji ludności wyznającej religie niechrześcijańskie; 5. związane z wizytami i przemówieniami w organizacjach międzynarodowych; 6. związane ze Światowymi Dniami Młodzieży, ustanowionymi przez Niego w 1984 roku. Z pierwszej grupy wymieńmy zwłaszcza Hiszpanię, Polskę, Portugalię czy kraje Ameryki Łacińskiej. Do grupy drugiej można zaliczyć m.in. Austrię, Francję czy Węgry. Grupę trzecią tworzą przede wszystkim państwa skandynawskie, Szwajcaria, Wielka Brytania i Niemcy, Stany Zjednoczone, Australia (protestantyzm) oraz państwa bałkańskie i Ukraina (prawosławie). Na kontynentach afrykańskim i azjatyckim przeważały podróże do krajów o dominacji niechrześcijan. Na zakończenie naszych rozważań pragniemy przytoczyć słowa kardynała Stanisława Dziwisza, który towarzyszył Papieżowi podczas wszystkich Jego pielgrzymek. Pisze on: „Papieskie pielgrzymki przyczyniły się […] do odnowienia relacji z Żydami i islamem, mimo wielu przeszkód i komplikacji. […] Podróże Jana Pawła II […] zbudowały „pomost” pomiędzy Północą a Południem, Wschodem i Zachodem świata. Skróciły odległości geograficzne i kulturalne, podważyły bariery ideologiczne i polityczne. Przede wszystkim zaś zbliżyły do siebie ludzi i narody […]

W Polsce rejestruje się ponad 500 ośrodków kultu religijnego należących do Kościoła rzymskokatolickiego, co stanowi blisko 98% chrześcijańskich ośrodków pielgrzymkowych - pozostałe związane są przede wszystkim z prawosławiem. Swoje święte miejsca posiadają też wspólnoty Żydów, a także wyznawców islamu.

The article deals with terminology issues in religtous tourism. The importance of pilgrimage in the contemporary world is highlighted, as well as those elements which determlne the phenomenon. Research concepts in religious tourism are analysed theoretically and relaUons between religious tourism and pilgrimage are presented. The need to draw a precise deflnitlon of religious tourism and to determlne its research area is also stressed.

The pilgrimage in Carpathians began there in the 11 th c., and its boom was observed in the 18 th c. over 160 centres. The development of those migrations was often deformed by political conditions i.e. partitions of Poland since 1772, Austrian occupation in the 17721919 period, decades after 1945. Nowadays there are over 130 centres of pilgrimage, of which 82% have the local scope, 15% the regional one, and 3% the surparegional one. About 314 of them are connected with the marial worship. The basic Carpathian centres are : Kalwaria Zebrzydowska the second greatest centre in Poland, after that of Czestochowa of the international importance, Ludzmierz, Tuch6w and Kalwaria Paclawska the supraregional scope.

The discussion focuses on the notion of the world system of pilgrimage centres and the phenomenon of pilgrimage in the contemporary world. The authors emphasize the correlations among the centres, resulting from both their spatial and functional structure. The most significant pilgrimage centres in individual religions have been mentioned, with particular consideration of the Christian ones. Towards the end of the article, the main development trends in pilgrimage migrations and destinations have been outlined.

W artykule podjęto zagadnienia terminologiczne związane z turystyka religijną. Zwrócono uwagę na znaczenie pielgrzymek i pielgrzymowania w świecie współczesnym oraz czynniki warunkujące te zjawiska. W rozważaniach teoretycznych przeanalizowano koncepcje badawcze dotyczące pojęcia turystyki religijnej i przedstawiono relacje między tą formą turystyki a pielgrzymkami. Zwrócono uwagę na konieczność wypracowania precyzyjnej definicji turystyki religijnej i określenia jej pola badawczego.

W artykule przedstawiono główne problemy związane z pielgrzymkami do prawosławnych ośrodków kultu religijnego w Polsce. Po krótkim zarysie historii Kościoła prawosławnego na ziemiach polskich przedstawiono istotę kultu Maryi, kultu świętych oraz specyficzne w prawosławiu znaczenie ikony. One bowiem decydują przede wszystkim o rozwoju pielgrzymek. Następnie, po rysie historycznym prawosławnych pielgrzymek w Polsce, zaprezentowano próbę oceny współczesnego pątnictwa związanego z tym wyznaniem. Główną uwagę poświęcono najważniejszym ośrodkom kultu religijnego wyznawców prawosławia, a więc Grabarce, Jabłecznej, Świętej Górze Jawor oraz ośrodkowi w Supraślu.

W artykule zaprezentowano rozważania terminologiczne związane z pojęciem turystyki religijnej. Na tle rozwoju - na przestrzeni stuleci - pojęć »pielgrzymka« i »turystyka« starano się wykazać podobieństwa i różnice obu form migracji. Przedstawiono uwarunkowania niezbędne dla uznania wędrówki do ośrodków kultu religijnego za formę turystyki określaną jako »turystyka religijna«.

Główny referat na Zjeździe pt. „Geografia a obronność państwa” wygłosił prof. S. Pawłowski. W sposób wszechstronny scharakteryzował w nim warunki obronne Polski. Zjazd odbywał się w bardzo gorączkowej atmosferze. Wokół trwały przygotowania do prawdopodobnej wojny z Niemcami. Nie przewidywano jeszcze zajęcia fragmentu terytorium Polski przez Sowietów. Niektóre wystąpienia nabrały charakteru pożegnalnego.

The beginning of the twentieth century was a time of intensive development of geographical research on tourism, as well as the establishment of tourism research centers in many European countries. The Jagiellonian University School of Tourism played an important role in the development of tourism geography and education, spatial and regional planning, and personnel training for tourism developing in the 1930s in Poland. Tourism education in the school was characterized by a modern curriculum and forms of teaching, including fieldwork, focusing on developing practical skills, and linking research topics with the teaching process. The school conducted extensive research, publishing and documentary activities. The achievements of the Jagiellonian University School of Tourism helped raise awareness in society of the importance of tourism in the socio-economic development of regions and cities. This article presents the history of the Jagiellonian University School of Tourism and highlig...

The article describes briefly the life and fundamental work of Rudzki in geology, geography, seismology, oceanography and meteorology. In 1895 he became head of the world's first department of geophysics and meteorology at the Jagiellonian University of Kraków, the second oldest university north of the Alps (Prague being the oldest).

ABSTRACT Decyzja o przyjęciu zaproszenia rządu polskiego do organizacji w 1934 r. XIV Kongresu Międzynarodowej Unii Geograficznej w Warszawie zapadła podczas Kongresu MUG w Paryżu w 1931 roku. Kongres odbył się w dniach 21-31 sierpnia 1934 r. i był pierwszym, jaki Unia zorganizowała w kraju słowiańskim. W Kongresie uczestniczyły 693 osoby z 44 krajów. Z Polski wzięło udział około 360 osób. Zorganizowano 12 wycieczek o charakterze regionalnym i problemowym. Imprezie towarzyszyły wystawy kartograficzne. W latach 1935-1938 opublikowano 4 tomy Comptes Rendus du Congrès International de Géographie, zawierające referaty prezentowane podczas Kongresu. Available at: http://dx.doi.otg/10.7163/PrzG.2014.1.7