Jarema Słowiak

21 lipca 1954 r. podpisano w Genewie dokumenty kończące I wojnę indochińską. Do pilnowania zawartych wówczas układów wielkie mocarstwa powołały specjalną międzynarodową komisję, w skład której, obok Indii i Kanady, weszła także Polska, desygnowana przez Moskwę i Pekin. Dla ówczesnych władz PRL było to prestiżowe wyróżnienie, wiążące się jednak równocześnie z poważnymi trudnościami i wyzwaniami. Nikt wówczas nie zdawał sobie także sprawy, że komisja, mająca pierwotnie funkcjonować około dwóch lat, pozostanie w Wietnamie aż do roku 1973.

Zapis wideo wystąpienia poświęconego zmieniającemu się obrazowi wojny wietnamskiej w amerykańskiej kinematografii, wygłoszonego na festiwalu "Militaria w POPkulturze", zorganizowanym przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Krakowie 7 października 2017 roku.

Poniższy artykuł ma na celu przybliżyć czytelnikowi kwestię działań wywiadowczych prowadzonych przez oficerów Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie pełnienia misji w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie. Mimo iż polscy żołnierze obecni byli w Indochinach już od roku 1954, pierwsze ostrożne działania wywiadowcze rozpoczęły się dopiero w roku 1963, a o faktycznym prowadzeniu pracy operacyjnej możemy mówić dopiero po amerykańskiej interwencji zbrojnej w Wietnamie w roku 1965. Nawet po tej dacie, z różnych względów, skala działania polskiego wywiadu wojskowego nigdy nie osiągnęła rozmiarów, o jaki był on podejrzewany.The following article is intended to present to the reader the issue of intelligence activities carried out by officers of the Second Directorate of the General Staff of the Polish Army during their assignment at the International Commission for Supervision and Control in Vietnam. Although Polish soldiers were present in Indochina as earl...

When Geneva Agreements dividing Vietnam were reached in the early morning hours of 21 July 1954, the Article 14(d) of those accords was considered to be a minor, technical one. It guaranteed free movement of people between opposite sides' zones, so they could move to the half of Vietnam they preferred. The authorities in both the South and the North didn't expect more than several tens of thousands of people. Instead, the South was fl ooded with a vast wave of refugees, numbering in hundreds of thousands. Geneva Conference also established the International Commission for Supervision and Control, composed of India, Canada and Poland, to oversee the implementation of the Geneva Accords in Indochina. One of its most important tasks was to supervise the aforementioned free movement of people. In this article, I would like to show how internal diff erences between the countries making the ICSC aff ected the supervision of Article 14(d), particularly in respect of activities of communist side, which actively tried to prevent people from leaving North Vietnam.

After the division of Vietnam into two hostile states in 1954, religion played an important role in the southern, pro-western State of Vietnam. In 1954–56 the struggle for control over the country by politico-religious organizations, or so called Sects, defined the founding period of South Vietnam. After the victory of government under the leadership of Ngo Dinh Diem and proclamation of the Republic of Vietnam, the rivalry between Catholicism and Buddhism begun to emerge. However, for various reasons, it erupted only in year 1963, and was in fact a political struggle between different visions of South Vietnam's future, and not a Catholic president repressing his Buddhist citizens, as it is often presented, especially in American literature.

Poniższy artykuł porusza zagadnienie zaangażowania Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w Wietnamie w latach 1954-1975. Zaprezentowane zostały w nim pewne ogólne tendencje i przyczyny polskiej aktywności dyplomatycznej, gospodarczej i militarnej w tym kraju, oraz punktowe przykłady mające służyć jako ilustracja wyżej wymienionych. Mimo znacznej odległości i pozornego braku interesów w tym rejonie świata, PRL był bowiem zaangażowany w wielką politykę dookoła Wietnamu już od roku 1954, aż do samego końca wojny wietnamskiej w roku 1975.

