Riz

Riz
Oryza sativa
Dabeşandina zanistî
Cîhan:	Plantae
Parçe:	Magnoliophyta
Çîn:	Liliopsida
Kom:	Poales
Famîle:	Poaceae
Cins:	Oryza
Cureyên birincê
Li gotarê binihêrin.

Riz an birinc (bi latînî, Oryza) giyayek ji famîleya Poaceae ye.

Riz yek ji xurdemeniyên bingehîn ê gelek kulînên cihanê ye. Cara pêşîn li Asyaya Dûr hatiye nûveçandin û ji wir belav bûye.

Bêjenasî

Peyv riz bi îhtîmaleka mezin ji peyv vrīhi, di sanskrîtî de tê. Ev peyv di paşto da wriže, di grekî da oryza, di latînî de riso, di îngilîzî de rice e. Di erebî de jî erz e.

Peyv birinc ji peyva pehlewî brinj tê. Ew peyv di farisî de berenc di tirkî de pirinç

Hilberîna rizê

Welat	bi milyon t
Çîn	164,8
Hindistan	132,0
Îndonezya	52,1
Bangladeş	38,1
Viyetnam	34,5

Cureyên rizê bi zimanê zanistî

• Oryza barthii
• Oryza glaberrima
• Oryza latifolia
• Oryza longistaminata
• Oryza punctata
• Oryza rufipogon
• Oryza sativa
• Oryza sativa var. (binekom) japonica

Bo çandina rizê axa avîn û germhewa pêwîst e. Li Kurdistanê çandiniya birincê li hin deveran gengaz e, lê nehatiye ceribandin. Kurd rizê ji Îranê dikirin. Rizê Îranê navdar e. Zanist di wê baweriyê de ne ku orgîna rizê ji Koreyê ye.