Poniższy artykuł poświęcony jest okresowi obejmującemu mniej więcej pierwszych 12 miesięcy Wietnamu Południowego po zakończeniu I wojny Indochińskiej. W okresie tym, państwo to przeszło drogę od marionetkowego tworu stworzonego przez Francuzów do niezależnego (choć nie samodzielnego) bytu państwowego pod stosunkowo silną władzą premiera Ngo Dinh Diema. Ten pierwszy rok dał podstawy do dalszej ewolucji, której efektem było pozbycie się ze sceny politycznej dotychczasowej nominalnej głowy państwa, Bao Daia, oraz zmiana Państwa Wietnam w Republikę Wietnamu pod rządami prezydenta Ngo Dinh Diema.

Wojna wietnamska wywarła silne i trwałe piętno na amerykańskiej kulturze. Także
Hollywood, amerykańska Fabryka Snów, nie pozostał nieczuły na napięcia i konflikty
wywołane w amerykańskim społeczeństwie przez interwencję w Wietnamie. Wręcz
przeciwnie, amerykański przemysł filmowy, zależny od kaprysów swej widowni,
z wielką uwagą śledził stosunek opinii publicznej do wojny wietnamskiej i odpowiednio
modyfikował produkowane filmy, tak by trafiały one w gusta ówczesnych widzów.
Poniższy artykuł ma na celu przedstawienie czytelnikowi ewoluującego stosunku
Hollywood do najdłuższej amerykańskiej wojny XX wieku, wpływu tego konfliktu na
dzieła powstające w Fabryce Snów, a także przedstawienie najważniejszych amerykańskich
filmów osadzonych w tych realiach lub powiązanych z wojną wietnamską.

This article is dedicated to the most prominent American commander of the Vietnam War, or to be more precise, to the treatment of General William C. Westmoreland in modern American historiography. Ridiculed and accused of lying to the American public during his lifetime, General Westmoreland still remains one of the ‘villains’ of the Vietnam War. In recent years it has changed slightly, and now on the publishing market we can find books both attacking and defending the MACV commander and his decisions. However, mainstream historiography continues to judge him through the prism of the American trauma caused by the Vietnam War, and not his real merit and achievements. This article aims to dispel at least a few myths persisting both about General Westmoreland and his strategy to win ‘an unwinnable conflict.’

The article describes the relations between the Canadian delegation and their Polish counterparts in the International Commission for Supervision and Control (ICSC) in Vietnam. The commission was established in July 1954 at the Geneva Conference, to guard the implementation of agreements that ended the First Indochina War. Lead by India, self-declared neutral nation, the ICSC also included Poland and Canada, two countries representing opposing military and political blocs that defined the shape of the world at that time. In the article I present both the official relations between the delegations of Poland and Canada, and the day-to-day reality of the rank and file from ideologically hostile countries working together. The latter was quite interesting, since beside the problem of political differences, most of the Polish officers assigned to the ICSC could not speak neither French nor English. Still, they had to somehow interact with their Canadian counterparts both on the professional and personal level.

Pierwsza wojna indochińska kojarzy się w Polsce głównie z bitwą o Dien Bien Phu. Tymczasem nim Francuzi i Viet Minh zwarli się w tym sławnym starciu, które przesądziło o wyniku całego konfliktu, wojna trwała ze zmiennym szczęściem już ponad siedem lat. W tym czasie obie strony zmieniały swoje wyposażenie, dowódców oraz taktyki prowadzenia walki. Francuskie doświadczenia w Indochinach miały także znaczny wpływ na amerykańskich wojskowych obserwujących ten konflikt, zaś sama wojna i dokonany w jej wyniku podział Wietnamu na dwa państwa był jedną z przyczyn późniejszego zaangażowania się Stanów Zjednoczonych w tym rejonie świata.

Gdy 1 listopada 1963 r. w Sajgonie rozpoczął się wojskowy coup d’etat, wielu Amerykanów powitało go jako od dawna wyczekiwany i słuszny zryw przeciw rzekomej tyranii prezydenta Ngo Dinh Diema. Zamordowanie dzień później wietnamskiego przywódcy i jego brata spotkało się już z mniej powszechnym entuzjazmem, choć nadal uważano, że junta generałów wykonała krok naprzód. Inaczej śmierć pierwszego prezydenta Republiki Wietnamu oceniali komuniści, co najlepiej oddaje opinia Ho Chi Minha: "Ledwo mogę uwierzyć, że Amerykanie mogli być tak głupi".

21 stycznia 1968 r. w odległym północno-zachodnim zakątku Południowego Wietnamu rozpoczęła się bitwa o amerykański warowny obóz Khe Sanh. Trwające 77 dni zmagania przyciągnęły uwagę amerykańskiej opinii publicznej i mediów; szybko zaczęły one szukać podobieństw z bitwą o francuską bazę Dien Bien Phu, która przesądziła o losach Pierwszej Wojny Indochińskiej kilkanaście lat wcześniej.

Prezydent Republiki Wietnamu, Ngo Dinh Diem, w powszechnej pamięci pozostaje głównie jako ofiara zamachu stanu, który pierwszego listopada 1963 roku pozbawił go władzy i wkrótce potem życia. Jako powody poparcia przez amerykańską administrację tego wojskowego coup d'état, wskazuje się zazwyczaj nepotyzm prezydenta, niekompetencję i korupcję jego urzędników, oraz jego zły wpływ na Armię Republiki Wietnamu. Sztandarowym przykładem tego wpływu była szeroko nagłośniona porażka ARW w bitwie pod Ap Bac drugiego stycznia 1963 roku. Oddziały Południowego Wietnamu próbujące zniszczyć znajdujący się tam komunistyczny nadajnik radiowy, wpadły w zasadzkę Viet Congu. Mimo interwencji lotnictwa, artylerii i oddziałów zmechanizowanych, komuniści zadali atakującym ciężkie straty, a z nadejściem nocy rozpłynęli się w ciemnościach. Czy jednak to właśnie prezydent Diem ponosił odpowiedzialność za rezultat starcia o osadę Bac? I czy faktycznie była to aż taka klęska, jak przedstawiły to amerykańskie media? Jaką rolę odegrały one w trakcie bitwy i bezpośrednio po niej? Jaki był udział doradców US Army w starciu? Na te i inne pytania chciałbym odpowiedzieć w poniższym tekście.

The Vietnam War remains a hotly debated topic in the United States. With the passage of years, new sources become available, and scholars with fresh perspectives, not burdened with earlier, ideological quarrels, start to grapple with the subject. Edward Miller’s book deals with one of the most controversial topics of the pre-American Vietnamese War: The United States relations with South Vietnamese president Ngo Dinh Diem and the role in the history of the man himself. Ngo Dinh Diem remains a controversial figure to this day, finding both bitter detractors , and fierce admirers  amongst American historians. However, most of those books are written from a purely American perspective. Miller makes Ngo Dinh Diem the main figure of his book, quite correctly arguing that “by continuing to rely on those clichés, Diem’s admirers and critics have failed to give him his due as a historical actor” . By using wealth of Vietnamese sources, both printed and oral, the author of Misalliance sets before himself the ambitious goal of showing not only the true Diem, but also the objectives and motives of his policies, which Miller claims were both poorly understood and misinterpreted both by Diem’s contemporary politicians and journalists, and historians in later years.

Druga wojna indochińska, znana powszechnie jako wojna wietnamska, była jednym z najważniejszych konfl iktów XX wieku. Wzbudzała silne emocje zarówno wśród zwykłych ludzi, jak i środowisk naukowych jeszcze w trakcie swego trwania. Co więcej, mimo upływu czasu temperatura debaty historycznej dokoła amerykańskiej interwencji w Azji Południowo-Wschodniej bynajmniej nie opadła. Po okresie narodowej traumy w latach 70. kolejna dekada przyniosła wiele sukcesów militarnych i politycznych, które w połączeniu z upływającym czasem zaczęły zacierać obraz brudnego i niesprawiedliwego konfliktu, funkcjonującego w zbiorowej świadomości Amerykanów jeszcze dziesięć lat wcześniej. W tych korzystnych warunkach zaczęła się formować amerykańska historyczna szkoła rewizjonistyczna. Argumentując, iż rolą historyka jest podawać w wątpliwość i podważać powszechnie przyjęte prawdy, rozpoczęła ona intelektualną walkę z dotychczasowym przedstawieniem wojny wietnamskiej jako okrutnej, bezsensownej i od początku skazanej na niepowodzenie.

Even before enemy tanks rolled into Saigon, and the whole South Vietnam ultimately fell into the hands of triumphing Communists, on the other side of Pacific the search for people guilty of Indochina debacle had begun. The bulk of criticism fell on American leaders from the time of the 1968 Tet Offensive – President Lyndon B. Johnson and General William C. Westmoreland. Despite the long duration and complexity of the Second Indochina War, many historians and journalist have been tempted to generalize and depict complex issues in a simplified way. Sadly, it seems that dr. Lewis Sorley, author of presented here biography of the MACV commander, also wasn’t able to escape from those schemes in his book, as he drops the responsibility for the outcome of the long-running conflict on the shoulders of one man.""

Despite the passage of time, the Vietnam War remains a hot issue in the United States, and in the context of the not very successful US interventions in Iraq and Afghanistan, is experiencing a kind of Renaissance of importance. While anxiously glancing at the screens of their television sets, the Americans once again look into the past, trying to find in the first television war a prescription for the contemporary problems.
With the normalization of relations with Vietnam in the 90s, historians writing about the Vietnam War from their own experience or exclusively American sources, were joined by their younger colleagues, who benefited from the access to the communist archives. Also, more attention began to be devoted to the period before the direct US intervention in the 1965. However, the old conflict between the American orthodox school of history and revisionists also moved to this period. In the most general terms, it boils down to the dispute about why the war was lost, and should have Americans even engage in Indochina. The book by Jessica Chapman is another voice in that discussion, but while having a number of advantages, it is not devoit of weaknesses.

Poniższy artykuł ma na celu w bardzo ogólnym zarysie przedstawić najważniejsze prądy w amerykańskiej historiografii wojny wietnamskiej. Pokazana została w nim zmiana jaka dokonywała się w ocenie tego konfliktu na przestrzeni lat,  oraz przykład sporu toczącego się do dzisiaj w Stanach Zjednoczonych, jakim jest ocena generała Williama C. Westmorelanda.

W wyniku porozumień genewskich z lipca 1954 roku Wietnam został podzielony na dwa wrogie sobie państwa. Panujący w północnej części kraju komuniści, jak i wspierany przez Stany Zjednoczone rząd Wietnamu Południowego musieli stanąć przed wyzwaniem, jakim była reforma rolna zacofanego pod tym względem kraju. Północ, zawsze zależna żywnościowo od Południa, nawiedzona została dodatkowo przez klęskę żywiołową. W połączeniu z komunistyczną ideologią w najostrzejszej, stalinowskiej postaci, szybko doprowadziło to w Demokratycznej Republice Wietnamu do katastrofy i niepokojów, które wstrząsnęły całym państwem. Na Południu rząd Ngo Dinh Diema musiał zmierzyć się z odmiennymi problemami. Wietnamski prezydent doskonale rozumiał potrzebę zreformowania sytuacji na wsi, jednak zdecydowana większość terenów uprawnych pozostawała nominalnie w rękach wielkich posiadaczy, którzy stanowili jego bazę polityczną. Reform domagali się także Amerykanie, którzy jednak nie chcieli dać na ten cel pieniędzy. W tych realiach wykup ziemi od wielkich posiadaczy i przekazywanie jej biednym chłopom przebiegały powoli, nie zadowalając żadnej ze stron. Kolejną, bardzo istotną kwestią była działalność i agitacja komunistycznego podziemia, z wielką determinacją sabotującego jakiekolwiek korzystne zmiany na południowowietnamskiej wsi.

Rozwinięciem powyższego, dość starego już artykułu jest mój tekst "Poparcie, pogarda, obojętność. Zmiana obrazu wojny wietnamskiej w amerykańskim kinie", także dostępny na Academii:
https://www.academia.edu/28970843/Poparcie_pogarda_oboj%C4%99tno%C5%9B%C4%87._Zmiana_obrazu_wojny_wietnamskiej_w_ameryka%C5%84skim_kinie

(Oryginalny wstęp George'a E. Blau)
Pisząc o Rosji, Clausewitz stwierdził, że „był to kraj, który mógł zostać pokonany tylko przez swoje własne słabości i efekty wewnętrznych sporów. By uderzyć w te czułe punkty jej politycznej struktury, należy wstrząsnąć Rosją w samym jej centrum”. Przeglądając to opracowanie, czytelnik przekona się, jak bardzo kosztowało Niemców zignorowanie rad Clausewitza. Celem tej książki jest opisanie niemieckiego planowania i operacji w pierwszej fazie kampanii przeciw Rosji. Narracja rozpoczyna się wraz z początkowymi planami Hitlera dotyczącymi inwazji na ZSRR, a kończy w okresie największych zdobyczy terytorialnych Niemców, w czasie bitwy pod Stalingradem. Kolejny tom poświęcony będzie wydarzeniom pomiędzy rosyjską kontrofensywą w listopadzie 1942 roku a zdobyciem Berlina w kwietniu 1945 roku. Materiały do tego opracowania pochodzą głównie z niemieckich archiwów wojskowych, które obecnie znajdują się w gestii Departamentu Armii. Dodatkowe informacje zapewniły monografie autorstwa byłych niemieckich oficerów, którzy brali aktywny udział w planowaniu i operacjach. Autorzy tych monografii, przygotowanych dla Działu Historycznego Armii Stanów Zjednoczonych w Europie, to m.in. generał Franz Halder, szef sztabu Oberkommando des Heeres w latach 1938-42; generał Gotthard Heinrici, były dowódca korpusu, armii i grupy armii na froncie wschodnim; oraz kilku innych. Praca ta została napisana przez George’a E. Blau z Oddziału Badań Specjalnych w Biurze Szefa Historii Wojskowości. Autor dołożył wszelkich możliwych starań, by swoim dziele ukazać obiektywny obraz pierwszej fazy niemieckich wysiłków podbicia ZSRR w trakcie drugiej wojny światowej.

Pominąwszy wojny w Wietnamie i Korei oraz wybrane aspekty działań bojowych podczas drugiej wojny światowej, polski czytelnik chcący zapoznać się z historią wojskowości i wojen w Azji ma dość ograniczony wybór. Powodów takiego stanu rzeczy jest wiele, wśród nich z pewnością wymienić należy odległość, dostępność źródeł, a także częstokroć barierę językową i negatywnie rozumianą egzotyczność tematu. W efekcie wiele wydarzeń interesujących i ważnych z punktu widzenia tego regionu świata nie doczekało się naukowego opracowania. Z ambicją zmniejszenia powyższej luki postanowiło zmierzyć się dwóch historyków: prof. dr hab. Krzysztof Kubiak oraz dr Łukasz Mamert Nadolski. Efektem ich pracy jest monografia poświęcona wojnie granicznej Indii i Chin w roku 1962. Konfliktu krótkiego, ale mającego ważkie konsekwencje, zwłaszcza dla wyobrażenia własnej roli na świecie przez Republikę Indii oraz przejawiane do tego momentu wybujałe ambicje sterujących tym państwem elit, brutalnie przywróconych do rzeczywistości w ciągu kilku tygodni zmagań w Himalajach.

Wojna secesyjna zajmuje w polskiej historiografii miejsce dość specyficzne. Z jednej strony jest to temat dość egzotyczny, głównie ze względu na dystans oraz (jeszcze do niedawna) dostępność źródeł. Równocześnie regularnie ukazują się publikacje polskich autorów poświęcone temu konfliktowi. Są to w większości pozycje poświęcone poszczególnym bitwom i kampaniom, zdarzają się jednak także monografie traktujące o bardzo specyficznych zagadnieniach, jak na przykład obozy jenieckie obu walczących stron. W roku 2015 dołączyła do nich książka Piotra Derengowskiego, poświęcona niezwykle ciekawemu zagadnieniu udziału Polaków w amerykańskiej wojnie domowej. Badanie historii Stanów Zjednoczonych z perspektywy poszczególnych grup etnicznych było i pozostaje niezwykle istotną gałęzią historiografii tego kraju, dobrze zatem, że i w Polsce ukazała się publikacja poruszająca tę tematykę.

Książka Przemysława Benkena poświęcona jest wydarzeniu uważanemu za punkt zwrotny wojny wietnamskiej. Dzięki przeprowadzonej w lutym 1968 roku Ofensywie Tet komunistom udało się złamać wolę walki amerykańskiego społeczeństwa i jego przywódców, a także zasiać pomiędzy nimi ziarno wzajemnej nieufności. Tak poważne konsekwencje były efektem wcześniej-szych działań administracji prezydenta Lyndona Johnsona, która przekonywała opinię publiczną, że przeciwnik goni ostatkiem sił, a konflikt w Azji Południowo-Wschodniej rychło będzie można uznać za wygrany. Skoordynowana, ogólnokrajowa ofensywa komunistów brutalnie zburzyła tę narrację, prowokując wręcz do tez o okłamywaniu amerykańskich obywateli przez ich decyden-tów. W medialnym zgiełku praktycznie zaginął fakt, że pod względem militarnym stanowiła ona całkowitą klęskę strony komunistycznej. Ze względu na wielkie znaczenie w losach wojny wietnamskiej i wpływ na społeczeństwo Stanów Zjednoczonych Ofensywa Tet była eksplorowana przez amerykańską historiografię na przestrzeni lat w niezliczonych wspomnieniach, monografiach i programach telewizyjnych. Wydawałoby się więc, że książka polskiego historyka nie wniesie zbyt wiele i może co najwyżej być syntezą dotychczas powstałych publikacji anglojęzycznych. Nie jest to jednak do końca prawda. Zachodni autorzy dopiero stosunkowo niedawno uzyskali bowiem dostęp do materiałów strony komunistycznej, na dodatek udostępnianych w sposób wyrywkowy i wybiórczy. Tymczasem Przemysław Benken w trakcie prac nad swoją książką wykorzystał nie tylko literaturę przedmiotu wytworzoną przez amerykańską historiografię, ale także dokumenty zgromadzone w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Polska Rzeczpospolita Ludowa była bowiem aktywnym uczestnikiem wydarzeń na Półwyspie Indochińskim. Polska pomoc dla Demokratycznej Republiki Wietnamu, choć dalece mniejsza od gigantycznego wsparcia udzielanego przez Chińską Republikę Ludową i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, była jednak największa spośród wszystkich pozostałych państw bloku socjalistycznego. Polscy dyplomaci i oficerowie uczestniczyli także w pracach Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie, powołanej do życia w 1954 roku i obecnej w Wietnamie do roku 1973. Do początku lat sześćdziesiątych pełniła ona istotną rolę w lokalnym układzie politycznym, w późniejszym okresie stanowiła zaś nadal istotne źródło informacji dla wywiadu wojskowego PRL. Raporty tworzone przez polskich dyplomatów i oficerów pozwalają więc na weryfikację wielu tez i domysłów amerykańskiej historiografii oraz dają unikalny wgląd w sytuację wewnętrzną DRW, a także komunistyczne przygotowania, przebieg i konsekwencje samej ofensywy. Ofensywa Tet 1968. Studium militarno-polityczne składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy, Wietnam – nieoczekiwany punkt zapalny zimnej wojny, składa się z sześciu podrozdziałów, w których autor zawarł podstawowe informacje o Wietnamie, jego społeczeństwie, gospodarce, kulturze i historii do końca pierwszej wojny indochińskiej. Rozdział drugi, Interludium i amerykański etap wojny do 1968 r., podzielony jest na pięć podrozdziałów i poświęcony okresowi od Układów Genewskich z 1954 roku, które podzieliły Wietnam na dwa wrogie sobie państwa, przez rządy Ngo Dinh Diema i amerykańską interwencję militarną w roku 1965, do decyzji Hanoi o prze-prowadzeniu Ofensywy Tet. Rozdział trzeci, Uderzenie, w czterech podrozdziałach zaznajamia czytelnika z bezpośrednim przebiegiem komunistycznej operacji: uderzeniami na Sajgon i pozostałe miasta Wietnamu Południowego, oblężeniem bazy piechoty morskiej w Khe Sanh oraz walkami na terenach wiejskich. Ostatni rozdział, Reperkusje, podzielony na trzy podrozdziały, koncentruje się na bezpośrednich konsekwencjach ofensywy po drugiej stronie Pacyfiku, w samym Wietnamie oraz jej późniejszych, długofalowych skutkach.

Zagadnienie polskiego ruchu oporu w trakcie drugiej wojny światowej pozostaje jednym z najbardziej kontrowersyjnych i dyskutowanych w polskiej historiografii. Ze względu na dzieje Polski po drugiej wojnie światowej, w dyskusji tej fakty często mieszają się z mitami, a na dodatek tajny ze swej natury charakter polskich struktur konspiracyjnych często sprawia, iż informacje, jakie posiada historyk, są niekompletne.
Nie pomagają także próby włączania historii w aktualne rozgrywki polityczne, co powoduje, iż historyk często wciągany jest w swoistą licytację na patriotyzm.
W tym kontekście, niezwykle cenne są książki poświęcone polskiemu ruchowi oporu pisane przez zagranicznych autorów. Mimo, iż często brakuje im głębszej wiedzy o niektórych zagadnieniach, nie będąc zaangażowani w wewnętrzne polskie spory, często są oni w stanie stworzyć bardziej obiektywny opis zjawisk, o których piszą.
The Polish Underground 1939-1947 Davida G. Williamsona jest właśnie tego typu książką. Nie jest to pierwsza publikacja tego autora poświęcona historii Polski, W 2009 roku napisał on Poland Betrayed: The Nazi-Soviet Invasion of 1939 . Co więcej, zajmuje się on także historią Niemiec , oraz różnorakim zagadnieniom z historii Europy w XX wieku. Jest to więc osoba posiadająca odpowiednią wiedzę, by umieścić opisywane wydarzenia w szerszym kontekście.

Wyspy Aleuckie, potocznie, zwane Aleutami, to łańcuch wysp rozciągających się na łuku pomiędzy Alaską i Kamczatką, o długości około 1900 kilometrów, oddzielający północny Pacyfik od Morza Beringa. Rejon ten charakteryzuje się ciężkimi warunkami klimatycznymi, w postaci całorocznych silnych wichrów, śnieżyc i mgieł, które sprawiają, że sama rdzenna ludność nazywa swoje wyspy „miejscem narodzin złej pogody”.
Gdy na Pacyfiku rozpętała się druga wojna światowa, Aleuty pozostawały początkowo poza zainteresowaniem obu stron. Zmieniło się to w maju 1942 roku gdy admirał Isoroku Yamamoto postanowił użyć ataku na wyspy jako dywersji mającej odciągnąć uwagę Amerykanów od głównego uderzenia Połączonej Floty, wymierzonego w atol Midway.

US policy towards Vietnam in the years 1954-1963 had a dynamic character. Especially in the initial period, it was characterized by indecisiveness, arising from the poor knowledge of local conditions and the complicated political situation in Indochina. Initially, Americans appeared in this region of the world as allies of the French, supporting them in the fight against the Communist Viet Minh. However, after the colonial defeat of France, the United States quickly replaced Paris as protectors of the anti-communist Republic of Vietnam, which was established in the south of that country. It did not happen without tensions between the nominal NATO allies, because France at all costs tried to preserve its political, economic, and cultural influence in Indochina, even at the price of an agreement with the Communists. American support for the Republic of Vietnam and Ngo Dinh Diem was a much more complex matter than a simple relationship between a superpower and a satellite puppet, as it was depicted by communist propaganda. Diem was an independent and stubborn politician, refusing to accept any beliefs or decisions imposed on him forcefully. Both French and Communists learned about that before 1954, and Americans found out quickly after. Vietnamese president understood the need for reforms and changes in his country, but their direction or input methods were sometimes different from those envisioned by American advisers and politicians. Many of them came to Vietnam brimming with idealistic belief in nation-building and tried to transform South Vietnam into an administrative and political copy of the United States, completely ignoring local conditions. Diem often stood in the way of these concepts, pushing through with his own vision of the state. As a result, the Vietnamese politician had in Washington and Saigon both a large group of sympathizers and people who appreciated his character, and a group of American decision-makers who lobbied for the concept that Diem can be replaced by someone "better", or simply claimed that the Vietnamese politician was good for nothing, and any change will be beneficial. Thus, this meant that American policy towards the leader of the Republic of Vietnam and his country was internally divided. The issue of exchanging the rebellious ally returned as the proverbial boomerang during every crisis in Vietnam, eventually leading to a tragic end of Diem in November 1963 year.

Polityka Stanów Zjednoczonych względem Wietnamu miała w latach 1954-1963 dynamiczny charakter. Zwłaszcza w początkowym okresie charakteryzowała się dużym niezdecydowaniem, wynikającym ze słabej znajomości lokalnych warunków oraz skomplikowanej sytuacji politycznej w Indochinach. Amerykanie pojawili się w tym rejonie świata pierwotnie jako sojusznicy Francuzów, wspierając ich w walce z komunistycznym Viet Minhem. Jednak po kolonialnej klęsce Francji, Stany Zjednoczone szybko zastąpiły Paryż w roli protektorów antykomunistycznej Republiki Wietnamu, która powstała na południu tego kraju. Nie obyło się przy tej okazji bez napięć pomiędzy nominalnymi sojusznikami z NATO, gdyż Francja za wszelką cenę starała się zachować swoje wpływy polityczne, gospodarcze i kulturalne w Indochinach, nawet za cenę porozumienia się z komunistami.Amerykańskie poparcie dla Republiki Wietnamu i Ngo Dinh Diema było kwestią o wiele bardziej złożoną, niż prosta relacja mocarstwa i jego satelickiej marionetki, jak z lubością przedstawiała to zwłaszcza komunistyczna propaganda. Diem był politykiem niezależnym i upartym, nie dającym narzucić sobie siłą jakichś przekonań czy decyzji. Przed 1954 rokiem przekonali się o tym zarówno Francuzi jak i komuniści, szybko mieli się o tym przekonać także Amerykanie. Wietnamski prezydent rozumiał potrzebę wprowadzania reform i zmian w swoim państwie, równocześnie jednak często ich kierunek czy sposób wprowadzania były inne, niż życzyliby sobie tego amerykańscy doradcy i politycy. Wielu z nich przybywało bowiem do Wietnamu przepełnionych idealistyczną wiarą w nation building i próbowało przekształcić Południowy Wietnam w administracyjną i polityczną kopię Stanów Zjednoczonych, całkowicie ignorując lokalne uwarunkowania. Diem często stawał na drodze tych koncepcji, forsując swoją własna wizję państwa i odrzucając sugestie części amerykańskich doradców. Szybko doprowadziło to do sytuacji, w której wietnamski polityk posiadał w Waszyngtonie i Sajgonie zarówno spore grono sympatyków i osób, które doceniały jego charakter, jak i sporą grupę amerykańskich decydentów, którzy forsowali koncepcję, że Diema można zastąpić kimś "lepszym", lub po prostu twierdzących, że wietnamski polityk do niczego się nie nadaje i każda zmiana będzie korzystna.Tym samym oznaczało to, że Amerykańska polityka względem przywódcy Republiki Wietnamu i jego kraju była wewnętrznie skłócona, także ze względu na mnogość amerykańskich misji i organizacji rządowych, które prowadziły swoją działalność w Wietnamie. Kwestia wymiany niepokornego sojusznika powracała jednak jak przysłowiowy bumerang przy okazji każdego kryzysu w Wietnamie, by ostatecznie doprowadzić do tragicznego końca Diema w listopadzie 1963 roku.